Τα τελευταία 15-20 χρόνια παρατηρούμε μια έξαρση στην δημιουργία μουσικών ντοκιμαντέρ, των γνωστών music docs, που πραγματεύονται την ζωή και την καλλιτεχνική πορεία ενός συγκροτήματος, μιας μουσικού ή ενός καλλιτέχνη. Και είναι αλήθεια πως οι απανταχού μουσικόφιλοι έχουν αγκαλιάσει με πάθος αυτή την νέα κινηματογραφική συνήθεια που συνδυάζει το (μουσικό) τερπνόν μετά του (εγκυκλοπαιδικά και γνωσιακά) ωφελίμου.
Τα 40 καλύτερα μουσικά ντοκιμαντέρ – εκ των οποίων και ένα ελληνικό – παρουσιάζονται παρακάτω σε τυχαία σειρά.
- Pulp: A Film About Life, Death and Supermarkets (2014)
Στο γνωστό brit pop δίλημμα «Oasis ή Blur», η απάντηση θα είναι πάντα μια: Pulp, ίσως το μοναδικό βρετανικό συγκρότημα των μέσων της δεκαετίας του ’90 που ακούγεται τόσο φρέσκο μέχρι σήμερα, χωρίς ούτε μια ρυτίδα στην δισκογραφία του. Ο Jarvis Cocker και οι υπόλοιποι της μπάντας επιστρέφουν στο μουντό και βιομηχανικό Σέφιλντ και η κάμερα τους παρακολουθεί βήμα βήμα σε αυτή την ύστερη φάση της ζωής τους, είκοσι χρόνια αφότου αποφάσισαν ότι θέλουν να ζήσουν σαν «συνηθισμένοι άνθρωποι» και όχι σαν ροκ σταρς.
- Cobain: Montage of Heck (2015)
Ένα, εγκεκριμένο από την ίδια την Courtney Love, χήρα του Kurt Cobain, ντοκιμαντέρ που καταγράφει με θαυμαστά αναλυτικό αλλά και συγκινητικό τρόπο την ζωή του ηγέτη των Nirvana, από τις πρώτες του μέρες στην πόλη Aberdeen της πολιτείας της Washington, μέχρι τις ημέρες λίγο πριν από τον θάνατό του από αυτοκτονία, τον Απρίλιο του 1994. Περιλαμβάνοντας σπάνιο και ακυκλοφόρητο μέχρι τότε, υλικό από όλη τη ζωή του Cobain, αλλά και πολλές συνεντεύξεις από τους κοντινότερους ανθρώπους του, είναι ΤΟ ντοκιμαντέρ για κάθε οπαδό της σπουδαίας αμερικανικής μπάντας.
- Gimme Shelter (1970)
Το σχεδόν απαγορευμένο, λόγω καταγραφής σε αυτό χρήσης σκληρών ναρκωτικών και σεξουαλικών σκηνών, χρονικό των τελευταίων εβδομάδων της περιοδείας των Rolling Stones στις ΗΠΑ το 1969, που κορυφώθηκε δραματικά και άκρως καταστροφικά στην δωρεάν συναυλία στο Altamont της Καλιφόρνια τον Δεκέμβριο εκείνης της χρονιάς, με την δολοφονία του 17χρονου Αφροαμερικανού θεατή Meredith Hunter από το ίδιο το κοινό της συναυλίας.
- Dig! (2004)
Γυρισμένο σε βάθος οκτώ ετών (1996-2003), πρόκειται για ένα πραγματικό κατόρθωμα της σκηνοθέτιδος Ondi Timoner η οποία ακολούθησε δυο αγαπημένα της συγκροτήματα, τους Brian Jonestown Massacre και τους Dandy Warhols, καταγράφοντας με εντυπωσιακό τρόπο την αρχική τους αλληλοεκτίμηση που με το πέρας του χρόνου μετατράπηκε σε αβυσσαλέο μίσος κυρίως ανάμεσα στους δύο ηγέτες τους, τον Anton Newcombe και τον Courtney Taylor-Taylor, αντίστοιχα.
- Buena Vista Social Club (1999)
Το ιστορικό ντοκιμαντέρ του γερμανού σκηνοθέτη Wim Wenders για τη κουβανέζικη μουσική, το οποίο καταγράφει πως ο αμερικανός μουσικός Ry Cooder ένωσε ξανά την ομάδα των Buena Vista Social Club ώστε αυτοί να ηχογραφήσουν τον ομώνυμο δίσκο τους, αλλά και να δώσουν δύο εκπληκτικές συναυλίες στην Ολλανδία και στις ΗΠΑ. Πήρε το όνομά του από το ομώνυμο κλαμπ στην Αβάνα, το οποίο αποτελούσε την βάση και την έδρα των καλύτερων κουβανών μουσικών κατά τις δεκαετίες του ’40 και του ‘50.
- Joy Division (2007)
Ένα ντοκιμαντέρ που καταγράφει την ιστορία ενός εκ των σημαντικότερων και πιο επιδραστικών συγκροτημάτων που έβγαλε ποτέ η Βρετανία, το οποίο αποτέλεσε έμπνευση για πλείστες τόσες μπάντες που ακολούθησαν (Chameleons, Echo and The Bunnymen, Interpol) αλλά και για ολόκληρα είδη μουσικής όπως το post-punk. Στο ντοκιμαντέρ περιλαμβάνονται συνεντεύξεις όλων των υπολοίπων μελών της μπάντας [που πλέον έχουν μετονομαστεί σε New Order], αλλά και των Tony Wilson, Peter Saville, Pete Shelley των Buzzcocks, Genesis P-Orridge των Throbbing Gristle κ.α.
- Stop Making Sense (1984)
O σπουδαίος Jonathan Demme, επτά χρόνια προτού σκηνοθετήσει το «The Silence Of The Lambs», παίρνει την κάμερά του και καταγράφει την περιοδεία των Talking Heads για το άλμπουμ τους με τίτλο «Speaking in Tongues». Πρόκειται για ένα από τα πρώτα μουσικά ντοκιμαντέρ όλων των εποχών που επαινέθηκαν ομόφωνα από κοινό και κριτικούς.
- The Punk Singer (2013)
Ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή και την καριέρα της Kathleen Hanna, η οποία μέσα από τις δυο σημαντικότερες μπάντες στις οποίες ηγήθηκε, τις Bikini Kill και τις Le Tigre, επανακαθόρισε τα όρια του φεμινιστικού punk διαμέσου του riot grrrl κινήματος των αρχών της δεκαετίας του ‘90. Στο ντοκιμαντέρ καταγράφεται η φιλία της με σημαντικά ονόματα της αμερικανικής μουσικής όπως ο Kurt Cobain, αλλά και η πολύχρονη μάχη της με τη νόσο Lyme από την οποία πάσχει τα τελευταία χρόνια.
- 1991: The Year Punk Broke (1992)
Dinosaur Jr., Mudhoney και Ramones είναι μεταξύ αυτών που παρελαύνουν μπροστά από την κάμερα σε αυτό το καταπληκτικό ντοκιμαντέρ που καταγράφει με ευφυή τρόπο την περιοδεία των Sonic Youth μαζί με τους Nirvana το 1991, τότε που η μπασίστρια των πρώτων, η Kim Gordon αποφάνθηκε ότι «το punk πέθανε» -αλλά φυσικά αποδείχτηκε λάθος, καθώς τότε ακριβώς ξεκίνησε και παγιώθηκε το κίνημα της grunge με ορατές τις πανκ μουσικές αναφορές.
- Hype! (1996)
Και μιας και ο λόγος περί grunge, ιδού και το σημαντικότερο μουσικό ντοκιμαντέρ για το μουσικό αυτό κίνημα των αρχών και μέσων της δεκαετίας του ’90 που μας άφησε σπουδαία παρακαταθήκη μέχρι σήμερα. Στην ταινία συμμετέχουν, μεταξύ πολλών άλλων, οι Mudhoney, οι Nirvana, οι Soundgarden, οι Love Battery, οι Melvins, οι Pearl Jam και οι Seven Year Bitch.
- Woodstock (1970)
Σχεδόν τρεις ώρες μουσικής υπό τα τραγούδια των Crosby, Stills & Nash, Canned Heat, Joan Baez, The Who, Country Joe & the Fish, Jefferson Airplane, Janis Joplin, Jimi Hendrix και πολλών ακόμη στο πρώτο πραγματικά σπουδαίο μουσικό ντοκιμαντέρ της ποπ ιστορίας, το οποίο έκανε την πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ των Καννών το 1970, ενώ κατόπιν βραβεύτηκε και με Οσκαρ.
- Living in the Material World: George Harrison (2011)
Η ζωή του «ήσυχου Beatle», του George Harrison, δια χειρός Scorsese, από την ένταξη του στους Beatles, πριν καλά καλά κλείσει τα 17 του χρόνια, μέχρι την ανατολίτικη επιρροή που δέχτηκε από τον Βουδισμό και την ινδική κουλτούρα, τα ταξίδια του στην Ινδία και την αφοσίωση του στην οικονομική ενίσχυση των κατοίκων του Μπανγκλαντές, στις αρχές της δεκαετίας του ‘70. Περιέχει επίσης πολλά βίντεο και αρχειακό υλικό που δεν είχαν δει ποτέ το φως της ημέρας, καθώς και εκτενείς συνεντεύξεις με την χήρα του, Olivia και τον γιο του, Dhani Harrison.
- No Direction Home: Bob Dylan (2005)
Ξανά ο Scorsese πίσω από την κάμερα, αυτή τη φορά για χάρη του Bob Dylan, εστιάζοντας στην πρώιμη περίοδο της καριέρας του, μεταξύ 1961-1966, όταν το folk είδωλο έγινε «προδότης του folk κινήματος» με την αλλαγή του ύφους της μουσικής του από ακουστικό σε ηλεκτρικό. Το αρχειακό υλικό συγκέντρωσε και παρέδωσε στον σπουδαίο σκηνοθέτη ο ίδιος ο μάνατζερ του Dylan, Jeff Rosen.
- Last Waltz: The Band & Friends (1978)
Η τρίτη – και τελευταία – ταινία του Scorsese σε αυτήν την λίστα καταγράφει με οριακά συγκλονιστικό τρόπο την αποχαιρετιστήρια συναυλία του συγκροτήματος The Band το 1976, με την ηχηρή και εξίσου μουσικά σημαντική συμμετοχή των Eric Clapton, Neil Diamond, Dr. John, Bob Dylan, Joni Mitchell, Van Morrison, Muddy Waters, Ron Wood και Neil Young.
- Rock and Roll Circus: Rolling Stones (1996)
Ένα εκπληκτικό μουσικό ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε μεν το 1968, αλλά έμεινε καταχωνιασμένο για 28 ολόκληρα χρόνια και τελικά κυκλοφόρησε το 1996. Ουσιαστικά πρόκειται για το φοβερό event που διοργάνωσαν στις 11 Δεκεμβρίου εκείνης της χρονιάς οι Rolling Stones και στο οποίο συμμετέχουν όλα τα πρωτοκλασάτα μουσικά ονόματα της εποχής εκείνης, όπως οι Who, οι Jethro Tull αλλά και το one-off σούπερ γκρουπ των Dirty Mac που αποτελούταν από τους John Lennon, Eric Clapton, Mitch Mitchell και Keith Richards. Η ταινία είναι σημαντική για δυο επιπλέον λόγους: περιέχει τη μοναδική εμφάνιση του κιθαρίστα Tony Iommi ως μέλος των Jethro Tull, πριν τους παρατήσει για να φτιάξει τους σπουδαίους Black Sabbath, αλλά και την τελευταία δημόσια εμφάνιση του Brian Jones με τους Stones.
- Joe Strummer: The Future Is Unwritten (2007)
Το καλύτερο βρετανικό ντοκιμαντέρ του 2007 καταγράφει τον σκηνοθέτη Julien Temple να ακολουθεί παρά πόδας τον κιθαρίστα και τραγουδιστή των Clash, σε μια ταινία που κυκλοφόρησε σχεδόν πέντε χρόνια μετά τον πρόωρο θάνατο του Strummer και επαινέθηκε από κοινό και κριτικούς για την σκηνοθετική της ματιά και την ευρηματικότητά της.
- The Sparks Brothers (2021)
Γνωστοί και ως «η πιο σημαντική μπάντα που ουδέποτε έγινε διάσημη», οι αδελφοί Ron και Russell Mael ή αλλιώς Sparks αποτελούν υπόδειγμα καλλιτεχνών που ξεκίνησαν να ηχογραφούν σπουδαίους δίσκους στα μέσα της δεκαετία του 1970 και συνέχισαν να βγάζουν σημαντικά άλμπουμ μέχρι πρόσφατα. Η ιδανική ρετροσπεκτίβα μιας μεγάλης μουσικής καριέρας δια χειρός Edgar Wright (των εκπληκτικών ταινιών «Shaun Of The Dead» και «Baby Driver»).
- Τhe Decline of Western Civilization (1981/1988/1998)
Η ελληνοαμερικανίδα σκηνοθέτις Penelope Spheeris δημιουργεί, σε βάθος 15ετίας, μια σπουδαία τριλογία μουσικών ντοκιμαντέρ που ξεκινάνε από την punk σκηνή του Λος Άντζελες των αρχών της δεκαετίας του ‘80, κατόπιν αποτυπώνουν την heavy metal σκηνή του L.A. στα μέσα και τα τέλη του 1980, καταλήγοντας, στο τρίτο μέρος, σε μια ειλικρινή και απολύτως ωμή καταγραφή της αλγεινής εικόνας της αμερικανικής μεγαλούπολης στα μέσα και τα τέλη της δεκαετίας του ΄90.
- Rust Never Sleeps (1979)
Το ντοκιμαντέρ που πιάνει τον σπουδαίο καναδό τραγουδοποιό στο απόλυτο αποκορύφωμα της μουσικής του καριέρας, στα απόνερα του ομώνυμου δίσκου. Ο Young γυρνάει τις ΗΠΑ και παίζει σε διάφορους συναυλιακούς χώρους ανά την αμερικανική επικράτεια παίζοντας σημαντικά τραγούδια όπως τα «Welfare Mothers», «Sedan Delivery», «Pocahontas» και «Hey Hey, My My (Into The Black)».
- Leonard Cohen: Bird on a Wire (1974)
Ο, κατά πολλούς, σημαντικότερος μουσικός-ποιητής του 20ου αιώνα καταγράφεται διεξοδικά κατά την ευρωπαϊκή του περιοδεία του 1972 καθώς και τα διάφορα ευτράπελα που την συνόδευσαν, όπως μια σύρραξη μεταξύ θεατών κατά την διάρκεια ενός live του στο Τελ Αβίβ ή την απογοήτευσή του για τον τρόπο που τον αντιμετωπίζουν και τον προσεγγίζουν οι θαυμαστές του (κυρίως οι γυναίκες) –κυρίως δε, για την παροιμιώδη στωικότητα και ηρεμία με την οποία αντιμετωπίζει τα πάντα γύρω του ο καναδός τραγουδοποιός.
- Let’s Get Lost (1988)
Εκπληκτικό ντοκιμαντέρ που καταγράφει την καριέρα του τρομπετίστα Chet Baker, γνωστού με τα παρατσούκλια «Ο James Dean της τζαζ» και «ο Πρίγκιπας του Coolness». Η αυτοκαταστροφική ζωή του, ωστόσο, εκτός από την παγκόσμια αναγνώριση, ήταν γεμάτη από αρκετές προσωπικές τραγωδίες, αλλά και μια μακρόχρονη εξάρτηση στην ηρωίνη, κάτι που καταγράφει ιδανικά ο φωτογράφος και σκηνοθέτης Bruce Weber.
- 20 Feet From Stardom (2013)
Ντοκιμαντέρ που καταπιάνεται αριστουργηματικά με τις backup vocalists, τις «δεύτερες φωνές» πίσω από τα σημαντικότερα τραγούδια του 20ου αιώνα, τραγουδίστριες όπως την Darlene Love, την Lisa Fischer και την Merry Clayton που μέχρι και σήμερα μπορεί να ανατριχιάσει τον ανυποψίαστο ακροατή με τα διαδοχικά σπασίματα της φωνής της κατά την ηχογράφηση του «Gimme Shelter» των Rolling Stones.
- Meeting People Is Easy (1998)
Η ειλικρινής αποτύπωση μιας παγκόσμιας περιοδείας, αυτής για τις ανάγκες του άλμπουμ «OK Computer» των Radiohead το 1997-98, που ξεκίνησε με τις καλύτερες των προϋποθέσεων και κατέληξε σε ένα απόλυτο ψυχολογικό φιάσκο για την πενταμέλη μπάντα από την Οξφόρδη, με τον Thom Yorke και τους συν αυτώ να μην μπορούν να σηκώσουν στους ώμους τους το υπέρμετρο stardom που τους έφερε η κυκλοφορία ενός από τους σημαντικότερους δίσκους της δεκαετίας του ’90.
- Shut Up and Play the Hits (2012)
Ο (όπως αποδείχτηκε στην πορεία, προσωρινός) συναυλιακός αποχαιρετισμός των LCD Soundsystem όπως καταγράφηκε στην τελευταία τους συναυλία, το 2011 στο νεοϋορκέζικο Madison Square Garden. Ο James Murphy αποδεικνύεται κυνικός και σκληρός με τον εαυτό του, γνωρίζοντας πότε ήρθε το τέλος της μπάντας του –έστω και αν το 2016 το ξανασκέφτηκε και υπαναχώρησε, βγάζοντας ένα ακόμη άλμπουμ.
- Dave Chappelle’s Block Party (2005)
Ένα από τα διασκεδαστικότερα μουσικά ντοκιμαντέρ της πρόσφατης ιστορίας, δια χειρός Michel Gondry, που αποτυπώνει ιδανικά έναν stand up comedian στην ωριμότερη φάση της καριέρας του. Ο Chappelle συνοδεύεται από σπουδαία ονόματα της hip hop σκηνής, όπως Dead Prez, Jill Scott, Erykah Badu, Fugees και Kanye West.
- Marley (2012)
To καλύτερο ντοκιμαντέρ που έγινε ποτέ για τον «προφήτη της reggae», που μαζί με την ζωή του Bob καταπιάνεται ταυτόχρονα και με τις αποχωρήσεις από τους Wailers των συν-ιδρυτών της μπάντας, του Peter Tosh και του Bunny Wailer, αλλά και με την απόπειρα δολοφονίας εναντίον του το 1976. Κυρίως όμως, η ταινία αποδεικνύει περίτρανα το πώς και το γιατί ο μουσικός αυτός είχε ένα πρωτόγνωρο μουσικό αλλά και επικοινωνιακό χάρισμα από την πρώτη ημέρα που γεννήθηκε μέχρι την τελευταία.
- Ziggy Stardust and the Spiders From Mars (1973)
Ο σπουδαίος σκηνοθέτης D.A. Pennebaker καταγράφει τον David Bowie να «σκοτώνει» το μουσικό alter ego του, τον Ziggy Stardust κατά την αποχαιρετιστήρια συναυλία του ως glam εξωγήινος που ήρθε στη Γη για να σώσει τον κόσμο με την μουσική του. Ο ίδιος ο Bowie αλλά και η συνοδευτική του μπάντα, οι Spiders From Mars, βρίσκονται σε τρομερή φόρμα.
- Freddie Mercury: Τhe Untold Story (2000)
Η ζωή και η καριέρα του ηγέτη των Queen (και μιας εκ των 3-4 σημαντικότερων και πιο αναγνωρίσιμων φωνών της ροκ ιστορίας) από την γέννησή του στο βρετανικό προτεκτοράτο της Ζανζιβάρης, το 1946 μέχρι τον θάνατό του, από επιπλοκές λόγω AIDS, τον Νοέμβριο του 1991. Ένα ντοκιμαντέρ διανθισμένο με πλούσιο αρχειακό υλικό αλλά και πολλές συνεντεύξεις.
- The Filth and the Fury (2000)
Ένα σουρεαλιστικό και άκρως σαρκαστικό ντοκιμαντέρ σχετικά με την άνοδο και την πτώση της σημαντικότερης Punk μπάντας που έβγαλε η Βρετανία. Ο Julien Temple σκηνοθετεί ιδανικά τους Sex Pistols να καταφέρονται εναντίον πάντων, με έναν τρόπο κινηματογράφησης που είναι, το λιγότερο, ευρηματικός καθώς όλα τα μέλη του συγκροτήματος μιλάνε χωρίς να φαίνονται τα πρόσωπά τους.
- Depeche Mode 101 (1989)
Ένα ντοκιμαντέρ που πιάνει την μπάντα από το Basildon του Essex στο απόλυτο αποκορύφωμα της καριέρας της στις ΗΠΑ, με τις groupies να λιποθυμάνε στις πρώτες σειρές και τους ίδιους (ειδικά τον τραγουδιστή Dave Gahan) να απολαμβάνουν όλην αυτή την αναγνωρισιμότητα και τον άκρατο διονυσιασμό των συναυλιών τους.
- The Song Remains the Same (1976)
Παρόλο που είναι σκηνοθετημένο με όλα εκείνα τα συστατικά της δεκαετίας του ’70 – τις ενδυματολογικές υπερβολές, τις υπερφίαλες εικόνες και τα οπτικά gimmicks, όπως σπαθιά, άλογα, μάγους και όπλα – δεν παύει να είναι όχι μόνο η εντυπωσιακή καταγραφή ενός συγκροτήματος στο απόγειο της δόξας του, αλλά και το σπουδαιότερο live που διαθέτουμε μέχρι σήμερα από την μεγάλη αυτή βρετανική μπάντα.
- Pink Floyd: Live at Pompeii (1972)
Ένα από τα πρώτα πραγματικά άξια ύπαρξης μουσικά ντοκιμαντέρ της ιστορίας που πετυχαίνει το μεγάλο συγκρότημα σε μια συναυλία όχι ενώπιον κοινού, αλλά ενώπιων αρχαιολογικών ερειπίων και ηφαιστειακής τέφρας. Και η Πομπηία γίνεται το ιδανικό σκηνικό για τους Pink Floyd προκειμένου να εξαπολύσουν την ηχητική επίθεση του «Set the Controls for the Heart of the Sun» και του «Echoes».
- The Velvet Underground (2021)
Ο Todd Haynes του φανταστικού «Velvet Goldmine» (1998) καταπιάνεται ξανά με μια από τις αγαπημένες του μπάντες και την περνάει από το ευρηματικό σκηνοθετικό του σκάνερ: αρχειακό υλικό, νέες συνεντεύξεις (δυστυχώς χωρίς τον Lou Reed που πέθανε προ ετών) και γενικά ό,τι υπάρχει εκεί έξω για τους Velvet Underground (αλλά και για την avant-garde σκηνή της Νέας Υόρκης) έχει συμπεριληφθεί σε αυτό το ντοκιμαντέρ.
- Amy (2015)
Μια σχεδόν συγκινητική απόπειρα του σκηνοθέτη Asif Kapadia να πιάσει όλες τις πλευρές του (πολυδιάστατου) φαινομένου «Winehouse», από το ξεκίνημά της, το 2004, στα 21 της χρόνια ως μια σχετικά ανερχόμενη τραγουδίστρια ως την ανάδειξή της στην σπουδαιότερη, ίσως, γυναικεία φωνή που έβγαλε ο 21ος αιώνας –μαζί με όλη την ταραγμένη και σύντομη ζωή της που μαστίστηκε από την εξάρτησή της στα ναρκωτικά και το αλκοόλ.
- Summer of Soul (2021)
Η κινηματογραφική αποτύπωση ενός μικρού (αλλά, όπως αποδείχτηκε, σημαντικού) μικρού μουσικού φεστιβάλ που έλαβε χώρα ταυτόχρονα με εκείνο στο Γούντστοκ τον Αύγουστο του 1969 και στο οποίο συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, οι Sly and the Family Stone, ο BB King, η Mahalia Jackson και οι Staples Singers. Το αρχειακό υλικό βρέθηκε πρόσφατα και έγινε ταινία με την συνδρομή του Questlove Thompson, ντράμερ των σπουδαίων Roots.
- Madonna: Truth or Dare (1991)
Ό,τι αρνητικό και αν καταλογίζει κανείς στην Madonna, η ιστορία έχει γράψει (και δεν ξεγράφει) ότι υπήρξε μια από τις σημαντικότερες μουσικές και φεμινιστικές μορφές του 20ου αιώνα. Ο σκηνοθέτης Alek Keshishian την πετυχαίνει το 1991 στο απόγειο της καριέρας της με την ίδια να «παίζει» τεχνηέντως τόσο με την ίδια της την εικόνα, όσο και με όλα εκείνα τα στοιχεία της πρόκλησης (σεξ, θρησκεία και ερωτική απενοχοποίηση) που την κατέστησαν ευρύτερα γνωστή.
- Metallica: Some Kind of Monster (2004)
Ο ψυχίατρος Phil Towle προσλαμβάνεται από τους ίδιους τους Metallica προκειμένου να ξεπεράσουν τους τριγμούς στις διαπροσωπικές σχέσεις των μελών της μπάντας, η οποία στις αρχές της δεκαετίας του 2000 βρίσκεται στο απόλυτο ναδίρ της. Η συνέχεια επί του ντοκιμαντέρ είναι μια ενίοτε ξεκαρδιστική και μια ενίοτε ειλικρινώς συγκινητική καταγραφή της δύσκολης πορείας μιας μπάντας από τα αχαρτογράφητα νερά της αποτυχίας ξανά στον δρόμο των επιτυχιών.
- Standing in the Shadows of Motown (2002)
Η πλούσια ιστορία των Funk Brothers, δηλαδή των επί πληρωμή (session) μουσικών που «δάνεισαν» την κιθάρα, το πιάνο, τα ντραμς και το μπάσο τους στην ηχογράφηση αναρίθμητων τραγουδιών της δισκογραφικής εταιρείας Motown από το 1959 μέχρι το 1972. Υπολογίζεται ότι οι Funk Brothers συμμετείχαν σε περισσότερα hit songs απ’ ότι οι Beatles, οι Rolling Stones, οι Beach Boys και ο Elvis Presley μαζί.
- The Beatles: Get Back (2021)
Το μουσικό γεγονός της περασμένης χρονιάς και σίγουρα ένα από τα 3-4 σπουδαιότερα μουσικά ντοκιμαντέρ που έχουν γυριστεί ποτέ. Ο σκηνοθέτης Peter Jackson πήρε όλο το ακυκλοφόρητο υλικό (σχεδόν 800 ώρες γυρισμάτων) που κατέγραψε το 1969 ο Sir Michael Lindsay-Hogg και παρέδωσε κάτι για το οποίο θα έπρεπε να είναι περήφανος. Συγκλονιστική η στιγμή όπου ο Paul McCartney μπαίνει ένα πρωί στο στούντιο και, έχοντας απέναντί του τους αγουροξυπνημένους Ringo Starr και George Harrison, βγάζει μπροστά στην κάμερα το Get Back δείχνοντας σε όλους το πώς ακριβώς γράφεται ένα (σπουδαίο) τραγούδι.
- The Approaching of the Hour (2005)
H νεαρή σκηνοθέτις Γκρατσιέλλα Κανέλλου ακολουθεί τους Πατρινούς Raining Pleasure σε συναυλίες και περιοδείες κατά την διετία 2004-2005 και, μαζί με τα εντός του συγκροτήματος τεκταινόμενα, καταγράφει επίσης σφαιρικά όλη την εικόνα της εγχώριας ροκ σκηνής. Στην ταινία μιλούνε πολλές ελληνικές μπάντες όπως οι Matisse, οι Film, οι Closer και οι Abbie Gale, με το τελικό αποτέλεσμα να είναι ένα εξαιρετικό ντοκιμαντέρ όχι μόνο για τους Raining Pleasure, αλλά και για τη νέα ελληνική αγγλόφωνη σκηνή των αρχών της δεκαετίας του ’00.
Τα τελευταία 15-20 χρόνια παρατηρούμε μια έξαρση στην δημιουργία μουσικών ντοκιμαντέρ, των γνωστών music docs, που πραγματεύονται την ζωή και την καλλιτεχνική πορεία ενός συγκροτήματος, μιας μουσικού ή ενός καλλιτέχνη. Και είναι αλήθεια πως οι απανταχού μουσικόφιλοι έχουν αγκαλιάσει με πάθος αυτή την νέα κινηματογραφική συνήθεια που συνδυάζει το (μουσικό) τερπνόν μετά του (εγκυκλοπαιδικά και γνωσιακά) ωφελίμου.
Τα 40 καλύτερα μουσικά ντοκιμαντέρ – εκ των οποίων και ένα ελληνικό – παρουσιάζονται παρακάτω σε τυχαία σειρά.
- Pulp: A Film About Life, Death and Supermarkets (2014)
Στο γνωστό brit pop δίλημμα «Oasis ή Blur», η απάντηση θα είναι πάντα μια: Pulp, ίσως το μοναδικό βρετανικό συγκρότημα των μέσων της δεκαετίας του ’90 που ακούγεται τόσο φρέσκο μέχρι σήμερα, χωρίς ούτε μια ρυτίδα στην δισκογραφία του. Ο Jarvis Cocker και οι υπόλοιποι της μπάντας επιστρέφουν στο μουντό και βιομηχανικό Σέφιλντ και η κάμερα τους παρακολουθεί βήμα βήμα σε αυτή την ύστερη φάση της ζωής τους, είκοσι χρόνια αφότου αποφάσισαν ότι θέλουν να ζήσουν σαν «συνηθισμένοι άνθρωποι» και όχι σαν ροκ σταρς.
- Cobain: Montage of Heck (2015)
Ένα, εγκεκριμένο από την ίδια την Courtney Love, χήρα του Kurt Cobain, ντοκιμαντέρ που καταγράφει με θαυμαστά αναλυτικό αλλά και συγκινητικό τρόπο την ζωή του ηγέτη των Nirvana, από τις πρώτες του μέρες στην πόλη Aberdeen της πολιτείας της Washington, μέχρι τις ημέρες λίγο πριν από τον θάνατό του από αυτοκτονία, τον Απρίλιο του 1994. Περιλαμβάνοντας σπάνιο και ακυκλοφόρητο μέχρι τότε, υλικό από όλη τη ζωή του Cobain, αλλά και πολλές συνεντεύξεις από τους κοντινότερους ανθρώπους του, είναι ΤΟ ντοκιμαντέρ για κάθε οπαδό της σπουδαίας αμερικανικής μπάντας.
- Gimme Shelter (1970)
Το σχεδόν απαγορευμένο, λόγω καταγραφής σε αυτό χρήσης σκληρών ναρκωτικών και σεξουαλικών σκηνών, χρονικό των τελευταίων εβδομάδων της περιοδείας των Rolling Stones στις ΗΠΑ το 1969, που κορυφώθηκε δραματικά και άκρως καταστροφικά στην δωρεάν συναυλία στο Altamont της Καλιφόρνια τον Δεκέμβριο εκείνης της χρονιάς, με την δολοφονία του 17χρονου Αφροαμερικανού θεατή Meredith Hunter από το ίδιο το κοινό της συναυλίας.
- Dig! (2004)
Γυρισμένο σε βάθος οκτώ ετών (1996-2003), πρόκειται για ένα πραγματικό κατόρθωμα της σκηνοθέτιδος Ondi Timoner η οποία ακολούθησε δυο αγαπημένα της συγκροτήματα, τους Brian Jonestown Massacre και τους Dandy Warhols, καταγράφοντας με εντυπωσιακό τρόπο την αρχική τους αλληλοεκτίμηση που με το πέρας του χρόνου μετατράπηκε σε αβυσσαλέο μίσος κυρίως ανάμεσα στους δύο ηγέτες τους, τον Anton Newcombe και τον Courtney Taylor-Taylor, αντίστοιχα.
- Buena Vista Social Club (1999)
Το ιστορικό ντοκιμαντέρ του γερμανού σκηνοθέτη Wim Wenders για τη κουβανέζικη μουσική, το οποίο καταγράφει πως ο αμερικανός μουσικός Ry Cooder ένωσε ξανά την ομάδα των Buena Vista Social Club ώστε αυτοί να ηχογραφήσουν τον ομώνυμο δίσκο τους, αλλά και να δώσουν δύο εκπληκτικές συναυλίες στην Ολλανδία και στις ΗΠΑ. Πήρε το όνομά του από το ομώνυμο κλαμπ στην Αβάνα, το οποίο αποτελούσε την βάση και την έδρα των καλύτερων κουβανών μουσικών κατά τις δεκαετίες του ’40 και του ‘50.
- Joy Division (2007)
Ένα ντοκιμαντέρ που καταγράφει την ιστορία ενός εκ των σημαντικότερων και πιο επιδραστικών συγκροτημάτων που έβγαλε ποτέ η Βρετανία, το οποίο αποτέλεσε έμπνευση για πλείστες τόσες μπάντες που ακολούθησαν (Chameleons, Echo and The Bunnymen, Interpol) αλλά και για ολόκληρα είδη μουσικής όπως το post-punk. Στο ντοκιμαντέρ περιλαμβάνονται συνεντεύξεις όλων των υπολοίπων μελών της μπάντας [που πλέον έχουν μετονομαστεί σε New Order], αλλά και των Tony Wilson, Peter Saville, Pete Shelley των Buzzcocks, Genesis P-Orridge των Throbbing Gristle κ.α.
- Stop Making Sense (1984)
O σπουδαίος Jonathan Demme, επτά χρόνια προτού σκηνοθετήσει το «The Silence Of The Lambs», παίρνει την κάμερά του και καταγράφει την περιοδεία των Talking Heads για το άλμπουμ τους με τίτλο «Speaking in Tongues». Πρόκειται για ένα από τα πρώτα μουσικά ντοκιμαντέρ όλων των εποχών που επαινέθηκαν ομόφωνα από κοινό και κριτικούς.
- The Punk Singer (2013)
Ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή και την καριέρα της Kathleen Hanna, η οποία μέσα από τις δυο σημαντικότερες μπάντες στις οποίες ηγήθηκε, τις Bikini Kill και τις Le Tigre, επανακαθόρισε τα όρια του φεμινιστικού punk διαμέσου του riot grrrl κινήματος των αρχών της δεκαετίας του ‘90. Στο ντοκιμαντέρ καταγράφεται η φιλία της με σημαντικά ονόματα της αμερικανικής μουσικής όπως ο Kurt Cobain, αλλά και η πολύχρονη μάχη της με τη νόσο Lyme από την οποία πάσχει τα τελευταία χρόνια.
- 1991: The Year Punk Broke (1992)
Dinosaur Jr., Mudhoney και Ramones είναι μεταξύ αυτών που παρελαύνουν μπροστά από την κάμερα σε αυτό το καταπληκτικό ντοκιμαντέρ που καταγράφει με ευφυή τρόπο την περιοδεία των Sonic Youth μαζί με τους Nirvana το 1991, τότε που η μπασίστρια των πρώτων, η Kim Gordon αποφάνθηκε ότι «το punk πέθανε» -αλλά φυσικά αποδείχτηκε λάθος, καθώς τότε ακριβώς ξεκίνησε και παγιώθηκε το κίνημα της grunge με ορατές τις πανκ μουσικές αναφορές.
- Hype! (1996)
Και μιας και ο λόγος περί grunge, ιδού και το σημαντικότερο μουσικό ντοκιμαντέρ για το μουσικό αυτό κίνημα των αρχών και μέσων της δεκαετίας του ’90 που μας άφησε σπουδαία παρακαταθήκη μέχρι σήμερα. Στην ταινία συμμετέχουν, μεταξύ πολλών άλλων, οι Mudhoney, οι Nirvana, οι Soundgarden, οι Love Battery, οι Melvins, οι Pearl Jam και οι Seven Year Bitch.
- Woodstock (1970)
Σχεδόν τρεις ώρες μουσικής υπό τα τραγούδια των Crosby, Stills & Nash, Canned Heat, Joan Baez, The Who, Country Joe & the Fish, Jefferson Airplane, Janis Joplin, Jimi Hendrix και πολλών ακόμη στο πρώτο πραγματικά σπουδαίο μουσικό ντοκιμαντέρ της ποπ ιστορίας, το οποίο έκανε την πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ των Καννών το 1970, ενώ κατόπιν βραβεύτηκε και με Οσκαρ.
- Living in the Material World: George Harrison (2011)
Η ζωή του «ήσυχου Beatle», του George Harrison, δια χειρός Scorsese, από την ένταξη του στους Beatles, πριν καλά καλά κλείσει τα 17 του χρόνια, μέχρι την ανατολίτικη επιρροή που δέχτηκε από τον Βουδισμό και την ινδική κουλτούρα, τα ταξίδια του στην Ινδία και την αφοσίωση του στην οικονομική ενίσχυση των κατοίκων του Μπανγκλαντές, στις αρχές της δεκαετίας του ‘70. Περιέχει επίσης πολλά βίντεο και αρχειακό υλικό που δεν είχαν δει ποτέ το φως της ημέρας, καθώς και εκτενείς συνεντεύξεις με την χήρα του, Olivia και τον γιο του, Dhani Harrison.
- No Direction Home: Bob Dylan (2005)
Ξανά ο Scorsese πίσω από την κάμερα, αυτή τη φορά για χάρη του Bob Dylan, εστιάζοντας στην πρώιμη περίοδο της καριέρας του, μεταξύ 1961-1966, όταν το folk είδωλο έγινε «προδότης του folk κινήματος» με την αλλαγή του ύφους της μουσικής του από ακουστικό σε ηλεκτρικό. Το αρχειακό υλικό συγκέντρωσε και παρέδωσε στον σπουδαίο σκηνοθέτη ο ίδιος ο μάνατζερ του Dylan, Jeff Rosen.
- Last Waltz: The Band & Friends (1978)
Η τρίτη – και τελευταία – ταινία του Scorsese σε αυτήν την λίστα καταγράφει με οριακά συγκλονιστικό τρόπο την αποχαιρετιστήρια συναυλία του συγκροτήματος The Band το 1976, με την ηχηρή και εξίσου μουσικά σημαντική συμμετοχή των Eric Clapton, Neil Diamond, Dr. John, Bob Dylan, Joni Mitchell, Van Morrison, Muddy Waters, Ron Wood και Neil Young.
- Rock and Roll Circus: Rolling Stones (1996)
Ένα εκπληκτικό μουσικό ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε μεν το 1968, αλλά έμεινε καταχωνιασμένο για 28 ολόκληρα χρόνια και τελικά κυκλοφόρησε το 1996. Ουσιαστικά πρόκειται για το φοβερό event που διοργάνωσαν στις 11 Δεκεμβρίου εκείνης της χρονιάς οι Rolling Stones και στο οποίο συμμετέχουν όλα τα πρωτοκλασάτα μουσικά ονόματα της εποχής εκείνης, όπως οι Who, οι Jethro Tull αλλά και το one-off σούπερ γκρουπ των Dirty Mac που αποτελούταν από τους John Lennon, Eric Clapton, Mitch Mitchell και Keith Richards. Η ταινία είναι σημαντική για δυο επιπλέον λόγους: περιέχει τη μοναδική εμφάνιση του κιθαρίστα Tony Iommi ως μέλος των Jethro Tull, πριν τους παρατήσει για να φτιάξει τους σπουδαίους Black Sabbath, αλλά και την τελευταία δημόσια εμφάνιση του Brian Jones με τους Stones.
- Joe Strummer: The Future Is Unwritten (2007)
Το καλύτερο βρετανικό ντοκιμαντέρ του 2007 καταγράφει τον σκηνοθέτη Julien Temple να ακολουθεί παρά πόδας τον κιθαρίστα και τραγουδιστή των Clash, σε μια ταινία που κυκλοφόρησε σχεδόν πέντε χρόνια μετά τον πρόωρο θάνατο του Strummer και επαινέθηκε από κοινό και κριτικούς για την σκηνοθετική της ματιά και την ευρηματικότητά της.
- The Sparks Brothers (2021)
Γνωστοί και ως «η πιο σημαντική μπάντα που ουδέποτε έγινε διάσημη», οι αδελφοί Ron και Russell Mael ή αλλιώς Sparks αποτελούν υπόδειγμα καλλιτεχνών που ξεκίνησαν να ηχογραφούν σπουδαίους δίσκους στα μέσα της δεκαετία του 1970 και συνέχισαν να βγάζουν σημαντικά άλμπουμ μέχρι πρόσφατα. Η ιδανική ρετροσπεκτίβα μιας μεγάλης μουσικής καριέρας δια χειρός Edgar Wright (των εκπληκτικών ταινιών «Shaun Of The Dead» και «Baby Driver»).
- Τhe Decline of Western Civilization (1981/1988/1998)
Η ελληνοαμερικανίδα σκηνοθέτις Penelope Spheeris δημιουργεί, σε βάθος 15ετίας, μια σπουδαία τριλογία μουσικών ντοκιμαντέρ που ξεκινάνε από την punk σκηνή του Λος Άντζελες των αρχών της δεκαετίας του ‘80, κατόπιν αποτυπώνουν την heavy metal σκηνή του L.A. στα μέσα και τα τέλη του 1980, καταλήγοντας, στο τρίτο μέρος, σε μια ειλικρινή και απολύτως ωμή καταγραφή της αλγεινής εικόνας της αμερικανικής μεγαλούπολης στα μέσα και τα τέλη της δεκαετίας του ΄90.
- Rust Never Sleeps (1979)
Το ντοκιμαντέρ που πιάνει τον σπουδαίο καναδό τραγουδοποιό στο απόλυτο αποκορύφωμα της μουσικής του καριέρας, στα απόνερα του ομώνυμου δίσκου. Ο Young γυρνάει τις ΗΠΑ και παίζει σε διάφορους συναυλιακούς χώρους ανά την αμερικανική επικράτεια παίζοντας σημαντικά τραγούδια όπως τα «Welfare Mothers», «Sedan Delivery», «Pocahontas» και «Hey Hey, My My (Into The Black)».
- Leonard Cohen: Bird on a Wire (1974)
Ο, κατά πολλούς, σημαντικότερος μουσικός-ποιητής του 20ου αιώνα καταγράφεται διεξοδικά κατά την ευρωπαϊκή του περιοδεία του 1972 καθώς και τα διάφορα ευτράπελα που την συνόδευσαν, όπως μια σύρραξη μεταξύ θεατών κατά την διάρκεια ενός live του στο Τελ Αβίβ ή την απογοήτευσή του για τον τρόπο που τον αντιμετωπίζουν και τον προσεγγίζουν οι θαυμαστές του (κυρίως οι γυναίκες) –κυρίως δε, για την παροιμιώδη στωικότητα και ηρεμία με την οποία αντιμετωπίζει τα πάντα γύρω του ο καναδός τραγουδοποιός.
- Let’s Get Lost (1988)
Εκπληκτικό ντοκιμαντέρ που καταγράφει την καριέρα του τρομπετίστα Chet Baker, γνωστού με τα παρατσούκλια «Ο James Dean της τζαζ» και «ο Πρίγκιπας του Coolness». Η αυτοκαταστροφική ζωή του, ωστόσο, εκτός από την παγκόσμια αναγνώριση, ήταν γεμάτη από αρκετές προσωπικές τραγωδίες, αλλά και μια μακρόχρονη εξάρτηση στην ηρωίνη, κάτι που καταγράφει ιδανικά ο φωτογράφος και σκηνοθέτης Bruce Weber.
- 20 Feet From Stardom (2013)
Ντοκιμαντέρ που καταπιάνεται αριστουργηματικά με τις backup vocalists, τις «δεύτερες φωνές» πίσω από τα σημαντικότερα τραγούδια του 20ου αιώνα, τραγουδίστριες όπως την Darlene Love, την Lisa Fischer και την Merry Clayton που μέχρι και σήμερα μπορεί να ανατριχιάσει τον ανυποψίαστο ακροατή με τα διαδοχικά σπασίματα της φωνής της κατά την ηχογράφηση του «Gimme Shelter» των Rolling Stones.
- Meeting People Is Easy (1998)
Η ειλικρινής αποτύπωση μιας παγκόσμιας περιοδείας, αυτής για τις ανάγκες του άλμπουμ «OK Computer» των Radiohead το 1997-98, που ξεκίνησε με τις καλύτερες των προϋποθέσεων και κατέληξε σε ένα απόλυτο ψυχολογικό φιάσκο για την πενταμέλη μπάντα από την Οξφόρδη, με τον Thom Yorke και τους συν αυτώ να μην μπορούν να σηκώσουν στους ώμους τους το υπέρμετρο stardom που τους έφερε η κυκλοφορία ενός από τους σημαντικότερους δίσκους της δεκαετίας του ’90.
- Shut Up and Play the Hits (2012)
Ο (όπως αποδείχτηκε στην πορεία, προσωρινός) συναυλιακός αποχαιρετισμός των LCD Soundsystem όπως καταγράφηκε στην τελευταία τους συναυλία, το 2011 στο νεοϋορκέζικο Madison Square Garden. Ο James Murphy αποδεικνύεται κυνικός και σκληρός με τον εαυτό του, γνωρίζοντας πότε ήρθε το τέλος της μπάντας του –έστω και αν το 2016 το ξανασκέφτηκε και υπαναχώρησε, βγάζοντας ένα ακόμη άλμπουμ.
- Dave Chappelle’s Block Party (2005)
Ένα από τα διασκεδαστικότερα μουσικά ντοκιμαντέρ της πρόσφατης ιστορίας, δια χειρός Michel Gondry, που αποτυπώνει ιδανικά έναν stand up comedian στην ωριμότερη φάση της καριέρας του. Ο Chappelle συνοδεύεται από σπουδαία ονόματα της hip hop σκηνής, όπως Dead Prez, Jill Scott, Erykah Badu, Fugees και Kanye West.
- Marley (2012)
To καλύτερο ντοκιμαντέρ που έγινε ποτέ για τον «προφήτη της reggae», που μαζί με την ζωή του Bob καταπιάνεται ταυτόχρονα και με τις αποχωρήσεις από τους Wailers των συν-ιδρυτών της μπάντας, του Peter Tosh και του Bunny Wailer, αλλά και με την απόπειρα δολοφονίας εναντίον του το 1976. Κυρίως όμως, η ταινία αποδεικνύει περίτρανα το πώς και το γιατί ο μουσικός αυτός είχε ένα πρωτόγνωρο μουσικό αλλά και επικοινωνιακό χάρισμα από την πρώτη ημέρα που γεννήθηκε μέχρι την τελευταία.
- Ziggy Stardust and the Spiders From Mars (1973)
Ο σπουδαίος σκηνοθέτης D.A. Pennebaker καταγράφει τον David Bowie να «σκοτώνει» το μουσικό alter ego του, τον Ziggy Stardust κατά την αποχαιρετιστήρια συναυλία του ως glam εξωγήινος που ήρθε στη Γη για να σώσει τον κόσμο με την μουσική του. Ο ίδιος ο Bowie αλλά και η συνοδευτική του μπάντα, οι Spiders From Mars, βρίσκονται σε τρομερή φόρμα.
- Freddie Mercury: Τhe Untold Story (2000)
Η ζωή και η καριέρα του ηγέτη των Queen (και μιας εκ των 3-4 σημαντικότερων και πιο αναγνωρίσιμων φωνών της ροκ ιστορίας) από την γέννησή του στο βρετανικό προτεκτοράτο της Ζανζιβάρης, το 1946 μέχρι τον θάνατό του, από επιπλοκές λόγω AIDS, τον Νοέμβριο του 1991. Ένα ντοκιμαντέρ διανθισμένο με πλούσιο αρχειακό υλικό αλλά και πολλές συνεντεύξεις.
- The Filth and the Fury (2000)
Ένα σουρεαλιστικό και άκρως σαρκαστικό ντοκιμαντέρ σχετικά με την άνοδο και την πτώση της σημαντικότερης Punk μπάντας που έβγαλε η Βρετανία. Ο Julien Temple σκηνοθετεί ιδανικά τους Sex Pistols να καταφέρονται εναντίον πάντων, με έναν τρόπο κινηματογράφησης που είναι, το λιγότερο, ευρηματικός καθώς όλα τα μέλη του συγκροτήματος μιλάνε χωρίς να φαίνονται τα πρόσωπά τους.
- Depeche Mode 101 (1989)
Ένα ντοκιμαντέρ που πιάνει την μπάντα από το Basildon του Essex στο απόλυτο αποκορύφωμα της καριέρας της στις ΗΠΑ, με τις groupies να λιποθυμάνε στις πρώτες σειρές και τους ίδιους (ειδικά τον τραγουδιστή Dave Gahan) να απολαμβάνουν όλην αυτή την αναγνωρισιμότητα και τον άκρατο διονυσιασμό των συναυλιών τους.
- The Song Remains the Same (1976)
Παρόλο που είναι σκηνοθετημένο με όλα εκείνα τα συστατικά της δεκαετίας του ’70 – τις ενδυματολογικές υπερβολές, τις υπερφίαλες εικόνες και τα οπτικά gimmicks, όπως σπαθιά, άλογα, μάγους και όπλα – δεν παύει να είναι όχι μόνο η εντυπωσιακή καταγραφή ενός συγκροτήματος στο απόγειο της δόξας του, αλλά και το σπουδαιότερο live που διαθέτουμε μέχρι σήμερα από την μεγάλη αυτή βρετανική μπάντα.
- Pink Floyd: Live at Pompeii (1972)
Ένα από τα πρώτα πραγματικά άξια ύπαρξης μουσικά ντοκιμαντέρ της ιστορίας που πετυχαίνει το μεγάλο συγκρότημα σε μια συναυλία όχι ενώπιον κοινού, αλλά ενώπιων αρχαιολογικών ερειπίων και ηφαιστειακής τέφρας. Και η Πομπηία γίνεται το ιδανικό σκηνικό για τους Pink Floyd προκειμένου να εξαπολύσουν την ηχητική επίθεση του «Set the Controls for the Heart of the Sun» και του «Echoes».
- The Velvet Underground (2021)
Ο Todd Haynes του φανταστικού «Velvet Goldmine» (1998) καταπιάνεται ξανά με μια από τις αγαπημένες του μπάντες και την περνάει από το ευρηματικό σκηνοθετικό του σκάνερ: αρχειακό υλικό, νέες συνεντεύξεις (δυστυχώς χωρίς τον Lou Reed που πέθανε προ ετών) και γενικά ό,τι υπάρχει εκεί έξω για τους Velvet Underground (αλλά και για την avant-garde σκηνή της Νέας Υόρκης) έχει συμπεριληφθεί σε αυτό το ντοκιμαντέρ.
- Amy (2015)
Μια σχεδόν συγκινητική απόπειρα του σκηνοθέτη Asif Kapadia να πιάσει όλες τις πλευρές του (πολυδιάστατου) φαινομένου «Winehouse», από το ξεκίνημά της, το 2004, στα 21 της χρόνια ως μια σχετικά ανερχόμενη τραγουδίστρια ως την ανάδειξή της στην σπουδαιότερη, ίσως, γυναικεία φωνή που έβγαλε ο 21ος αιώνας –μαζί με όλη την ταραγμένη και σύντομη ζωή της που μαστίστηκε από την εξάρτησή της στα ναρκωτικά και το αλκοόλ.
- Summer of Soul (2021)
Η κινηματογραφική αποτύπωση ενός μικρού (αλλά, όπως αποδείχτηκε, σημαντικού) μικρού μουσικού φεστιβάλ που έλαβε χώρα ταυτόχρονα με εκείνο στο Γούντστοκ τον Αύγουστο του 1969 και στο οποίο συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, οι Sly and the Family Stone, ο BB King, η Mahalia Jackson και οι Staples Singers. Το αρχειακό υλικό βρέθηκε πρόσφατα και έγινε ταινία με την συνδρομή του Questlove Thompson, ντράμερ των σπουδαίων Roots.
- Madonna: Truth or Dare (1991)
Ό,τι αρνητικό και αν καταλογίζει κανείς στην Madonna, η ιστορία έχει γράψει (και δεν ξεγράφει) ότι υπήρξε μια από τις σημαντικότερες μουσικές και φεμινιστικές μορφές του 20ου αιώνα. Ο σκηνοθέτης Alek Keshishian την πετυχαίνει το 1991 στο απόγειο της καριέρας της με την ίδια να «παίζει» τεχνηέντως τόσο με την ίδια της την εικόνα, όσο και με όλα εκείνα τα στοιχεία της πρόκλησης (σεξ, θρησκεία και ερωτική απενοχοποίηση) που την κατέστησαν ευρύτερα γνωστή.
- Metallica: Some Kind of Monster (2004)
Ο ψυχίατρος Phil Towle προσλαμβάνεται από τους ίδιους τους Metallica προκειμένου να ξεπεράσουν τους τριγμούς στις διαπροσωπικές σχέσεις των μελών της μπάντας, η οποία στις αρχές της δεκαετίας του 2000 βρίσκεται στο απόλυτο ναδίρ της. Η συνέχεια επί του ντοκιμαντέρ είναι μια ενίοτε ξεκαρδιστική και μια ενίοτε ειλικρινώς συγκινητική καταγραφή της δύσκολης πορείας μιας μπάντας από τα αχαρτογράφητα νερά της αποτυχίας ξανά στον δρόμο των επιτυχιών.
- Standing in the Shadows of Motown (2002)
Η πλούσια ιστορία των Funk Brothers, δηλαδή των επί πληρωμή (session) μουσικών που «δάνεισαν» την κιθάρα, το πιάνο, τα ντραμς και το μπάσο τους στην ηχογράφηση αναρίθμητων τραγουδιών της δισκογραφικής εταιρείας Motown από το 1959 μέχρι το 1972. Υπολογίζεται ότι οι Funk Brothers συμμετείχαν σε περισσότερα hit songs απ’ ότι οι Beatles, οι Rolling Stones, οι Beach Boys και ο Elvis Presley μαζί.
- The Beatles: Get Back (2021)
Το μουσικό γεγονός της περασμένης χρονιάς και σίγουρα ένα από τα 3-4 σπουδαιότερα μουσικά ντοκιμαντέρ που έχουν γυριστεί ποτέ. Ο σκηνοθέτης Peter Jackson πήρε όλο το ακυκλοφόρητο υλικό (σχεδόν 800 ώρες γυρισμάτων) που κατέγραψε το 1969 ο Sir Michael Lindsay-Hogg και παρέδωσε κάτι για το οποίο θα έπρεπε να είναι περήφανος. Συγκλονιστική η στιγμή όπου ο Paul McCartney μπαίνει ένα πρωί στο στούντιο και, έχοντας απέναντί του τους αγουροξυπνημένους Ringo Starr και George Harrison, βγάζει μπροστά στην κάμερα το Get Back δείχνοντας σε όλους το πώς ακριβώς γράφεται ένα (σπουδαίο) τραγούδι.
- The Approaching of the Hour (2005)
H νεαρή σκηνοθέτις Γκρατσιέλλα Κανέλλου ακολουθεί τους Πατρινούς Raining Pleasure σε συναυλίες και περιοδείες κατά την διετία 2004-2005 και, μαζί με τα εντός του συγκροτήματος τεκταινόμενα, καταγράφει επίσης σφαιρικά όλη την εικόνα της εγχώριας ροκ σκηνής. Στην ταινία μιλούνε πολλές ελληνικές μπάντες όπως οι Matisse, οι Film, οι Closer και οι Abbie Gale, με το τελικό αποτέλεσμα να είναι ένα εξαιρετικό ντοκιμαντέρ όχι μόνο για τους Raining Pleasure, αλλά και για τη νέα ελληνική αγγλόφωνη σκηνή των αρχών της δεκαετίας του ’00.
