Ο ήχος που κάνει τον χαρακτηριστικό θόρυβο όταν σκάει μήνυμα 11 το βράδυ είναι η καινούργια καμπάνα της εποχής της σύγχρονης δουλοπαροικίας. «Μπορείς να μου στείλεις τώρα το Excel;», γράφει ο προϊστάμενος που τα ξέρει όλα, βλέπει όλα, ελέγχει όλα. Δεν είναι απλώς απαιτητικός, είναι controlling leader, δηλαδή εκείνος που μεταφράζει ή ακόμα και επιτείνει το άγχος του σε μικροεπίβλεψη και σου κόβει το οξυγόνο και τον δρόμο προς την… επιβίωση με όρους αξιοπρέπειας. Για να επιζήσεις χρειάζεσαι τρία πράγματα, να δεις τον άνθρωπο πίσω από τη βιτρίνα, να ανοίξεις χώρο για ανάσες και να χτίσεις ένα «σιωπηλό αρχείο».
Ο έλεγχος συχνά κρύβει φόβο αποτυχίας ή βαθιά ανασφάλεια. Το αφεντικό που πιέζει ασφυκτικά μοιάζει με ακροβάτη που τρεκλίζει χωρίς δίχτυ. Ερευνητές σε θέματα ηγεσίας επισημαίνουν ότι η υπερ-επιτήρηση ανθίζει όπου λείπει η εσωτερική αυτοπεποίθηση. Όταν το θυμάσαι, αλλάζει η ματιά σου: αντί να δεις τέρας, βλέπεις άνθρωπο με σκουριασμένη πανοπλία. Αυτό δεν σημαίνει ότι τον δικαιολογείς, σημαίνει ότι αποκτάς στρατηγικό πλεονέκτημα: καταλαβαίνεις γιατί φέρεται έτσι και προσαρμόζεις την τακτική σου.
Ώρα να δημιουργήσεις μία αναπνευστική βαλβίδα, αυτό που λέμε “Breathing Room”. Στην πράξη σημαίνει να σπάσεις τον κύκλο άμεσης ανταπόκρισης–απαιτήσεων. Συμφώνησε σε τακτικά checkpoints (π.χ. δύο φορές την εβδομάδα) και ζήτα να κρίνει χρονοδιαγράμματα, όχι κάθε ενδιάμεσο κλικ. Έτσι μετατρέπεις τη μανία ελέγχου σε δομημένο ραντεβού.
Παράλληλα, φύλαξε «λευκές» ζώνες στο ημερολόγιο: δύο ώρες χωρίς meeting την ημέρα που βαπτίζεις red zone, ούτε email, ούτε Teams. Όταν ο μάνατζερ ρωτήσει, έχεις έτοιμο επιχείρημα: «Χρειάζομαι βαθιά εργασία με στόχο την ποιότητα, αλλιώς θα διορθώνουμε συνέχεια λεπτομέρειες». Λειτουργεί γιατί μιλάς τη γλώσσα του αποτελέσματος.
Χτίσε το “σιωπηλό αρχείο”, κάτι σαν ηλεκτρονικό μαύρο κουτί. Κράτα αρχείο e-mail, αποφάσεων, συμφωνημένων deadlines. Όχι για εκδίκηση, αλλά για ασφάλεια. Ο έλεγχος συχνά μετατρέπεται σε «φταίει ο άλλος» όταν κάτι πάει στραβά. Με το ημερολόγιό σου, θα έχεις αποδείξεις ότι παρέδωσες, ενημέρωσες, προειδοποίησες. Ο φάκελος αυτός είναι και η ασπίδα σου σε performance review ή, αν χρειαστεί στο HR για την αξιολόγησή σου.
«Οι σπουδαίοι ηγέτες στοχεύουν στην επιρροή, όχι στον έλεγχο», λέει ο συγγραφέας Todd Henry. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις την ατάκα του ως καθρέφτη: όταν ο προϊστάμενος ζητά breakdown δέκα λεπτών, ρώτα «Ποιο αποτέλεσμα θέλουμε να επηρεάσουμε;». Η ερώτηση μεταφέρει το κέντρο βάρους από τη διαδικασία στο impact και τον αναγκάζει να θέσει ξεκάθαρο στόχο, όχι μόνο οδηγίες.
Κανείς δεν βγαίνει ζωντανός μόνος του από την έρημο του ελέγχου. Βρες δύο-τρία άτομα εκτός άμεσης ιεραρχίας: έναν μέντορα, έναν συνάδελφο άλλης ομάδας, έναν φίλο HR. Δεν τους χρειάζεσαι για κουτσομπολιό, αλλά για ρεαλιστικό καθρέφτη και προειδοποίηση καταιγίδας. Στην πράξη ένα δίκτυο “εξωτερικών” φωνών σου θυμίζει ότι ο κόσμος έξω από την κλειδαρότρυπα του μάνατζερ είναι μεγαλύτερος και πιο φυσιολογικός.
Ο έλεγχος εξαντλεί γιατί παράγει διαρκές “fight or flight”. Βάλε ρουτίνα αποφόρτισης: περπάτημα μετά τη δουλειά, digital sunset, ψυχολόγο αν χρειαστεί. Θύμισε στον εαυτό σου ότι η αξία σου δεν μετριέται στον αριθμό των επιλογών στα Google Sheets. Όταν ο εγκέφαλος νιώθει ασφαλής, αντιστέκεται καλύτερα.
Κράτησε CV ενημερωμένο, LinkedIn ζεστό, μάθε κάτι καινούργιο. Όχι από φόβο, από αυτοσεβασμό. Το να δουλεύεις για έναν εμμονικό ηγέτη είναι σαν να μένεις σε σπίτι με σεισμογράφο που χτυπά κάθε βράδυ: μπορείς να το αντέξεις για λίγο, όχι για πάντα. Αν η κατάσταση γίνει τοξική ή ανεπανόρθωτη, έχεις ήδη έτοιμη βάρκα να περάσεις απέναντι.
Όταν ο κόμπος φτάσει στο χτένι, συζήτησε. Χωρίς κατηγορίες: «Νιώθω ότι χρειάζομαι περισσότερη αυτονομία για να αποδώσω καλύτερα. Μπορούμε να δοκιμάσουμε;». Αν ο άλλος δεν αλλάζει, η φράση λειτουργεί ως record scratch, δηλαδή δείχνει ότι βλέπεις, λες, διεκδικείς.
Ο εμμονικός μάνατζερ νομίζει πως κρατά τα πάντα σφιχτά για να μην του ξεφύγουν. Στην πραγματικότητα, ό,τι σφίγγεις πολύ γλιστρά. Η δική σου πρόκληση είναι να παραμείνεις επαγγελματίας χωρίς να γίνεις σκιά του εαυτού σου. Να είσαι “χαλαρή γροθιά”: αρκετά σφιχτή για να προστατεύεσαι, αρκετά ανοιχτή για να κρατήσεις τις δεξιότητές σου ζωντανές.
Αν κάτι πρέπει να θυμάσαι, είναι η εναλλαγή ανάμεσα σε δύο ερωτήσεις: Τι μπορώ να ελέγξω; (τον χρόνο, την τεκμηρίωση, τα όριά μου) και Τι δεν μπορώ; (την ανασφάλεια του άλλου). Στο τέλος της μέρας η ανθεκτικότητα χτίζεται ακριβώς εκεί: στο να αναγνωρίζεις τη διαφορά και να αφιερώνεις τις δυνάμεις σου εκεί όπου πιάνουν τόπο.
Και, αν χρειαστεί, θυμήσου το απόφθεγμα των Στωικών: «Ό,τι εξαρτάται από σένα, φρόντισέ το … ό,τι δεν εξαρτάται, άστο να το πάρει ο άνεμος». Γιατί καμία καριέρα, καμία προαγωγή, κανένα spreadsheet δεν αξίζει την ελευθερία σου ή τον βραδινό σου ύπνο.
*Με στοιχεία από το Forbes.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
Ο ήχος που κάνει τον χαρακτηριστικό θόρυβο όταν σκάει μήνυμα 11 το βράδυ είναι η καινούργια καμπάνα της εποχής της σύγχρονης δουλοπαροικίας. «Μπορείς να μου στείλεις τώρα το Excel;», γράφει ο προϊστάμενος που τα ξέρει όλα, βλέπει όλα, ελέγχει όλα. Δεν είναι απλώς απαιτητικός, είναι controlling leader, δηλαδή εκείνος που μεταφράζει ή ακόμα και επιτείνει το άγχος του σε μικροεπίβλεψη και σου κόβει το οξυγόνο και τον δρόμο προς την… επιβίωση με όρους αξιοπρέπειας. Για να επιζήσεις χρειάζεσαι τρία πράγματα, να δεις τον άνθρωπο πίσω από τη βιτρίνα, να ανοίξεις χώρο για ανάσες και να χτίσεις ένα «σιωπηλό αρχείο».
Ο έλεγχος συχνά κρύβει φόβο αποτυχίας ή βαθιά ανασφάλεια. Το αφεντικό που πιέζει ασφυκτικά μοιάζει με ακροβάτη που τρεκλίζει χωρίς δίχτυ. Ερευνητές σε θέματα ηγεσίας επισημαίνουν ότι η υπερ-επιτήρηση ανθίζει όπου λείπει η εσωτερική αυτοπεποίθηση. Όταν το θυμάσαι, αλλάζει η ματιά σου: αντί να δεις τέρας, βλέπεις άνθρωπο με σκουριασμένη πανοπλία. Αυτό δεν σημαίνει ότι τον δικαιολογείς, σημαίνει ότι αποκτάς στρατηγικό πλεονέκτημα: καταλαβαίνεις γιατί φέρεται έτσι και προσαρμόζεις την τακτική σου.
Ώρα να δημιουργήσεις μία αναπνευστική βαλβίδα, αυτό που λέμε “Breathing Room”. Στην πράξη σημαίνει να σπάσεις τον κύκλο άμεσης ανταπόκρισης–απαιτήσεων. Συμφώνησε σε τακτικά checkpoints (π.χ. δύο φορές την εβδομάδα) και ζήτα να κρίνει χρονοδιαγράμματα, όχι κάθε ενδιάμεσο κλικ. Έτσι μετατρέπεις τη μανία ελέγχου σε δομημένο ραντεβού.
Παράλληλα, φύλαξε «λευκές» ζώνες στο ημερολόγιο: δύο ώρες χωρίς meeting την ημέρα που βαπτίζεις red zone, ούτε email, ούτε Teams. Όταν ο μάνατζερ ρωτήσει, έχεις έτοιμο επιχείρημα: «Χρειάζομαι βαθιά εργασία με στόχο την ποιότητα, αλλιώς θα διορθώνουμε συνέχεια λεπτομέρειες». Λειτουργεί γιατί μιλάς τη γλώσσα του αποτελέσματος.
Χτίσε το “σιωπηλό αρχείο”, κάτι σαν ηλεκτρονικό μαύρο κουτί. Κράτα αρχείο e-mail, αποφάσεων, συμφωνημένων deadlines. Όχι για εκδίκηση, αλλά για ασφάλεια. Ο έλεγχος συχνά μετατρέπεται σε «φταίει ο άλλος» όταν κάτι πάει στραβά. Με το ημερολόγιό σου, θα έχεις αποδείξεις ότι παρέδωσες, ενημέρωσες, προειδοποίησες. Ο φάκελος αυτός είναι και η ασπίδα σου σε performance review ή, αν χρειαστεί στο HR για την αξιολόγησή σου.
«Οι σπουδαίοι ηγέτες στοχεύουν στην επιρροή, όχι στον έλεγχο», λέει ο συγγραφέας Todd Henry. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις την ατάκα του ως καθρέφτη: όταν ο προϊστάμενος ζητά breakdown δέκα λεπτών, ρώτα «Ποιο αποτέλεσμα θέλουμε να επηρεάσουμε;». Η ερώτηση μεταφέρει το κέντρο βάρους από τη διαδικασία στο impact και τον αναγκάζει να θέσει ξεκάθαρο στόχο, όχι μόνο οδηγίες.
Κανείς δεν βγαίνει ζωντανός μόνος του από την έρημο του ελέγχου. Βρες δύο-τρία άτομα εκτός άμεσης ιεραρχίας: έναν μέντορα, έναν συνάδελφο άλλης ομάδας, έναν φίλο HR. Δεν τους χρειάζεσαι για κουτσομπολιό, αλλά για ρεαλιστικό καθρέφτη και προειδοποίηση καταιγίδας. Στην πράξη ένα δίκτυο “εξωτερικών” φωνών σου θυμίζει ότι ο κόσμος έξω από την κλειδαρότρυπα του μάνατζερ είναι μεγαλύτερος και πιο φυσιολογικός.
Ο έλεγχος εξαντλεί γιατί παράγει διαρκές “fight or flight”. Βάλε ρουτίνα αποφόρτισης: περπάτημα μετά τη δουλειά, digital sunset, ψυχολόγο αν χρειαστεί. Θύμισε στον εαυτό σου ότι η αξία σου δεν μετριέται στον αριθμό των επιλογών στα Google Sheets. Όταν ο εγκέφαλος νιώθει ασφαλής, αντιστέκεται καλύτερα.
Κράτησε CV ενημερωμένο, LinkedIn ζεστό, μάθε κάτι καινούργιο. Όχι από φόβο, από αυτοσεβασμό. Το να δουλεύεις για έναν εμμονικό ηγέτη είναι σαν να μένεις σε σπίτι με σεισμογράφο που χτυπά κάθε βράδυ: μπορείς να το αντέξεις για λίγο, όχι για πάντα. Αν η κατάσταση γίνει τοξική ή ανεπανόρθωτη, έχεις ήδη έτοιμη βάρκα να περάσεις απέναντι.
Όταν ο κόμπος φτάσει στο χτένι, συζήτησε. Χωρίς κατηγορίες: «Νιώθω ότι χρειάζομαι περισσότερη αυτονομία για να αποδώσω καλύτερα. Μπορούμε να δοκιμάσουμε;». Αν ο άλλος δεν αλλάζει, η φράση λειτουργεί ως record scratch, δηλαδή δείχνει ότι βλέπεις, λες, διεκδικείς.
Ο εμμονικός μάνατζερ νομίζει πως κρατά τα πάντα σφιχτά για να μην του ξεφύγουν. Στην πραγματικότητα, ό,τι σφίγγεις πολύ γλιστρά. Η δική σου πρόκληση είναι να παραμείνεις επαγγελματίας χωρίς να γίνεις σκιά του εαυτού σου. Να είσαι “χαλαρή γροθιά”: αρκετά σφιχτή για να προστατεύεσαι, αρκετά ανοιχτή για να κρατήσεις τις δεξιότητές σου ζωντανές.
Αν κάτι πρέπει να θυμάσαι, είναι η εναλλαγή ανάμεσα σε δύο ερωτήσεις: Τι μπορώ να ελέγξω; (τον χρόνο, την τεκμηρίωση, τα όριά μου) και Τι δεν μπορώ; (την ανασφάλεια του άλλου). Στο τέλος της μέρας η ανθεκτικότητα χτίζεται ακριβώς εκεί: στο να αναγνωρίζεις τη διαφορά και να αφιερώνεις τις δυνάμεις σου εκεί όπου πιάνουν τόπο.
Και, αν χρειαστεί, θυμήσου το απόφθεγμα των Στωικών: «Ό,τι εξαρτάται από σένα, φρόντισέ το … ό,τι δεν εξαρτάται, άστο να το πάρει ο άνεμος». Γιατί καμία καριέρα, καμία προαγωγή, κανένα spreadsheet δεν αξίζει την ελευθερία σου ή τον βραδινό σου ύπνο.
*Με στοιχεία από το Forbes.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
