Ο Ερίκ Μονέ τιμήθηκε με το βραβείο του καλύτερου νέου οικονομολόγου στη Γαλλία από τη Le Monde και το Cercle des Economistes. Από τις εκδόσεις Πόλις σε μετάφραση Α.Δ.Παπαγιαννίδη κυκλοφόρησε το νέο του βιβλίο, για το οποίο ο Τομά Πικετύ τονίζει πως είναι συναρπαστικό και πρέπει οπωσδήποτε να διαβαστεί. Την ώρα που τράπεζες στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ελβετία καταρρέουν, τη στιγμή που ο πληθωρισμός μηδενίζει τις όποιες -μικρές αυξήσεις του κατώτερου μισθού και τα φαντάσματα της κρίσης του 2008 έρχεται και πάλι στην επιφάνεια, αυτό το δοκίμιο δίνει πειστικές απαντήσεις.

Οι Κεντρικές Τράπεζες στην μεγάλη ύφεση που προηγήθηκε του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου άφησαν τις εμπορικές τράπεζες να χρεοκοπήσουν, καθώς η οικονομία είχε διαβρωθεί από την κερδοσκοπία και την ηθική έκπτωση. Αυτή η ρήση απέχει άραγε πολύ από το παρόν; Η Κεντρική Τράπεζα όμως ως «τράπεζα των τραπεζών» έχει αλλάξει εντελώς προσέγγιση και φιλοσοφία στην αντιμετώπιση ανάλογων κρίσεων. Αυτό φάνηκε μετά το 2008. Στόχος τους η καταπολέμηση του πληθωρισμού, η επιδίωξη της σταθερότητας και η αποφυγή μέτρων λιτότητας (έμμεσα μέσω κυβερνήσεων) όπως συνέβη στην Ελλάδα. Ο συγγραφέας αναζητά μία δύσκολη ισορροπία ανάμεσα σε τεχνοκρατικούς οργανισμούς και ανθρώπινες ανάγκες.

Υπενθυμίζει πως ο βασικός ρόλος των Κεντρικών Τραπεζών είναι ο προστατευτικός. «Μετά το 1945 οι ΚΤ αναλαμβάνουν την ουσιαστική νομιμοποίηση και τη χρηματοδότηση του Κράτους Πρόνοιας, με στόχο να προστατέψουν τον πληθυσμό από τις διακινδυνεύσεις και τη διαχρονική μεταβίβαση πόρων». Παράλληλα ερχόμενος στο παρόν υποστηρίζει πως «οι υποχρεώσεις» τους διευρύνονται και οφείλουν να έχουν ρόλο κλειδί στην οικολογική μετάβαση (πράσινη ανάπτυξη), στη διαχείριση του δημοσίου χρέους και στην εισαγωγή ενός ψηφιακού νομίσματος (κάτι ανάλογο πρέπει να έχει προτείνει και ο Γιάνης Βαρουφάκης). Θεμέλιος λίθος για να προχωρήσει το εγχείρημα αποτελεί η εμπιστοσύνη στο νόμισμα.

Για κακή μας τύχη αυτή η λέξη που τόσο μας ταλαιπωρεί τελευταία, ο «πληθωρισμός» αποτελεί έκφραση απώλειας εμπιστοσύνης προς το νόμισμα. Η χρηματοπιστωτική κρίση είναι η απώλεια εμπιστοσύνης στην πιστωτική λειτουργία. Σε έναν κόσμο που είναι περισσότερο από ποτέ σε τραπεζική και χρηματοπιστωτική εξάρτηση, οι κίνδυνοι ελλοχεύουν και είναι πολλοί. Τα κύματα καταστροφικών υφέσεων καραδοκούν. Ο Μονέ αναζητεί διέξοδο σε ένα εποικοδομητικό διάλογο και την αρχή του κάνει με αυτό το βιβλίο, μέσα από το οποίο προσπαθεί να εξηγήσει στοιχειώδεις οικονομικές σταθερές, απαραίτητες για κάθε ενεργό πολίτη. Δίνει μεγάλη έμφαση στο «προλαμβάνειν» και έχοντας αποκρυσταλλώσει τη θεωρία του διατείνεται να μας μεταλαμπαδεύσει τις γνώσεις του.

Τα κατατοπιστικά σχήματα και διαγράμματα φέρνουν στο μυαλό μας τα αντίστοιχα βιβλία Ζουκμάν-Σαέζ, Μπράνκο Μιλάνοβιτς και φυσικά Τομά Πικετύ. Δημιουργούν ένα προσιτό περιβάλλον για τον μέσο αναγνώστη. Θα αναρωτηθεί όμως εύλογα κανείς, πώς όλα αυτά δένουν με τη Δημοκρατία; Οι Κεντρικοί Τράπεζες έρχονται να δράσουν ως εγγυητής του κράτους πρόνοιας και του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Υπάρχει μία αξιοσημείωτη αλληλουχία που τις φέρνει σε ρόλο διευθυντή ορχήστρας. Το μεγάλο πρόβλημα ειδικά με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι τι θα συμβεί αν παρατηρήσει πως κυβερνήσεις παραστρατούν της ορθής πορείας.

Ασκήσεις ορίων επί τάπητος. Παιχνίδι εμπιστοσύνης και μία προσπάθεια να έρθουμε πιο κοντά στο παρόν με φόντο το μέλλον. Αυτόν τον στόχο έχει το έργο του Ερίκ Μονέ, που καταγράφεται σε μόλις 147 σελίδες καθαρού περιεχόμενου. Είναι όμως τόσο περιεκτικές, τόσο ουσιαστικές, σαν μία συμπυκνωμένη γνώση μαθήματος ολόκληρου εξαμήνου. Στις βασικές μας επιλογές ανάγνωσης για τον Μάρτιο και φυσικά το προτείνουμε ανεπιφύλακτα, καθώς είναι γραμμένο από έναν νέο οικονομολόγο και αγγίζει την εποχή μας με χαρακτήρα «προφητικό» κι ας γράφτηκε μόλις λίγους μήνες νωρίτερα.