Ποια είναι τα σοβαρά πολιτικά προβλήματα, ή αν το προτιμάτε, ζητήματα των ημερών μας; Ποια είναι τα μελανά σημεία στη λειτουργία της χώρας, του κράτους; Τι απασχολεί τη δημόσια συζήτηση στην Ελλάδα, τα σκιώδη (από πολλές απόψεις) χρόνια μετά την καραντίνα και την έξραση του Covid; Γιατί, εντάξει, αυτό μας απασχόλησε και μας απασχολεί ακόμα, είναι κάτι που δε μοιάζει να έχει λυθεί εντελώς, και πώς άλλωστε, αλλά υπάρχουν θέματα αμιγώς πολιτικής φύσης που, όσο και να κυριαρχεί η αίσθηση, ότι τα συζητάμε ή ότι αποπειρώμαστε να τα επιλύσουμε, μάλλον παραμένουν λεκέδες που δεν ξεβγάζονται.
Εκτός από τα κοινωνικά ζητήματα, που συνεχώς ενεργοποιούνται στα καφενεία του Ίντερνετ και της ζωής, στους συλλογικούς και προσωπικούς προβληματισμούς μας ως μελών ενός συνόλου ή και αρκετών, διαφορετικών συνόλων (μιλώ για τα περί γάμου ομοφύλων, βία ανηλίκων, σεξισμό, ακρίβεια και τόσα άλλα), υπάρχουν και άλλα, ίσως πιο σύνθετα για να καταπιαστεί μαζί τους ο μέσος πολίτης. Αυτά τα άλλα επηρεάζουν την εύρυθμη λειτουργία του κράτους, αλλά και την εικόνα της χώρας πολιτικά στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Μας ενδιαφέρει τι πιστεύουν για εμάς οι Ευρωπαίοι; Ναι, θα έπρεπε. Η Ελλάδα, καλώς ή κακώς, είναι μέλος της ευρωπαϊκής ένωσης και, ιστορικά, από καταβολής, της, η ίδια η έμπνευση που αιμοδότησε πολλά ευρωπαϊκά ιδεώδη.
Εν έτει 2023, η μάνα της δημοκρατίας φαίνεται πως πάσχει από πολλές πληγές πάνω στη ραχοκοκαλά της ως κράτους εύνομου και δίκαιου.
Σήμερα, 17 Ιανουαρίου 2024, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνεδριάζει για να εξετάσει κατά πόσο οι «ευρωπαϊκές ιδέες και αξίες» γίνονται πράγματι πράξη στη χώρα μας. Είναι γεγονός ότι μέλη του Ευρωκοινοβουλίου έχουν εκφράσει όλο το προηγούμενο διάστημα βαθιά ανησυχία για την κατάσταση που επικρατεί στη Ελλάδα. Αυτό ενεργοποιήθηκε ως προβληματισμός μέσω της LIBE, της αρμόδιας επιτροπής του Ευρωκοινοβουλίου που ασχολείται με τα δικαιώματα, τις ελευθερίες και το κράτος δικαίου. Το Κοινοβούλιο, συγκεκριμένα, θα εξετάσει την κατάσταση του κράτους δικαίου και της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα σε συζήτηση με εκπροσώπους του Συμβουλίου και της Επιτροπής. Οι ευρωβουλευτές έχουν εκφράσει επανειλημμένα ανησυχίες σχετικά με τον σεβασμό των ευρωπαϊκών αξιών στην Ελλάδα, καθώς και για την ελευθερία των ΜΜΕ και την ασφάλεια των δημοσιογράφων, ιδίως λόγω της έλλειψης προόδου στις έρευνες για τη δολοφονία του δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ το 2021. Η συζήτηση αναμένεται επίσης να θίξει τις επαναπροωθήσεις στα σύνορα και τη μεταχείριση των μεταναστών, την κατάσταση του πλαισίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς και τις ανησυχίες σχετικά με την ανεξαρτησία και την αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης, καθώς και άλλα ευρήματα της ετήσιας έκθεσης της Επιτροπής για το κράτος δικαίου.
Τι απασχολεί, πιο συγκεκριμένα, τους βουλευτές της Ευρώπης σε σχέση με τα εν οίκω μας;
Μα, πρωτίστως, το μεγάλο αγκάθι των υποκλοπών. Σύντομα, συμπληρώνονται δύο χρόνια από την έναρξη των αποκαλύψεων ότι με κέντρο το Μέγαρο Μαξίμου υπήρχε μηχανισμός που σε συνεργασία με ιδιώτες έκανε παράνομες υποκλοπές, σκάνδαλο που εξακολουθεί να μην διερευνάται ουσιαστικά. Η κυβέρνησή μας, αντί να κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της για να αποκαλυφθούν οι μηχανισμοί και να τιμωρηθούν όποιοι πρέπει να τιμωρηθούν, έδρασε άκρως αντιδημοκρατικά, εκμεταλλευόμενη το έννομο δικαίωμά της και άλλαξε τη σύνθεση των Ανεξάρτητων Αρχών.
Ο Γρηγόρης Δημηριάδης βρέθηκε από τη θέση του δεύτερου ισχυρότερου ανθρώπου στη χώρα στο επίκεντρο της υπόθεσης των υποκλοπών. Φωτογραφίζεται με τον πρωθυπουργό, μοιάζοντας να αποτελεί ακόμη μέρος του συστήματος εξουσίας, την ώρα που αποκαλύψεις για αμφιλεγόμενες δράσεις τους και παρεμβάσεις του δίνουν και παίρνουν.
Ειδικότερα οι ευρωβουλευτές θέλουν να συζητήσουν τα ζητήματα που προκύπτουν από την υπόθεση των υποκλοπών, τη χρήση παράνομου κατασκοπευτικού λογισμικού και τυχόν πολιτικές παρεμβάσεις για να μην προχωρήσει η δικαστική διερεύνηση των υποθέσεων, τα ζητήματα ελευθερίας του Τύπου και ασφάλειας των δημοσιογράφων, τις καταγγελίες για παράνομα pushbacks και κακομεταχείριση μεταναστών και αιτουμένων ασύλου, την αποτελεσματικότητα του πλαισίου για την αντιμετώπιση των φαινομένων διαφθοράς και τις ανησυχίες για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης.
Ο πρόεδρος της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών, Χρήστος Ράμμος, σε συνέδριο το Νοέμβριο του 2023, αναφέρθηκε σε προσπάθεια παρεμπόδισης ελέγχων στις εγκαταστάσεις παρόχων κινητής τηλεφωνίας. Μίλησε για «δυσφημιστικές και απειλητικές αναφορές» εναντίον του, «από ανώτατους κρατικούς αξιωματούχους, βουλευτές και υπουργούς». «Σαράντα χρόνια δικαστής του Συμβουλίου Επικρατείας ποτέ δεν έδωσα αφορμή για το παραμικρό. Νιώθω ότι θίγεται η τιμή μου, η υπόληψή μου, η αξιοπρέπειά μου, η προσωπικότητά μου, και κάτι ακόμα πιο πολύτιμο, η δικαστική μου τιμή», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Κάτι άλλο που προβληματίζει τους ευρωβουλευτές αφορά τις διαδικασίες διαλεύκανσης των αιτιών της τραγωδίας στα Τέμπη. Η Εξεταστική Επιτροπή δεν φαίνεται να δίνει καρπούς. Οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης δεν φαίνεται να νοιάζονται πραγματικά για τα αίτια, και, κλασικό φαινόμενο, δεν είναι κανείς έτοιμος να τιμωρηθεί. Έτσι, στόχος φέρεται να είναι η απόκρυψη των λόγων που τα προηγούμενα χρόνια δεν συνέβησαν τα έργα που έπρεπε, ώστε να μη θρηνούσαμε χαμένες ζωές στο σήμερα. Γράφαμε τις προάλλες στο Olafaq για την κατάθεση ως μάρτυρα του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη-λα καταστασιόν απελπιστίκ.
Το μεταναστευτικό είναι το τρίτο βασικό ζήτημα της κουβέντας του Ευρωκοινοβουλίου για την χώρα μας. Η ίδια η Ευρώπη, φυσικά, έχει τρομερές ευθύνες στο ζήτημα, ένα ζήτημα που προβληματίζει κάθε χώρα που καλείται να αντιμετωπίσει ένα παγκόσμιο ξεφλούδισμα πληθυσμών, μια ανακατάταξη σε παγκόσμια, δυσθεώρητα συχνά, επίπεδα. Τα ανθρώπινα δικαιώματα μεταναστών και προσφύγων παραβιάζονται κατάφωρα και αυτό κι αν σηκώνει συζήτηση. Άραγε, τα έχουμε κουβεντιάσει όσο βαθιά και ανοιχτά πρέπει πρώτα εμείς, εδώ, στην Βουλή μας, προτού φθάσουν στην Βουλή της Ευρώπης; Χωρίς ίχνος εθνικής υπερηφάνειας, παρά μόνο με συνείδηση αντικειμενικής αλήθειας και μετάδοσής της, είναι απολύτως ακριβές και ασφελές να πούμε ότι η Ελλάδα, μ’ επίκεντρο την Αθήνα, ήταν κοιτίδα και λίκνο ενός σπουδαίου πολιτικού πολιτισμού. Λειτούργησε θεμελιωτικά για θεσμούς που σήμερα οργανώνουν ολόκληρο τον κόσμο: η ιδέα της Βουλής, η δικαιοσύνη μέσω ανεάρτητων ατόμων που την αποδίδουν, οι νόμοι, οι αρετές της δημοκρατίας, το δικαίωμα (και η υποχρέωση!) των πολιτών να έχουν άποψη και κριτική σκέψη απέναντι σε όσους εξέλεξαν να τους κυβερνούν. Η Ελλάδα ίδρυσε και φύτεψε τον ιερό (νομικά, κοινωνικά, πολιτικά) όρο και έννοια του «κράτους δικαίου». Μάλλον, όμως, η έννοια αυτή και η σημασία της έχει πλέον σκουριάσει και ίσως και να θεωρείται γραφικό για τους κυβερνώντες μας το οποιοδήποτε γνήσιο προς την έμπρακτη, καθημερινή εμπέδωσή της ενδιαφέρον.
Η Ολλανδή ευρωβουλεύτρια Σόφι ιντ Βελντ, μέλος της LIBE, σε άρθρο της στην προσωπική της ιστοσελίδα μιλά για «Ελληνική Τραγωδία». Υποστηρίζει ότι από το 2019 στη χώρα μας έχει επιδεινωθεί η κατάσταση ως προς το κράτος δικαίου, διαβάζω να αναφέρει ο Λευτέρης Χαραλαμπόπουλος σε σχετικό του άρθρο στο in.gr. Ως πρόσφατα παραδείγματα, η Βελντ αναφέρει τις αγωγές SLAPP (Strategic lawsuit against public participation) που είναι ένας μηχανισμός φίμωσης των δημοσιογράφων, επικεντρώνοντας στις αγωγές που έχει καταθέσει κατά πλήθους δημοσιογράφων, ο Γρηγόρης Δημητριάδης, ο οποίος θεωρεί ότι αποτελεί «συκοφαντία» το να εγείρονται σοβαρά ερωτήματα από τους ανθρώπους των ΜΜΕ για τον ρόλο του στο σκάνδαλο των υποκλοπών. Η Σόφι ιντ Βελντ αναφέρεται επίσης στην ανάγκη διερεύνησης της τραγωδίας στα Τέμπη και των προβλημάτων από την κακοδιαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων για την σιδηροδρομική ασφάλεια, αλλά και της τραγωδίας του ναυαγίου της Πύλου όπου χάθηκαν εκατοντάδες πρόσφυγες και μετανάστες. Το βασικό επιχείρημα της Ολλανδής είναι ότι ενώ οι ευρωπαϊκοί θεσμοί υπήρξαν ιδιαίτερα αυστηροί και επιθετικοί με τις κυβερνήσεις χωρών όπως η Πολωνία ή η Ουγγαρία, ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαίρει ιδιαίτερηςυποστήριξης από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, που πολιτικά και ιδεολογικά ταυτίζεται μαζί της η ΝΔ.
Αν εφαρμοστεί σε βάρος της Ελλάδας η εκκίνηση της διαδικασίας του άρθρου 7 της Συνθήκης της Ένωσης που προβλέπει ότι «σοβαρές παραβιάσεις του κράτους δικαίου* συνεπάγονται αναστολή της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης», τα πράγματα θα σοβαρέψουν επικίνδυνα -όχι ότι δεν είναι ήδη αυτή τη στγιμή πολύ σοβαρά. Η ευθύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι δεδομένη και ο πρωθυπουργός οφείλει να ανασυνταχθεί άμεσα. Γινόμαστε ρεζίλι σε ευρωπαϊκό επίπεδο και εμείς, ως πολίτες, αυτή την φορά δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, τα χέρια μας είναι δεμένα. Σε αναμονή των εξελίξεων, λοιπόν.
*Στο πλαίσιο του κράτους δικαίου, όλες οι δημόσιες εξουσίες πρέπει πάντοτε να ενεργούν εντός των ορίων που καθορίζει ο νόμος. Η έννοια του κράτους δικαίου περιλαμβάνει μια διαφανή, δημοκρατική και πλουραλιστική νομοθετική διαδικασία με λογοδοσία, την αποτελεσματική δικαστική προστασία, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στη δικαιοσύνη, από ανεξάρτητα και αμερόληπτα δικαστήρια, καθώς και τη διάκριση των εξουσιών. Το κράτος δικαίου επιβάλλει ισότιμη προστασία για όλους βάσει του νόμου και αποτρέπει την αυθαίρετη χρήση εξουσίας από τις κυβερνήσεις. Εξασφαλίζει την προστασία και τον σεβασμό των βασικών πολιτικών και ατομικών δικαιωμάτων, καθώς και των ατομικών ελευθεριών. Η ΕΕ στηρίζεται στο κράτος δικαίου και τον σεβασμό των δικαιωμάτων και των ελευθεριών του ατόμου. Οι αξίες αυτές ορίζονται στο προοίμιο της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), του πρωτογενούς δικαίου που περιγράφει τον σκοπό της ΕΕ, τις δημοκρατικές αρχές, τα θεσμικά όργανα και το πλαίσιο διακυβέρνησης. Σύμφωνα με το άρθρο 2 της ΣΕΕ, η ΕΕ βασίζεται στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου, καθώς και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες. Οι αξίες αυτές είναι κοινές στα κράτη μέλη της ΕΕ εντός κοινωνίας που χαρακτηρίζεται από τον πλουραλισμό, την απαγόρευση των διακρίσεων, την ανοχή, τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη και την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών. Οι Συνθήκες έχουν συμφωνηθεί και κυρωθεί από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, τα οποία, από κοινού με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, οφείλουν να προάγουν τους στόχους της ΕΕ και να προστατεύουν τις αξίες της.
Ποια είναι τα σοβαρά πολιτικά προβλήματα, ή αν το προτιμάτε, ζητήματα των ημερών μας; Ποια είναι τα μελανά σημεία στη λειτουργία της χώρας, του κράτους; Τι απασχολεί τη δημόσια συζήτηση στην Ελλάδα, τα σκιώδη (από πολλές απόψεις) χρόνια μετά την καραντίνα και την έξραση του Covid; Γιατί, εντάξει, αυτό μας απασχόλησε και μας απασχολεί ακόμα, είναι κάτι που δε μοιάζει να έχει λυθεί εντελώς, και πώς άλλωστε, αλλά υπάρχουν θέματα αμιγώς πολιτικής φύσης που, όσο και να κυριαρχεί η αίσθηση, ότι τα συζητάμε ή ότι αποπειρώμαστε να τα επιλύσουμε, μάλλον παραμένουν λεκέδες που δεν ξεβγάζονται.
Εκτός από τα κοινωνικά ζητήματα, που συνεχώς ενεργοποιούνται στα καφενεία του Ίντερνετ και της ζωής, στους συλλογικούς και προσωπικούς προβληματισμούς μας ως μελών ενός συνόλου ή και αρκετών, διαφορετικών συνόλων (μιλώ για τα περί γάμου ομοφύλων, βία ανηλίκων, σεξισμό, ακρίβεια και τόσα άλλα), υπάρχουν και άλλα, ίσως πιο σύνθετα για να καταπιαστεί μαζί τους ο μέσος πολίτης. Αυτά τα άλλα επηρεάζουν την εύρυθμη λειτουργία του κράτους, αλλά και την εικόνα της χώρας πολιτικά στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Μας ενδιαφέρει τι πιστεύουν για εμάς οι Ευρωπαίοι; Ναι, θα έπρεπε. Η Ελλάδα, καλώς ή κακώς, είναι μέλος της ευρωπαϊκής ένωσης και, ιστορικά, από καταβολής, της, η ίδια η έμπνευση που αιμοδότησε πολλά ευρωπαϊκά ιδεώδη.
Εν έτει 2023, η μάνα της δημοκρατίας φαίνεται πως πάσχει από πολλές πληγές πάνω στη ραχοκοκαλά της ως κράτους εύνομου και δίκαιου.
Σήμερα, 17 Ιανουαρίου 2024, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνεδριάζει για να εξετάσει κατά πόσο οι «ευρωπαϊκές ιδέες και αξίες» γίνονται πράγματι πράξη στη χώρα μας. Είναι γεγονός ότι μέλη του Ευρωκοινοβουλίου έχουν εκφράσει όλο το προηγούμενο διάστημα βαθιά ανησυχία για την κατάσταση που επικρατεί στη Ελλάδα. Αυτό ενεργοποιήθηκε ως προβληματισμός μέσω της LIBE, της αρμόδιας επιτροπής του Ευρωκοινοβουλίου που ασχολείται με τα δικαιώματα, τις ελευθερίες και το κράτος δικαίου. Το Κοινοβούλιο, συγκεκριμένα, θα εξετάσει την κατάσταση του κράτους δικαίου και της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα σε συζήτηση με εκπροσώπους του Συμβουλίου και της Επιτροπής. Οι ευρωβουλευτές έχουν εκφράσει επανειλημμένα ανησυχίες σχετικά με τον σεβασμό των ευρωπαϊκών αξιών στην Ελλάδα, καθώς και για την ελευθερία των ΜΜΕ και την ασφάλεια των δημοσιογράφων, ιδίως λόγω της έλλειψης προόδου στις έρευνες για τη δολοφονία του δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ το 2021. Η συζήτηση αναμένεται επίσης να θίξει τις επαναπροωθήσεις στα σύνορα και τη μεταχείριση των μεταναστών, την κατάσταση του πλαισίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς και τις ανησυχίες σχετικά με την ανεξαρτησία και την αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης, καθώς και άλλα ευρήματα της ετήσιας έκθεσης της Επιτροπής για το κράτος δικαίου.
Τι απασχολεί, πιο συγκεκριμένα, τους βουλευτές της Ευρώπης σε σχέση με τα εν οίκω μας;
Μα, πρωτίστως, το μεγάλο αγκάθι των υποκλοπών. Σύντομα, συμπληρώνονται δύο χρόνια από την έναρξη των αποκαλύψεων ότι με κέντρο το Μέγαρο Μαξίμου υπήρχε μηχανισμός που σε συνεργασία με ιδιώτες έκανε παράνομες υποκλοπές, σκάνδαλο που εξακολουθεί να μην διερευνάται ουσιαστικά. Η κυβέρνησή μας, αντί να κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της για να αποκαλυφθούν οι μηχανισμοί και να τιμωρηθούν όποιοι πρέπει να τιμωρηθούν, έδρασε άκρως αντιδημοκρατικά, εκμεταλλευόμενη το έννομο δικαίωμά της και άλλαξε τη σύνθεση των Ανεξάρτητων Αρχών.
Ο Γρηγόρης Δημηριάδης βρέθηκε από τη θέση του δεύτερου ισχυρότερου ανθρώπου στη χώρα στο επίκεντρο της υπόθεσης των υποκλοπών. Φωτογραφίζεται με τον πρωθυπουργό, μοιάζοντας να αποτελεί ακόμη μέρος του συστήματος εξουσίας, την ώρα που αποκαλύψεις για αμφιλεγόμενες δράσεις τους και παρεμβάσεις του δίνουν και παίρνουν.
Ειδικότερα οι ευρωβουλευτές θέλουν να συζητήσουν τα ζητήματα που προκύπτουν από την υπόθεση των υποκλοπών, τη χρήση παράνομου κατασκοπευτικού λογισμικού και τυχόν πολιτικές παρεμβάσεις για να μην προχωρήσει η δικαστική διερεύνηση των υποθέσεων, τα ζητήματα ελευθερίας του Τύπου και ασφάλειας των δημοσιογράφων, τις καταγγελίες για παράνομα pushbacks και κακομεταχείριση μεταναστών και αιτουμένων ασύλου, την αποτελεσματικότητα του πλαισίου για την αντιμετώπιση των φαινομένων διαφθοράς και τις ανησυχίες για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης.
Ο πρόεδρος της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών, Χρήστος Ράμμος, σε συνέδριο το Νοέμβριο του 2023, αναφέρθηκε σε προσπάθεια παρεμπόδισης ελέγχων στις εγκαταστάσεις παρόχων κινητής τηλεφωνίας. Μίλησε για «δυσφημιστικές και απειλητικές αναφορές» εναντίον του, «από ανώτατους κρατικούς αξιωματούχους, βουλευτές και υπουργούς». «Σαράντα χρόνια δικαστής του Συμβουλίου Επικρατείας ποτέ δεν έδωσα αφορμή για το παραμικρό. Νιώθω ότι θίγεται η τιμή μου, η υπόληψή μου, η αξιοπρέπειά μου, η προσωπικότητά μου, και κάτι ακόμα πιο πολύτιμο, η δικαστική μου τιμή», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Κάτι άλλο που προβληματίζει τους ευρωβουλευτές αφορά τις διαδικασίες διαλεύκανσης των αιτιών της τραγωδίας στα Τέμπη. Η Εξεταστική Επιτροπή δεν φαίνεται να δίνει καρπούς. Οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης δεν φαίνεται να νοιάζονται πραγματικά για τα αίτια, και, κλασικό φαινόμενο, δεν είναι κανείς έτοιμος να τιμωρηθεί. Έτσι, στόχος φέρεται να είναι η απόκρυψη των λόγων που τα προηγούμενα χρόνια δεν συνέβησαν τα έργα που έπρεπε, ώστε να μη θρηνούσαμε χαμένες ζωές στο σήμερα. Γράφαμε τις προάλλες στο Olafaq για την κατάθεση ως μάρτυρα του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη-λα καταστασιόν απελπιστίκ.
Το μεταναστευτικό είναι το τρίτο βασικό ζήτημα της κουβέντας του Ευρωκοινοβουλίου για την χώρα μας. Η ίδια η Ευρώπη, φυσικά, έχει τρομερές ευθύνες στο ζήτημα, ένα ζήτημα που προβληματίζει κάθε χώρα που καλείται να αντιμετωπίσει ένα παγκόσμιο ξεφλούδισμα πληθυσμών, μια ανακατάταξη σε παγκόσμια, δυσθεώρητα συχνά, επίπεδα. Τα ανθρώπινα δικαιώματα μεταναστών και προσφύγων παραβιάζονται κατάφωρα και αυτό κι αν σηκώνει συζήτηση. Άραγε, τα έχουμε κουβεντιάσει όσο βαθιά και ανοιχτά πρέπει πρώτα εμείς, εδώ, στην Βουλή μας, προτού φθάσουν στην Βουλή της Ευρώπης; Χωρίς ίχνος εθνικής υπερηφάνειας, παρά μόνο με συνείδηση αντικειμενικής αλήθειας και μετάδοσής της, είναι απολύτως ακριβές και ασφελές να πούμε ότι η Ελλάδα, μ’ επίκεντρο την Αθήνα, ήταν κοιτίδα και λίκνο ενός σπουδαίου πολιτικού πολιτισμού. Λειτούργησε θεμελιωτικά για θεσμούς που σήμερα οργανώνουν ολόκληρο τον κόσμο: η ιδέα της Βουλής, η δικαιοσύνη μέσω ανεάρτητων ατόμων που την αποδίδουν, οι νόμοι, οι αρετές της δημοκρατίας, το δικαίωμα (και η υποχρέωση!) των πολιτών να έχουν άποψη και κριτική σκέψη απέναντι σε όσους εξέλεξαν να τους κυβερνούν. Η Ελλάδα ίδρυσε και φύτεψε τον ιερό (νομικά, κοινωνικά, πολιτικά) όρο και έννοια του «κράτους δικαίου». Μάλλον, όμως, η έννοια αυτή και η σημασία της έχει πλέον σκουριάσει και ίσως και να θεωρείται γραφικό για τους κυβερνώντες μας το οποιοδήποτε γνήσιο προς την έμπρακτη, καθημερινή εμπέδωσή της ενδιαφέρον.
Η Ολλανδή ευρωβουλεύτρια Σόφι ιντ Βελντ, μέλος της LIBE, σε άρθρο της στην προσωπική της ιστοσελίδα μιλά για «Ελληνική Τραγωδία». Υποστηρίζει ότι από το 2019 στη χώρα μας έχει επιδεινωθεί η κατάσταση ως προς το κράτος δικαίου, διαβάζω να αναφέρει ο Λευτέρης Χαραλαμπόπουλος σε σχετικό του άρθρο στο in.gr. Ως πρόσφατα παραδείγματα, η Βελντ αναφέρει τις αγωγές SLAPP (Strategic lawsuit against public participation) που είναι ένας μηχανισμός φίμωσης των δημοσιογράφων, επικεντρώνοντας στις αγωγές που έχει καταθέσει κατά πλήθους δημοσιογράφων, ο Γρηγόρης Δημητριάδης, ο οποίος θεωρεί ότι αποτελεί «συκοφαντία» το να εγείρονται σοβαρά ερωτήματα από τους ανθρώπους των ΜΜΕ για τον ρόλο του στο σκάνδαλο των υποκλοπών. Η Σόφι ιντ Βελντ αναφέρεται επίσης στην ανάγκη διερεύνησης της τραγωδίας στα Τέμπη και των προβλημάτων από την κακοδιαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων για την σιδηροδρομική ασφάλεια, αλλά και της τραγωδίας του ναυαγίου της Πύλου όπου χάθηκαν εκατοντάδες πρόσφυγες και μετανάστες. Το βασικό επιχείρημα της Ολλανδής είναι ότι ενώ οι ευρωπαϊκοί θεσμοί υπήρξαν ιδιαίτερα αυστηροί και επιθετικοί με τις κυβερνήσεις χωρών όπως η Πολωνία ή η Ουγγαρία, ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαίρει ιδιαίτερηςυποστήριξης από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, που πολιτικά και ιδεολογικά ταυτίζεται μαζί της η ΝΔ.
Αν εφαρμοστεί σε βάρος της Ελλάδας η εκκίνηση της διαδικασίας του άρθρου 7 της Συνθήκης της Ένωσης που προβλέπει ότι «σοβαρές παραβιάσεις του κράτους δικαίου* συνεπάγονται αναστολή της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης», τα πράγματα θα σοβαρέψουν επικίνδυνα -όχι ότι δεν είναι ήδη αυτή τη στγιμή πολύ σοβαρά. Η ευθύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι δεδομένη και ο πρωθυπουργός οφείλει να ανασυνταχθεί άμεσα. Γινόμαστε ρεζίλι σε ευρωπαϊκό επίπεδο και εμείς, ως πολίτες, αυτή την φορά δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, τα χέρια μας είναι δεμένα. Σε αναμονή των εξελίξεων, λοιπόν.
*Στο πλαίσιο του κράτους δικαίου, όλες οι δημόσιες εξουσίες πρέπει πάντοτε να ενεργούν εντός των ορίων που καθορίζει ο νόμος. Η έννοια του κράτους δικαίου περιλαμβάνει μια διαφανή, δημοκρατική και πλουραλιστική νομοθετική διαδικασία με λογοδοσία, την αποτελεσματική δικαστική προστασία, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στη δικαιοσύνη, από ανεξάρτητα και αμερόληπτα δικαστήρια, καθώς και τη διάκριση των εξουσιών. Το κράτος δικαίου επιβάλλει ισότιμη προστασία για όλους βάσει του νόμου και αποτρέπει την αυθαίρετη χρήση εξουσίας από τις κυβερνήσεις. Εξασφαλίζει την προστασία και τον σεβασμό των βασικών πολιτικών και ατομικών δικαιωμάτων, καθώς και των ατομικών ελευθεριών. Η ΕΕ στηρίζεται στο κράτος δικαίου και τον σεβασμό των δικαιωμάτων και των ελευθεριών του ατόμου. Οι αξίες αυτές ορίζονται στο προοίμιο της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), του πρωτογενούς δικαίου που περιγράφει τον σκοπό της ΕΕ, τις δημοκρατικές αρχές, τα θεσμικά όργανα και το πλαίσιο διακυβέρνησης. Σύμφωνα με το άρθρο 2 της ΣΕΕ, η ΕΕ βασίζεται στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου, καθώς και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες. Οι αξίες αυτές είναι κοινές στα κράτη μέλη της ΕΕ εντός κοινωνίας που χαρακτηρίζεται από τον πλουραλισμό, την απαγόρευση των διακρίσεων, την ανοχή, τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη και την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών. Οι Συνθήκες έχουν συμφωνηθεί και κυρωθεί από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, τα οποία, από κοινού με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, οφείλουν να προάγουν τους στόχους της ΕΕ και να προστατεύουν τις αξίες της.
