Το χαμόγελο είναι μια από τις πιο απλές και ταυτόχρονα πιο ισχυρές εκφράσεις της ανθρώπινης φύσης. Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, έχει θεωρηθεί σύμβολο ευτυχίας, φιλίας και ελπίδας. Ωστόσο, η σημασία του χαμόγελου εκτείνεται πέρα από την επιφανειακή του διάσταση. Σύμφωνα με πρόσφατες επιστημονικές έρευνες, η διαδικασία του να χαμογελά κάποιος δίπλα μας μπορεί να επηρεάσει την ψυχική μας διάθεση, δημιουργώντας μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ συναισθημάτων και σωματικών εκφράσεων.

Η ιδέα ότι το χαμόγελο μπορεί να επηρεάσει τη διάθεση μας αγγίζει τη φιλοσοφία της σωματικής ανατροφοδότησης. Όταν γελάμε ή χαμογελάμε, οι μύες του προσώπου μας στέλνουν σήματα στον εγκέφαλο, ενισχύοντας την αίσθηση της ευτυχίας. Αυτή η διαδικασία αποδεικνύει ότι τα συναισθήματα δεν είναι απλώς εσωτερικές καταστάσεις, αλλά συνδέονται άρρηκτα με το σώμα μας. Ο Nicholas A Coles και η ομάδα του από την Many Smiles Collaboration επιβεβαίωσαν ότι το «φορεμένο» χαμόγελο μπορεί να προσφέρει μια αίσθηση βελτίωσης της διάθεσης, ακόμη και αν δεν είναι αρκετό για να καταπολεμήσει τις πιο σκοτεινές πτυχές της ανθρώπινης ψυχής, όπως η κατάθλιψη.

Η σχέση μεταξύ χαμόγελου και ευτυχίας φέρνει στο προσκήνιο φιλοσοφικά ερωτήματα σχετικά με τη φύση της ευτυχίας. Τι σημαίνει πραγματικά να είμαστε ευτυχισμένοι; Είναι η ευτυχία μια κατάσταση που προκύπτει από εξωτερικούς παράγοντες ή είναι αποτέλεσμα εσωτερικής εργασίας; Η ικανότητα να επιλέγουμε το χαμόγελο, ακόμη και σε δύσκολες στιγμές, μπορεί να είναι μια μορφή αυτονομίας που μας επιτρέπει να επηρεάζουμε τη δική μας ψυχική κατάσταση.

Το χαμόγελο ως πράξη αντίστασης

Σε έναν κόσμο γεμάτο προκλήσεις και δυσκολίες, το χαμόγελο μπορεί όντως να λειτουργήσει ως μια πράξη αντίστασης. Έστω και «φορεμένο». Αντιμετωπίζοντας τις αντιξοότητες με ένα χαμόγελο, δεν εκφράζουμε απλώς αισιοδοξία αλλά επιβεβαιώνουμε επίσης τη δύναμη της ανθρώπινης ψυχής. Το χαμόγελο γίνεται έτσι ένα εργαλείο για την αντιμετώπιση των δυσκολιών της ζωής, υπενθυμίζοντας μας ότι η ευτυχία μπορεί να είναι επιλογή.

Δεν πρέπει να θεωρούμε το χαμόγελο απλώς ως μια φυσική έκφραση· είναι ένα δυναμικό εργαλείο που έχει τη δυνατότητα να μεταμορφώνει τη διάθεση μας και να επηρεάζει θετικά τις σχέσεις μας με τους άλλους. Η φιλοσοφία πίσω από το χαμόγελο μας καλεί να αναγνωρίσουμε τη σύνθετη αλληλεπίδραση μεταξύ σώματος και ψυχής, προτρέποντας μας να υιοθετήσουμε μια πιο θετική στάση απέναντι στη ζωή. Καθώς εξερευνούμε τη δύναμη του χαμόγελου, ανακαλύπτουμε ότι η ευτυχία δεν είναι πάντα αποτέλεσμα εξωτερικών συνθηκών αλλά συχνά πηγάζει από τις δικές μας επιλογές και προθέσεις.

Ένα χαμόγελο μπορεί να ξεγελάσει τον εγκέφαλό μας ώστε να πιστέψει ότι είμαστε ευτυχισμένοι, γεγονός που μπορεί στη συνέχεια να ενισχύσει τα πραγματικά συναισθήματα ευτυχίας. Αλλά αυτό δεν τελειώνει εκεί. Ο Dr. Murray Grossan, ένας Ωτορινολαρυγγολόγος στο Λος Άντζελες επισημαίνει την επιστήμη της ψυχονευροανοσολογίας (η μελέτη του πώς ο εγκέφαλος συνδέεται με το ανοσοποιητικό σύστημα), υποστηρίζοντας ότι έχει αποδειχθεί «ξανά και ξανά» ότι η κατάθλιψη αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό μας σύστημα, ενώ η ευτυχία από την άλλη πλευρά έχει αποδειχθεί ότι ενισχύει την αντίσταση του οργανισμού μας.

«Το τρελό είναι ότι μόνο η φυσική πράξη του χαμόγελου μπορεί να κάνει τη διαφορά στην οικοδόμηση του ανοσοποιητικού σας συστήματος», λέει ο Dr. Grossan. «Όταν χαμογελάτε, ο εγκέφαλος βλέπει τη μυϊκή [δραστηριότητα] και υποθέτει ότι συμβαίνει χιούμορ».

Κατά μία έννοια, ο εγκέφαλος είναι κορόιδο για ένα χαμόγελο. Δεν μπαίνει στον κόπο να ξεχωρίσει αν χαμογελάτε επειδή είστε πραγματικά χαρούμενοι ή επειδή απλώς προσποιείστε.

«Ακόμα και το να αναγκάσετε ένα ψεύτικο χαμόγελο μπορεί να μειώσει νόμιμα το στρες και να μειώσει τους καρδιακούς σας παλμούς», προσθέτει ο Dr. Sivan Finkel, αισθητικός οδοντίατρος στο The Dental Parlour της Νέας Υόρκης. «Μια μελέτη που διεξήχθη από μια ομάδα του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ στην Ουαλία διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που δεν μπορούσαν να συνοφρυωθούν λόγω ενέσεων μπότοξ ήταν κατά μέσο όρο πιο ευτυχισμένοι από εκείνους που μπορούσαν να συνοφρυωθούν».

Ένα χαμόγελο μάς βοηθάει σε καθημερινή βάση

Πέρα από τις μελέτες, υπάρχουν πολλοί ζωντανοί και χαμογελαστοί άνθρωποι που μπορούν να βεβαιώσουν ότι το να φαίνονται χαρούμενοι τους βοηθάει να βγάλουν τη μέρα τους.

Και ναι είναι αλήθεια, ένα χαμόγελο μπορεί να γίνει μεταδοτικό σαν viral μήνυμα, βασικά λόγω της πρόθεσης και του συναισθήματος που κρύβεται πίσω από αυτό. Όταν κάποιος σας χαμογελάει, αισθάνεστε και δέχεστε τις καλές δονήσεις από αυτόν, γεγονός που σας κάνει να θέλετε να περάσετε κι εσείς με τη σειρά σας ένα χαμόγελο στον επόμενο άνθρωπο, και ούτω καθεξής, και ούτω καθεξής. Θα πρέπει να καταβάλλουμε συνειδητή προσπάθεια να μην θεωρούμε το χαμόγελο των αγαπημένων μας προσώπων δεδομένο, και να έχουμε κατά νου ότι σε όλο τον κόσμο ένα χαμόγελο μπορεί να σημαίνει πολλά περισσότερα από μια απλή κίνηση του προσώπου.

Η μεταδοτικότητα ενός χαμόγελου είναι τόσο ισχυρή, που μπορεί να είμαστε σε θέση να «κολλήσουμε» ένα χαμόγελο ακόμα και από τον εαυτό μας. Όσο κι αν ακούγεται τρελό, όταν χαμογελάμε στον εαυτό μας στον καθρέφτη, είναι μια πράξη που, όχι μόνο ενεργοποιεί τους νευρώνες, αλλά μπορεί επίσης να μας βοηθήσει να ηρεμήσουμε και να επανατοποθετηθούμε αν νιώθουμε πεσμένοι ή αγχωμένοι.

Αποδεικνύεται ότι υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία πως το χαμόγελο μπορεί να μας κάνει πολύ καλό. Μπορείτε να ξεκινήσετε να κάνετε μικρά πειράματα με ένα έστω «φορεμένο» χαμόγελο. Δοκιμάστε να κάνετε την κίνηση και να χαμογελάσετε όταν νιώθετε αγχωμένοι στην κίνηση, ή όταν αισθάνεστε έναν μικρό πονοκέφαλο να σας βασανίζει στη δουλειά. Μπορεί να διαπιστώσετε ότι ίσως είναι εντελώς αταίριαστο να χαμογελάτε όταν είστε σφιγμένοι ή κουρασμένοι, και μπορεί να υπάρχει μια περίεργη αίσθηση ότι βγαίνετε από μια ζώνη άνεσης. Αλλά αν το κάνετε, θα δείτε ότι αμέσως θα νιώσετε πιο ήρεμοι, λιγότερο αναστατωμένοι και, ίσως έστω και για ένα δευτερόλεπτο, το χαμόγελο θα σας κάνει να νιώθετε ευτυχισμένοι.

 

☞︎ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, X/Twitter και Instagram.