Έχουμε μια τάση να πιστεύουμε στο κλασικό ρητό που έχει χιλιοειπωθεί, έχει τραγουδηθεί, κι έχει γίνει εκείνος ο αστικός μύθος της εφηβείας μας, που επισφράγισαν οι Πυξ Λαξ με τον στίχο τους «Ό,τι αξίζει πονάει και είναι δύσκολο». Την ίδια ακριβώς πεποίθηση έχουμε και για τις ανθρώπινες σχέσεις: «Ο έρωτας γίνεται μεγαλύτερος και πιο ευγενικός μέσα στις καταστροφές» αναφέρει κάπου ο Μάρκες στον έρωτα στα χρόνια της χολέρας, κι άλλες αντίστοιχες λαϊκές ρήσεις που έχουν αποτυπωθεί στο συλλογικό ασυνείδητο όπως, η «αγάπη στα δύσκολα φαίνεται», «βγες από το comfort zone σου», «μη βολεύεσαι» και πάει λέγοντας. Και καμιά φορά σκέφτομαι ότι ίσως εμάς τους ανθρώπους κάτι μας τέρπει στο ανικανοποίητο, την αυτολύπηση και την τραγωδία, αλλά νομίζω ότι ήρθε ο καιρός να αναστοχαστούμε αυτό το ανορθολογικό μοτίβο.

Σήμερα, στο 2023, το μέλλον μοιάζει εξαιρετικά αβέβαιο και σίγουρα μας προκαλεί υπερβολικό άγχος. Πολύ λίγα πράγματα μπορούμε να θεωρήσουμε ως δεδομένα για το υπόλοιπο της ζωής μας, εκτός από όλα αυτά που φοβόμαστε: καταστροφές, κρίσεις, χάος, αστάθεια, βία. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι είναι πιθανό να συνεχίσουμε να βιώνουμε συλλογικά τραύματα που ολοένα θα πληθαίνουν και θα χαράζουν όλο και πιο βαθιά τον κοινωνικό ιστό.

Αυτές τις μέρες λοιπόν της γενικευμένης μιζέριας, όπου η μια καταστροφή διαδέχεται την άλλη, μέρες αναστοχασμού όπου ο καθένας παλεύει με τους δαίμονές του για να σταθεί στα πόδια του, έκανα τη ζοφερή συνειδητοποίηση ότι η εποχή μας είναι εποχή της «υπερπροσπάθειας». Το αφήγημα που θέλει το δύσβατο μονοπάτι να φέρει την επιβράβευση, τις δυσκολίες στις ανθρώπινες σχέσεις να φέρουν την αγάπη και τη θαλπωρή, και μια επίγεια κόλαση να μας οδηγήσει στις πύλες του παραδείσου μετά θάνατον, νομίζω δεν ωφελεί σε τίποτα, και πραγματικά – θα το πω με zoomer διάθεση – ότι αυτή η χριστιανική αντίληψη του οσιομάρτυρα έχει κουράσει. Ασκητικός τρόπος ζωής, αυτομαστίγωμα, αποταμίευση και αυτοσυγκράτηση. Έχει κουράσει τις ήδη κουραστικές, αγχωτικές και αδιεξοδικές ζωές μας. Σαν ένα θηριοδαμαστή που εξακολουθεί να μαστιγώνει το ήδη λαβωμένο ζώο. Έτσι συμπεριφερόμαστε συχνά στον εαυτό μας.

Εδώ όμως θα  επιχειρήσουμε να ισχυριστούμε το αντίθετο. Η ζωή δεν χρειάζεται να είναι πάντα ένας αδυσώπητος αγώνας- μπορεί, καμιά φορά να κυλά απαλά και γλυκά σαν χάδι. Η απόλαυση, οι όμορφες στιγμές και ναι- καμιά φορά το βόλεμα, δεν είναι ντροπή.  Αν και αναπόφευκτα θα αντιμετωπίσουμε προκλήσεις, σημασία έχει να μάθουμε να τις αντιμετωπίζουμε με μια σταθερή, ισορροπημένη και ανοιχτόκαρδη στάση.

Το μονοπάτι της ευκολίας είναι μια φιλοσοφία ή προσέγγιση της ζωής που δίνει έμφαση στην εξεύρεση ενός τρόπου ζωής που χαρακτηρίζεται από ελάχιστο αγώνα, αντίσταση και άγχος. Πρόκειται για μια πεποίθηση που ασπάζεται την εναρμόνιση με τη ζωή και όχι για τη συνεχή μάχη εναντίον της. Ένα πρόταγμα που λέει: «Ζωή, όχι επιβίωση».

Περιλαμβάνει την πλήρη αναγνώριση των εμποδίων που συναντάμε, της περιρρέουσας δυστυχίας, των αδικιών που μας περιβάλλουν, της ανισότητας και της ταξικής μας κοινωνίας με όλες τις συνέπειες που φέρει αυτός ο τρόπος κοινωνικής οργάνωσης, αλλά ωστόσο να αγκαλιάζουμε τον εαυτό μας με καλοσύνη και συμπόνια και να γνωρίζουμε ότι όλες οι περιστάσεις είναι απλώς περιστατικά στο πάντα ρέον ποτάμι της ζωής. Και ότι είμαστε απλώς ανθρώπινα όντα που βιώνουν μια ανθρώπινη εμπειρία. Είμαστε απλώς άνθρωποι που προσπαθούν να κάνουν το καλύτερο δυνατό. Ο καθένας να βάλει το λιθαράκι του για έναν καλύτερο κόσμο στο ιστορικό γίγνεσθαι.

Ωστόσο, ζούμε σε έναν κόσμο που έχει εμμονή με την επιθυμία για συνεχή και αιώνια ευτυχία. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μας βομβαρδίζουν συνεχώς με μηνύματα που υποδηλώνουν ότι η ευτυχία δεν είναι απλώς επιθυμητή αλλά ο απόλυτος στόχος της ζωής. Ακούμε ότι η ευτυχία είναι το κλειδί της επιτυχίας, το ελιξίριο που θα θεραπεύσει όλα μας τα δεινά. Καταλήγουμε να πιστεύουμε ότι το να είμαστε ευτυχισμένοι δεν είναι απλώς δικαίωμά μας αλλά και καθήκον μας. Σε αυτή την περίπτωση ακόμα και η ευτυχία μετατρέπεται σε εμπόρευμα, ένα εμπόρευμα που καλούμαστε να καταναλώσουμε χωρίς δεύτερη σκέψη.

Σε αυτή την αδιάκοπη αναζήτηση της ευτυχίας, συχνά παγιδευόμαστε στην ψευδαίσθηση ότι η συνεχής ευτυχία είναι η μόνη επιθυμητή κατάσταση, παραβλέποντας τη βαθιά ομορφιά του να είσαι απλά σε αρμονία με τη ζωή και με όλα όσα υπάρχουν γύρω σου.

Έρχεται κάποια στιγμή πουαρχίζουμε να συνειδητοποιούμε ότι η αδιάκοπη αναζήτηση της ευτυχίας μπορεί να έχει επιζήμιες επιπτώσεις στην ψυχική μας υγεία και στη συνολική εμπειρία της ζωής μας. Η επιστήμη υποστηρίζει αυτή την άποψη. Αυτό το παράδοξο αμφισβητεί την πεποίθησή μας ότι η αέναη ευτυχία είναι ο απόλυτος στόχος της ζωής, καθώς η πίεση του εαυτού μας να παραμείνουμε ευτυχισμένοι κάνει τα αρνητικά συναισθήματα να μοιάζουν με προσωπικές αποτυχίες, αυξάνοντας το στρες και το άγχος.

Αυτό-συμπόνια και αποδοχή εαυτού

Για να είμαστε σε εναρμόνιση με τη ζωή, πρέπει να ξεκινήσουμε καλλιεργώντας την αυτό-συμπόνια. Πρέπει να εξασκηθούμε στο να αντιμετωπίζουμε τον εαυτό μας με καλοσύνη, αγάπη και κατανόηση. Αυτό περιλαμβάνει την αναγνώριση και την αποδοχή του πόνου, των ελαττωμάτων και των ατελειών μας, όπως θα κάναμε και για τους άλλους. Είναι ευκολότερο ζούμε τη ζωή όπως είναι, όταν αναπτύσσουμε μια αίσθηση καλής θέλησης και συμπόνιας προς τον εαυτό μας, τον κόσμο και όλα τα έμβια όντα.

Με απλά λόγια, αυτό-συμπόνια σημαίνει να είμαστε ευγενικοί και στοργικοί με τον εαυτό μας, όπως ακριβώς θα ήμασταν και με τους άλλους, ως ένας τρόπος να βρούμε εσωτερική γαλήνη και να ανακουφίσουμε τον πόνο. Πρόκειται για την κατανόηση ότι όλοι κάνουμε λάθη και περνάμε δύσκολες στιγμές, και είναι εντάξει να είμαστε ευγενικοί με τον εαυτό μας κατά τη διάρκεια αυτών των στιγμών.

Οι ιδιότητες της ευκολίας

Απλότητα: Η ευκολία αναφέρεται στο να είναι η ζωή απλή και ξεκάθαρη.

Άνεση: Περιλαμβάνει μια αίσθηση άνεσης και χαλάρωσης με τον εαυτό μας και τον κόσμο. Πρόκειται για την εύρεση άνεσης ανεξάρτητα από τις εξωτερικές καταστάσεις.

Αβίαστη: Η ευκολία συνεπάγεται την απουσία υπερβολικής προσπάθειας ή καταβολής δύναμης όταν σχετιζόμαστε με τη ζωή, τους ανθρώπους και τον εαυτό μας.

Ροή: Σχετίζεται με την κατάσταση συγχρώτισης με τη ροή του ποταμού της ζωής και όχι ενάντια σε αυτό.

Φυσικότητα: Η ευκολία μπορεί επίσης να συνδεθεί με κάτι που μοιάζει φυσικό και μη επιβεβλημένο, σαν να συμβαίνει αβίαστα και οργανικά. Αυτό μπορεί να είναι οι σχέσεις μας, τα ταλέντα ή οι δεξιότητές μας.

Εμπιστοσύνη στη ζωή

Για να βρούμε την πραγματική ευκολία στη ζωή, πρέπει να την εμπιστευτούμε απόλυτα. Όταν διατηρούμε μια βαθιά δυσπιστία απέναντι στην ικανότητα της ζωής να μας φροντίζει, παραμένουμε ανήσυχοι. Η αληθινή ευκολία προέρχεται από την εμπιστοσύνη σε κάτι μεγαλύτερο και ισχυρότερο από εμάς τους ίδιους. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αφήσουμε πίσω μας τη συνεχή ανάγκη να είμαστε αμυντικοί και δυναμικοί. Μπορούμε να χαλαρώσουμε, έχοντας τη σιγουριά ότι οι ανάγκες μας θα ικανοποιούνται πάντα και ότι η ζωή μας ευνοεί εγγενώς. Εμπιστευόμαστε επίσης ότι διαθέτουμε ήδη τα εργαλεία για να φέρουμε εις πέρας και να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες.

Εμπιστοσύνη δεν σημαίνει παθητικότητα ή τεμπελιά. Σημαίνει να προχωράς μπροστά χωρίς να καταβάλλεις υπερβολική δύναμη. Για παράδειγμα, μπορούμε να αποφεύγουμε να πιέζουμε υπερβολικά στις σχέσεις και τα οικονομικά ζητήματα και, αντίθετα, να έχουμε πίστη ότι αυτό που δίνουμε, είναι η καλύτερη εκδοχή μας και αυτό είναι πάντα αρκετό. Ευκολία σημαίνει να δίνουμε τον καλύτερό μας εαυτό χωρίς να είμαστε πιεστικοί. Σημαίνει να είμαστε ευγενικοί με τον εαυτό μας και τους άλλους και να αποδεχόμαστε ότι τα πράγματα δεν θα πάνε πάντα όπως τα θέλουμε. Όπως λένε άλλωστε και οι Rolling Stones, «καμιά φορά δεν παίρνεις αυτό που θέλεις, αλλά αυτό που χρειάζεσαι».

Η δυστυχία συχνά πηγάζει από το να θέτουμε μη ρεαλιστικά πρότυπα για τον εαυτό μας, να προσπαθούμε πολύ έντονα για την ευτυχία και να κρίνουμε τον εαυτό μας επειδή υπολείπεται αυτών των ανέφικτων προσδοκιών.

Απλότητα και αυτογνωσία

Το να επιλέγετε μια ζωή ευκολίας σημαίνει ότι επιλέγετε μια πιο απλή, λιγότερο ταραχώδη ύπαρξη. Είναι σαν να βγαίνουμε από τον ατελείωτο αγώνα δρόμου για να ανταποκριθούμε σε ανέφικτες και μη ρεαλιστικές προσδοκίες που συχνά μας κάνουν να νιώθουμε αγχωμένοι και ανικανοποίητοι. Αντίθετα, μας επιτρέπει να δώσουμε προσοχή σε ό,τι έχει πραγματικά σημασία για εμάς, δίνοντάς μας μια αίσθηση πληρότητας και κάνοντας τη ζωή μας πιο αρμονική και γαλήνια.

Αγκαλιάζοντας αυτό το μονοπάτι της απλότητας, μπορούμε να επικεντρωθούμε στην καλλιέργεια της αγάπης σε διάφορες πτυχές της ζωής μας, τόσο στα πράγματα που κάνουμε όσο και στις σχέσεις μας με τους άλλους. Όταν η αγάπη γίνεται ο πυρήνας της ζωής, αυτό μας βοηθά να δημιουργήσουμε μια πιο αρμονική και γεμάτη ζωή.

Εν τέλει, η ευκολία είναι πάντα στη διάθεσή μας, ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει γύρω μας. Βαδίζοντας αυτό το μονοπάτι μπορεί να φαντάζει σαν να συμβιβαζόμαστε με πολύ λίγα, αλλά αποτελεί τον μόνο τρόπο για να έχουμε μια πιο ευχάριστη εμπειρία ζωής. Μπορεί ακόμη και να είναι ο μόνος τρόπος για αληθινή, διαρκή ευτυχία. Για να βρούμε λοιπόν την ευτυχία της «ήσσονος προσπάθειας», ήρθε ο καιρός να πάψουμε αναλωνόμαστε μέσα στην πολλή συνάφεια του κόσμου.

Κλείνοντας, θα ήθελα να παραθέσω κάποιους στίχους του Εγγονόπουλου:

…να ελπίζεις- να ελπίζεις πάντα- πως ανάμεσα στους ανθρώπους – που τους ρημάζει η τρομερή «ευκολία» – θα συναντήσεις απαλές ψυχές με τρόπους
Που τους διέπει καλοσύνη-πόθος ευγένειας- ηρεμία
ίσως όχι πολλές- ίσως να ´σαι άτυχος : καμία-
τότες εσύ προσπάθησε να γενείς καλλίτερος
εις τρόπον ώστε να έρθει κάποια σχετική ισορροπία […]