Οι πανελλαδικές εξετάσεις για την εισαγωγή στα ΑΕΙ της χώρας είναι προ των πυλών και είναι λογικό να υπάρχει άγχος, καθώς φθάνοντας αισίως στην τελευταία τάξη του λυκείου, καλείται ο μαθητής να αποφασίσει «τι θέλει να κάνει» και θεωρητικά με τι θα ασχοληθεί στο μέλλον. Οι Πανελλαδικές εξετάσεις είναι στη χώρα μας η πύλη που θα οδηγήσει στη φοιτητική ζωή και κατά επέκταση στην ενηλικίωση και την πραγματοποίηση των ονείρων αρκετών νέων παιδιών. Όλα αυτά τα γενικά, όμως, ίσχυαν στο παρελθόν, όταν η πρόσβαση στην γνώση ήταν περιορισμένη, όταν δεν υπήρχαν άλλες εναλλακτικές…

Η ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια κ. Αρετή Βεργούλη μάς δίνει μία πιο αντικειμενική οπτική στο θέμα…

– Είναι οι Πανελλαδικές ο μόνος δρόμος για ανώτερη εκπαίδευση και επαγγελματική αποκατάσταση;
Όχι βέβαια. Η τωρινή πραγματικότητα είναι ότι κανείς δεν μπορεί να αποφασίσει με σιγουριά (εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων) τι θέλει να κάνει στα 17 του και το πρώτο πτυχίο είναι περίοδος ανακάλυψης, πειραματισμού, με αρκετούς φοιτητές να κάνουν το χατίρι των γονιών και να εισέρχονται στις πανεπιστημιακές σχολές αλλά να μην τις τελειώνουν και ταυτόχρονα να παραμένουν στην οικογενειακή εστία μέχρι τα τριάντα, καθυστερώντας την ενηλικίωση τους. Παρά ταύτα η περίοδος των Πανελλαδικών έχει εξελιχθεί για την πλειοψηφία των οικογενειών , σαν την ημέρα της μαρμότας, που τα συναισθήματα άγχους, φόβου, αγωνίας επαναλαμβάνονται δίχως τελειωμό.

– Η οικογένεια πιστεύετε ότι επιβαρύνει εκ νέου τα παιδιά αντί να τα διευκολύνει;
Στην Ελλάδα η επιτυχία ή αποτυχία γίνεται θέμα οικογενειακής επιτυχίας ή αποτυχίας, καθώς πολλές φορές αυτή έχει να κάνει με ανεκπλήρωτα όνειρα των γονιών, υψηλές προσδοκίες και κυρίως η αγωνία του γονιού να προφυλάξει το παιδί του από ένα σκιερό μέλλον χωρίς επιστημονική εξειδίκευση.

– Τι μπορούν όμως να κάνουν οι γονείς σε αυτή την περίοδο; Πως μπορούν να βοηθήσουν το παιδί τους;
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να βοηθήσουν τα παιδιά:

⠂Να προσπαθήσουν να εξασφαλίσουν ένα ήρεμο περιβάλλον. Αποφύγετε την δημιουργία προβλημάτων και εντάσεων ή την επιβάρυνση του υποψηφίου με προβλήματα που αφορούν την καθημερινή ρουτίνα. Οι δυσκολίες σε διάφορους τομείς της ζωής των γονιών (επαγγελματικό, κοινωνικό κλπ) , αυτή τη περίοδο καλό είναι να κρατηθούν σε απόσταση, καθώς η περίοδος των εξετάσεων δεν είναι κατάλληλη για επιβάρυνση του παιδιού με αυτά τα θέματα.

⠂Μην διοργανώνουν γιορτές και πολυπρόσωπες μαζώξεις στο σπίτι. Η συγκέντρωση του παιδιού είναι πολύ σημαντικός παράγοντας αυτή την περίοδο και δεν είναι χρήσιμο να υπάρχουν περισπά σεις.

⠂Να προσπαθήσουν να προσφέρουν στα παιδιά, συχνά και ελαφριά γεύματα, διαλείμματα και τακτικά ωράρια ύπνου. Τα διαλείμματα θα πρέπει να γίνονται με βάση αυτό που ευχαριστεί τον μαθητή και όχι όπως το θεωρεί ο γονιός. Το διάλλειμα δεν είναι «περιττό», είναι απαραίτητο για να μπορέσει να αποσυμπιεστεί το σώμα, ο εγκέφαλος και συμβάλει πολύ στη μείωση του άγχους, αρκεί να είναι ένα πραγματικό «στοπ» από το διάβασμα,· μπορεί π.χ. να είναι τακτική σωματική άσκηση ή βόλτα με έναν συνομήλικο.

⠂Αφήστε λίγο το παιδί σας να φάει ένα παραπάνω γλυκό ή παγωτό , χωρίς φυσικά υπερβολές και χωρίς αυτό να γίνει ορατό από το ίδιο ως ανυπαρξία μέτρου. Ας «κακομάθουμε» το παιδί μας προσφέροντας του το αγαπημένο του φαγητό ή μια λιχουδιά που του αρέσει ή στύβοντας ένα φρέσκο χυμό που προτιμά.

⠂Ο γονιός πρέπει να είναι σε επαφή με τα συναισθήματά του και να μην τα προβάλλει πάνω στον έφηβο, να υπάρχει ένα «φρένο» στη συμπεριφορά του, ώστε να μην προσθέτει στον έφηβο και το δικό του άγχος. Ο ρόλος των γονέων δεν χάνεται, απλώς αλλάζει. Παύει όμως να είναι πρωταγωνιστικός.

⠂Η επαφή με τον υποψήφιο πρέπει να είναι υποστηρικτική, με κυριότερο παράγοντα την πίστη προς τον υποψήφιο. Να έχετε και να δείχνετε πίστη στο έφηβο και να του υπενθυμίζετε τις ικανότητες και τα κατορθώματα του.

⠂Σημαντικό είναι και η διαθεσιμότητα του γονέα, ο οποίος είναι χρήσιμο να υποστηρίζει ψυχολογικά τον έφηβο ως άτομο «ολιστικά», ως μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα και όχι μόνο με επίκεντρο την επίδοσή του. Οι συζητήσεις στο οικογενειακό τραπέζι καλό είναι να μην επικεντρώνονται στο διάβασμα αλλά και σε άλλους τομείς που ενδιαφέρουν το παιδί.

– Από την πλευρά τους τι μπορούν να κάνουν οι υποψήφιοι;
Όταν μελετούν οι υποψήφιοι καλό είναι να μην έχουν κοντά τους κινητό, γιατί μπορεί να τους αποσπά την προσοχή. Θα είναι βοηθητικό να φτιάξουν ένα πρόγραμμα όσων έχουν διαβάσει με κωδικοποίηση και σύνδεση της ύλης με διάφορες τεχνικές, ώστε να μπορέσουν να ανακαλέσουν τις πληροφορίες όταν τους ζητηθεί. Μπορούν να συγκεντρώσουν τις βασικές έννοιες, να δημιουργήσουν δικές τους ερωτήσεις που καλύπτουν την ύλη και να κάνουν ομαδοποίηση της ύλης. Επίσης:

⠂Να διατηρούν μια ρουτίνα με καλή διατροφή και ύπνο και να κάνουν όσα διαλλείματα χρειάζονται.

⠂Να εστιάσουν σε θετικές σκέψεις.

⠂Να θέτουν ρεαλιστικούς στόχους.

⠂Να έχουν αφιερώσει λίγη ώρα για να βρούν «μια φράση» , «μια εικόνα» που όταν την φέρνουν στο νου τους ανακουφίζονται και ηρεμούν. Σε περίπτωση που αισθάνονται άγχος να μπορούν να δραπετεύσουν σε αυτό το «νησί» για λίγα λεπτά προκειμένου να ηρεμήσουν.

⠂Κατά τη διάρκεια των εξετάσεων καλύτερα να ξεκινήσουν από τις ερωτήσεις που γνωρίζουν καλύτερα και να αφήσουν τα θέματα που τους δυσκολεύουν για αργότερα.

⠂Αν αισθανθούν άγχος να χρησιμοποιήσουν τη μέθοδο του «νησιού» καθώς επίσης και να πάρουν μερικές βαθιές ανάσες.

⠂Να μη βιαστούν να αποχωρήσουν από την αίθουσα αν δεν γνωρίζουν κάποιο θέμα αλλά να προσπαθήσουν να ανακαλέσουν με ηρεμία την ύλη και τα σχετικά θέματα. Να το παλέψουν. Σε περίπτωση ακραίου άγχους κατά τη διάρκεια της εξέτασης να πάρουν ανάσες.

– Τελικά οι πανελλαδικές είναι απλά μία πρώτη δοκιμασία για τους νέους ανθρώπους και δεν καθορίζει σε μεγάλο ποσοστό το μέλλον τους. Έτσι δεν είναι;
Ναι έτσι είναι. Ας θυμόμαστε ότι οι Πανελλαδικές εξετάσεις αποτελούν ένα μόνο κομμάτι στη ζωή του εφήβου και με την κατανόηση, πίστη και αγάπη των γονιών, ανεξαρτήτου επίδοσης ο έφηβος μπορεί να ανοίξει τα φτερά του, να δοκιμάσει να ικανοποιήσει τις δικές του επιθυμίες και όχι των γονιών του, έτσι ώστε να δεσμευθεί σε στόχους που πρέπει να πετύχει και έτσι να προχωρήσει προς την ενηλικίωση του.

➪ Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε αρχικά στο iEidiseis