Σε μια ομιλία του το 2019 στο Πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ έκανε μια τολμηρή δήλωση. Το Facebook υποστήριξε ότι δημιουργήθηκε ως μια πλατφόρμα για την «ελεύθερη έκφραση». Έξι χρόνια αργότερα η εταιρεία του Ζούκερμπεργκ προσπαθεί να φιμώσει έναν ακόμη πληροφοριοδότη – αυτή τη φορά, μια πρώην διευθύντρια που έγραψε ένα βιβλίο γεμάτο ιστορίες για τον ίδιο και τα στελέχη του Facebook, οι οποίες δεν είναι απλώς ντροπιαστικές, αλλά και πολιτικά επιζήμιες.

Η Σάρα Γουίν-Ουίλιαμς ήταν διευθύντρια παγκόσμιας πολιτικής στο Facebook από το 2011 έως το 2017 όταν απολύθηκε. Το βιβλίο της κυκλοφόρησε στις 11 Μαρτίου με τίτλο “Careless People: A Cautionary Tale of Power, Greed, and Lost Idealism” (Απρόσεκτοι Άνθρωποι: Μια Προειδοποιητική Ιστορία για την Εξουσία, την Απληστία και τον Χαμένο Ιδεαλισμό). Ο τίτλος αποτελεί αναφορά στο “The Great Gatsby”, όπου οι πλούσιοι χαρακτήρες περιγράφονται ως «απρόσεκτοι άνθρωποι» που «κατέστρεφαν πράγματα και πλάσματα και μετά κρύβονταν πίσω από τα λεφτά τους». Κατά αναλογία το ίδιο ισχύει και για τους κολοσσούς της παγκόσμιας τεχνολογίας αν δει κανείς τις κατηγορίες που εξαπολύει η Γουίν-Ουίλιαμς εναντίον των πρώην προϊσταμένων της, συμπεριλαμβανομένων της πρώην COO του Facebook, Σέριλ Σάντμπεργκ και του ίδιου του Ζοκερμπεργκ.

Η Meta κατέθεσε νομική αγωγή κατά της Γουίν-Ουίλιαμς την περασμένη εβδομάδα υποστηρίζοντας ότι παραβίασε μια εσωτερική συμφωνία “μη δυσφήμησης” που είχε υπογράψει όταν εργαζόταν στο Facebook. Η πρώτη πράξη αποφάσισε υπέρ της Meta την Τετάρτη διατάσσοντας τη Γουίν-Ουίλιαμς να σταματήσει να προωθεί το βιβλίο και να «αποφεύγει οποιαδήποτε περαιτέρω δυσφημιστικά, επικριτικά ή άλλως επιζήμια σχόλια». Ο εκδοτικός οίκος του βιβλίου, Flatiron Books και η μητρική του εταιρεία, Macmillan Publishers δεν ήταν μέρος της υπόθεσης διαιτησίας, οπότε το βιβλίο παραμένει διαθέσιμο προς πώληση.

Ανάμεσα στις πιο πιπεράτες αποκαλύψεις που κάνει η Γουίν-Ουίλιαμς στο βιβλίο είναι ο ισχυρισμός ότι η Σάντμπεργκ φέρεται κάποτε να ανάγκασε τη βοηθό της να αγοράσει εσώρουχα αξίας 13.000 δολαρίων τόσο για την ίδια όσο και για τη βοηθό. Επιπλέον, κατά την επιστροφή της από το Νταβός η Σάντμπεργκ απολαμβάνοντας υπηρεσίες υψηλής ποιότητας στο αεροπλάνο φέρεται να είπε στη Γουίν-Ουίλιαμς, η οποία ήταν εμφανώς έγκυος εκείνη την περίοδο να «έρθει στο κρεβάτι» μαζί της.

Από εκεί και πέρα τα πράγματα γίνονται πιο σκοτεινά. Ο Τζόελ Κάπλαν, τότε αντιπρόεδρος παγκόσμιας πολιτικής και προϊστάμενος της Γουίν-Ουίλιαμς φέρεται να προέβη σε διάφορες ανάρμοστες συμπεριφορές, συμπεριλαμβανομένου του να της πει ότι δείχνει «αισθησιακή». Όταν η Γουίν-Ουίλιαμς ανέφερε ότι δεν μπορούσε να εργαστεί κατά τη διάρκεια της άδειας μητρότητας επειδή αιμορραγούσε ακόμα από μια εγχείρηση, ο Κάπλαν φέρεται να τη ρώτησε από πού αιμορραγεί. Η Γουίν-Ουίλιαμς κατήγγειλε τον Κάπλαν για σεξουαλική παρενόχληση και η Meta δήλωσε ότι διεξήγαγε εκτεταμένη έρευνα, συμπεριλαμβανομένων συνεντεύξεων με 17 μάρτυρες, η οποία κατέληξε στο ότι ο Κάπλαν ήταν αθώος.

Ο Ζούκερμπεργκ επίσης δεν βγαίνει αλώβητος, σύμφωνα με τις πρώτες κριτικές και τις αναφορές σχετικά με τις αποκαλύψεις του βιβλίου. Το NBC News συνοψίζει όσα ισχυρίζεται η Γουίν-Ουίλιαμς για τον συνιδρυτή του Facebook και νυν CEO της Meta ως εξής: «Η πεποίθησή του ότι ο Άντριου Τζάκσον ήταν ο σπουδαιότερος Αμερικανός πρόεδρος, το ενδιαφέρον του να συλλέγει κρασί από την εποχή του Τζάκσον τη δεκαετία του 1830, η επιθυμία του να αποκτήσει μια “φυλή” από παιδιά και η δηλωμένη του άγνοια ότι οι υπάλληλοι του Facebook τον άφηναν να κερδίζει στο επιτραπέζιο παιχνίδι Settlers of Catan».

Όλες αυτές οι προσωπικές λεπτομέρειες μοιάζουν σχεδόν αθώες μπροστά στις αποκαλύψεις της Γουίν-Ουίλιαμς σχετικά με τις προσπάθειες του Facebook να εισέλθει στην κινεζική αγορά. Σύμφωνα με το βιβλίο της, αλλά και με μια 78σέλιδη καταγγελία που κατέθεσε στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ (SEC) υπό την ηγεσία του Ζούκερμπεργκ, η εταιρεία ήταν έτοιμη να κάνει σχεδόν τα πάντα για να καταπνίξει τη διαφωνία και να συμμορφωθεί με τους κανόνες λογοκρισίας του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση σε περισσότερους από ένα δισεκατομμύριο πιθανούς χρήστες.

Σύμφωνα με την καταγγελία το Facebook σχεδίαζε ακόμη και να προσλάβει έναν «αρχισυντάκτη» για να διαγράφει ανεπιθύμητες αναρτήσεις και να κοινοποιεί όλα τα δεδομένα των χρηστών στην κινεζική κυβέρνηση. Η Γουίν-Ουίλιαμς ισχυρίζεται επίσης ότι αργότερα ο Ζούκερμπεργκ παρουσίασε μια ελλιπή εκδοχή της αλήθειας για την προσπάθεια του Facebook να εισέλθει στην Κίνα κατά τη διάρκεια ακρόασης στο Κογκρέσο.

Η Meta δεν βλέπει με καλό μάτι ούτε την καταγγελία της Γουίν-Ουίλιαμς ούτε το βιβλίο της. Η εταιρεία από τη μεριά της ανέφερε ότι το βιβλίο περιέχει «ένα μείγμα παρωχημένων και ήδη αναφερθέντων ισχυρισμών για την εταιρεία, καθώς και ψευδείς κατηγορίες για τα στελέχη μας». Επιπλέον η Meta υποστηρίζει ότι η Γουίν-Ουίλιαμς απολύθηκε λόγω «κακής απόδοσης και τοξικής συμπεριφοράς» και ότι «έχει πληρωθεί από ακτιβιστές κατά του Facebook».

Το να εμπλέκεις νομικούς σε μια διαφωνία περί συμφωνίας μη δυσφήμησης και το να απαγορεύεις βιβλία δεν είναι το ίδιο πράγμα, αλλά σίγουρα δεν είναι και η καλύτερη εικόνα για κάποιον που αυτοπροβάλλεται ως υπερασπιστής της ελευθερίας του λόγου, όπως ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ. Μάλιστα πρόκειται για τον ίδιο επικεφαλής της τεχνολογίας που μόλις λίγες εβδομάδες πριν από τη δεύτερη ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ, ανακοίνωσε ότι οι πλατφόρμες του θα καταργήσουν τον έλεγχο γεγονότων υπέρ των «σημειώσεων της κοινότητας», στο όνομα της προώθησης της ελεύθερης έκφρασης. Αυτή η νέα λειτουργία αναμένεται να κάνει το ντεμπούτο της την επόμενη εβδομάδα, με τη βοήθεια ανοιχτού κώδικα τεχνολογίας από την πλατφόρμα X του Έλον Μασκ. Τα χάος είναι μπροστά μας …

*Με στοιχεία από το Vox.