Μετά από αγώνες 1,5 χρόνου ξεπεράστηκαν όλα τα γραφειοκρατικά εμπόδια και εκδόθηκε το απόγευμα της Τρίτης (19/12) η οικοδομική άδεια του Μουσείου Ολοκαυτώματος Ελλάδος, ενός μνημείου – τοπόσημου για τη Θεσσαλονίκη και την παγκόσμια κοινότητα.

Οι εργασίες κατασκευής του έργου θα ξεκινήσουν μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2024

Το Μουσείο, συνολικής επιφάνειας 9.000 τ.μ, αφιερώνεται στη μοναδικότητα της Εβραϊκής Ιστορίας της Θεσσαλονίκης, εξιστορώντας τη διαρκή πολυπολιτισμική ζωή της πόλης, αλλά και σε όλες τις παρελθούσες και σημερινές κοινότητες της Ελλάδας.

Το κτίριο θα διαθέτει έξι υπέργειους ορόφους και δύο υπόγειους: οι τρεις πρώτοι όροφοι πάνω από το ισόγειο θα φιλοξενούν τη μόνιμη έκθεση και ο τέταρτος θα στεγάζει τα γραφεία της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης και του Οργανισμού του Μουσείου.

Πέρα από τους χώρους της μόνιμης έκθεσης, θα περιλαμβάνει χώρους περιοδικών εκθέσεων, αρχείων, εκπαίδευσης και έρευνας, χώρους πολλαπλών χρήσεων και αναψυχής και γραφεία διοίκησης, ενώ στο διπλανό ακίνητο θα δημιουργηθεί ο υπαίθριος χώρος στάθμευσης.

Ο υπαίθριος χώρος που περιβάλλει το κτίριο θα έχει τη μορφή ενός αστικού πάρκου, όπου το είδος δένδρου που θα κυριαρχεί είναι ο σφένδαμος. Το δένδρο της εισόδου θα είναι μια πλατύφυλλη δρυς και το δένδρο δίπλα στο Memorial wall ένα ορθόκλαδο κυπαρίσσι.

Το σχήμα του κτιρίου θα είναι οκταγωνικό, με αναφορά στη μορφή σημαντικών ρωμαϊκών και βυζαντινών μνημείων, όπως το Οκτάγωνο του Γαλεριανού Συγκροτήματος στη Θεσσαλονίκη και ο Πύργος των Ανέμων στη Ρωμαϊκή Αγορά της Αθήνας. Το οκταγωνικό σχήμα, όπως περιγράφουν οι μελετητές, εξασφαλίζει στο κτίριο πρόσωπο προς οκτώ κατευθύνσεις, με εντυπωσιακές πανοραμικές θεάσεις για τους επισκέπτες του.

Στους τελευταίους δύο ορόφους του κτιρίου δημιουργείται ένα διάτρητο δαντελωτό μοτίβο με διάκενα, μέσω των οποίων το φως μπορεί να διεισδύσει στο κτίριο, φωτίζοντας ελεγχόμενα το εσωτερικό του. Το μοτίβο αυτό είναι εμπνευσμένο από τις γεωμετρικές μορφές της σεφαραδίτικης αρχιτεκτονικής.

Μουσείο Ολοκαυτώματος: Τρέχοντας για να προλάβουν τον χαμένο χρόνο

Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης αποτελούν αναμφίβολα ένα τεράστιο κομμάτι στην ιστορία της πόλης. Πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ανέρχονταν σε πάνω από 77.000 άτομα και συγκροτούσαν 25 συμπαγείς θρησκευτικές κοινότητες σε όλη την Ελλάδα, από τις οποίες μεγαλύτερη ήταν αυτή της Θεσσαλονίκης με 56.000 άτομα.

Οι διωγμοί εναντίον των Εβραίων της Θεσσαλονίκης ξεκίνησαν από την Πλατεία Ελευθερίας τον Ιούλιο του 1942. Κατάφεραν να σωθούν και να επιστρέψουν μετά τον πόλεμο μόλις 2.000, χίλιοι από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και χίλιοι από τα βουνά.

Ως ελάχιστο φόρο τιμής απέναντι στα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας, ο τέως δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης υιοθέτησε την πρόταση της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης και να την ανακοινώνει στους δημοτικούς συμβούλους, λέγοντας χαρακτηριστικά πως ο συγκεκριμένος χώρος, σε συνδυασμό με ένα εκπαιδευτικό κέντρο για το ναζισμό, «θα είναι ένα σύμβολο στην πόλη κατά του ολοκληρωτισμού».

Και σε αυτήν την περίπτωση όμως τα πράγματα δεν κύλησαν όπως αναμένονταν, με τον Γ. Μπουτάρη τον Μάρτιο του 2017 να συναντιέται με τον Α. Τσίπρα και τον Π. Παυλόπουλο στην Αθήνα ζητώντας με προεδρικά διατάγματα να ξεπεραστούν τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν στην αδειοδότηση του εξαώροφου κτιρίου.

Η αισιόδοξη εκτίμηση του τότε δημάρχου ήθελε το έργο να ολοκληρώνεται στη «δύση» του 2019, κάτι που φυσικά δεν ήταν δυνατό να συμβεί εξαιτίας των προβλημάτων που παρουσιάστηκαν με την προσβασιμότητα στις εγκαταστάσεις του αλλά και με την εξασφάλιση έκτασης για τη δημιουργία χώρου στάθμευσης, που αποτελεί προϋπόθεση για την αδειοδότηση και λειτουργία του μουσείου.

Τελικά, τον Αύγουστο του 2020, αποφασίζεται η μετατόπιση του Μουσείου Ολοκαυτώματος Ελλάδας, από το αρχικό σημείο κατασκευής (είχε σχεδιαστεί να ανεγερθεί στην περιοχή του Παλαιού Σιδηροδρομικού Σταθμού, σε ακίνητο της ΓΑΙΑΟΣΕ Α.Ε) σε ένα κεντρικότερο εντός του ίδιου οικοδομικού τετραγώνου που είχε επιλεγεί για την ανέγερσή του και πλέον δίνεται «μάχη» με τον χρόνο, ώστε ένα μνημείο – σύμβολο να γίνει επιτέλους πράξη.

Στις 20 Νοεμβρίου 2022 εκδόθηκε το Προεδρικό Διάταγμα

Ο λόγος για τροποποίηση του ΠΔ που είχε εκδοθεί το 2017 για την κατασκευή του Μουσείου με τίτλο «Έγκριση ειδικής πολεοδομικής μελέτης Ακινήτου Ιδιοκτησίας ΓΑΙΑ ΟΣΕ ΑΕ για τη δημιουργία Μουσείου Ολοκαυτώματος στην περιοχή του Εμπορικού Σταθμού Θεσσαλονίκης, στον Δήμο Θεσσαλονίκης, Π.Ε. Θεσσαλονίκης».

Στις 23 Φεβρουαρίου 2023 δόθηκε η προέγκριση της οικοδομικής άδειας, που άνοιγε τον δρόμο, για να προχωρήσει αυτή η εμβληματική παρέμβαση.

Στις 9 Σεπτεμβρίου 2023 Εγκρίθηκε η αρχιτεκτονική μελέτη του Μουσείου Ολοκαυτώματος.

Με πληροφορίες από Parallaximag.gr