Ίσως η καλύτερη συμβουλή που έλαβα δεν ήταν κάποιο θαυματουργό κόλπο για να σιωπηλώσουν οι σκέψεις μας τη νύχτα, αλλά μία σιωπηρή κραυγή υπενθύμισης: δε μπορούμε να παίζουμε με τον ύπνο. Ήταν σαν να μου είπε κάποιος ότι το να βάζεις τη ζωή σου σε pause δεν είναι επιθυμία, είναι ανάγκη και δεν είναι πολυτέλεια. Είναι ζήτημα υγείας. Οι ειδικοί του ύπνου, από την Aparajitha Verma στο Τέξας μέχρι τον Kevin Morgan, το επαναλαμβάνουν: ο ύπνος πρέπει να γίνει προτεραιότητα – τώρα. Και αν δεν μπορείς, ζήτησε βοήθεια. 

Η γιατρός Aparajitha Verma, νευρολόγος και ειδικός του ύπνου, μας κοιτά σαν να θέλει να μας ξυπνήσει: “Δώστε προτεραιότητα στον ύπνο σας”. Δεν είπε “μπορείς” ή “αν θέλεις”. Είπε “πρέπει”. Και ο Kevin Morgan, με μια φωνή που κουβαλά χρόνια ψυχολογίας και έρευνας, υποστήριξε: “Αν έχεις αϋπνία, πήγαινε αμέσως σε ειδικό”. Ήταν μια εντολή: Μην το αφήσεις.

Όμως ας σταματήσουμε για μια στιγμή να δούμε τι κρύβεται πίσω από αυτές τις λέξεις. Χρόνια στέρηση ύπνου σημαίνει ότι αφήνεις το σώμα και το μυαλό σου να αργοσβήσουν με την ελπίδα πως “θα βρούμε χρόνο αύριο”. Η στιγμή που θυσιάζεις τον ύπνο σου είναι η στιγμή που αφήνεις τη ζωή σου να γίνει αγγαρεία και μετά αναρωτιέσαι: “Γιατί είμαι άρρωστος; Γιατί είμαι κουρασμένος; Γιατί πέφτει η διάθεσή μου;“ 

Οι γιατροί το λένε ξεκάθαρα: η χρόνια κακή ποιότητα ύπνου συνδέεται με την άνοια, τον διαβήτη τύπου 2, την παχυσαρκία, τις καρδιοπάθειες — κι ακόμη και με κάποιες μορφές καρκίνου. Σκέψου το καλά: κάθε ώρα που στερείς από τον ύπνο σου είναι σαν να γράφεις μια επιταγή στον τραπεζικό λογαριασμό της αρρώστιας. Μέχρι που αυτή η επιταγή θα εισπραχθεί και η μέρα θα σου έρθει. Γιατί όμως να φτάσουμε εκεί;  

Και τότε θυμάμαι τον Colin Espie, έναν καθηγητή ύπνου που τονίζει: “Δεν μπορείς να πιέσεις τον ύπνο. Ο ύπνος έρχεται.” Το “κοιμήσου” γίνεται αντίθεση με το “άφησε τον ύπνο να έρθει”. Πήγαινε στο κρεβάτι μόνο όταν νιώθεις κούραση. Όχι νωρίτερα. Όχι γιατί πρέπει …

Πολλοί ειδικοί λένε να “σταματήσω τις οθόνες πριν τον ύπνο“. Το μπλε φως λένε ότι μπλοκάρει τη μελατονίνη, “την ορμόνη του ύπνου”. Σαν να παίζεις σε μια πίστα όπου η ίδια η πηγή του φωτός σου λέει “κάνω λάθος”. Κι αν το newsfeed σου δίνει “διεγερτικό περιεχόμενο”, το μυαλό – έχοντας ήδη “τάσεις πρωταγωνιστικές” – αρχίζει να χορεύει, να σκέφτεται, να μην κοιμάται. 

Καλό είναι το δωμάτιό σου να είναι δροσερό, σκοτεινό, ήσυχο, καθαρό.” Σαν να λέει: “Το δωμάτιό σου πρέπει να είναι έρωτας”. Δεν είναι μόνον καθαριότητα, είναι υπόσχεση. Είναι πρόσκληση. Κάθε στοιχείο του χώρου σου πρέπει να σου υπόσχεται ύπνο.

Γιατί στο τέλος της ημέρας – κυριολεκτικά και μεταφορικά – ο ύπνος δεν είναι απλώς μια βιολογική ανάγκη. Είναι μια πρόταση ζωής. Δεν είναι πολυτέλεια, δεν είναι χάσιμο χρόνου, δεν είναι περιθώριο. Είναι ο τόπος όπου η ψυχή ξεκουράζεται, το σώμα γιατρεύεται και το μυαλό τακτοποιεί όσα το φως της μέρας έκανε άνω-κάτω. Δεν μπορείς να διατάξεις τον ύπνο να έρθει, είναι σαν τη σιωπή και την αγάπη — μόνο όταν δημιουργήσεις τον χώρο και τις συνθήκες, θα σε πλησιάσει. Δεν είναι δεδομένος, αλλά μπορείς να του δείξεις ότι είσαι έτοιμος. Να χαμηλώσεις τα φώτα, να διώξεις τις οθόνες, να μαζέψεις τις σκέψεις σου σε ένα ήρεμο λιμάνι. 

Και τότε, αν έρθει, αν σε βρει να τον περιμένεις στωικά, μην τον σπαταλήσεις. Μην τον γεμίσεις με άγχος και λογαριασμούς. Ονειρέψου. Άφησέ τον να σου ψιθυρίσει τα μυστικά που ακόμα κι ο ήλιος κάνει πως δεν ξέρει. 

Καληνύχτα λοιπόν. Και να θυμάσαι: όποιος δεν αγαπά τον ύπνο, σπάνια αγαπά τη μέρα. Κι όποιος δεν ξέρει να ξεκουράζεται, δεν θα μάθει ποτέ να ζει πραγματικά. 

*Με στοιχεία από το Νew Scientist.

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.