Ένα από τα πιο εμβληματικά και αναγνωρίσιμα αξιοθέατο στον κόσμο με παραπάνω από 7.000.000 επισκέπτες ετησίως, ο Πύργος του Άιφελ ενέπνευσε ζωγράφους, ποιητές και κινηματογραφιστές από το 1889, τη χρονιά που ολοκληρώθηκε η κατασκευή του από τον πολιτικό μηχανικό, Γκουστάβο Άιφελ. Ίσως το πιο ρομαντικό σύμβολο του κόσμου, κάτω από το οποίο πραγματοποιούνται έως και 10.000 προτάσεις γάμου κάθε χρόνο, δεν θα μπορούσε να μην υμνήσουν την ομορφιά του και στον κινηματογράφο.

Με τη γέννηση του κινηματογράφου το 1895, αμέσως όσοι άρχισαν να εργάζονται στη νέα τότε τέχνη, γέννουσαν ιδέες με επίκεντρο τον επιβλητικό πύργο. Δυστυχώς, δεν έχουν διασωθεί αρκετές ταινίες – μπομπίνες από τον βωβό κινηματογράφο, ο οποίος δημιουργήθηκε σχεδόν μαζί με το ιστορικό μνημείο, κυρίως επειδή το φιλμ 35 χιλιοστών ήταν κατασκευασμένο από νιτρική κυτταρίνη, η οποία είναι εύθραυστη, εύφλεκτη και κινδύνευε ακόμα και από αυτό-ανάφλεξη.

Οι πρώτες ταινίες ήταν πολύ σύντομες, αρχικά διάρκειας λίγων δευτερολέπτων και στη συνέχεια λίγων λεπτών. Συνήθως προβάλλονταν σε πανηγύρια, πλατείες πόλεων και χωριών, σε καφενεία καθώς και σε ορισμένα θέατρα. Ο κινηματογράφος ήταν μια πολύ δημοφιλής μορφή ψυχαγωγίας, αλλά όχι για την ελίτ που το περιφρόνουσε λόγω της καθολικής προσβασιμότητάς του. Οι έμποροι πανηγυριών αγόραζαν ταινίες-φιλμ κάνοντας συνεχόμενες προβολές μέχρι να φθαρούν ή να καταστραφούν. Όμως δεν έμεναν άπραγοι, τις έκοβαν και τις ξανακόλλαγαν, με τέτοιο τρόπο ώστε να έχουν συνεχώς νέο υλικό. Οι ταινίες δεν ήταν ποτέ ίδιες μετά την “επεξεργασία” τους.

Η πρώτη εμφάνιση του Πύργου του Άιφελ στον κινηματογράφο

Οι αδερφοί Λουμιέρ ανεβαίνοντας με τον ανελκυστήρα προς τα υψηλότερα επίπεδα του Πύργου, τον παρουσίασαν με μία πανοραμική εν κινήση λήψη των 42 δευτερολέπτων το 1898, με το μεταλλικό του πλαίσιο να βρίσκεται σε πρώτο πλάνο. Στη ταινία “Πανόραμα κατά την ανάβαση του Πύργου του Άιφελ”, είναι ορατό και το παλάτι Trocadero, το οποίο χτίστηκε για την Παγκόσμια Έκθεση του 1900, κατά την οποία παρουσιάστηκε αυτή η ταινία μικρού μήκους. Αυτή, βέβαια, σηματοδότησε την αρχή των κινηματογραφικών παραγωγών και πολύ αργότερα τη σκυτάλη πήραν και οι τηλεοπτικές σειρές, με πιο πρόσφατη το “Emily in Paris” του Netflix.

Οι αδερφοί Λουμιέρ συνήθιζαν να αποτυπώνουν στον φακό τους εμβλητικά μνημεία, όμως στην περίπτωση του Πύργου του Άιφελ, πρωτοτύπησαν. Η ένταξη του ανσασέρ στο πλάνο τους, ήταν ένα τολμηρό εγχείρημα για την εποχή και χάριν σε αυτό οι θεατές είχαν την ευκαιρία να επιβιβαστούν μαζί τους και να πάρουν μία γεύση από την ανάβαση με φόντο την εντυπωσιακή θέα. Το πλάνο της ανάβασης δεν ήταν η μοναδική  καινοτόμα ιδέα των αδερφών, την ίδια χρονιά αποπειράθηκαν να προβάλουν αυτή την ταινία σε μία πραγματικά τεραστίων διαστάσεων οθόνη 720 m2 κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας Έκθεσης, όμως η κατασκευή του προβολέα δεν ολοκληρώθηκε εγκαίρως και και η προβολή δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.

Στο επίκεντρο της μυθοπλασίας

Από τα 42 δευτερόλεπτα το 1898, μόλις 8 χρόνια αργότερα, το 1906, ο Georges Hatot σκηνοθέτησε το La Course à la Perruque (Το κυνήγι της περούκας) μία 6λεπτη γεμάτη ανατροπές κωμωδία για τους αδελφούς Pathé. Σε κάποια πλάνα προς το μέσο της ταινίας ο θεατής βλέπει αρχικά την πρόσοψη του Πύργου και στη συνέχεια μεταφέρεται σε διάφορους ορόφους, όχι από το ανσασέρ, αλλά από τις σκάλες.

Λίγα χρόνια αργότερα, 4 για την ακρίβεια, ο πρωτοπόρος των κινουμένων σχεδίων, Émile Cohl, δημιούργησε μια ευφάνταστη και ποιητική ταινία, Les Beaux-Arts Mystérieux (Οι μυστηριώδεις καλές τέχνες) στην οποία δημιούργησε με σπίρτα τη βάση του Πύργου του Άιφελ. Με διαφορετικά αντικείμενα και με εξίσου πρωτότυπο τρόπο κατάφερε να αποτυπώσει και άλλα μνημεία και εικόνες του Παρισιού.

Από το 1907 και μετά, υπήρξε μια οικονομική επανάσταση. Η ισχυρή εταιρεία των αδελφών Pathé αντικατέστησε την πώληση αντιγράφων με ένα σύστημα ενοικίασης. Η αλλαγή αυτή, όπως ήταν φυσικό, επαναπροσδιόρισε τον τρόπο οργάνωσης της διανομής και, με τη σειρά της, τον τρόπο παραγωγής και προβολής των ταινιών. Αυτός ο τρόπος εκμετάλλευσης των ταινιών δημιούργησε μια αυτόνομη βιομηχανία με αποτέλεσμα να αρχίσουν να ξεφυτρώνουν συνεχώς αίθουσες προβολής, να αλλάξει ριζικά ο τρόπος παρακολούθησης των ταινιών, και -επίσης- σταδιακά αυξανόταν το μήκος των ταινιών, καθώς και η  χρονική τους διάρκεια. Το 1909 η διάρκεια αυξήθηκε σε 1 ώρα και 1.500 μέτρα και το 1913 έφτασε τις 2 ώρες και τα 3.000 μέτρα! Ο Πύργος του Άιφελ ήταν μόνο μία από τις πολλές θεματικές του γαλλικού βωβού κινηματογράφου, αλλά μέχρι και σήμερα συνεχίζει να απασχολεί κινηματογραφιστές, παραγωγούς και φυσικά τους θεατές.

Το Πύργος του Άιφελ αποτελεί και σημείο ενδιαφέροντος για εκατομμύρια ανθρώπους από όλο τον κόσμο, αν ανήκετε κι εσείς αυτούς, βρήκαμε 10 fun facts για το -ίσως- πιο ρομαντικό μνημείο του κόσμου.

Μια από τις πιο σπάνιες φωτογραφίες της κατασκευής του πύργου. | Πηγή: Εκδόσεις Taschen από το λεύκωμα “The Eiffel Tower”

Ο Πύργος του Άιφελ (περίπου) κινείται
Αν επισκεφθείτε το Παρίσι κατά τη διάρκεια ενός καύσωνα, θα έχετε την ευκαιρία να δείτε τον Πύργο να ψηλώνει. Έχουμε ξαναγράψει γι’ αυτό και άλλα περίεργα φαινόμενα που συμβαίνουν μόνο με τις περιόδους με μεγάλη αύξησητης θερμοκρασίας και μπορείτε να τα διαβάσετε εδώ. Η θερμότητα του ήλιου όταν είναι τόσο υψηλή, έχει την ικανότητα να προκαλέσει τη διαστολή του σιδήρου, κάνοντάς τον να μεγαλώνει μερικά εκατοστά κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών. Επίσης, όταν ο ήλιος βλέπει μόνο τη μία του πλευρά, τότε αυτός μπορεί να γείρει 15 εκατοστά κατά μέσο όρο

Έχει ένα (όχι και τόσο πια) μυστικό διαμέρισμα
Ο αρχιτέκτονας Γκουστάβο Άιφελ συμπεριέλαβε ένα ιδιωτικό διαμέρισμα στον ομώνυμο πύργο του – που πραγματικά θα ήθελαν πολλοί να το αποκτήσουν. Τοποθετημένο 1.000 πόδια πάνω από το Champ de Mars, ο χώρος αυτός χρησιμοποιήθηκε για τη διεξαγωγή πειραμάτων και τη φιλοξενία δημοφιλών καλεσμένων, όπως ο Τόμας Έντισον.

Ο Πύργος του Άιφελ έχει φιλοξενήσει τόσο ταχυδρομείο όσο και θέατρο.
Αρκετές επιχειρήσεις έχουν φιλοξενηθεί στο πέρασμα των χρόνων, πολλές από τις οποίες, βέβαια, δεν υπάρχουν πια. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η εφημερίδα “Le Figaro”, η οποία είχε γραφείο στον δεύτερο όροφο για έξι μήνες κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας Έκθεσης του 1889, ένα ταχυδρομείο στον πρώτο όροφο καθώς και ένα ξύλινο θέατρο – επίσης- στον πρώτο όροφο σχεδιασμένο από τον Sauvestre.

Θα δείτε 72 ονόματα χαραγμένα στη βάση
Ο Πύργος του Άιφελ το 1889 ήταν ουσιαστικά ένα επιστημονικό εργαστήριο, το οποίο χρησιμοποιόταν για μετρήσεις και πειράματα και εννοείται ότι είχαν εγκατασταθεί σημαντικές επιστημονικές συσκευές (βαρόμετρα, ανεμόμετρα, αλεξικέραυνα κ.λπ.). Τα 72 χαραγμένα ονόματα στην άκρη του πρώτου ορόφου είναι ένας συμβολικός τρόπος απόδοσης τιμής στους μελετητές, τους επιστήμονες και τους μαθηματικούς που συνέβαλαν ακούραστα στην επιτυχή συναρμολόγηση, συντήρηση και εξέλιξη του Πύργου. Αν και αυτά τα ονόματα είχαν προηγουμένως καλυφθεί, μετά από χρόνια αποκαταστάθηκαν και τα χρυσά γράμματά τους έγιναν και πάλι ορατά.

Δεν έχουν όλοι το δικαίωμα να δημοσιεύουν τα λαμπερά του φώτα
Η πρώτη φωτεινή παράσταση του Πύργου συνέπεσε με τη Διεθνή Έκθεση Σύγχρονων Διακοσμητικών και Βιομηχανικών Τεχνών το 1925. Ο αυτοκινητοβιομήχανος Andre Citröen χρηματοδότησε ένα σόου με 20.000 φώτα το οποίο περιείχε μια βροχή από αστέρια, εναλλασσόμενα σύμβολα του ζωδιακού κύκλου, κομήτες και (φυσικά) το όνομα της μάρκας του αυτοκινήτου του στο φινάλε. Ένα άλλο σόου, με 336 κίτρινο-πορτοκαλί προβολείς, ήρθε εξήντα χρόνια αργότερα, αλλά το διάσημο πλέον αστραφτερό σόου φωτός, αποτελούμενο από 20.000 λαμπτήρες, φώτισε για πρώτη φορά τον νυχτερινό ουρανό την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1999 για να υποδεχθεί τη νέα χιλιετία. Ενώ ο ίδιος ο Πύργος είναι δημόσιος χώρος, ο φωτισμός του προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα σύμφωνα με τη γαλλική νομοθεσία. Μην ανησυχείτε, η λήψη και η κοινοποίηση φωτογραφιών του Πύργου του Άιφελ επιτρέπονται μόνο για προσωπική χρήση και όχι για εμπορικούς σκοπούς. Μην διακινδυνεύσετε να μπλέξετε με τις γαλλικές αρχές.

Είναι βαμμένος με διαφορετικά χρώματα
Ο Πύργος του Άιφελ είναι βαμμένος με τρεις διαφορετικές αποχρώσεις του καφέ, με την πιο σκούρα απόχρωση στην κορυφή, ένα πιο ανοιχτό τόνο στη μέση και την πιο ανοιχτή στο κάτω μέρος. Η σκίαση έχει σκοπό να εξουδετερώσει την ατμοσφαιρική θολούρα και παράλληλα να δημιουργείται η εντύπωση ότι η κατασκευή έχει ένα ενιαίο χρώμα από πάνω μέχρι κάτω. Ωστόσο, δεν είχε πάντα αυτή την απόχρωση. Κάποτε ήταν βαμμένος με κόκκινο και κίτρινο χρώμα.

Θα κατεδαφιζόταν 20 χρόνια μετά την κατασκευή του
Ο Πύργος χτίστηκε με σκοπό να επιδείξει τη βιομηχανική υπεροχή της Γαλλίας κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας Έκθεσης του 1900. Μάλιστα, το σχέδιο ήταν να κατεδαφιστεί μετά από 20 χρόνια. Ωστόσο, ο Άιφελ τοποθετώντας μια ραδιοφωνική κεραία και έναν ασύρματο τηλεγραφικό πομπό στην κορυφή του, απέδειξε τη χρησιμότητα του ραδιοφώνου στην κυβέρνηση το 1910 και πήρε παράταση της μίσθωσης για 70 χρόνια. Μέχρι το 1980, ο Πύργος έγινε σύμβολο τόσο του Παρισιού όσο και της Γαλλίας και (φυσικά) δεν κινδύνεψε μετά να κατεδαφιστεί.

Ο Πύργος του Άιφελ ζωγραφίζεται μόνο με το χέρι
Με οποιοδήποτε χρώμα κι αν αποφασιστεί να βαφτεί, μην περιμένετε να δείτε δεκάδες ρόλα βαφής να πηγαίνουν πάνω-κάτω. Μην ξεχνάται ότι μετρά πάνω από 130 χρόνια ζωής και χρειάζεται εξειδικευμένη φροντίδα. Ο Πύργος, λοιπόν, ζωγραφίζεται παραδοσιακά- με το χέρι. Κάθε επτά χρόνια, αφού αφαιρεθεί το προηγούμενο χρώμα, 50 ζωγράφοι πιάνουν τα πινέλα και τον βάφουν προσεκτικά. Μέχρι σήμερα, αυτή η διαδικασία έχει πραγματοποιηθεί 19 φορές. Κατά μέσο όρο, τουλάχιστον 60 τόνοι χρώματος εφαρμόζονται σε ολόκληρη την κατασκευή για να αποτραπεί η σκουριά.

Κατείχε το ρεκόρ του ψηλότερου μνημείου
Όπως η Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας, το Empire State Building και το Burj Khalifa, ο Πύργος του Άιφελ κατείχε τη διάκριση του υψηλότερου κτιρίου στον κόσμο μέχρι το 1930 που τον ξεπέρασε το Chrysler Building. Ωστόσο, το 1957 προσπέρασε τον παλιό του αντίπαλο στη Νέα Υόρκη μετά την προσθήκη ραδιοφωνικών κεραιών, αλλά και τον Μάρτιο του 2022, αυξήθηκε πάλι κατά έξι μέτρα όταν τοποθετήθηκαν κι άλλες ραδιοφωνικές κεραίες στην κορυφή από ένα ελικόπτερο. Μετά τη νέα προσθήκη, έχει ύψος 330 μέτρα!

Έχει δάπεδο από γυαλί
Το 2014, ο Πύργος παραδόθηκε ξανά στο κοινό μετά από μια μεγάλη ανακαίνιση για να γιορτάσει την 125η επέτειό του. Το πιο εντυπωσιακή και χαρακτηριστική αλλαγή που εντόπισαν οι επισκέπτες ήταν μια νέα γυάλινη πλατφόρμα στον πρώτο όροφο. Από τότε, δε χρειάζεται να φτάσετε μέχρι το ανώτατο επίπεδο για να σας “κοπεί” η ανάσα, αυτή η γυάλινη επιφάνεια κάνει εξίσου καλά τη δουλειά της.

Με πληροφορίας από το The Conversation.

➸ Δείτε επίσης: Πώς ανυψώθηκε ένας από τους πιο εμβληματικούς πύργους του κόσμου