Το να σας προσφέρει κάποιος ένα φλιτζάνι καφέ μπορεί, φαινομενικά, να σας φαίνεται μια πολύ απλή πράξη -σχεδόν ήσσονος σημασίας. Όμως, μετά από μια σειρά πειραμάτων, οι ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Austin McCombs School of Business, διαπίστωσαν ότι εκείνοι που δέχονταν μια ευγενική χειρονομία, συνήθως την εκτιμούσαν περισσότερο από ό,τι πραγματικά περίμενε αυτός που την έκανε.

Ένας λόγος ως προς αυτό, σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης, μπορεί να είναι ότι οι «παραλήπτες αισθάνονται την καλοσύνη» πίσω από την συγκεκριμένη χειρονομία, ενώ ο δωρητής συχνά το παραβλέπει.

Στο πρώτο πείραμα, οι ερευνητές έβαλαν 84 άτομα σε ένα πάρκο στο Σικάγο και τους έδωσαν την επιλογή είτε να λάβουν μια ζεστή σοκολάτα είτε να δώσουν αυτή τη ζεστή σοκολάτα σε έναν άγνωστο. Εβδομήντα πέντε από αυτούς επέλεξαν να δώσουν τη ζεστή σοκολάτα σε άλλον. Για τους ανθρώπους που έλαβαν τη ζεστή σοκολάτα ως δώρο, όταν ρωτήθηκαν πώς τους έκανε να νιώθουν, ανέφεραν μια «υψηλή αίσθηση ζεστασιάς και ευτυχίας». Για τους δωρητές, όταν τους ζητήθηκε να αξιολογήσουν πώς μπορεί να αισθάνονται οι αποδέκτες, υποτίμησαν σταθερά τον αντίκτυπο που θα είχε.

Το ηθικό δίδαγμα ήταν αρκετά ξεκάθαρο: Εάν έχετε την ευκαιρία να είστε ευγενικοί, αδράξτε την και θα νιώσετε καλύτερα. «Μπορεί να νομίζετε ότι είναι μικρό πράγμα», είπε ο επικεφαλής ερευνητής Amit Kumar. «Αλλά για τον παραλήπτη, το νόημά του ξεπερνά το πράγμα που δίνεις».

Για το δεύτερο πείραμα, οι ερευνητές εξέτασαν εάν η λήψη ενός cupcake ως μια «τυχαία πράξη καλοσύνης» θα τους έκανε να νιώθουν πιο ευτυχισμένοι από ό,τι αν λάμβαναν απλώς ένα cupcake, πληρώνοντας το. Τα άτομα που έλαβαν ένα cupcake ως πράξη καλοσύνης από άλλον ανέφεραν ότι ένιωθαν πιο ευτυχισμένοι από ό,τι αν είχαν πάρει απλώς ένα από τους ερευνητές.

Στο τρίτο πείραμα, οι ερευνητές δοκίμασαν εάν η αποδοχή μιας πράξης καλοσύνης θα παρακινούσε τους ανθρώπους να τη μεταδώσουν σε έναν τρίτο. Για να γίνει αυτό, οι συμμετέχοντες έλαβαν μια δωροκάρτα 100 δολαρίων και στη συνέχεια τους ζητήθηκε να την μοιραστούν μαζί με τκάποιον άλλον συμπολίτη τους. Τι έκαναν; Έδωσαν στον εαυτό τους λίγα μόνο δολάρια περισσότερα από όσα έδωσαν στον άγνωστο διπλανό τους.

«Λοιπόν, τι μας εμποδίζει εντέλει από το να κάνουμε αυτές τις πράξεις καλοσύνης;» αναρωτήθηκε ο Kumar.

«Τα ευρήματα της μελέτης αυτής συνάδουν με άλλες έρευνες που δείχνουν ότι οι άνθρωποι τείνουν να υποτιμούν τη δύναμη των μικρών χειρονομιών, όπως το να στείλουν ένα μήνυμα σε έναν γνωστό μόνο για να τον ρωτήσουν πώς τα πάει», επισημαίνει ο James Maddux, επικεφαλής ερευνητής στο Πανεπιστήμιο George Mason για την Προώθηση της Ευημερίας στο Φέρφαξ του Βανκούβερ, προσθέτοντας ότι «Αυτό που είναι ενδιαφέρον για τη νέα έρευνα είναι ότι ο παραλήπτης αντιλαμβάνεται τη ζεστασιά πίσω από την πράξη της καλοσύνης».

Και στα τρία πειράματα-σενάρια, σύμφωνα με τη μελέτη, οι δωρητές συνειδητοποίησαν ότι η ευγενική χειρονομία θα ενίσχυε τη διάθεση του παραλήπτη. Αλλά υποτίμησαν τον βαθμό στον οποίο το έκανε, με τους παραλήπτες να θεωρούν σταθερά τη χειρονομία ως «μεγαλύτερη υπόθεση» από ό,τι οι ίδιοι οι «χορηγοί».

«Αυτές οι μικρές εκρήξεις θετικότητας σε μια συνηθισμένη μέρα, αν αθροιστούν, τότε συμβάλλουν στην ψυχική ευεξία των ανθρώπων», συνοψίζει ο Maddux, με τον Kumar να καταλήγει εμφατικά ότι «όταν σκέφτεστε την καθημερινή σας ζωή, να ξέρετε ότι υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για παρόμοιες πράξεις καλοσύνης. Απλώς δοκιμάστε το. Και ο αντίκτυπος θα είναι πιθανώς μεγαλύτερος από όσο νομίζετε».

Τα συμπεράσματα αυτά επιβεβαιώνει και μια άλλη πρόσφατη έρευνα, η οποία δείχνει ότι πράξεις καλοσύνης όπως η δωρεά χρημάτων, ο εθελοντισμός και η καθοδήγηση μπορούν να ενισχύσουν τη συναισθηματική υγεία του δωρητή. «Το κύριο όφελος είναι ότι προάγουν την κοινωνική σύνδεση. Μπορούν να ενισχύσουν τις σχέσεις, να σας βοηθήσουν να κάνετε νέους φίλους, να σας δώσουν μια πιο θετική, αισιόδοξη προοπτική και να σας βοηθήσουν να αισθάνεστε καλά με τον εαυτό σας», καταλήγει με νόημα η Sonja Lyubomirsky, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Riverside.