Η κοινωνία εξελίσσεται, και μαζί της εξελίσσεται και ο τρόπος που δουλεύουμε. Η πανδημία αποτελεί ένα πολύ ισχυρό παράδειγμα. Μέχρι το Μάρτιο του 2020 κανείς δεν είχε φανταστεί ότι θα μπορούσε να εργάζεται από τον υπολογιστή του, στο σαλόνι του σπιτιού του. Να μην έχει να οδηγήσει μες την κίνηση, να πάρει λεωφορεία, τρένο και μετρό για να φτάσει στον εργασιακό του χώρο. Κι όμως, σε παγκόσμιο επίπεδο, όλες οι εταιρείες προσαρμόστηκαν και εφάρμοσαν το μοντέλο “δουλειά από το σπίτι”. Όπου βέβαια ήταν εφικτό.

Όσο η πανδημία εξασθενούσε οι εργαζόμενοι άρχισαν σιγά σιγά να επιστρέφουν στο γραφείο και τώρα, κατά πλειοψηφία εφαρμόζεται ένα υβριδικό μοντέλο, όπου κάποιες μέρες οι εργαζόμενοι είναι σπίτι και κάποιες άλλες πάνε στο γραφείο. Και στο τέλος της ημέρας, παρά τις αντιδράσεις που έκαναν ορισμένα στελέχη επιχειρήσεων για τη κατάργηση της εργασίας από το σπίτι αποδείχτηκε ότι τελικά εξοικονομεί χρήματα στις εταιρείες. Μειώνει τα γενικά έξοδα, ενισχύει την παραγωγικότητα και είναι κερδοφόρα. Και ό,τι είναι κερδοφόρο σε μια καπιταλιστική οικονομία ενισχύεται.

H δουλειά από το σπιτι έφερε και άλλο ένα φαινόμενο. Τους ψηφιακούς νομάδες (digital nomads). Οι ψηφιακοί νομάδες είναι άτομα που αξιοποιούν την τεχνολογία για να εργάζονται εξ αποστάσεως ενώ ταξιδεύουν, επιλέγοντας συχνά προορισμούς που προσφέρουν τόσο προσιτή διαβίωση όσο και ζωντανές πολιτιστικές εμπειρίες. Αυτός ο τρόπος ζωής, έχει ανθίσει σε παγκόσμιο κίνημα, επηρεάζοντας σημαντικά διάφορες περιοχές, ιδιαίτερα αγροτικές περιοχές στην Ευρώπη.

Διαδικτυακές πλατφόρμες και κοινότητες, όπως το Nomad List και το Remote Year, έχουν διευκολύνει τον ψηφιακό τρόπο ζωής των νομάδων παρέχοντας πόρους και συνδέοντας άτομα με ομοϊδεάτες. Αυτές οι πλατφόρμες προσφέρουν πληροφορίες για το κόστος ζωής, την ποιότητα του διαδικτύου και τις κοινοτικές δραστηριότητες σε διάφορους προορισμούς, διευκολύνοντας τους ψηφιακούς νομάδες να επιλέξουν το επόμενο προσωρινό σπίτι τους.

Μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις όπως η Λισαβόνα, η Βαρκελώνη και το Βερολίνο έχουν λοιπόν μετατραπεί σε λεγόμενους «digital νομαδικούς κόμβους».

Ωστόσο, οι εντάσεις αυξάνονται ολοένα και περισσότερο μεταξύ των τοπικών κοινοτήτων και εκείνων που έχουν εγκαταστήσει προσωρινά τους φορητούς υπολογιστές τους στην πόλη. Η αύξηση στη ζήτηση σπιτιών έχει εκτοξεύσει τις τιμές ενοικίου, ενώ ο υπερπληθυσμός στα αστικά κέντρα δυσκολεύει την καθημερινότητα των ντόπιων που μιλούν έντονα τα τελευταία χρόνια για τις αρνητικές επιπτώσεις.

Ενώ η υπερπληθώρα ψηφιακών νομάδων και τουριστών καταπονεί τις τοπικές υποδομές σε δημοφιλείς πόλεις, πολλές αγροτικές περιοχές της Ευρώπης έχουν το αντίθετο πρόβλημα. Η ερήμωση απειλεί την ύπαρξη και τη ζωτικότητα των μικρών χωριών και πόλεων, καθώς οι νεότερες γενιές μεταναστεύουν ιδιαίτερα προς τις μεγαλύτερες πόλεις.

«Η Ισπανία είναι μία από τις χώρες της Ευρώπης με το μεγαλύτερο δημογραφικό χάσμα», λέει στο Euronews Travel ο ιδρυτής του co-living experience, Rooral Juan Barbed. «Τα μισά χωριά μας πεθαίνουν».

Μετά από χρόνια που πέρασε ταξιδεύοντας και δουλεύοντας ανάμεσα σε μερικές από τις μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου, ο Χουάν ήρθε αντιμέτωπος με αυτή την παρακμή όταν επέστρεψε στο χωριό της γιαγιάς του μετά τον θάνατό της. Ταυτόχρονα, συγκινήθηκε από τη θερμή υποδοχή της κοινότητας. Ένιωθε σίγουρος ότι και άλλοι ψηφιακοί νομάδες λαχταρούσαν την αίσθηση της σύνδεσης που βρήκε εκεί.

«Μεγαλώσαμε με αυτή την αφήγηση ότι η επιτυχία ήταν στις μεγάλες πόλεις. Αλλά τώρα έχετε υποδομή που μπορεί να σας επιτρέψει να εργάζεστε από οπουδήποτε», λέει ο Χουάν. «Σκεφτήκαμε, τι θα συμβεί αν διευκολύνουμε τους ανθρώπους να δοκιμάσουν πώς είναι να δουλεύεις από ένα αγροτικό χωριό; Έτσι δημιουργήσαμε αυτή την ένωση που συνεργάζεται με μικρά χωριά που κινδυνεύουν να ερημωθούν για να καλωσορίσουν τους απομακρυσμένους εργαζόμενους».

Αυτός και η συνιδρυτής του Ana Amrein δοκίμασαν την ιδέα τους σε μια χούφτα χωριά, με στόχο να τονώσουν τις αγροτικές οικονομίες και να δημιουργήσουν ουσιαστικές πολιτιστικές ανταλλαγές.

«Δεν πάμε απλώς σε ένα χωριό και αρχίζουμε να το κάνουμε. Κάνουμε συμφωνία με το δημαρχείο, με τοπικούς συλλόγους, με επιχειρήσεις, με την ίδια την κοινότητα. Προχωράμε με ταχύτητα εμπιστοσύνης», εξηγεί ο Χουάν.

Τα σχόλια από τα πρώτα χωριά που φιλοξένησαν το Rooral ήταν αναμφισβήτητα θετικά: «Όταν ρωτήσαμε τι δεν τους άρεσε που μας είχαν στην πόλη, έλεγαν ότι φύγαμε!»
«Η ανταλλαγή ιδεών και η ανάμειξη διαφορετικών υποβάθρων δημιουργούν ένα δυναμικό περιβάλλον. Τελικά, ωφελεί τον κοινωνικό και πολιτιστικό ιστό του χωριού».

Εκτός από τα χωριά της Ισπανίας, οι ψηφιακοί νομάδες έχουν διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στο να δώσουν νέα πνοή σε πολλά χωριά σε όλη την Ευρώπη. Αυτές οι περιοχές, που συχνά υποφέρουν από ερήμωση και οικονομική παρακμή, έχουν βρει μια νέα πηγή ζωτικότητας μέσω της εισροής απομακρυσμένων εργαζομένων. Η άφιξη των ψηφιακών νομάδων όχι μόνο ενισχύει την τοπική οικονομία, αλλά επίσης προωθεί την πολιτιστική ανταλλαγή και την ανάπτυξη της κοινότητας.

Το χωριό Ponta do Sol στο νησί της Μαδέρα έχει γίνει ένα ψηφιακό hotspot νομάδων. Η τοπική κυβέρνηση, σε συνεργασία με το έργο Startup Madeira,  ξεκίνησε ένα πρόγραμμα που προσφέρει χώρους συνεργασίας, δωρεάν internet και ένα κοινοτικό κέντρο για ψηφιακούς νομάδες. Αυτή η πρωτοβουλία έχει προσελκύσει απομακρυσμένους εργαζόμενους από όλο τον κόσμο, αναζωογονώντας την τοπική οικονομία και φέρνοντας μια νέα ζωντάνια στο χωριό.

Στα Κανάρια Νησιά, το χωριό Λας Πάλμας ντε Γκραν Κανάρια έχει δει μια σημαντική εισροή ψηφιακών νομάδων. Με το ευνοϊκό κλίμα, το προσιτό κόστος ζωής και την ισχυρή υποδομή του Διαδικτύου, το Λας Πάλμας έχει γίνει ένας προτιμώμενος προορισμός. Η παρουσία των digital nomads οδήγησε στο άνοιγμα νέων καφέ, χώρων συνεργασίας και πολιτιστικών εκδηλώσεων, προς όφελος τόσο των ντόπιων όσο και των επισκεπτών.

Στην περιοχή της Τοσκάνης, στην Ιταλία, το χωριό Santa Fiora ξεκίνησε μια πρωτοβουλία για να προσελκύσει ψηφιακούς νομάδες προσφέροντας οικονομικά κίνητρα, όπως επιδοτήσεις ενοικίου και internet υψηλής ταχύτητας. Αυτό το γραφικό χωριό, με την πλούσια ιστορία και τα εκπληκτικά τοπία του, προσφέρει ένα ιδανικό περιβάλλον για απομακρυσμένες εργασίες, ενισχύοντας έτσι την τοπική οικονομία και διατηρώντας την πολιτιστική κληρονομιά.

Γνωστή για τις προοδευτικές ψηφιακές πολιτικές της, η Εσθονία προσφέρει Digital Nomad Visa, επιτρέποντας στους απομακρυσμένους εργαζόμενους να μείνουν για έως και ένα χρόνο. Το μικρό χωριό Võru έχει επωφεληθεί από αυτήν την πολιτική, καθώς παρατηρείται εισροή ψηφιακών νομάδων που συμβάλλουν στην τοπική οικονομία και την κοινοτική ζωή. 

Η άνοδος του ψηφιακού νομαδισμού είχε βαθύ αντίκτυπο στα αγροτικά χωριά σε όλη την Ευρώπη. Επιλέγοντας να ζήσουν και να εργαστούν σε αυτές τις περιοχές, οι ψηφιακοί νομάδες όχι μόνο έχουν εμπλουτίσει τη ζωή τους με μοναδικές πολιτιστικές εμπειρίες αλλά και αναζωογόνησαν τις τοπικές οικονομίες και κοινότητες. Καθώς αυτή η τάση συνεχίζει να αυξάνεται, προσφέρει ένα πολλά υποσχόμενο μέλλον τόσο για τους απομακρυσμένους εργαζόμενους που αναζητούν νέους ορίζοντες όσο και για τα χωριά που τους καλωσορίζουν και παίρνουν νέα ζωή.

 

➥ Διαβάστε επίσης: Έμφυλες ανισότητες και εργασία: Η παγίδα του multitasking