Πολιτικοί που άφησαν το στίγμα τους, καλλιτέχνες που ήρθε η στιγμή τους, αθλητές που αναδείχθηκαν και επιχειρηματίες που τόλμησαν. Η ελληνική επικαιρότητα δεν μας έδωσε ούτε μια στιγμή ανίας ή βαρεμάρας, σε μια χρονιά όπως το 2023 με διαρκείς ανατροπές σκηνικού σε όλα τα επίπεδα και τις εκφάνσεις της καθημερινότητάς μας.

Είναι όλοι τους ανθρωποι συνηθισμένοι (αλλά με ασυνήθιστη αντοχή και ανθεκτικότητα), άνθρωποι με πεποιθήσεις, αρχές και αξίες που έδωσαν το παρών σε μικρούς και μεγάλους αγώνες (προσωπικούς ή μαζικούς) και άνθρωποι, που έδωσαν μάχες ενάντια στην εκμετάλλευση, τη βαρβαρότητα, τον πόλεμο και την αδικία, υπερασπιζόμενοι τα δικαιώματα τα δικά τους και των άλλων και υπερβαίνοντας τα όρια και τους περιορισμούς της κοινωνίας -κυρίως όμως κάνοντας, συχνά, και τις προσωπικές τους υπερβάσεις.

Αλκίνοος Ιωαννίδης

Η βαθιά ενσυναίσθηση του τεράστιου αυτού καλλιτέχνη, υπογραμμίζει διαρκώς την επιρροή που μπορεί να έχει στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι. Μπορεί να μην έχει βγάλει καινούργιο δίσκο, αλλά πάντα εξελίσσεται δοκιμάζοντας νέες προσεγγίσεις στη δουλειά του και υπηρετώντας πάντα με σεβασμό την τέχνη που τόσο αγαπά. Πάντα ευαίσθητος στις προκλήσεις της καθημερινότητας, δε μένει ποτέ αμέτοχος στα κακώς κείμενα παραδίδοντας μαθήματα αξιοπρέπειας και παιδείας. Υποστηρικτής του αγώνα των καλλιτεχνών, των πάντα κατατρεγμένων, των θυμάτων της πολιτικής ολιγωρίας τοποθετεί με τον δικό τους τρόπο το λιθαράκι του προς τη δημιουργία μιας κοινωνίας συμπερίληψης, ενσυναίσθησης ενώ στέκεται απέναντι στους «προσωρινούς διαχειριστές της αθλιότητας» τους «ακαλλιέργητους δούλους της ασχήμιας» που «νομίζουν πως ορίζουν τις ζωές μας…». – Εύα Αναστασιάδου

Ανδρέας Φλουρής

Αυτό που ξεχωρίζει τον περιβαλλοντολόγο Ανδρέα Φλούρη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ο οποίος συμπεριλήφθηκε στην περίφημη λίστα του περιοδικού TIME με τους 100 ανθρώπους που μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο, δεν είναι μόνο τα σημαντικά ακαδημαϊκά του επιτεύγματα αλλά και η προσπάθειά του να μεταφράσει την επιστημονική γνώση σε κοινωνική δράση. Ο επιστήμονας ηγείται της προσπάθειας για εφαρμογή μιας επιστημονικής πολιτικής στο χώρος της εργασίας, βοηθώντας κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο να θεσπίσουν πρωτόκολλα για την προστασία των εργαζομένων σε συνθήκες υψηλές ζέστης. Έχει συμβουλεύσει κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς, όπως η Κυπριακή Προεδρία, το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης στην Ελλάδα, το υπουργείο Εργασίας του Κατάρ, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ο Διεθνής Οργανισμός για την Εργασία, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος και η NASA, σχετικά με τις κρίσιμες αλληλεπιδράσεις της κλιματικής αλλαγής και παραγόντων του περιβάλλοντος με την υγεία, τη βιωσιμότητα, καθώς και την εκτίμηση των επιπτώσεων και την επικοινωνία των κινδύνων στο παρόν και το μέλλον. – Χριστιάνα Στυλιανού

Γιώργος Λάνθιμος

Δεν χάνει βήμα από την ρότα του στην επιτυχία, αλλά κυρίως στην δημιουργία ολόκληρων κόσμων και ξεχωριστής γλώσσας, με χαρακτηριστικά και αρετές που προσιδιάζουν στους μεγάλους καλλιτέχνες. Η φράση «διεθνής καριέρα» δεν ακούγεται καθόλου cheesy όταν μπει πλάι στο όνομά του και όλες οι τελευταίες χρονιές περιελάμβαναν, στα κινηματογραφικά τους κατάστιχα, το όνομά του ως σαρωτικού, διαφορετικού, πρωτότυπου, θαρραλέου έλληνα σκηνοθέτη, ο οποίος δεν αφορμάται από την ελληνικότητα ή την ελληνοπρέπεια για να κατακτήσει τον κόσμο -αλλά από τον άνθρωπο και την περιπέτεια του να ζεις. Με τον Χρυσό Λέοντα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας στο τσεπάκι και με 7 υποψηφιότητες στις Χρυσές Σφαίρες, ο Γιώργος Λάνθιμος και η νέα του, πολυσυζητημένη ταινία “Poor Things”, ετοιμάζονται για την πρεμιέρα στους ελληνικούς κινηματογράφους αρχές Ιανουαρίου και, βέβαια, τον Μάρτιο για τα Όσκαρ. – Γεωργία Δρακάκη

Λένα Κιτσοπούλου

Οι “Σφήκες” της μάς τσίμπησαν -και κάποιοι διαπίστωσαν ότι έχουν σοβαρή αλλεργία. Αλλεργία στην καλλιτεχνική άποψη, αλλεργία στην θεατρική πρόκληση, στο σπάσιμο των αλυσίδων που μόνοι τους κατασκεύασαν για να νιώθουν ότι συνδέονται με το παρελθόν που θαρρούν πως δικαιωματικά τους ανήκει. Το σύμπαν της Λένας Κιτσοπούλου είναι διάτρητο από αστέρια δημιουργικότητας, ξέφρενης χαράς και βυθιστικής λύπης, πάθους, ατόφιας τρέλας. Συγγραφέας, ηθοποιός, σκηνοθέτης, τραγουδίστρια, εικαστικός, performer από την στιγμή που ανοίγει τα μάτια της το πρωί μέχρι αργά τη νύχτα. Ένα κορίτσι της πόλης αυθεντικό, συνήθως ερωτευμένο, άκρως ενοχλητικό, παντελώς μαγεμένο από τα ξόρκια της ζωής και του θανάτου. Ένα πρόσωπο που δεν συζητήθηκε μόνο το 2023, αλλά που κανείς μπορεί δίκαια να πει πως ήταν η χρονιά του. Και εις άλλα, Λένα. – Γεωργία Δρακάκη

Μάριο Μπανούσι

Ο 25χρονος σκηνοθέτης, τον οποίο εκθείασε η εφημερίδα “The Guardian”, το 2023 ανέβασε την «παράσταση της χρονιάς», όπως ανέφεραν πολλά δημοσιεύματα. Ο λόγος γίνεται φυσικά για το “Goodbye Lindita”, το δεύτερο μέρος της τριλογίας που είχε επίκεντρο τη γέννηση, τον θάνατο, το πένθος και την απουσία. Τα προσωπικά του βιώματα από τη μητέρα του, την μητριά του και τον πατέρα του μετουσιώθηκαν σε σιωπηλές -με τεράστια δύναμη- εικόνες, σε τελετουργικές πράξεις με συλλογική απεύθυνση. Τόσο οι παραστάσεις του “Goodbye Lindita”, όσο και του τρίτου μέρους της τριλογίας, “Taverna Miseria” (Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου) ήταν sold out, δε νομίζουμε ότι χρειάζεται προσθέσουμε κάτι άλλο. Εντάξει μόνο ότι βραβεύτηκε. Το Εθνικό Θέατρο για τη συγκεκριμένη παράσταση απέσπασε δύο μεγάλα τιμητικά βραβεία στο διεθνές Φεστιβάλ Bitef στο Βελιγράδι, το Ειδικό Βραβείο Bitef “Jovan Ćirilov” για σπάνια συνεισφορά στη θεατρική τέχνη καθώς και το Βραβείο “Politika” καλύτερης σκηνοθεσίας. – Δήμητρα Βασιλειάδη

Μίλτος Τεντόγλου

Ο Μίλτος Τεντόγλου είναι Υποψήφιος για Κορυφαίος αθλητής στην Ευρώπη το 2023. Γεννημένος το 1998 ζει το δικό του παραμύθι. Ένα παιδί από τα Γρεβενά, ελεύθερο πνεύμα, βρήκε κάποτε διέξοδο στη δημιουργικότητα μέσα από την μουσική και τις κινήσεις του σώματος. Η επαφή του με τον στίβο έρχεται “καρμικά”. Ένας αυθεντικός άνθρωπος που δεν άλλαξε στη διαδρομή. Διατήρησε τις αξίες που του μεταλαμπάδευσε η οικογένειά του ως κόρη οφθαλμού. Σε συνεργασία με τον Γιώργο Πομάνσκι έφτασε στον ουρανό. Εργατικός κι αυστηρός με τον εαυτό του, έγινε τραγούδι στη γενέτειρά του, αποθεώθηκε από τα ΜΜΕ, παραμένει όμως προσγειωμένος, καθώς γνωρίζει πως είναι δύσκολο να φτάσεις στην κορυφή, αλλά ακόμα δυσκολότερο να διατηρηθείς σε αυτήν. – Μίλτος Τόσκας

Νεφέλη Μαϊστράλη

Η βραβευμένη -με το βραβείο Ελευθερίας Σαπουντζή για το 2023- ηθοποιός και δραματουργός όχι μόνο έγραψε 2 νέα θεατρικά έργα (“Σπυριδούλες”, “Κακούργα Πεθέρα”) και έκανε μία διασκευή (“Μπλε Καστόρινα Παπούτσια”) κατά τη διάρκεια της χρονιάς, αλλά και τα ανέβασε όλα μαζί με τους 4Frontal. Βέβαια, δεν πρέπει να παραλείψουμε και τους προγενέστερους “Αριστερόχειρες” που συνεχίζονται με επιτυχία για 3η χρονιά στο θέατρο Μπέλλος. Όλες οι παραστάσεις είναι βασισμένες σε αληθινές ιστορίες, με σαφή πολιτική ταυτότητα και με άμεση διαλογικότητα με τη σύγχρονη πραγματικότητα. «Η πολιτική έχει άμεση σχέση με αυτό που συμβαίνει σήμερα, ότι το κοινωνικό είναι πολιτικό και ότι το πολιτικό καθρεφτίζεται στο σήμερα», αναφέρει η ίδια σε συνέντευξή της στο Olafaq. Μετά από 14 χρόνια θεατρικής παρουσίας των 4Frontal, φέτος ήταν η πρώτη φορά που συμπεριλήφθηκαν στον προγραμματισμό του Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου, με τις “Σπυριδούλες”. Μάλιστα, θα τολμήσουμε να πούμε ότι ήταν η κορυφαία θεατρική στιγμή της ίδιας και της ομάδας, εξαιτίας της ενθουσιώδης ανταπόκρισης του κόσμου. Και στις 4 παραστάσεις το κοινό σηκώθηκε από τις καρέκλες στην κατάμεστη αίθουσα Ε της Πειραιώς 260 και χειροκροτούσε για ώρα όρθιο τις “Σπυριδούλες”, που λίγο καιρό μετά διακρίθηκαν με έπαινο στα Βραβεία Κοινού. – Δήμητρα Βασιλειάδη

Όλγα Μαλανδράκη 

Η Όλγα Μαλανδράκη κοιτούσε από μικρή τα άστρα. Στην πορεία βρέθηκε να εργάζεται εκεί που κοιτούν τα άστρα ως επιστήμονες: επικεφαλής της Επιχειρησιακής Μονάδας Διαστημικού Καιρού του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), όπου μαζί με άλλους επιστήμονες εξερευνά τα μυστήρια του ήλιου. Η ελληνίδα ερευνήτρια Φυσικής του Διαστήματος βραβεύτηκε πρόσφατα με ένα σημαντικό βραβείο της NASA, το Group Achievement Award για την δουλειά της με την Parker Solar Probe Team που με τα δύο νέα διαστημικά σκάφη Parker Solar Probe και Solar Orbiter «ακουμπάει» τον Ήλιο πιο κοντά από ποτέ συλλέγοντας και αναλύοντας επιστημονικά δεδομένα από το μεγαλύτερο αστέρι του σύμπαντός μας. – Κωνσταντίνος Τσάβαλος

Στέφανος Κασσελάκης

«Με λένε Στέφανο, είμαι αυτοδημιούργητος και gay». Με αυτά τα λόγια ο Στέφανος Κασσελάκης έσκασε σαν… σούπερ νόβα στην πολιτική ζωή της χώρας μας τον Αύγουστο. Ο Κασσελάκης έκανε γερό triggering στη μνήμη μας. Μας θύμισε τον Γιάνη Βαρουφάκη, αλλά «επί το λαϊκότερον», χωρίς την επιστημοσύνη και τον ξύλινο λόγο. Μετανάστευσε στα 14 του χρόνια στην Αμερική, ενώ κατόπιν συμμετείχε και εθελοντικά στην καμπάνια του Τζο Μπάιντεν. Με τον ερχομό του στην Ελλάδα, προσχωρεί στον ΣΥΡΙΖΑ και αποδέχεται μια μη εκλόγιμη θέση στο ψηφοδέλτιο επικρατείας. Εδώ και λίγους μήνες είναι ο επικεφαλής του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Σπέρνοντας με το πέρασμά του ενθουσιασμό και, την ίδια στιγμή, διχόνοια εντός της παράταξης. – Κωνσταντίνος Τσάβαλος

Χάρης Δούκας

Ίσως η πιο ιστορική και μεγάλη ανατροπή στις αυτοδιοικητικές εκλογές της χώρας ανήκει στον Χάρη Δούκα. Στον άνθρωπο που όταν πρωτοεμφανίστηκε οι περισσότεροι αναρωτήθηκαν «Ποιος είναι αυτός;» αλλά κατάφερε αργότερα να τους πείσει, στον β’ γύρο των εκλογών, κυρίως λόγω της παρουσίας του στο τηλεοπτικό debate της ΕΡΤ. Ενώ αρχικά ο Κώστας Μπακογιάννης, ο Δήμαρχος που άφησε ανεξίτηλα το σημάδι του στην πόλη για όλους τους αρνητικούς λόγους, βγήκε πρώτος με ποσοστό 41,35% έναντι 14,19% του Χάρη Δούκα, κατάφερε να συσπειρώσει γύρω του μόλις επιπλέον 7 χιλιάδες ψήφους σε αντίθεση με τον αντίπαλό του που από τους 20 χιλιάδες του α’ γύρου έφτασε στους 64 χιλιάδες στην εκλογική ρεβάνς. Όμως πέρα από τον εκκωφαντικό τρόπο που κέρδισε τη δημαρχεία της Αθήνας, ο κ. Δούκας έφερε μια αύρα ανανέωσης στην πόλη που είχε έντονα ταλαιπωρηθεί τα τελευταία χρόνια με διάφορα αμφιλεγόμενα έργα και «πειράματα». Έβαλε στον δημόσιο λόγο στοιχεία «πράσινα» και με ουσία μιλώντας για τις «πόλεις των 15 λεπτών», έμεινε εκτός από ασήμαντες τηλεοπτικές “ξιφομαχίες”, παρουσίασε ένα ευρωπαϊκό όραμα για την πρωτεύουσα και έμεινε αμέτοχος στη συνηθισμένη προεκλογική φλυαρία επενδύοντας στη λογική. Ας ελπίσουμε ότι δε θα μας απογοητεύσει στη συνέχεια. – Νίκος Παγουλάτος