Η μεγάλη πυρκαγιά του Montreaux, μια από τις πιο μυθοποιημένες στιγμές στην ιστορία της ροκ που «γέννησε» το τραγούδι «Smoke On The Water» των Deep Purple, συνέβη πριν από ακριβώς 52 χρόνια, στις 4 Δεκέμβρη του 1971.

Είναι η ημέρα που το ιστορικό καζίνο του Μοντρέ κάηκε ολοσχερώς. Το μεγαλοπρεπές κτίριο που είχε χτιστεί για συμφωνικές ορχήστρες το 1881 ήταν πλέον ένα καπανισμένο και κούφιο κέλυφος του πρώην (μεγαλοπρεπούς) εαυτού του.

Η ιστορία λέει ότι η πυρκαγιά ξεκίνησε σχεδόν 90 λεπτά μετά από μια εμφάνιση του συγκροτήματος του Frank Zappa, των The Mothers of Invention -το ξέσπασμα της πυρκαγιάς και η επακόλουθη ανακοίνωση μπορούν να ακουστούν στο bootleg άλμπουμ «Swiss Cheese/Fire» του 1992.

Το συγκρότημα ερμήνευε το κλασικό «King Kong» από το «Uncle Meat» του 1969, όταν ξεκίνησε η φωτιά. Κατά τη διάρκεια του σόλο του πληκτρά Don Preston, λέγεται ότι έριξαν μια φωτοβολίδα και ότι το βλήμα χτύπησε την ξύλινη οροφή του καζίνο και στη συνέχεια η φωτιά εξαπλώθηκε πολύ γρήγορα.

Ένας παρευρισκόμενος και αυτόπτης μάρτυρας στη συναυλία, ο Pete Schneider, παρουσίασε μια ελαφρώς διαφορετική εκδοχή των γεγονότων σε μια ανάρτηση στο blog του 2009, εξηγώντας: «Η φωτιά ξεκίνησε από έναν νεαρό άνδρα από την Ανατολική Ευρώπη», ισχυρίστηκε.

«Δεν νομίζω ότι ξεκίνησε από φωτοβολίδα όπως λέει το τραγούδι, αλλά από το αγόρι που πέταξε αναμμένα σπίρτα στον αέρα και ένα από αυτά κόλλησε στο πολύ χαμηλό ταβάνι. Έτσι η φωτιά ξεκίνησε ακριβώς πάνω από το σημείο που καθόταν το αγόρι στα χαμηλά δοκάρια του ταβανιού», πρόσθεσε.

Αρχικά, οι Mothers of Invention αντιμετώπισαν τη φωτιά με το χαρακτηριστικό τους εκκεντρικό χιούμορ. Ο Howard Kaylan φέρεται να φώναξε «Φωτιά!» και «ο Arthur Brown αυτοπροσώπως».

Ευτυχώς, ο Zappa ήταν αρκετά οξυδερκής για να προσέξει ότι η φωτιά ήταν σοβαρή και είπε στο κοινό να βγει ήρεμα από το κτίριο. «Ήταν πολύ οργανωμένοι», δήλωσε ο Zappa σε συνέντευξή του μετά τη φωτιά. «Ήμουν απλά τυχερός που πολλοί από (τους οπαδούς) μπορούσαν να μιλήσουν αγγλικά, γιατί δεν ήξερα τι να τους πω στα γαλλικά».

Εκείνη την ημέρα, οι Deep Purple βρίσκονταν στο Μοντρέ για να ηχογραφήσουν το τελευταίο τους άλμπουμ, το οποίο θα ήταν το Machine Head του 1972. Είχαν μάλιστα δανειστεί το κινητό στούντιο ηχογράφησης των Rolling Stones για να ξεκινήσουν το νέο τους άλμπουμ.

Η μπάντα αναγκάστηκε να βγει από τα δωμάτια του ξενοδοχείου της λόγω του καπνού και οι αποκαλυπτικές σκηνές που είδαν ενέπνευσαν αυτό που θα γινόταν το πιο αγαπημένο τους τραγούδι, το «Smoke on the Water».

Οι στίχοι του τραγουδιού διηγούνται την ιστορία με απόλυτη ιστορική ακρίβεια και σαφήνεια: «Ήρθαμε όλοι στο Montreux στην ακτογραμμή της λίμνης Γενεύης / Για να κάνουμε δίσκους με ένα κινητό στούντιο – Αλλά δεν είχαμε πολύ χρόνο / Ο Frank Zappa & οι Mothers ήταν στο καλύτερο σημείο / Αλλά κάποιος ηλίθιος με ένα πιστόλι φωτοβολίδων έκαψε το μέρος ολοσχερώς / Καπνός στο νερό, φωτιά στον ουρανό».

Ο δεύτερος στίχος αναφέρεται στον διευθυντή του Φεστιβάλ Τζαζ του Μοντρέ, Claude Nobs, να σώζει τους συναυλιακούς επισκέπτες από τις φλόγες. Έτρεχε μέσα και έξω από το κτίριο, βοηθώντας τους θαυμαστές να σωθούν. Οι στίχοι του Ian Gillan έχουν ως εξής: «Uh, Funky Claude was running in and out / Pulling kids on the ground».

Το Καζίνο ξαναχτίστηκε, αλλά δεν θα άνοιγε ξανά μέχρι το 1975. Εντωμεταξύ, οι όποιες συναυλίες στο Μοντρέ και το φεστιβάλ τζαζ θα γίνονταν σε άλλους χώρους της πόλης. Το φεστιβάλ κατόπιν μετακόμισε στο νέο και πολύ μεγαλύτερο Συνεδριακό Κέντρο του Μοντρέ το 1993.

Από εκείνη την ημέρα του 1971, οι Mothers of Invention, οι Deep Purple και η πόλη του Montreux έχουν συνδεθεί σε ένα αδιαχώριστο τρίπτυχο, δημιουργώντας μια από τις πιο εμβληματικές ιστορίες της ροκ μουσικής.

Μάλιστα, οι Deep Purple και το Montreux είναι τόσο άρρηκτα συνδεδεμένοι μεταξύ τους που υπάρχει μέχρι και ένα μνημείο για το συγκρότημα που βρίσκεται κοντά στο νέο καζίνο.

Από καθαρή σύμπτωση, η 4η Δεκεμβρίου είναι μια σημαδιακή ημερομηνία για τον Frank Zappa, καθώς 22 χρόνια μετά το περιστατικό αυτό, θα πέθαινε από καρκίνο του προστάτη, στις 4 Δεκέμβρη του 1993.

Οι Deep Purple του «Smoke On The Water»

Οι Deep Purple είναι αγγλικό hard rock συγκρότημα, το οποίο δημιουργήθηκε στο Χέρτφορντσαϊρ το 1968. Μαζί με τους Led Zeppelin και τους Black Sabbath αποτελούν την τριάδα των προπατόρων του heavy metal.

Οι Deep Purple έχουν μπει στο Βιβλίο των Ρεκόρ Γκίνες ως το πιο θορυβώδες συγκρότημα για τη συναυλία τους στο Rainbow Theatre του Λονδίνου το 1972 και έχουν πουλήσει πάνω από 100.000.000 δίσκους.

Είναι ενεργοί ως συγκρότημα από το 1968 ως σήμερα, με μία οκταετή διακοπή από το 1976 μέχρι το 1984. Η πιο επιτυχημένη σύνθεση τους υπήρξε η δεύτερη γραμμή μελών τους, η οποία αποτελούνταν από τον τραγουδιστή Ίαν Γκίλαν, τον κιθαρίστα Ρίτσι Μπλάκμορ, τον μπασίστα Ρότζερ Γκλόβερ, τον κιμπορντίστα Τζον Λορντ και το ντράμερ Ίαν Πέις.

Η σύνθεση αυτή υπήρξε σε τρεις διαφορετικές περιόδους, από το 1969 ως το 1973, από το 1984 ως το 1989 και από το 1992 ως το 1993.

Άλλοι μουσικοί που πέρασαν από το συγκρότημα ήταν οι τραγουδιστές Ροντ Έβανς, Ντέιβιντ Κόβερντεϊλ και Τζο Λιν Τέρνερ, οι κιθαρίστες Τόμι Μπόλιν και Στηβ Μορς, οι μπασίστες Νικ Σίμπερ και Γκλεν Χιουζ και ο κιμπορντίστας Ντον Έρεϊ που αντικατέστησε τον Λορντ το 2002.

Σε δημοψήφισμα του βρετανικού ραδιοφωνικού σταθμού Planet Rock, το κοινό τους κατέταξε πέμπτους στη λίστα με τα πιο επιδραστικά συγκροτήματα όλων των εποχών, ενώ το 2008 έλαβαν το Legend Award στα World Music Awards. Το 2016, εισήχθησαν στο Rock and Roll Hall of Fame μετά από συνεχείς αναβολές, παρά την προτίμηση του κοινού κατά τις ψηφοφορίες.