Η εικόνα που έχουμε συχνά για τον αλκοολισμό είναι αυτή του ανθρώπου που έχει χάσει κάθε έλεγχο, που η ζωή του καταρρέει μπροστά στα μάτια μας. Όμως υπάρχει μια άλλη πλευρά, λιγότερο ορατή που αφορά ανθρώπους που φαίνονται να λειτουργούν κανονικά στην εργασία, στην οικογένεια, στην κοινωνία, ενώ ταυτόχρονα παλεύουν με την εξάρτηση από το αλκοόλ. Αυτή είναι η πραγματικότητα του λειτουργικού αλκοολισμού. 

Ο λειτουργικός αλκοολισμός δεν είναι απλά ένα θέμα κακής συνήθειας ή υπερβολικής κατανάλωσης. Πρόκειται για μια μορφή εξάρτησης που χαρακτηρίζεται από τη δυσκολία διαχείρισης του αλκοόλ παρά το γεγονός ότι το άτομο συνεχίζει να διατηρεί τις υποχρεώσεις του. Με άλλα λόγια, ο λειτουργικός αλκοολικός πίνει και συχνά πολύ, αλλά δεν το δείχνει εξωτερικά. Συνεχίζει να εργάζεται, να φροντίζει την οικογένειά του, να συμμετέχει κοινωνικά και αυτό τον κάνει πολύ πιο δύσκολο να εντοπιστεί και να βοηθηθεί. 

Τα σημάδια είναι πιο λεπτά και λιγότερο κραυγαλέα από αυτά που φανταζόμαστε. Ο λειτουργικά αλκοολικός μπορεί να πίνει σχεδόν καθημερινά, συνήθως για να χαλαρώσει μετά από μια δύσκολη μέρα ή για να αντιμετωπίσει το άγχος και τις πιέσεις. Έχει αναπτύξει υψηλή ανοχή στο αλκοόλ, χρειάζεται όλο και μεγαλύτερες ποσότητες για να νιώσει την επιθυμητή χαλάρωση ή ευφορία. 

Παράλληλα συχνά κρύβει τη συνήθειά του, αποφεύγει να μιλήσει ανοιχτά για το αλκοόλ και δεν παραδέχεται το πρόβλημα ούτε στον εαυτό του. Η άρνηση είναι βασικό στοιχείο σε αυτήν τη διαταραχή, καθώς το άτομο προσπαθεί να διατηρήσει την εικόνα του «φυσιολογικού». Είναι συχνό φαινόμενο οι λειτουργικοί αλκοολικοί να έχουν οικογενειακό ιστορικό εξάρτησης ή να έχουν βιώσει παρόμοιες συμπεριφορές στο παρελθόν. 

Παρά την επιφανειακή κανονικότητα φέρνει σοβαρές συνέπειες. Πρώτα απ’ όλα, η υγεία του ατόμου κινδυνεύει σημαντικά. Η χρόνια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει ηπατικές βλάβες, καρδιολογικά προβλήματα, νευρολογικές διαταραχές, αλλά και ψυχικές παθήσεις όπως άγχος και κατάθλιψη. 

Επιπλέον, ακόμα κι αν το άτομο φαίνεται να ανταποκρίνεται στις επαγγελματικές και κοινωνικές υποχρεώσεις, η ποιότητα της ζωής του και των σχέσεών του συνήθως επιβαρύνεται. Η συνεχής ανάγκη για αλκοόλ και η εξάρτηση δημιουργούν ένταση, μυστικότητα και συχνά οδηγούν σε απομόνωση ή συγκρούσεις. 

Ένα ακόμα κρίσιμο σημείο είναι το αίσθημα ντροπής και ενοχής που συνοδεύει τη συνήθεια αυτή. Ο λειτουργικός αλκοολισμός συχνά δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο αυτοκαταστροφής, όπου το άτομο καταφεύγει στο αλκοόλ για να ξεχάσει το άγχος της ημέρας, αλλά ταυτόχρονα αυτή η συνήθεια του προκαλεί ακόμα μεγαλύτερο άγχος και προβλήματα. 

Η μεγάλη παγίδα είναι πως δεν ταιριάζει στο κλασικό προφίλ του «αλκοολικού». Οι άνθρωποι γύρω δεν βλέπουν τις κλασικές ενδείξεις παραμέλησης ή καταστροφής, οπότε δεν υποψιάζονται το πρόβλημα και το ίδιο το άτομο νιώθει συχνά πως «ελέγχει» την κατάσταση, αφού δεν έχει χάσει τη δουλειά του, την οικογένεια ή τους φίλους του. 

Αυτή η ψευδαίσθηση ελέγχου καθιστά δύσκολη την αποδοχή του προβλήματος και την αναζήτηση βοήθειας. Κι όμως χωρίς θεραπεία η κατάσταση εξελίσσεται και μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη κατάρρευση  σωματική, ψυχική, κοινωνική. 

Το πρώτο βήμα είναι η ενημέρωση. Η γνώση των συμπτωμάτων και η ευαισθητοποίηση γύρω από το θέμα μπορούν να σώσουν ζωές. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πως ο λειτουργικός αλκοολισμός είναι πραγματική νόσος και όχι απλά κακή συνήθεια. 

Στην Ελλάδα υπάρχουν δομές υποστήριξης, όπως το ΚΕΘΕΑ και διάφοροι φορείς ψυχικής υγείας που προσφέρουν εξειδικευμένη βοήθεια. Η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία, συμβουλευτική και σε ορισμένες περιπτώσεις φαρμακευτική υποστήριξη κι αγωγή. 

Κλειδί στη διαδικασία είναι η υποστήριξη από το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον, καθώς και η αποδοχή από το ίδιο το άτομο ότι χρειάζεται βοήθεια. Ακόμη κι αν ο δρόμος είναι δύσκολος, η ανάρρωση είναι εφικτή και μπορεί να προσφέρει μια νέα αρχή. 

Ο λειτουργικός αλκοολισμός είναι μια «σιωπηλή» μάχη που πολλοί δίνουν καθημερινά. Είναι απαραίτητο να δούμε πέρα από τις επιφάνειες και να κατανοήσουμε ότι η εξάρτηση δεν έχει πάντα την εικόνα που περιμένουμε. Η ευαισθητοποίηση και η έγκαιρη παρέμβαση μπορούν να σώσουν ζωές, να δώσουν ελπίδα και να ανοίξουν τον δρόμο για μια ζωή πιο υγιή και γεμάτη νόημα. 

Αν αναγνωρίζετε στοιχεία από αυτά που περιγράφονται σε εσάς ή σε κάποιον δικό σας άνθρωπο, μην διστάσετε να αναζητήσετε βοήθεια. Η αλλαγή ξεκινά με ένα βήμα και ποτέ δεν είναι αργά να το κάνουμε. 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.