Το αυτοσαμποτάζ είναι κάτι που, λίγο πολύ, όλοι έχουμε βιώσει κάποια στιγμή στη ζωή μας. Είναι αυτές οι στιγμές που νιώθουμε ότι πατάμε φρένο στους ίδιους μας τους στόχους, χωρίς να το καταλαβαίνουμε πλήρως. Μπορεί να είναι η αναβλητικότητα πριν από μια σημαντική προθεσμία, η συνεχής αυτοκριτική ή ακόμα και η αποφυγή ευκαιριών που ξέρουμε ότι θα μας κάνουν καλό.

Σίγουρα υπάρχουν φορές που η ζωή είναι άδικη και δημιουργεί εμπόδια και δυσκολίες. Ωστόσο, συχνά, οι δυσκολίες είναι προσπελάσιμες, απλά εμείς, δεν έχουμε τη δύναμη να το συνειδητοποιήσουμε και να τις ξεπεράσουμε και καθηλωνόμαστε στη στασιμότητα βάζοντας αόρατα εμπόδια στην πορεία μας.
Αισθανόμαστε παγιδευμένοι σε μοτίβα που εμείς υφαίνουμε και που δημιουργούν προβλήματα στη ζωή μας. Παρόλο που προσπαθούμε να κάνουμε αλλαγές και να απεγκλωβιστούμε, κατά κάποιο τρόπο καταλήγουμε στο ίδιο μέρος, ξανά και ξανά.

Η συμπεριφορά αυτή είναι μία μορφή αυτο- σαμποτάζ που υπονομεύει την πρόοδο και μας εμποδίζει να πετύχουμε τα όνειρά μας και τους σκοπούς μας. Αν και φαίνεται περίεργο, μερικοί άνθρωποι υπονομεύουν συχνά τον εαυτό τους και την πορεία τους. Αυτή η η επιβλαβής συμπεριφορά τους, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά σχεδόν κάθε μέρος της ζωής τους, συμπεριλαμβανομένων των σχέσεων και της καριέρας τους.

Το να σαμποτάρεις τον εαυτό σου μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους είτε συνειδητά ή ασυνείδητα καθώς μία τέτοια συμπεριφορά συχνά χρησιμοποιείται ως μηχανισμός αντιμετώπισης στρεσογόνων καταστάσεων και τραυμάτων του παρελθόντος.

Το να κατανοήσεις γιατί συμβαίνει αυτό και πώς μπορείς να το αντιμετωπίσεις, μπορεί να σε κάνει να ξεκλειδώσεις τις πραγματικές σου δυνατότητες.

Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας έχουν εντοπίσει κοινά στοιχεία, που λειτουργούν σαν παγίδες, των τρόπων με τους οποίους οι άνθρωποι αυτο-σαμποτάρονται.

Αναβλητικότητα – Φόβος αποτυχίας

Οι άνθρωποι που αυτοσαμποτάρονται συχνά είναι αναβλητικοί. Η αναβλητικότητα είναι ένας τρόπος που δείχνετε στους άλλους ότι δεν είστε ποτέ έτοιμοι και αναβάλλετε ένα καλό αποτέλεσμα. Ο φόβος μην τυχόν και απογοητεύσετε τους γύρω σας δημιουργεί δυσφορία και άγχος μην τυχόν αποτύχετε.
Για παράδειγμα, ένα άτομο χάνει μια προθεσμία στη δουλειά του. Επιφανειακά, φαίνεται ότι απλά άργησε. Αλλά η αλήθεια είναι η αναβλητικότητα του ήταν αποτέλεσμα φόβου της αποτυχίας. Αυτο-σαμποτάρεται χάνοντας την προθεσμία και έτσι ανατρέπει τον στόχο του να προχωρήσει στην εταιρεία.
Συχνά για να μην αισθάνονται την πίεση της απογοήτευσης του περίγυρου, αναφέρουν ότι δεν πρόκειται να τα καταφέρουν, ότι όλα θα πάνε στραβά, ότι δεν είναι ικανοί να κάνουν το επόμενο βήμα, ώστε να μειώσουν τις προσδοκίες και έτσι είναι σαν να πυροβολούν τα πόδια τους. Σαμποτάρουν τον εαυτό τους πριν καν ξεκινήσουν.

Τελειομανία

Το να έχεις σαν στόχο κάτι αδύνατο, και να έχεις για τον εαυτό σου ένα άπιαστο πρότυπο σίγουρα θα δημιουργήσει προβλήματα και ψυχικές ανισορροπίες. Αν και το να στοχεύεις ψηλά φαίνεται σαν μια θετική στρατηγική, η τελειομανία εμποδίζει την επιτυχία.

Όταν κάτι πάει στραβά, όπως αναπόφευκτα θα γίνει, οι τελειομανείς αναιρούνται. Καταλήγουν να ντρέπονται. Επιρρεπείς στην κατάθλιψη, νιώθουν ότι απογοητεύουν τους πάντες και ότι δεν είναι ιδιαίτερα καλοί, ασκούν εξαιρετικά αυστηρή αυτοκριτική και στο τέλος μπορεί να εγκαταλείψουν οριστικά τις προσπάθειες.

Αυτοθεραπεία

Για να αντιμετωπίσουν τη συνεχή μάχη μεταξύ της επιθυμίας να είναι επιτυχημένοι και του σεναρίου της αποτυχίας, πολλοί ηρεμούν τον εαυτό τους με ναρκωτικά και το αλκοόλ . Το σαμποτάζ στον εαυτό μας μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιες μάχες με το φαγητό, το ποτό, τα ναρκωτικά, τον τζόγο και τον αυτοτραυματισμό.
Αυτή η καταστροφική συμπεριφορά μπορεί επίσης να απογυμνώσει τους ανθρώπους από τα κίνητρά τους και να τους κάνει να αγχωθούν.

Χαμηλή αυτοεκτίμηση

Ο τρόπος που βλέπουμε τον εαυτό μας δημιουργεί ένα φίλτρο που καθορίζει τις εμπειρίες μας και τις επιλογές μας. Τα άτομα με αρνητική εικόνα για τον εαυτό τους και χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στο να σαμποτάρουν τον εαυτό τους.Συμπεριφέρονται με τρόπους που επιβεβαιώνουν τις αρνητικές πεποιθήσεις για εκείνους. Η αίσθηση ότι δεν αξίζουν δεν τους δίνει κίνητρο να επιδιώξουν τα όνειρά τους και θα βρίσκουν συνεχώς τρόπους να επιβεβαιώσουν αυτές τις πεποιθήσεις.

Είτε είχαν παιδικά βιώματα που τους έλεγαν ότι δεν είναι αρκετά καλοί, είτε σχέσεις που κλονισαν την αυτοπεποίθησή τους. Η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά λοιπόν βοηθά να διασφαλιστεί ότι αυτό θα γίνει μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

Φόβος αλλαγής

Το να κάνεις ένα βήμα που θα σε εξελίξει, θα αλλάξει τη ζωή σου, θα σε πάει ένα βήμα παραπέρα στη δουλειά, σημαίνει ότι αν το πετύχεις, η καθημερινότητά σου δε θα είναι ίδια. Θα αλλάξουν πολλά πράγματα, μπορεί και απλά ένα, αλλά σίγουρα κάτι θα αλλάξει. Και αυτό είναι συχνά τρομακτικό. Το οικείο και το γνώριμο μας είναι εύκολα, μας ηρεμούν.

Η αλλαγή, το διαφορετικό το άγνωστο έρχεται πάντα με ένα άγχος. Με την αγωνία του “δεν ξέρω τι θα αντιμετωπίσω” και έτσι συχνά διστάζουμε από το να κάνουμε το βήμα και να πάμε παρακάτω, ακόμα και αν εκεί που είμαστε δεν είναι καλά. Όταν μας πιέζουν (αναπόφευκτα) να κάνουμε κάτι έξω από τη ζώνη άνεσής μας, πανικοβάλλουμε. Αυτά τα άβολα συναισθήματα και οι φοβισμένες εσωτερικές φωνές μας οδηγούν να ενεργούμε ενάντια στα συμφέροντά μας.

Φαύλος κύκλος

Όταν δεν γνωρίζουμε τα αρνητικά μοτίβα σκέψης μας και τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας, το αυτο – σαμποτάζ μπορεί να επηρεάσει την καθημερινότητά μας. Μπορεί να αισθανόμαστε απελπισμένοι για το μέλλον ή την επίτευξη των στόχων μας. Μπορεί να πιστεύουμε ότι κάτι δεν πάει καλά με εμάς και ότι απλώς δεν είμαστε ικανοί να πετύχουμε.

Όταν συμβεί αυτό, αυτές οι αρνητικές συμπεριφορές μπορούν να ριζώσουν. Μπορούν να ενισχύσουν τις ανασφάλειές μας. Οι αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές εξαντλούν τα κίνητρα, τον ενθουσιασμό και την αυτοεκτίμησή μας.

Αυτή η αυτοαμφισβήτηση αρχίζει να διαιωνίζει έναν κύκλο που είναι δύσκολο να σπάσει αν δεν αναγνωρίσουμε όλα τα σημάδια που μας φέρνουν στο σημείο να σαμποτάρουμε τον εαυτό μας. Αναγνωρίζοντας και αποδεχόμενοι τις αδυναμίες μας μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε πιο αποτελεσματικά. Δημιουργώντας εφικτούς στόχους μπορούμε να αποφύγουμε την απογοήτευση και την αυτοϋπονόμευση.