Ο πόλεμος αποτελεί μία επέκταση της ανθρώπινης συμπεριφοράς – η οποία ακολουθώντας το Κοινωνικό Συμβόλαιο του Rousseau εξαρτάται και επηρεάζεται από την κοινωνία στην οποία ανήκει.
Η εξέλιξη λοιπόν της κοινωνίας επηρεάζει ανάλογα τον τρόπο με τον οποίο εκτελείται η πολεμική δραστηριότητα.
Η σύγχρονη εποχή της παγκοσμιοποίησης, των τεχνολογικών και οικονομικών αλλαγών φαίνεται να έχουν μεταλλάξει την ίδια τη φύση των διεθνών σχέσεων και κατ’ επέκταση του διεθνούς συστήματος, μετατρέποντας την στην εποχή μιας γενικής εμπορευματοποίησης.
Με την άφιξη των νέων τεχνολογιών και καινοτομιών στα όπλα, ο τρόπος που διεξάγονται οι πόλεμοι έχει εξελιχθεί τρομακτικά τα τελευταία διακόσια χρόνια.
Ο εξοπλισμός που χρησιμοποιείται στον πόλεμο έχει εξελιχθεί από ακονισμένα ραβδιά και πέτρες σε αυτόματα όπλα και έξυπνες βόμβες. Κάθε νέο κομμάτι στρατιωτικής τεχνολογίας αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο μάχονται οι άνθρωποι και τις τακτικές που εφαρμόζονται.
Λίγες εφευρέσεις είχαν τόσο δραματικό και αποφασιστικό αντίκτυπο στις ανθρώπινες υποθέσεις όσο αυτή της πυρίτιδας. Πριν από την πυρίτιδα, τα όπλα σχεδιάζονταν γύρω από τα όρια της μυϊκής δύναμης των χρηστών τους. Μετά την πυρίτιδα, σχεδιάστηκαν περισσότερο ως απάντηση στην τακτική απαίτηση.
Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος σηματοδοτεί την έναρξη της εποχής του Μηχανοποιημένου Πολέμου.
Για το Πεζικό πιο φορητά όπλα υποστήριξης και μεγαλύτερη ατομική δύναμη πυρός όπως στο πολυβόλο Thompson Sub μαζί με τη χρήση οχημάτων για τη μεταφορά πεζικού είδαν μικρότερους αριθμούς πεζικού να καλύπτουν πολύ ευρύτερες περιοχές.
Τα πυρηνικά όπλα είναι πιθανώς η πιο διάσημη από τις στρατιωτικές τεχνολογίες που χρησιμοποιήθηκαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ικανότητα καταστροφής μιας πόλης με μία μόνο βόμβα ή πύραυλο δίνει σε κάθε χώρα μεγάλη δύναμη για την πρόληψη ή τη νίκη στρατιωτικών συγκρούσεων.
Στην αρχή του Ψυχρού Πολέμου, ένας νεαρός άνδρας από τη νότια Σιβηρία, ο Mikhail Kalashnikov, σχεδίασε αυτό που θα γινόταν το πιο πανταχού παρόν τυφέκιο εφόδου στον κόσμο.
Το AK-47, ή Avtomat Kalashnikova, δεν κατοχυρώθηκε ποτέ με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και επομένως έυκολα διαδόθηκε και όλοι είχαν εύκολα πρόσβαση σε αυτό.
Είναι ελαφρύ και εξαιρετικά ευέλικτο, καθιστώντας εύκολη τη διασυνοριακή διακίνηση. Είναι επίσης διάσημο για την απλότητά του: Με πολύ λίγη εκπαίδευση, οι περισσότεροι μαχητές, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, μπορούν να το λύσουν και να το συναρμολογήσουν σε λίγα λεπτά.
Σχεδόν 75 χρόνια αργότερα, το AK-47 (μαζί με τις παραλλαγές του) μπορεί να είναι το πιο ευρέως διαθέσιμο στρατιωτικό όπλο στον πλανήτη. Το AK-47 και άλλα ελαφρά όπλα έχουν αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο διεξάγονται οι συγκρούσεις, πού και από ποιον.
Αν και δεν έχουν σχεδιαστεί για επιβλαβείς σκοπούς, τα εργαλεία παραγωγής τεχνητής νοημοσύνης που έχουν τραβήξει τα φώτα της δημοσιότητας τους τελευταίους μήνες ενδέχεται να ακολουθήσουν μια παρόμοια καταστροφική πορεία και όπως το AK-47, θα αλλάξουν τον τρόπο που διεξάγονται οι πόλεμοι.
Οι νέες τεχνολογίες θα διαμορφώσουν τις επόμενες συγκρούσεις και τις ανθρωπιστικές κρίσεις .
Σε πολλές περιπτώσεις, η σύγχρονη πολεμική τεχνολογία μοιάζει με επιστημονική φαντασία. Από drones χωρίς πιλότους, θανατηφόρα αυτόνομα όπλα (LAWs) μέχρι διαστημικά όπλα, ο τρόπος που διεξάγεται ο πόλεμος δε θα είναι ποτέ ίδιος (μία θα είναι πάντα η σταθερά, η απώλεια της ανθρώπινης ζωής).
Οι μηχανικοί και οι λάτρεις της τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να συγκρίνουν ένα θανατηφόρο όπλο με το γενεσιουργό AI, παραδείγματα του οποίου περιλαμβάνουν το GPT4, μοντέλα κειμένου σε εικόνα όπως το Stable Diffusion και το DALL-E 2 ή τα εργαλεία σύνθεσης ομιλίας και κλωνοποίησης φωνής της Eleven Labs.
Το ChatGPT σίγουρα το κάνει: Όταν ρωτήθηκε σχετικά με αυτήν την αναλογία, απάντησε ότι η προτροπή ήταν “δυνητικά προσβλητική” (δεν διευκρίνισε σε ποιον) και ότι “δεν είναι σωστό να συγκρίνουμε μια τεχνολογία που σώζει ζωές όπως η τεχνητή νοημοσύνη με ένα πολεμικό όπλο”.
Υπάρχουν, ωστόσο, βασικές ομοιότητες: προσβασιμότητα, φορητότητα και απλότητα.
Η μηχανική πίσω από την τεχνητή νοημοσύνη είναι πολύπλοκη, αλλά τα ίδια τα εργαλεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν από οποιονδήποτε έχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο.
Η χρήση τους δεν περιορίζεται από τα κρατικά όρια ούτε ρυθμίζεται επαρκώς (ακόμα). Και, σε αυτό το στάδιο, πολλά από αυτά τα εργαλεία εξακολουθούν να είναι δωρεάν ή σχεδόν δωρεάν. Το Generative AI έχει σκοπό να υποστηρίξει την ανθρώπινη δημιουργικότητα, να δημιουργήσει νέες μορφές τέχνης και να απλοποιήσει το μάρκετινγκ.
Αλλά αυτό δεν λαμβάνει υπόψη άλλα κίνητρα που οδηγούν την εξέλιξη του και επηρεάζουν τον σχεδιασμό του.
Σε λάθος χέρια, η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να δημιουργήσει ηχητικό ή οπτικό περιεχόμενο για την υποστήριξη στοχευμένων εκστρατειών προπαγάνδας και παραπληροφόρησης, μετατρέποντας την παροιμιώδη «ομίχλη του πολέμου» σε σκοτεινό και πυκνό σκοτάδι που μόνο τα πιο εξελιγμένα εργαλεία θα μπορούσαν να εντοπίζουν γεγονότα στη μυθοπλασία.
Αυτό θα μπορούσε να καταστήσει δυσκολότερο να φέρουν τα εμπόλεμα μέρη στο τραπέζι των διαπραγατεύσεων ή να αποτρέψουν όσους διαφεύγουν από τη σύγκρουση να έχουν πρόσβαση σε ανθρωπιστική βοήθεια που σώζει ζωές ή να βρουν καταφύγιο πέρα από τα σύνορα.
Ακριβώς όπως οι εταιρείες κολοσσοί των μέσων κοινωνικής δικτύωσης της τελευταίας δεκαετίας απέτυχαν να αποτρέψουν την παραπληροφόρηση και το μίσος από το να οπλίσουν τα δίκτυά τους, οι σημερινές εταιρείες τεχνολογίας δεν σχεδιάζουν την τεχνητή νοημοσύνη έχοντας κατά νου τις συγκρούσεις.
Ενώ η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες μάχονται για να επιτύχουν υπεροχή μέσα και μέσω της τεχνητής νοημοσύνης, το ίδιο ισχύει και για τις λίγες εταιρείες που διαθέτουν τα δεδομένα, την υπολογιστική ισχύ και το κεφάλαιο που απαιτούνται για την ανάπτυξη της τεχνολογίας.
Όπως προειδοποίησε ο βιοηθικός και ειδικός της τεχνολογίας Wendell Wallach, τα εμπορικά και πολιτικά κίνητρα που στηρίζουν τις προηγμένες τεχνολογίες όπως η τεχνητή νοημοσύνη συγχωνεύονται. Αυτό θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό καθώς η ουδετερότητα δεν φαίνεται να αποτελεί την κατευθυντήρια αρχή για τις αμυντικές εταιρείες και τη βιομηχανία όπλων και τις εταιρικές τους σχέσεις.
Αυτές οι υπηρεσίες θα πρέπει επειγόντως να σκεφτούν πώς η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να επηρεάσει τα 2 δισεκατομμύρια ανθρώπους που ζουν σε περιοχές συγκρούσεων στον κόσμο.
Τεχνολογίες όπως η αυτοματοποιημένη λήψη αποφάσεων, τα βιομετρικά δεδομένα, οι θερμικές κάμερες και τα μη επανδρωμένα drones ελέγχουν όλο και περισσότερο τη μετανάστευση και επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους εν κινήσει.
Τα όπλα γίνονται διαρκώς πιο «έξυπνα» και καταστροφικά, ενώ προβλέπεται ότι θα συνεχίσουν να κινούνται ολοένα και περισσότερο προς αυτή την κατεύθυνση.
Πολλοί αναλυτές και ερευνητές έχουν υποστηρίξει ότι πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για να διασφαλιστεί ότι η ανάπτυξη τέτοιων τεχνολογιών διέπεται από ηθικές αρχές και κανονισμούς για να αποτραπεί η κακή χρήση τους.
Αλλά τέτοιοι προβληματισμοί σχετικά με την ηθική μας αφήνουν με περισσότερα ερωτήματα: Πώς θα ρυθμιστεί η τεχνητή νοημοσύνη σε μέρη όπου το κράτος δικαίου είναι αδύναμο; Πώς οι εταιρείες τεχνολογίας που σχεδιάζουν την τεχνητή νοημοσύνη θα διασφαλίσουν ότι η ίδια η τεχνολογία τους “διέπεται από ηθικές αρχές”;
Τι συμβαίνει όταν αυτά τα εργαλεία πέσουν στα χέρια μη κρατικών ένοπλων ομάδων; Και πώς θα προστατευτούν οι πρόσφυγες και οι ανθρωπιστικοί φορείς από τις πιθανές βλάβες;
Όποιες κι αν είναι οι απαντήσεις, το κουτί της Πανδώρας έχει ανοίξει, και δεν ξέρουμε τι μας επιφυλάσσει.
➪ Με πληροφορίες από: Amnesty International, The New Humanitarian, Foreign Affairs
Ο πόλεμος αποτελεί μία επέκταση της ανθρώπινης συμπεριφοράς – η οποία ακολουθώντας το Κοινωνικό Συμβόλαιο του Rousseau εξαρτάται και επηρεάζεται από την κοινωνία στην οποία ανήκει.
Η εξέλιξη λοιπόν της κοινωνίας επηρεάζει ανάλογα τον τρόπο με τον οποίο εκτελείται η πολεμική δραστηριότητα.
Η σύγχρονη εποχή της παγκοσμιοποίησης, των τεχνολογικών και οικονομικών αλλαγών φαίνεται να έχουν μεταλλάξει την ίδια τη φύση των διεθνών σχέσεων και κατ’ επέκταση του διεθνούς συστήματος, μετατρέποντας την στην εποχή μιας γενικής εμπορευματοποίησης.
Με την άφιξη των νέων τεχνολογιών και καινοτομιών στα όπλα, ο τρόπος που διεξάγονται οι πόλεμοι έχει εξελιχθεί τρομακτικά τα τελευταία διακόσια χρόνια.
Ο εξοπλισμός που χρησιμοποιείται στον πόλεμο έχει εξελιχθεί από ακονισμένα ραβδιά και πέτρες σε αυτόματα όπλα και έξυπνες βόμβες. Κάθε νέο κομμάτι στρατιωτικής τεχνολογίας αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο μάχονται οι άνθρωποι και τις τακτικές που εφαρμόζονται.
Λίγες εφευρέσεις είχαν τόσο δραματικό και αποφασιστικό αντίκτυπο στις ανθρώπινες υποθέσεις όσο αυτή της πυρίτιδας. Πριν από την πυρίτιδα, τα όπλα σχεδιάζονταν γύρω από τα όρια της μυϊκής δύναμης των χρηστών τους. Μετά την πυρίτιδα, σχεδιάστηκαν περισσότερο ως απάντηση στην τακτική απαίτηση.
Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος σηματοδοτεί την έναρξη της εποχής του Μηχανοποιημένου Πολέμου.
Για το Πεζικό πιο φορητά όπλα υποστήριξης και μεγαλύτερη ατομική δύναμη πυρός όπως στο πολυβόλο Thompson Sub μαζί με τη χρήση οχημάτων για τη μεταφορά πεζικού είδαν μικρότερους αριθμούς πεζικού να καλύπτουν πολύ ευρύτερες περιοχές.
Τα πυρηνικά όπλα είναι πιθανώς η πιο διάσημη από τις στρατιωτικές τεχνολογίες που χρησιμοποιήθηκαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ικανότητα καταστροφής μιας πόλης με μία μόνο βόμβα ή πύραυλο δίνει σε κάθε χώρα μεγάλη δύναμη για την πρόληψη ή τη νίκη στρατιωτικών συγκρούσεων.
Στην αρχή του Ψυχρού Πολέμου, ένας νεαρός άνδρας από τη νότια Σιβηρία, ο Mikhail Kalashnikov, σχεδίασε αυτό που θα γινόταν το πιο πανταχού παρόν τυφέκιο εφόδου στον κόσμο.
Το AK-47, ή Avtomat Kalashnikova, δεν κατοχυρώθηκε ποτέ με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και επομένως έυκολα διαδόθηκε και όλοι είχαν εύκολα πρόσβαση σε αυτό.
Είναι ελαφρύ και εξαιρετικά ευέλικτο, καθιστώντας εύκολη τη διασυνοριακή διακίνηση. Είναι επίσης διάσημο για την απλότητά του: Με πολύ λίγη εκπαίδευση, οι περισσότεροι μαχητές, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, μπορούν να το λύσουν και να το συναρμολογήσουν σε λίγα λεπτά.
Σχεδόν 75 χρόνια αργότερα, το AK-47 (μαζί με τις παραλλαγές του) μπορεί να είναι το πιο ευρέως διαθέσιμο στρατιωτικό όπλο στον πλανήτη. Το AK-47 και άλλα ελαφρά όπλα έχουν αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο διεξάγονται οι συγκρούσεις, πού και από ποιον.
Αν και δεν έχουν σχεδιαστεί για επιβλαβείς σκοπούς, τα εργαλεία παραγωγής τεχνητής νοημοσύνης που έχουν τραβήξει τα φώτα της δημοσιότητας τους τελευταίους μήνες ενδέχεται να ακολουθήσουν μια παρόμοια καταστροφική πορεία και όπως το AK-47, θα αλλάξουν τον τρόπο που διεξάγονται οι πόλεμοι.
Οι νέες τεχνολογίες θα διαμορφώσουν τις επόμενες συγκρούσεις και τις ανθρωπιστικές κρίσεις .
Σε πολλές περιπτώσεις, η σύγχρονη πολεμική τεχνολογία μοιάζει με επιστημονική φαντασία. Από drones χωρίς πιλότους, θανατηφόρα αυτόνομα όπλα (LAWs) μέχρι διαστημικά όπλα, ο τρόπος που διεξάγεται ο πόλεμος δε θα είναι ποτέ ίδιος (μία θα είναι πάντα η σταθερά, η απώλεια της ανθρώπινης ζωής).
Οι μηχανικοί και οι λάτρεις της τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να συγκρίνουν ένα θανατηφόρο όπλο με το γενεσιουργό AI, παραδείγματα του οποίου περιλαμβάνουν το GPT4, μοντέλα κειμένου σε εικόνα όπως το Stable Diffusion και το DALL-E 2 ή τα εργαλεία σύνθεσης ομιλίας και κλωνοποίησης φωνής της Eleven Labs.
Το ChatGPT σίγουρα το κάνει: Όταν ρωτήθηκε σχετικά με αυτήν την αναλογία, απάντησε ότι η προτροπή ήταν “δυνητικά προσβλητική” (δεν διευκρίνισε σε ποιον) και ότι “δεν είναι σωστό να συγκρίνουμε μια τεχνολογία που σώζει ζωές όπως η τεχνητή νοημοσύνη με ένα πολεμικό όπλο”.
Υπάρχουν, ωστόσο, βασικές ομοιότητες: προσβασιμότητα, φορητότητα και απλότητα.
Η μηχανική πίσω από την τεχνητή νοημοσύνη είναι πολύπλοκη, αλλά τα ίδια τα εργαλεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν από οποιονδήποτε έχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο.
Η χρήση τους δεν περιορίζεται από τα κρατικά όρια ούτε ρυθμίζεται επαρκώς (ακόμα). Και, σε αυτό το στάδιο, πολλά από αυτά τα εργαλεία εξακολουθούν να είναι δωρεάν ή σχεδόν δωρεάν. Το Generative AI έχει σκοπό να υποστηρίξει την ανθρώπινη δημιουργικότητα, να δημιουργήσει νέες μορφές τέχνης και να απλοποιήσει το μάρκετινγκ.
Αλλά αυτό δεν λαμβάνει υπόψη άλλα κίνητρα που οδηγούν την εξέλιξη του και επηρεάζουν τον σχεδιασμό του.
Σε λάθος χέρια, η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να δημιουργήσει ηχητικό ή οπτικό περιεχόμενο για την υποστήριξη στοχευμένων εκστρατειών προπαγάνδας και παραπληροφόρησης, μετατρέποντας την παροιμιώδη «ομίχλη του πολέμου» σε σκοτεινό και πυκνό σκοτάδι που μόνο τα πιο εξελιγμένα εργαλεία θα μπορούσαν να εντοπίζουν γεγονότα στη μυθοπλασία.
Αυτό θα μπορούσε να καταστήσει δυσκολότερο να φέρουν τα εμπόλεμα μέρη στο τραπέζι των διαπραγατεύσεων ή να αποτρέψουν όσους διαφεύγουν από τη σύγκρουση να έχουν πρόσβαση σε ανθρωπιστική βοήθεια που σώζει ζωές ή να βρουν καταφύγιο πέρα από τα σύνορα.
Ακριβώς όπως οι εταιρείες κολοσσοί των μέσων κοινωνικής δικτύωσης της τελευταίας δεκαετίας απέτυχαν να αποτρέψουν την παραπληροφόρηση και το μίσος από το να οπλίσουν τα δίκτυά τους, οι σημερινές εταιρείες τεχνολογίας δεν σχεδιάζουν την τεχνητή νοημοσύνη έχοντας κατά νου τις συγκρούσεις.
Ενώ η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες μάχονται για να επιτύχουν υπεροχή μέσα και μέσω της τεχνητής νοημοσύνης, το ίδιο ισχύει και για τις λίγες εταιρείες που διαθέτουν τα δεδομένα, την υπολογιστική ισχύ και το κεφάλαιο που απαιτούνται για την ανάπτυξη της τεχνολογίας.
Όπως προειδοποίησε ο βιοηθικός και ειδικός της τεχνολογίας Wendell Wallach, τα εμπορικά και πολιτικά κίνητρα που στηρίζουν τις προηγμένες τεχνολογίες όπως η τεχνητή νοημοσύνη συγχωνεύονται. Αυτό θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό καθώς η ουδετερότητα δεν φαίνεται να αποτελεί την κατευθυντήρια αρχή για τις αμυντικές εταιρείες και τη βιομηχανία όπλων και τις εταιρικές τους σχέσεις.
Αυτές οι υπηρεσίες θα πρέπει επειγόντως να σκεφτούν πώς η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να επηρεάσει τα 2 δισεκατομμύρια ανθρώπους που ζουν σε περιοχές συγκρούσεων στον κόσμο.
Τεχνολογίες όπως η αυτοματοποιημένη λήψη αποφάσεων, τα βιομετρικά δεδομένα, οι θερμικές κάμερες και τα μη επανδρωμένα drones ελέγχουν όλο και περισσότερο τη μετανάστευση και επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους εν κινήσει.
Τα όπλα γίνονται διαρκώς πιο «έξυπνα» και καταστροφικά, ενώ προβλέπεται ότι θα συνεχίσουν να κινούνται ολοένα και περισσότερο προς αυτή την κατεύθυνση.
Πολλοί αναλυτές και ερευνητές έχουν υποστηρίξει ότι πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για να διασφαλιστεί ότι η ανάπτυξη τέτοιων τεχνολογιών διέπεται από ηθικές αρχές και κανονισμούς για να αποτραπεί η κακή χρήση τους.
Αλλά τέτοιοι προβληματισμοί σχετικά με την ηθική μας αφήνουν με περισσότερα ερωτήματα: Πώς θα ρυθμιστεί η τεχνητή νοημοσύνη σε μέρη όπου το κράτος δικαίου είναι αδύναμο; Πώς οι εταιρείες τεχνολογίας που σχεδιάζουν την τεχνητή νοημοσύνη θα διασφαλίσουν ότι η ίδια η τεχνολογία τους “διέπεται από ηθικές αρχές”;
Τι συμβαίνει όταν αυτά τα εργαλεία πέσουν στα χέρια μη κρατικών ένοπλων ομάδων; Και πώς θα προστατευτούν οι πρόσφυγες και οι ανθρωπιστικοί φορείς από τις πιθανές βλάβες;
Όποιες κι αν είναι οι απαντήσεις, το κουτί της Πανδώρας έχει ανοίξει, και δεν ξέρουμε τι μας επιφυλάσσει.
➪ Με πληροφορίες από: Amnesty International, The New Humanitarian, Foreign Affairs
