Τα αποτελέσματα της πρόσφατης έρευνας PISA 2022 έδειξαν ότι οι «μαθητές του Covid-19» υπέφεραν, σε μαθησιακό επίπεδο, από την πανδημία που ενέσκηψε το 2020.

Τα αποτελέσματα της έρευνας PISA 2022, την οποία διεξήγαγε ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) σε 81 χώρες και με συμμετοχή 700.000 μαθητών, κατέδειξε ότι οι Έλληνες 15χρονοι όχι μόνο κατέγραψαν χειρότερες επιδόσεις σε σύγκριση με το 2018, αλλά αυτές ήταν κατά πολύ χαμηλότερες από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ.

Στον διαγωνισμό Programme for International Student Assessment (PISA) του ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης), ο οποίος οργανώνεται ανά τριετία και κανονικά έπρεπε να πραγματοποιηθεί το 2021, ωστόσο καθυστέρησε κατά ένα έτος, λόγω της πανδημίας, διερευνάται το πόσο καλά οι μαθητές μπορούν να λύσουν σύνθετα προβλήματα, να έχουν κριτική σκέψη και να επικοινωνούν αποτελεσματικά με τα αποτελέσματα να παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες για το πόσο καλά τα εκπαιδευτικά συστήματα της κάθε χώρας προετοιμάζουν τους μαθητές για τις πραγματικές προκλήσεις της ζωής και τη μελλοντική τους επιτυχία.

Οι έλληνες μαθητές και η Ελλάδα κατατάσσονται αρκετά χαμηλότερα από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ. Ενδεικτικά:

– Στα μαθηματικά, η Ελλάδα συγκέντρωσε 430, σημειώνοντας βουτιά 21 μονάδων σε σχέση με το 451 που είχε συγκεντρώσει το 2018 (στον πίνακα κατατάσσεται στη 44η θέση από 80 χώρες/περιοχές -μέλη και μη του ΟΟΣΑ- που συμμετείχαν στον διαγωνισμό). Ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ στα μαθηματικά ήταν 472 (489 το 2018).

– Στην κατανόηση κειμένου, οι Έλληνες συγκέντρωσαν 438 (41η θέση). Η βαθμολογία αυτή ήταν κατά 19 μονάδες χαμηλότερη από το 457 του 2018. Ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ στην κατανόηση κειμένου ήταν 476 (487 βαθμοί το 2018).

– Στις φυσικές επιστήμες η Ελλάδα συγκέντρωσε βαθμολογία 441, σημειώνοντας μείωση 11 μονάδων από το 452 που είχε πετύχει το 2018 (44η θέση). Ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ στις επιστήμες ήταν 485 (489 το 2018).

Τα αποτελέσματα της PISA 2022 και οι «μαθητές του Covid-19»

«Τα πιο πρόσφατα στοιχεία δίνουν μια έγκυρη και λεπτομερή εικόνα για την έκταση της διαταραχής που έχουν υποστεί [λόγω της πανδημίας] τα εκπαιδευτικά συστήματα», σημειώνουν σε εκτενές άρθρο τους οι Financial Times, προσθέτοντας ότι «οι επιδόσεις στην κατανόηση κειμένου και στα μαθηματικά υποχώρησαν στην πλειονότητα των εκπαιδευτικών συστημάτων μεταξύ 2018 και 2022, με τις ανεπτυγμένες οικονομίες να υφίστανται τον μεγαλύτερο αντίκτυπο».

Σύμφωνα με την έρευνα σε ό,τι αφορά τα μαθηματικά, στη Δανία, τη Γαλλία, στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και τη Σουηδία ο μέσος όρος των 15χρονων το 2022 κατέγραψε το αναμενόμενο επίπεδο ενός 14χρονου το 2018 -άρα είναι σαν να έχασαν μια ολόκληρη τάξη.

«Tα αποτελέσματα στις πλούσιες χώρες είχαν αρχίσει να κινούνται καθοδικά ακόμη και πριν εμφανιστεί η Covid-19. Μια πτώση αυτής της κλίμακας αποτελεί καταστροφή. Κατά κανόνα, κάθε επιπλέον έτος σχολικής εκπαίδευσης που λαμβάνει ένα παιδί αυξάνει τον ετήσιο μισθό του κατά σχεδόν 10%. Η απώλεια χρόνου μάθησης θα μπορούσε να κρατήσει τους μισθούς σε χαμηλά επίπεδα ακόμα και μετά από χρόνια», αναφέρει σε ανάλυσή του ο Economist.

«Είναι δύσκολο να ξεπεραστεί ο αρνητικός οικονομικός αντίκτυπος της κακής σχολικής εκπαίδευσης. Αν δεν έχεις αξιοπρεπή αποτελέσματα από νωρίς, είναι απίθανο να επωφεληθείς από τη διά βίου εκπαίδευση και κατάρτιση και είναι απίθανο να καλύψεις το χαμένο έδαφος», λέει ο Αντρέας Σλέιχερ, υπεύθυνος του ΟΟΣΑ για την εκπαίδευση και τις δεξιότητες.

Την καλύτερη ευρωπαϊκή επίδοση στα αποτελέσματα της έρευνας κατέγραψε η Εσθονία, καθώς, όπως δήλωσε ο εσθονός υπουργός Παιδείας, η χώρα του ήταν «αρκετά προετοιμασμένη για τις απαραίτητες αλλαγές στα σχολεία, όπως συνέβη και με την ψηφιοποίηση του κράτους της». 

Η έρευνα καταλήγει δε, ότι η χρήση ψηφιακών συσκευών όπως κινητών τηλεφώνωνστα σχολεία αποτελεί αμφιλεγόμενο ζήτημα σε πολλές χώρες. «Ενώ η έρευνα PISA δείχνει μια θετική σχέση μεταξύ της ενσωμάτωσης της τεχνολογίας στη σχολική εκπαίδευση και των επιδόσεων των μαθητών, οι συσκευές που χρησιμοποιούνται για ψυχαγωγία, όπως τα έξυπνα τηλέφωνα, μπορούν να αποσπάσουν την προσοχή από τη μάθηση, να εκθέσουν τους μαθητές σε εκφοβισμό στον κυβερνοχώρο και να θέσουν σε κίνδυνο την ιδιωτική τους ζωή» σημειώνεται μεταξύ άλλων. Τα έξυπνα κινητά είναι επίσης εξαιρετικά εθιστικά. Το 45% των μαθητών που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφεραν ότι αισθάνονταν νευρικοί ή είχαν άγχος αν το τηλέφωνό τους δεν ήταν κοντά τους».

Covid-19 ή Δόμνα Μιχαηλίδου;

Στην Ελλάδα, ωστόσο, έχουμε, ενδεχομένως, κάτι χειρότερο από μια κοτζάμ πανδημία: την υφυπουργό Παιδείας Δόμνα Μιχαηλίδου -μια αφύσικα και αδιανόητα ανάλγητη παρουσία της πολιτικής ζωής της χώρας μας.

Προ μερικών 24ώρων, η κα Μιχαηλίδου, προκειμένου να δικαιολογήσει την κατάργηση και την συγχώνευση σχολείων μας ενημερώνει πως δεν υπάρχει πρόβλημα για τα παιδιά του Γυμνασίου να… περπατούν δύο χιλιόμετρα την ημέρα.

Η κ. Μιχαηλίδου, σε επίκαιρη ερώτηση της βουλευτή Α’ Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Κατερίνας Νοτοπούλου, αφού υποστήριξε πως οι συγχωνεύσεις γίνονται αφού ληφθούν υπόψη συγκεκριμένοι όροι και προϋποθέσεις μεταξύ των οποίων να διασφαλίζεται ότι οι μαθητές δεν θα αναγκάζονται να μετακινηθούν σε μεγάλες αποστάσεις και η μετακίνηση θα είναι ασφαλής, δήλωσε πως οι συγχωνεύσεις δεν είναι το «απόλυτο κακό».

Στην ανησυχία μάλιστα της κας Νοτοπούλου ως προς την επικινδυνότητα για τους μαθητές να πρέπει να απομακρυνθούν από το οικείο σχολικό περιβάλλον και τη γειτονιά τους και να περπατούν καθημερινά έως και δυο χιλιόμετρα σε ένα περιβάλλον με μεγάλο κυκλοφοριακό φόρτο, η κ. Μιχαηλίδου απάντησε το εξής άνιωθο:

«Δεν θα κάνω επίκληση στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας που λέει ότι είναι καλό και σωστό να περπατάμε όλοι 8 χιλιόμετρα την ημέρα».

Δηλαδή τα παιδιά 8, 9 και 10 ετών να πηγαινοέρχονται στο σχολείο τους δυο και τρία χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι, μέσα από αυτοκίνητα ή με βροχή, με χιόνι και βαριά χιονόπτωση.

«Αφού αυτό κάνει καλό στο υγεία», όπως λέει η υφυπουργός, παραβλέποντας ασφαλώς να αναφέρει ότι ο ΟΗΕ και η UNESCO μιλάνε ρητά και κατηγορηματικά για μια «εύκολη προσβασιμότητα όλων των παιδιών στις σχολικές τους δομές».

Φυσικά, ο μέσος Έλληνας μαθητής θα διαπιστώσει σύντομα τι είναι χειρότερο: μια πανδημία ή μια υφυπουργός όπως η διαπιστωμένα ανάλγητη Δόμνα Μιχαηλίδου, που τον περασμένο Ιανουάριο όχι μόνο αποκάλυψε πού βρίσκεται η 12χρονη που έπεσε θύμα βιασμού και μαστροπείας στον Κολωνό αλλά μιλώντας στη Βουλή προχώρησε και σε ωμά ψέματα, όπως κατάγγειλε και ο ΣΥΡΙΖΑ.

«Προσπαθούμε τόσο καιρό να διαφυλάξουμε τα στοιχεία και τον τόπο διαμονής του παιδιού ως κόρη οφθαλμού, έχω παρακαλέσει όλους τους δημοσιογράφους και τους παρουσιαστές προσωπικά και ενώ προσπαθούμε να προστατέψουμε το παιδί με νύχια και με δόντια, έρχεται η υφυπουργός και αποκαλύπτει πού βρίσκεται η 12χρονη, σε ποιο σχολείο πηγαίνει η ίδια και ο αδελφός της», είπε η δικηγόρος της οικογένειας του θύματος, Ασπασία Ταραχοπούλου, στον ραδιοσταθμό «Στο Κόκκινο».

Μάλιστα κατήγγειλε ως ψευδή το ισχυρισμό της υπουργού πως το θύμα δέχεται κατ’ οίκον διδασκαλία, διευκρινίζοντας πως «έχουμε κάνει πολλές αιτήσεις και ουδείς έχει ανταποκριθεί ως σήμερα», συνέχισε, για να προσθέσει ότι η μόνη παροχή από το κράτος ως τώρα είναι ένας παιδοψυχολόγος που «πρέπει να κάνει 100 χιλιόμετρα πήγαινε-έλα για να δει το παιδί».

Να τονίσουμε εδώ ορθά και κοφτά σε όσους υποστηρίζουν ότι η Δόμνα Μιχαηλίδου σε οποιαδήποτε άλλη χώρα είχε κάνει αυτό το σχεδόν εγκληματικό που διέπραξε τότε, θα είχε ήδη απαλλαγεί ή παραιτηθεί των καθηκόντων της, το εξής: Ότι η Δόμνα Μιχαηλίδου σε οποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου δεν θα είχε γίνει εξαρχής υφυπουργός σε οποιοδήποτε υπουργείο (και όχι μόνο στο Παιδείας)…