Ένα παιδί δέκα, έντεκα, δώδεκα ετών, αγόρι ή κορίτσι, είναι αδιαμόρφωτο. Δομεί, σιγά σιγά, προσωπικότητα, χαρακτήρα, ανακαλύπτει κλίσεις, εξερευνά, έστω σε πρώιμο στάδιο, την σεξουαλικότητά του.

Όταν ένα παιδί, λοιπόν, χαλιέται ψυχολογικά από την θέα δύο άλλων παιδιών-ναι, του ίδιου φύλου- που φιλιούνται, τότε, μαντέψτε πού βρίσκεται το λάθος.

Αλλά, γιατί τα γράφουμε αυτά; Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Μια δασκάλα σε ένα δημοτικό σχολείο της Αθήνας προβάλλει στους μαθητές της μια βραβευμένη ταινία μικρού μήκους, διάρκειας λίγων λεπτών, με τίτλο «Αγόρια στα ντους». Ο δημιουργός της είναι ένας 30χρονος Σουηδός ηθοποιός, σκηνοθέτης και κινηματογραφιστής, ο Christian Zetterberg. Μαζί με την ομάδα του στην εταιρεία παραγωγής Gråklippan, παράγουν υλικό εστιασμένο σε παιδιά, εφήβους και γενικώς νέους, επιδιώκοντας να αναδείξουν ιστορίες που κατά κανόνα παραβλέπονται ή αποσιωπούνται.

Ο προπονητής ρωτά τον 12χρονο Βίγκο ύστερα από ένα εσωτερικό διπλό στο χόκεϊ, έναν έντονο αγώνα αν είναι «άντρας ή ποντικός». Το ερώτημα αυτό οδηγεί το αγόρι να εξερευνήσει την αρρενωπότητά του μαζί με τον κολλητό του, τον Νόελ. Συμβαίνει όμως κάτι που διακόπτει απότομα αυτή τη διαδικασία αυτογνωσίας και το αθώο παιχνίδι τους, θέτοντας πλέον το ερώτημα γύρω από το τι σημαίνει φιλία μεταξύ αρσενικών, αν έχει όρια και ποια είναι τα όρια αυτά.

Η ταινία περιλαμβάνει κάποιες σκηνές που θα μπορούσαν να θεωρηθούν «τολμηρές», με τα δύο αγόρια που πρωταγωνιστούν στην ταινία να ανταλλάσσουν θωπείες, φιλιά κ.λπ. στο πλαίσιο της αναζήτησης απαντήσεων για τα όρια της φιλίας, της αγάπης και, κατά κάποιον τρόπο, της ομοφυλοφιλίας ως πιθανότητας ή δυνατότητας.

Ένας από τους μαθητές, ένα αγόρι, επέστρεψε στο σπίτι σε κακή ψυχολογική κατάσταση, όπως γράφτηκε ως είδηση. Ο δικηγόρος της οικογένειας, ο Χαράλαμπος Κατσιβάρδας (γιατί, ναι, οι γονείς του προέβησαν σε αποστολή εξώδικου!), δήλωσε τα εξής:

«Ήταν εμφανώς δυσαρεστημένος. Έκανε εμετό, δεν μπορούσε να φάει. Αυτό κίνησε την περιέργεια των γονέων του, που είναι εκπαιδευτικοί. Κατάφεραν να τους μιλήσει και τους είπε ότι την τελευταία ώρα του μαθήματος η δασκάλα προέβαλε μία ταινία με τίτλο “Τα αγόρια στο ντους”, η οποία έδειχνε ομοφυλοφιλικές σκηνές μεταξύ ανήλικων αγοριών, δηλαδή ήταν σε ένα καμπ όπου ο εκπαιδευτής έλεγε ότι τα παιδιά πρέπει να είναι σκληραγωγημένα και στη συνέχεια έδειχνε κάποιες σκηνές που τα παιδιά φιλιόντουσαν στο στόμα.

Μετά από αυτό το περιστατικό έγιναν όλες οι απαραίτητες νομικές ενέργειες μέσω εξωδίκου, το οποίο κοινοποιήθηκε στον διευθυντή του σχολείου, στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και στο υπουργείο Παιδείας, προκειμένου να διερευνηθεί ενδελεχώς πόσο είναι δεοντολογικό και παιδαγωγικό να προβληθεί μια τέτοια ταινία σε μαθητές δημοτικού, ηλικίας μόλις 10 ετών. Περιμένουμε τόσο εγώ όσο και οι γονείς απαντήσεις.

Να διαπιστωθεί κατά πόσο είναι ενδεδειγμένο το συγκεκριμένο υλικό για προβολή σε ανήλικα παιδιά και κατά πόσο είναι σύννομη η ενέργεια της εκπαιδευτικού. Στη συνέχεια οι γονείς θα κινηθούν αστικά με αγωγή αποζημίωσης κατά της δασκάλας για ηθική βλάβη στο παιδί τους».

Ο διευθυντής του σχολείου, ο οποίος προέβη σε κάποιες δηλώσεις τηλεοπτικά, μοιάζει μουδιασμένος. Ποιος θέλει, τώρα, λίγο πριν κλείσουν τα σχολεία για καλοκαίρι τέτοιους μπελάδες; Δεν ήταν ενημερωμένος για κάτι τέτοιο. Οι δάσκαλοι, οι δασκάλες, οι εκπαιδευτικοί οφείλουν μεν να συμμορφώνονται με τις εντολές, τις οδηγίες και τις συστάσεις του Υπουργείου Παιδείας, αλλά είναι λογικό, κάποιες φορές, να επιθυμούν να ξεφύγουν. Να συζητήσουν κάτι «εκτός ύλης» με τα παιδιά, να διαβάσουν ένα ποίημα ή να παίξουν στην τάξη ένα κομμάτι που θα οδηγήσει σε μια συζήτηση.

Οι δάσκαλοι είναι άνθρωποι και φέρουν, όπως είναι λογικό, τις δικές τους αντιλήψεις ή αισθητική. Η συγκεκριμένη δασκάλα παρέβη ένα όριο: η ταινία την οποία επέλεξε να προβάλει (πληροφορίες θέλουν το συμβάν να έχει λάβει χώρα στις 15 Μάη) είναι εκτός των εγκεκριμένων ταινιών/έργων τέχνης γενικώς που εγκρίνει το Υπουργείο Παιδείας. Ο λόγος, για το περίφημο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, από όπου μπορούν οι εκπαιδευτικοί να αντλούν υλικό για να προωθήσουν την εκαπιδευτική διαδικασία.

Η ταινία έχει λάβει έγκριση για να προβάλλεται σε Γυμνάσια και Λύκεια, όχι δημοτικά. Και εδώ, η δασκάλα έχει ευθύνη-όταν κανείς κάνει κάτι, εκτός νόμου ή πλαισίου ή ρισκάροντας γενικώς, οφείλει (πρωτίστως στον εαυτό του) να είναι έτοιμος/η να πάει και κάτι στραβά, να δεχθεί τις συνέπειες.

Οι συνέπειες ήταν, η αλήθεια είναι, απρόσμενες. Αποκλείεται να περίμενε αυτήν την εξέλιξη η δασκάλα. Ο νόμος, το πλαίσιο είναι κατά της-έσφαλε. Κατά το γράμμα, η ταινία δεν έπρεπε να προβληθεί σε μαθητές δημοτικού. Κατά το πνεύμα (μια πιο διασταλτική ερμηνεία του νόμου ή της παρανομίας, ακόμα), η δασκάλα δεν είναι και για κρέμασμα. Ο βαθύς συντηρητισμός της ελληνικής κοινωνίας αναδίδει, για ακόμα μια φορά, την γνώριμη αποφορά του.

Όλα ξεκινούν από το σεξ, την σεξουαλικότητα. Είναι ταμπού αυτά τα θέματα, κι ας έχεουν γίνει κάποια, αμήχανα ίσως, πρώτα βήματα της εν Ελλάδι εκαπιδευτικής διαδικασίας, να ενταχθεί η σεξουαλική αγωγή στα σχολεία-να’ ναι καλά η Ευρώπη που, σε μεγάλο βαθμό, επηρεάζει και καθορίζει εξελίξεις προόδου στην χώρα μας.

Όταν ένα αγόρι παθαίνει πατατράκ με δύο ανθρώπινα όντα που δίνουν ένα φιλί (είτε αυτά είναι κορίτσια, είτε αγόρια, είτε κορίτσι-αγόρι), τότε αυτό σημαίνει ότι η οικογένεια κάπου φταίει. Αν αυτό το αγόρι ακούει τον μπαμπά του να βρίζει τους «πούστηδες», είναι λογικό να πάθει σύγχυση. Επίσης, είναι λογικό να την πάθει, αν δεν έχει ακούσει από το σπίτι του ποτέ ότι δύο άνθρωποι αγαπιούνται και ερωτεύονται ανεξαρτήτως του φύλου τους. Άραγε, αυτό το παιδί, αυτός ο μαθητής έχει συζητήσει ποτέ για αυνανισμό και σεξ με τους γονείς του; Δεν είναι πέντε, κοντεύει γυμνάσιο. Απαιτεί σκληρή δουλειά το να είσαι γονιός και ειδικά εν όψει μιας ψηφιακής επέλασης των πάντων, με ωμό σχυνά τρόπο, στην παιδικότητα και την εφηβικότητα.

Η δασκάλα επιχείρησε να ανοίξει, προφανώς, μια συζήτηση. Πολλά παιδιά κέρδισαν από αυτό. Άλλα κώφευσαν, τους έμεινε αδιάφορο, το’ χουν κιόλας ξεχάσει. Ένα δύο μπορεί να ήξεραν ήδη για την ταινία από τους γονείς ή τα μεγαλύτερα αδέρφια και ξαδέρφια τους. Και ένα παιδάκι, λύγισε, αντέδρασε. Δεν ήταν μια απλή αμηχανία. Γιατί όλα τα παιδιά είναι φυσιολογικό να αισθάνονται αμηχανία απέναντι σε ερωτικές σκηνές, η σεξουαλικότητα είναι ένας τομέας που μόλις που ξεκινούν να ψαύουν. Το παιδί κατέρρευσε, κατά τα λεγόμενα του δικηγόρου.

Αλλά, για να κάνω κι εγώ τώρα τον δικηγόρο του διαβόλου, μπορεί και να μην κατέρρευσε το παιδί. Μπορεί απλώς να είπε, αθώα κι έκπληκτα, στους γονείς του ότι είδε δυο αγόρια να φιλιούνται σε μια ταινία που «έδειξε στην τάξη η κυρία». Δεν θεωρώ καθόλου απίθανο οι γονείς να εξεράγησαν. Να χρησιμοποίησαν το παιδί τους για να κάνουν ντόρο, μιας που η δική τους ανεκτικότητα απέναντι στο διαφορετικό είναι σε εξαιρετικά χαμηλά έως ανύπαρκτα επίπεδα. Άνθρωποι που καταστρέφυν τον γιο τους, χωρίς να το καταλαβαίνουν. Άνθρωποι που θεωρούν ότι υπάρχει ένα οργανωμένο σχέδιο «να κάνουν τα παιδιά τους ανώμαλα κι αδερφές και πόρνες». Κάποιοι Κακοί από Αόρατα Κέντρα Εξουσίας.

Γνωρίζουμε αρκετούς τέτοιους και αρκετές. Τα γράφουν και στο ίντερνετ. Κάποιοι, διατηρούμε ακόμα κουράγια να τσακωνόμαστε μαζί τους, να διαφωνούμε, να επιχειρηματολογούμε, μπας και κάτι αλλάξει.

Η ταινία αυτή έχει αποσπάσει προσοχή και βραβεία σε διεθνές επίπεδο: Από το 2021, έχει προβληθεί σε πλήθος φεστιβάλ ανά τον κόσμο και, μάλιστα, έχει αποσπάσει αρκετά βραβεία, όπως τα εξής: BUFF Film Festival Malmö – Νικητής του βραβείου nordic star, International Short Film Festival Oberhausen – Βραβείο ECFA, Cinemira – Καλύτερη ταινία, Flickerfest – Καλύτερη ευρωπαϊκή ταινία μικρού μήκους, ECFA – Καλύτερη ευρωπαϊκή ταινία μικρού μήκους για παιδιά, San Diego International Film Festival – Καλύτερη σύντομη αφήγηση, Pixel Film Festival – Νικητής Pixel Talent Award.

Ούτε αυτό μπορεί να έχει σημασία-δηλαδή, αν δεν είχε βραβευτεί, θα ήταν για πέταμα; Όχι, φυσικά, αλλά πολλώ δε μάλλον.

Τα παιδιά, ένα σημαντικό κεφάλαιο της ανθρωπότητας, αφήνονται συχνά, από το εκπαιδευτικό σύστημα, στην απ’ έξω. Τα υπερπροστατεύουμε ή τα υπερεκθέτουμε. Από τη μία, να μη δουν τις «κακές τρανς» να διαβάζουν παραμύθια, από την άλλη να πάρουν δώρο τάμπλετ τα Χριστούγεννα και να βλέπουν τα θαντηφόρα challenges στο Tik Tok, για να μας αφήνουν ήσυχους να πιούμε τη μπίρα μας μπροστά από την τηλεόραση χωρίς να μας ζαλίζουν. Από τη μία, να τους φυτέψουμε στο κεφάλι τις δικές μας απόψεις (περί γκέι, πολιτικής, καλού-κακού), από την άλλη να μην τους δίνουμε την ευκαιρία να μας λένε τις δικές τους, να διαφωνούν με τις δικές μας, να συζητάμε, γιατί «πού χρόνος γι’ αυτά/εγώ σκοτώνομαι όλη μέρα στη δουλειά για το καλό του».

Η δασκάλα του δημοτικού μπορεί να πέρασε ένα όριο. Αλλά, αν δεν περάσει και κανείς κανένα όριο, πώς θα αλλάξει, επιτέλους, κάτι; Δεν αρκεί να καληνυχτίζουμε τον Κεμάλ, πρέπει να καλημερίζουμε και τα ρίσκα, την τόλμη, την όρεξη για ανατροπή της όποιας στάσιμης και άγονης κοινωνικής σαπίλας.

Κι όπως είναι αντικειμενικά, πια, εμπεδωμένο και  ότι «είναι κακό να πετάμε σκουπίδια κάτω» ή «δεν χτυπάμε τα άλλα παιδιά», υπάρχουν και άλλα πράγματα που πρέπει, πια, να μπουν σε μια τέτοια σφαίρα: «είναι όμορφο να φιλιούνται δύο παιδιά ή άνθρωποι», «δεν είναι κανείς καλύτερος ή χειρότερος επειδή κατάγεται από την τάδε χώρα ή επειδή έχει μαύρο δέρμα», «τα κορίτσια και τα αγόρια είναι ίσα, όχι ίδια» και ούτω καθεξής.

Αυτό είναι το τρέιλερ της ταινίας μικρού μήκους, αν θέλετε δείτε το με ή χωρίς τα παιδιά σας. Αν το δείτε με τα παιδιά σας και αντιδράσουν παράξενα, σκεφτείτε ξανά τι έχετε πει, τι δεν έχετε πει, τι έχετε σχολιάσει ενώπιόν τους, τι γονείς θέλετε να είστε για τον άνθρωπο και τους ανθρώπους που ετοιμάζετε (εσείς και το σχολείο) να βγουν στην κοινωνία μεθαύριο.

Ομοφοβικούς, ρατσιστές, μισανθρώπους; Ή ελεύθερους, μορφωμένους, σεβαστικούς και ανοιχτόκαρδους; Κακούς ή καλούς;