Αν ταξιδέψετε ποτέ στις Ηνωμένες Πολιτείες και επισκεφθείτε κάποιο από τα εντυπωσιακά πανύψηλα κτήρια που βλέπουμε στην τηλεόραση και στο σινεμά, μια μυστήρια έκπληξη σας περιμένει όταν θα μπείτε στο ασανσέρ. Στον πίνακα του ανελκυστήρα δεν υπάρχει κουμπί για τον 13ο όροφο. Ούτε σε ουρανοξύστες, ούτε σε ξενοδοχεία, σχεδόν σε κανένα πολυώροφο κτήριο. Προφανώς αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει φυσικός 13ος όροφος. Γιατί λοιπόν λείπει η σήμανση;
Η ιστορική σημασία του αριθμού 13
Αν ξεφυλλίσετε τα βιβλία της ιστορίας θα ανακαλύψετε αρκετούς λόγους για τους οποίους διάφοροι πολιτισμοί θεωρούν τον αριθμό 13 σύμβολο κακοτυχίας ή ακόμα χειρότερα οιωνό πως έρχονται άσχημοι καιροί.
Μια από τις πιο διαδεδομένες δεισιδαιμονίες για τον αριθμό 13 έχει τις ρίζες της στη Βίβλο. Μετά τον Μυστικό Δείπνο ο Ιησούς προδόθηκε από τον Ιούδα, ο οποίος θεωρούνταν ο 13ος μαθητής του. Επιπλέον, το δέκατο τρίτο κεφάλαιο του βιβλίου της Αποκάλυψης μιλά για τον ερχομό του «Μεγάλου Θηρίου» και του Αντίχριστου.
Πέρα από το θρησκευτικό κομμάτι, ο αριθμός 13 έχει θεωρηθεί ευρέως σύμβολο της ατυχίας και του θανάτου σε ένα άλλο… λογοτεχνικό συμπόσιο. Σύμφωνα με τη σκανδιναβική μυθολογία, είχε προγραμματιστεί κάποτε μια γιορτή για τον Baldur, τον θεό της ομορφιάς και της αγνότητας. Δώδεκα θεοί ήταν προσκεκλημένοι στο συμπόσιο, με τον Loki να μένει εκτός και να βράζει από θυμό. Για να πάρει την εκδίκησή του, κατέστρωσε ένα δόλιο σχέδιο που είχε σαν αποτέλεσμα να δολοφονηθεί ο Baldur στη διάρκεια της γιορτής. Ο Loki ήταν ο 13ος καλεσμένος κι έτσι η ιστορία συνέβαλε στη δεισιδαιμονία που περιβάλλει τον αριθμό.
Ακόμα και οι αρχιτέκτονες στην Αμερική ανησυχούσαν πάντα για το νούμερο 13. Στις αρχές του 1900, όταν η Νέα Υόρκη μόλις που άρχιζε να χτίζει ουρανοξύστες, οι αρχιτέκτονες ήταν επιφυλακτικοί μπροστά στην πιθανότητα να οικοδομήσουν κτήρια από 13 ορόφους και πάνω. Υποστήριζαν ότι το ύψος των κτηρίων θα δημιουργούσε «μόνιμες σκιές» στα πεζοδρόμια και θα συνέτριβε τις αξίες των ακινήτων. Αποδείχτηκε ότι έκαναν λάθος, φυσικά, δεδομένου ότι σήμερα η Νέα Υόρκη διαθέτει μερικά από τα πιο ακριβά ακίνητα στον κόσμο.
Φόβοι και φοβίες
Η ιδέα ότι ο αριθμός 13 είναι τόσο άτυχος έχει τόσο βαθιές ρίζες στην ανθρώπινη συνείδηση, που συγκαταλέγεται πια στις αναγνωρισμένες φοβίες.
Μιλάμε για την τρισκαιδεκαφοβία, έναν παράλογο φόβο γύρω από τον αριθμό 13. Ενώ για τους περισσότερους ανθρώπους, ο φόβος γύρω από το νούμερο αυτό βασίζεται στη δεισιδαιμονία, όσοι έχουν τρισκαιδεκαφοβία υποφέρουν πολύ περισσότερο και μάλιστα στην καθημερινή τους ζωή. Κάποιοι φτάνουν ακόμη και στο σημείο να αποφεύγουν εντελώς τον αριθμό: δεν παρακολουθούν ποτέ το Κανάλι 13 στην τηλεόραση, δεν κοιμούνται ποτέ σε δωμάτιο ξενοδοχείου με τον αριθμό 13 κ.ο.κ.
Από την άλλη η παρασκευοδεκατριαφοβία συνιστά τον φόβο για την Παρασκευή και 13. Στις ΗΠΑ, κάθε χρόνο την Παρασκευή και 13 υπολογίζεται ότι χάνονται περίπου 800 με 900 εκατομμύρια δολάρια σε έσοδα επειδή ο κόσμος φοβάται να ταξιδέψει με αεροπλάνο ή να επιχειρήσει κάνοντας συναλλαγές.
Προσπερνώντας τη δεισιδαιμονία
Αν λοιπόν οι ίδιοι οι κατασκευαστές διστάζουν να χαρακτηρίσουν τον 13ο όροφο ως… τον 13ο όροφο, πώς θα ξεπεράσουν τον φόβο τους οι ένοικοι και οι επισκέπτες; Ας δούμε μερικούς δημιουργικούς τρόπους με τους οποίους ο αμερικανικός κόσμος αποφεύγει να κάνει χρήση του αριθμού:
- Η αρίθμηση των ορόφων πάει κατευθείαν από το 12 στο 14
- Κάποιες φορές ο όροφος αριθμείται ως 12A στον πίνακα του ανελκυστήρα. Η αρίθμηση γίνεται 12, 12Α, 14
- Μερικοί έχουν ονομάσει τον όροφο με το γράμμα M, επειδή αυτό είναι το 13ο γράμμα του αλφαβήτου. Η αρίθμηση λοιπόν γίνεται: 12, Μ, 14. Στην καθομιλουμένη αναφέρονται στον 13ο όροφο ως ημιώροφο.
- Πολλές φορές ο 13ος ορίζεται ως ειδικός όροφος και χρησιμοποιείται ως αίθουσα εκδηλώσεων, χορού ή πισίνα.
Κάποια διάσημα κτήρια στις ΗΠΑ που δεν έχουν 13ο όροφο:
- Hotel Burnham στο Σικάγο: ενώ ο 13ος όροφος εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ως όροφος κατοικιών, το ξενοδοχείο έχει παραλείψει τον αριθμό 13 στις κατόψεις του
- Trump Tower: ο 13ος όροφος έχει οριστεί ως ημιώροφος
- The Essex House στην Νέα Υόρκη: αυτό το ξενοδοχείο επίσης παραλείπει τον αριθμό 13
- The Sherry-Netherland στην Νέα Υόρκη: σε αυτό το ξενοδοχείο όχι μόνο δεν υπάρχει 13ος όροφος, αλλά δεν υπάρχει ούτε δωμάτιο 13.
Η ερώτηση είναι: έχει ουσιαστικό αντίκτυπο το γεγονός ότι το 13 θεωρείται άτυχο; Η απάντηση είναι «ναι» και ο λόγος είναι βέβαια το χρήμα. Ποιος προληπτικός θα πλήρωνε για να μείνει στον 13ο όροφο ή στο δωμάτιο 13 ενός ξενοδοχείου; Παρότι μελέτη του 2007 αποκαλύπτει πως το 87% των Αμερικανών δεν νοιάζεται πραγματικά για το αν θα μείνει στον 13ο όροφο ενός ξενοδοχείου, ο κατασκευαστής ανελκυστήρων Mowrey Elevators επιμένει ότι το 85% των ανελκυστήρων που φτιάχνει δεν έχει τον αριθμό 13 στον πίνακα.
Αν ταξιδέψετε ποτέ στις Ηνωμένες Πολιτείες και επισκεφθείτε κάποιο από τα εντυπωσιακά πανύψηλα κτήρια που βλέπουμε στην τηλεόραση και στο σινεμά, μια μυστήρια έκπληξη σας περιμένει όταν θα μπείτε στο ασανσέρ. Στον πίνακα του ανελκυστήρα δεν υπάρχει κουμπί για τον 13ο όροφο. Ούτε σε ουρανοξύστες, ούτε σε ξενοδοχεία, σχεδόν σε κανένα πολυώροφο κτήριο. Προφανώς αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει φυσικός 13ος όροφος. Γιατί λοιπόν λείπει η σήμανση;
Η ιστορική σημασία του αριθμού 13
Αν ξεφυλλίσετε τα βιβλία της ιστορίας θα ανακαλύψετε αρκετούς λόγους για τους οποίους διάφοροι πολιτισμοί θεωρούν τον αριθμό 13 σύμβολο κακοτυχίας ή ακόμα χειρότερα οιωνό πως έρχονται άσχημοι καιροί.
Μια από τις πιο διαδεδομένες δεισιδαιμονίες για τον αριθμό 13 έχει τις ρίζες της στη Βίβλο. Μετά τον Μυστικό Δείπνο ο Ιησούς προδόθηκε από τον Ιούδα, ο οποίος θεωρούνταν ο 13ος μαθητής του. Επιπλέον, το δέκατο τρίτο κεφάλαιο του βιβλίου της Αποκάλυψης μιλά για τον ερχομό του «Μεγάλου Θηρίου» και του Αντίχριστου.
Πέρα από το θρησκευτικό κομμάτι, ο αριθμός 13 έχει θεωρηθεί ευρέως σύμβολο της ατυχίας και του θανάτου σε ένα άλλο… λογοτεχνικό συμπόσιο. Σύμφωνα με τη σκανδιναβική μυθολογία, είχε προγραμματιστεί κάποτε μια γιορτή για τον Baldur, τον θεό της ομορφιάς και της αγνότητας. Δώδεκα θεοί ήταν προσκεκλημένοι στο συμπόσιο, με τον Loki να μένει εκτός και να βράζει από θυμό. Για να πάρει την εκδίκησή του, κατέστρωσε ένα δόλιο σχέδιο που είχε σαν αποτέλεσμα να δολοφονηθεί ο Baldur στη διάρκεια της γιορτής. Ο Loki ήταν ο 13ος καλεσμένος κι έτσι η ιστορία συνέβαλε στη δεισιδαιμονία που περιβάλλει τον αριθμό.
Ακόμα και οι αρχιτέκτονες στην Αμερική ανησυχούσαν πάντα για το νούμερο 13. Στις αρχές του 1900, όταν η Νέα Υόρκη μόλις που άρχιζε να χτίζει ουρανοξύστες, οι αρχιτέκτονες ήταν επιφυλακτικοί μπροστά στην πιθανότητα να οικοδομήσουν κτήρια από 13 ορόφους και πάνω. Υποστήριζαν ότι το ύψος των κτηρίων θα δημιουργούσε «μόνιμες σκιές» στα πεζοδρόμια και θα συνέτριβε τις αξίες των ακινήτων. Αποδείχτηκε ότι έκαναν λάθος, φυσικά, δεδομένου ότι σήμερα η Νέα Υόρκη διαθέτει μερικά από τα πιο ακριβά ακίνητα στον κόσμο.
Φόβοι και φοβίες
Η ιδέα ότι ο αριθμός 13 είναι τόσο άτυχος έχει τόσο βαθιές ρίζες στην ανθρώπινη συνείδηση, που συγκαταλέγεται πια στις αναγνωρισμένες φοβίες.
Μιλάμε για την τρισκαιδεκαφοβία, έναν παράλογο φόβο γύρω από τον αριθμό 13. Ενώ για τους περισσότερους ανθρώπους, ο φόβος γύρω από το νούμερο αυτό βασίζεται στη δεισιδαιμονία, όσοι έχουν τρισκαιδεκαφοβία υποφέρουν πολύ περισσότερο και μάλιστα στην καθημερινή τους ζωή. Κάποιοι φτάνουν ακόμη και στο σημείο να αποφεύγουν εντελώς τον αριθμό: δεν παρακολουθούν ποτέ το Κανάλι 13 στην τηλεόραση, δεν κοιμούνται ποτέ σε δωμάτιο ξενοδοχείου με τον αριθμό 13 κ.ο.κ.
Από την άλλη η παρασκευοδεκατριαφοβία συνιστά τον φόβο για την Παρασκευή και 13. Στις ΗΠΑ, κάθε χρόνο την Παρασκευή και 13 υπολογίζεται ότι χάνονται περίπου 800 με 900 εκατομμύρια δολάρια σε έσοδα επειδή ο κόσμος φοβάται να ταξιδέψει με αεροπλάνο ή να επιχειρήσει κάνοντας συναλλαγές.
Προσπερνώντας τη δεισιδαιμονία
Αν λοιπόν οι ίδιοι οι κατασκευαστές διστάζουν να χαρακτηρίσουν τον 13ο όροφο ως… τον 13ο όροφο, πώς θα ξεπεράσουν τον φόβο τους οι ένοικοι και οι επισκέπτες; Ας δούμε μερικούς δημιουργικούς τρόπους με τους οποίους ο αμερικανικός κόσμος αποφεύγει να κάνει χρήση του αριθμού:
- Η αρίθμηση των ορόφων πάει κατευθείαν από το 12 στο 14
- Κάποιες φορές ο όροφος αριθμείται ως 12A στον πίνακα του ανελκυστήρα. Η αρίθμηση γίνεται 12, 12Α, 14
- Μερικοί έχουν ονομάσει τον όροφο με το γράμμα M, επειδή αυτό είναι το 13ο γράμμα του αλφαβήτου. Η αρίθμηση λοιπόν γίνεται: 12, Μ, 14. Στην καθομιλουμένη αναφέρονται στον 13ο όροφο ως ημιώροφο.
- Πολλές φορές ο 13ος ορίζεται ως ειδικός όροφος και χρησιμοποιείται ως αίθουσα εκδηλώσεων, χορού ή πισίνα.
Κάποια διάσημα κτήρια στις ΗΠΑ που δεν έχουν 13ο όροφο:
- Hotel Burnham στο Σικάγο: ενώ ο 13ος όροφος εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ως όροφος κατοικιών, το ξενοδοχείο έχει παραλείψει τον αριθμό 13 στις κατόψεις του
- Trump Tower: ο 13ος όροφος έχει οριστεί ως ημιώροφος
- The Essex House στην Νέα Υόρκη: αυτό το ξενοδοχείο επίσης παραλείπει τον αριθμό 13
- The Sherry-Netherland στην Νέα Υόρκη: σε αυτό το ξενοδοχείο όχι μόνο δεν υπάρχει 13ος όροφος, αλλά δεν υπάρχει ούτε δωμάτιο 13.
Η ερώτηση είναι: έχει ουσιαστικό αντίκτυπο το γεγονός ότι το 13 θεωρείται άτυχο; Η απάντηση είναι «ναι» και ο λόγος είναι βέβαια το χρήμα. Ποιος προληπτικός θα πλήρωνε για να μείνει στον 13ο όροφο ή στο δωμάτιο 13 ενός ξενοδοχείου; Παρότι μελέτη του 2007 αποκαλύπτει πως το 87% των Αμερικανών δεν νοιάζεται πραγματικά για το αν θα μείνει στον 13ο όροφο ενός ξενοδοχείου, ο κατασκευαστής ανελκυστήρων Mowrey Elevators επιμένει ότι το 85% των ανελκυστήρων που φτιάχνει δεν έχει τον αριθμό 13 στον πίνακα.
