Η βιταμίνη D προσφέρει πολλά οφέλη στον οργανισμό: υποστηρίζει γερά οστά, τη λειτουργία των μυών, το ανοσοποιητικό σύστημα και άλλα. Το να πάρετε ένα συμπλήρωμα βιταμίνης D μπορεί να φαίνεται ως ένας γρήγορος και εύκολος τρόπος για να ενισχύσετε αυτά τα οφέλη—αλλά οι γιατροί τονίζουν ότι υπάρχουν μερικά σημαντικά πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε πρώτα. 

«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την καλή υγεία» υποστηρίζει η Δρ. JoAnn Manson, επικεφαλής του τμήματος προληπτικής ιατρικής στο Νοσοκομείο Brigham and Women’s, η οποία μελετά τη συμπληρωματική λήψη βιταμίνης D.  

Τα συμπληρώματα βιταμίνης D συνιστώνται κυρίως όταν υπάρχει έλλειψη. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το 35% των ενηλίκων παρουσιάζει έλλειψη βιταμίνης D, σύμφωνα με τη National Library of Medicine. Άτομα με παχυσαρκία, ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών ή όσοι έχουν πιο σκούρο δέρμα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανεπάρκειας—και περίπου το 50% έως 60% των τροφίμων σε γηροκομεία και ασθενών σε νοσοκομεία έχουν επίσης ανεπάρκεια βιταμίνης D. 

Η βιταμίνη D είναι ένα «θρεπτικό συστατικό που το σώμα μπορεί πραγματικά να παράγει μόνο του» μέσω της έκθεσης στον ήλιο, τονίζει ο Δρ. Clemens Bergwitz, αναπληρωτής καθηγητής ιατρικής με ειδίκευση στην ενδοκρινολογία στη Ιατρική Σχολή του Yale. 

“Μέτρον άριστον” όμως, ειδικά όσον αφορά την έκθεση στον ήλιο, επισημαίνει η Δρ. Kseniya Kobets, διευθύντρια αισθητικής δερματολογίας και επίκουρη καθηγήτρια δερματολογίας στο Montefiore Einstein. Η υπερβολική έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του δέρματος και να επιταχύνει τη γήρανση του δέρματος. Η Kobets συνιστά να μην υπερβαίνετε τα 15 λεπτά ημερήσιας έκθεσης γυμνού δέρματος στον ήλιο για την παραγωγή βιταμίνης D. Πέρα από αυτό είναι απαραίτητη η χρήση αντηλιακού με δείκτη SPF 30 ή υψηλότερο για την προστασία του δέρματος. 

Μπορείτε επίσης να λάβετε βιταμίνη D μέσω τροφών όπως τα λιπαρά ψάρια, το συκώτι μοσχαριού, οι κρόκοι αυγών, το τυρί και τα μανιτάρια, αναφέρει η Manson. Άλλες τροφές—όπως το γάλα, τα δημητριακά πρωινού και τα φυτικά υποκατάστατα γαλακτοκομικών—είναι ενισχυμένες με βιταμίνη D. 

Η βιταμίνη D είναι «απαραίτητη για τη λειτουργία σχεδόν όλων των οργάνων του σώματός μας» υποστηρίζει η Manson. Υποδοχείς βιταμίνης D υπάρχουν στα αιμοφόρα αγγεία, τον εγκέφαλο, το ανοσοποιητικό σύστημα και τους ιστούς. Η βιταμίνη βοηθά το σώμα να απορροφά ασβέστιο και να διατηρεί επαρκή επίπεδα ασβεστίου, γεγονός που ενισχύει την υγεία των οστών, τα βοηθά να αναπτυχθούν, αποτρέπει την αραίωση και ευθραυστότητα και μειώνει τον κίνδυνο οστεοπόρωσης αργότερα στη ζωή. 

Η βιταμίνη D μπορεί επίσης να βοηθήσει στη μείωση της φλεγμονής στο σώμα, στη βελτίωση της ανοσοποιητικής λειτουργίας και στην αύξηση της κυτταρικής ανάπτυξης. Το ανοσοποιητικό σύστημα τη χρειάζεται για να αμυνθεί ενάντια σε βακτήρια και ιούς, σύμφωνα με τη National Library of Medicine. Οι μύες τη χρειάζονται για να κινηθούν και να λειήλιτουργούν σωστά, ενώ τα νεύρα βασίζονται σε αυτή για να μεταδίδουν μηνύματα από τον εγκέφαλο στο υπόλοιπο σώμα. 

Τα συμπληρώματα βιταμίνης D έχουν “διαφημιστεί” ως ενδεχόμενα μέσα για τη μείωση του κινδύνου καρκίνου, καρδιοπαθειών, άνοιας και εγκεφαλικού, για τη βελτίωση της εγκεφαλικής λειτουργίας και τη μείωση των πιθανοτήτων κατάγματος των οστών. Η έρευνα όμως δεν έχει δείξει ισχυρή αιτιώδη σύνδεση. 

Οι περισσότεροι άνθρωποι λαμβάνουν επαρκή ποσότητα βιταμίνης D από τη διατροφή ή την ηλιακή ακτινοβολία και πιθανότατα δεν χρειάζονται συμπληρώματα, λέει η Manson. Όμως, για όσους έχουν έλλειψη—κάτι που μπορεί να επιβεβαιωθεί με εξέταση αίματος—τα συμπληρώματα είναι απαραίτητα. «Συνήθως χρειάζεται μια βαθιά ανεπάρκεια βιταμίνης D για να υπάρξει ξεκάθαρο όφελος από τη συμπλήρωση». 

Όσοι περνούν μεγάλα χρονικά διαστήματα σε εσωτερικούς χώρους μπορεί να μην λαμβάνουν αρκετή βιταμίνη D από τον ήλιο, προσθέτει ο Bergwitz. Ο κίνδυνος ανεπάρκειας μπορεί να αυξηθεί τον χειμώνα, όταν οι άνθρωποι μένουν περισσότερο μέσα ή αν δεν καταναλώνουν τροφές πλούσιες σε βιταμίνη D. 

Αν έχετε οστεοπόρωση, ηπατική νόσο, κοιλιοκάκη ή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, μπορεί να έχετε δυσκολία στην απορρόφηση της βιταμίνης D και να χρειάζεται να λάβετε συμπληρώματα, σύμφωνα με την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. Η βιταμίνη D μπορεί επίσης να συνιστάται σε γυναίκες κατά την εμμηνόπαυση, λέει ο Bergwitz. 

Σημάδια ανεπάρκειας βιταμίνης D περιλαμβάνουν κόπωση, πόνο στα οστά, μυϊκούς πόνους ή κράμπες, αλλαγές στη διάθεση ή κατάθλιψη, σύμφωνα με την Cleveland Clinic. Όταν οι γιατροί υποψιάζονται ανεπάρκεια βιταμίνης D, συχνά μετρούν και τα επίπεδα ασβεστίου σας και μπορεί να συστήσουν τη συμπλήρωση και αυτού του μετάλλου, τονίζει ο Bergwitz. 

Η συνιστώμενη δόση συμπληρώματος βιταμίνης D για ενήλικες κάτω των 65 ετών είναι 600 έως 800 IU ημερησίως, και για άτομα άνω των 65 ετών 800 έως 1.000 IU, ωστόσο η κατάλληλη δόση μπορεί να εξαρτάται και από την υγεία σας, οπότε καλό είναι να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. 

Τα συμπληρώματα βιταμίνης D είναι ασφαλή για τους περισσότερους ανθρώπους. Η μακροχρόνια λήψη άνω των 4.000 IU την ημέρα μπορεί να είναι επικίνδυνη, προκαλώντας ναυτία, μυϊκή αδυναμία, εμετούς, σύγχυση, απώλεια όρεξης, πέτρες στα νεφρά και υπερβολική δίψα και ούρηση. 

Τα συμπληρώματα δεν ρυθμίζονται από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) όπως τα συνταγογραφούμενα ή τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα. Η δρ. Manson συνιστά να αναζητάτε προϊόντα που έχουν υποβληθεί σε ανεξάρτητους ελέγχους ποιότητας, όπως η πιστοποίηση U.S. Pharmacopeia (USP) ή NSF. 

Ο δρ. Bergwitz επισημαίνει επίσης να ελέγχετε τη δοσολογία. Ένα συμπλήρωμα μπορεί να φαίνεται οικονομικό, αλλά να απαιτεί πολλά χάπια ανά δόση. «Πρέπει πάντα να υπολογίζετε την τιμή του συμπληρώματος βιταμίνης D με βάση το κόστος ανά δόση και όχι ανά χάπι», εξηγεί. 

Η δρ. Kobets προτείνει να ελέγχετε και τη λίστα των συστατικών και να επιλέγετε προϊόντα με όσο το δυνατόν λιγότερα πρόσθετα (έκδοχα, ουσίες αδρενείς που βοηθούν όσον αφορά τις οργανοληπτικές ιδιότητες του σκευάσματος). Αν έχετε αμφιβολίες για ένα συμπλήρωμα βιταμίνης D καλό είναι να το φέρετε στο επόμενο ραντεβού με τον γιατρό σας για να το εξετάσει. 

Αν και αυτά τα συμπληρώματα είναι γενικά ασφαλή και σε κάποιες περιπτώσεις απαραίτητα, η Manson τονίζει πως οι καλύτεροι τρόποι για να διατηρείτε υγιή επίπεδα βιταμίνης D είναι μέσω έκθεσης στον ήλιο και ισορροπημένης διατροφής. Μπορεί να φαίνεται πιο εύκολο να «παίρνετε ένα χάπι», αλλά τα συμπληρώματα «δεν πρόκειται ποτέ να υποκαταστήσουν μια υγιεινή διατροφή και τρόπο ζωής». 

*Με στοιχεία από το Time. 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.