Ένα νέο φάρμακο που δημιουργεί μια προσωρινή επίστρωση στο λεπτό έντερο θα μπορούσε να αποτελέσει μια νέα στρατηγική για την απώλεια βάρους — και μια εναλλακτική λύση στις χειρουργικές επεμβάσεις και τα φάρμακα τύπου GLP-1. 

Η ραγδαία αύξηση της δημοτικότητας του Ozempic και άλλων φαρμάκων τύπου GLP-1 για την απώλεια βάρους έχει οδηγήσει σε έναν καταιγισμό εταιρειών που προσπαθούν να δημιουργήσουν νέα και βελτιωμένα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας. 

Μία από αυτές είναι η Syntis Bio με έδρα τη Βοστώνη, η οποία εργάζεται πάνω σε ένα καθημερινό χάπι που μιμείται τα αποτελέσματα της γαστρικής παράκαμψης—χωρίς να απαιτείται χειρουργική επέμβαση. Η εταιρεία ανακοίνωσε πρώιμα δεδομένα από πειράματα σε ζώα και σε μια μικρή ομάδα ανθρώπων που δείχνουν ότι η προσέγγισή της είναι ασφαλής και ενδέχεται να μπορεί να καταστείλει την πείνα. Η εταιρεία παρουσίασε τα ευρήματα την Πέμπτη στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο για την Παχυσαρκία και τη Διαχείρισή της. «Βρισκόμαστε σε ένα στάδιο στη θεραπεία της παχυσαρκίας όπου είναι σημαντικό να καταλάβουμε πώς μπορούμε πλέον να την προσαρμόσουμε ώστε να είναι πιο αποτελεσματική» λέει ο Rahul Dhanda, διευθύνων σύμβουλος και συνιδρυτής της Syntis Bio. 

Μια δημοσκόπηση που διεξήχθη τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2024 έδειξε ότι περίπου το 12% των Αμερικανών έχει δοκιμάσει ένα φάρμακο GLP-1, όπως το Ozempic, το Wegovy, το Zepbound ή το Mounjaro—ένα ποσοστό που πιθανώς έχει αυξηθεί κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους και μάλιστα αυτό το φαινόμενο έχει επεκταθεί περίπου στους ίδιους αριθμούς και στην Ευρώπη. Πολλοί άνθρωποι σταματούν τελικά να χρησιμοποιούν αυτά τα φάρμακα. Ένας παράγοντας είναι το κόστος και η κάλυψη από την ασφάλιση. Ένας άλλος είναι ότι τα φάρμακα GLP-1 μπορεί να προκαλέσουν ναυτία, έμετο και άλλες δυσάρεστες παρενέργειες και μερικοί ασθενείς προτιμούν ένα χάπι αντί για ενέσεις μία φορά την εβδομάδα. 

Η Syntis στοχεύει να αναπτύξει μια εναλλακτική λύση για τα άτομα που επιθυμούν να χάσουν βάρος. Το φάρμακο της εταιρείας έχει σχεδιαστεί για να ανακατευθύνει την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από την αρχή του λεπτού εντέρου προς το τέλος του. Το αποτέλεσμα είναι παρόμοιο με τη γαστρική παράκαμψη κατά την οποία οι χειρουργοί μικραίνουν το στομάχι και κονταίνουν το λεπτό έντερο. Ως αποτέλεσμα το φαγητό παρακάμπτει το μεγαλύτερο μέρος του λεπτού εντέρου. Η διαδικασία αυτή αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα απορροφά την τροφή και αφήνει τους ανθρώπους να αισθάνονται πιο γεμάτοι με μικρότερη ποσότητα φαγητού. 

Η γαστρική παράκαμψη είναι μια μορφή βαριατρικής χειρουργικής, την οποία εκτιμάται ότι “επέλεξαν” 280.000 άτομα το 2022, ωστόσο λιγότεροι άνθρωποι καταφεύγουν στη χειρουργική επέμβαση με την εμφάνιση νέων φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας. Ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε πέρυσι στο JAMA Open Network βρήκε ότι καθώς οι συνταγές για φάρμακα GLP-1 αυξήθηκαν κατακόρυφα μεταξύ του 2022 και του 2023, τα ποσοστά βαριατρικής χειρουργικής μειώθηκαν κατά 25,6%. 

Μηχανισμός δράσης των νέων φαρμάκων 

Το φάρμακο που αναπτύσσει η Syntis δεν μειώνει πραγματικά το μήκος του εντέρου, όπως κάνει η γαστρική παράκαμψη. Αντίθετα δημιουργεί ένα προσωρινό επικάλυμμα στο άνω μέρος του λεπτού εντέρου, εμποδίζοντας την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών εκεί. Αυτό ανακατευθύνει τα θρεπτικά συστατικά στο κάτω μέρος του λεπτού εντέρου, όπου ενεργοποιούνται οι ορμόνες του κορεσμού—συμπεριλαμβανομένου του GLP-1. 

Αυτό το επιτυγχάνει με δύο βασικά συστατικά: τη ντοπαμίνη, ένα μικρό μόριο γνωστό για τη σχέση του με τον εγκέφαλο και μια μικρή ποσότητα υπεροξειδίου του υδρογόνου. Όταν ο συνδυασμός αυτός φτάσει στο λεπτό έντερο έρχεται σε επαφή με ένα φυσικά εμφανιζόμενο ένζυμο που ονομάζεται καταλάση. Η δουλειά της καταλάσης είναι να διασπά το υπεροξείδιο του υδρογόνου, το οποίο είναι επιβλαβές για το σώμα σε μεγάλες ποσότητες σε νερό και οξυγόνο. Η διαδικασία μετατρέπει τη ντοπαμίνη σε ένα βιοσυμβατό πολυμερή. Μέσα σε λίγα λεπτά σχηματίζεται μια λεπτή μεμβράνη αυτού που καλύπτει την επένδυση του λεπτού εντέρου. Τα κύτταρα αυτής της επένδυσης ανανεώνονται γρήγορα, οπότε η επικάλυψη είναι προσωρινή. Είναι σχεδιασμένη να διαρκεί περίπου 24 ώρες. 

Τα πρώτα αποτελέσματα που ανακοίνωσε η Syntis δείχνουν ότι το φάρμακο παρήγαγε μια σταθερή απώλεια βάρους 1% την εβδομάδα σε μια περίοδο έξι εβδομάδων στους αρουραίους, διατηρώντας το 100% της άπαχης μυϊκής μάζας. Στη δοκιμή πρώτης χρήσης σε ανθρώπους με εννέα συμμετέχοντες, το φάρμακο ήταν ασφαλές χωρίς αρνητικές παρενέργειες. Τα δείγματα ιστού που ελήφθησαν από το έντερο χρησιμοποιήθηκαν για να επιβεβαιώσουν ότι σχηματίστηκε η επικάλυψη και αποβλήθηκε από το σώμα εντός 24 ωρών. 

Τα ευρήματα της Syntis υποδηλώνουν ότι το φάρμακο έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει απώλεια βάρους χωρίς να μειώσει τη μυϊκή μάζα, ένα από τα προβλήματα με τα τρέχοντα φάρμακα GLP-1 που προκαλεί προβληματισμό. Ενώ η γενική απώλεια βάρους συνδέεται με πολλαπλά οφέλη για την υγεία, αυξάνεται η ένδειξη ότι η απότομη απώλεια βάρους που προκαλούν τα GLP-1 μπορεί επίσης να οδηγήσει σε απώλεια άπαχης μυϊκής μάζας. Η τεχνική αυτή είναι ακόμη σε πρώιμο στάδιο, αλλά αν αποδειχθεί αποτελεσματική μπορεί να αποτελέσει μια εναλλακτική λύση ή συμπληρωματικό φάρμακο στα φάρμακα GLP-1. 

*Με στοιχεία από το New Scientist.

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.