«Πολλά περιστατικά έχουν συμβεί στη ζωή μας, αλλά ελάχιστα έχουν παραμείνει στη μνήμη μας. Πολλούς ανθρώπους έχουμε συναντήσει, αλλά ελάχιστους θυμόμαστε. Κάποιες εμπειρίες και ιστορίες παραμένουν ανεξίτηλες και άφθαρτες στον χρόνο, ενώ άλλες έχουν παντελώς διαγραφεί. Κάποιοι άνθρωποι μπορεί να έχουν πεθάνει, αλλά παραμένουν μέσα μας σαν να ήμασταν εχθές μαζί τους και κάποιους άλλους, που συναντήσαμε όντως εχθές, τους έχουμε ήδη ξεχάσει.

Η συναισθηματική μας μνήμη επιλέγει και κρατά ολόφρεσκα κάποια γεγονότα που βιώσαμε από όταν ήμασταν ακόμα παιδιά. Γιατί άραγε; Ποιο είναι το κριτήριο επιλογής; Μήπως έχουν διασωθεί μόνο τα χρήσιμα; Μήπως τελικά αυτός είναι ο σκοπός του σχολείου που λέγεται ζωή επί γης; Μήπως πρέπει να ερευνήσουμε καλύτερα τα γεγονότα και τους ανθρώπους που η μνήμη μας επέλεξε να θυμόμαστε και να δούμε τι έχουμε να μάθουμε; Μήπως αυτά τα γεγονότα και αυτές οι συναντήσεις μας είναι οι μεγάλοι μας δάσκαλοι και τα μοναδικά προσωπικά μας μαθήματα, όσο χαρούμενα ή δύσκολα κι αν υπήρξαν;»

Αυτά αναρωτιέται εσχάτως ο Θανάσης Ευθυμιάδης και αυτά τον απασχολούν τα τελευταία χρόνια -ειδικά μετά την πανδημία του κορωνοϊού, όταν, όπως έχει γράψει ο ίδιος προ καιρού «έκλεισαν τα θέατρα και ξεκίνησε μια περίοδος «παύσης» και περιορισμών για να πολεμήσουμε με έναν “αόρατο εχθρό”, τον covid».

Κάπως έτσι, ο 57χρονος (πρώην, αλλά ενδεχομένως όχι τέως, δηλαδή όχι «οριστικά και αμετάκλητα») ηθοποιός έγραψε ένα βιβλίο, τιτλοφορημένο «Μικρές ιστορίες μεγάλα μαθήματα» με τις ιστορίες και τις συναντήσεις που επέλεξε η μνήμη του να συγκρατήσει, από τότε που θυμάται τον εαυτό του μέχρι σήμερα.

Ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μάνος Χατζιδάκις, η Μελίνα Μερκούρη, ο Δημήτρης Χορν, αλλά και… η μητέρα του, η γιαγιά του και η ξαδέρφη του κάνουν το πέρασμά τους, μεταξύ άλλων, στις 38 μικρές, τυχερές αλλά καθόλου τυχαίες, ιστορίες του Θανάση Ευθυμιάδη, ο οποίος μίλησε στο Olafaq αναφορικά με το νέο του αυτό συγγραφικό εγχείρημα.

«Επειδή είμαι ένας άνθρωπος εξαιρετικά κινητικός και κάνω πολλή άσκηση, μού είναι εξαιρετικά δύσκολο το γράψιμο και η συγγραφή καθώς απαιτούν πολλή πειθαρχία. Το να κάτσεις δηλαδή και να γράψεις. Σκέψου ότι εγώ δεν γράφω καν σε λάπτοπ, είμαι τόσο “ολντ σκουλ” που ό,τι γράφω, το γράφω με μολύβι πάνω σε χαρτί. Οπότε δεν μπορώ να πω ότι ήταν και τόσο εύκολο να ανασύρω από την μνήμη μου όλες αυτές τις ιστορίες του βιβλίου -τουλάχιστον με την λεπτομέρεις που τους άρμοζε», μού λέει ο Θανάσης Ευθυμιάδης στο τηλέφωνο, κάνοντας αμέσως μετά μια απαιτούμενη παύση προκειμένου να σκεφτεί και να συνεχίσει:

«Ξέρεις, όταν μιλάς για συναντήσεις σου με άλλους, τρίτους, πρέπει να έχεις πάντα καθαρό μυαλό και καθαρή καρδιά για να τα πεις έτσι όπως έγιναν, χωρίς να αδικήσεις κανέναν. Πριν το γράψιμο του βιβλίου, έπρεπε να κάνω μια είδους ψυχική “νηστεία” – είναι δικός μου ο χαρακτηρισμός αυτός – προκειμένου να συνδιαλλεχθώ με τον εαυτό μου και να εντοπίσω το επίμαχο περιστατικό που αναφέρω ακριβώς με τον τρόπο που έγινε και συνέβη. Τότε συνειδητοποίησα ότι κάποια γεγονόταν, παρόλο που είχαν λάβει χώρα πριν 30 και βάλε χρόνια, ήταν ακόμη πολύ φρέσκα μέσα στην μνήμη μου».

Ο Μίκης Θεοδωράκης και άλλες ιστορίες

«Η σπουδαιότερη ρήση-μάθημα ζωής που μού έχει δοθεί ανήκει δικαιωματικά στον Μίκη Θεοδωράκη, με τον οποίο υπήρξαμε επί μια 12ετία πολύ καλοί γείτονες, σε διπλανά σπίτια στο Λόφο του Φιλοπάππου. Μια μέρα λοιπόν τον ρώτησα: ”Κύριε Θεοδωράκη, δικαίως απολαμβάνετε τώρα την παγκόσμια καταξίωσή σας, ως καλλιτέχνης και ως προσωπικότητα, αλλά από εκείνα τα δύσκολα χρόνια της χούντας, με τις εξορίες και όλα αυτά που έχετε υποστεί, τι έχει μείνει;”. “Έχουν μείνει μόνο χρήσιμα μαθήματα που με βοηθούν να χαίρομαι τη ζωή” μου απαντά. “Σας παρακαλώ, θα μπορούσατε να μου πείτε ένα από αυτά τα μαθήματα;”. Με κοιτάζει, σκέφτεται για λίγο, χαμογελάει και μου λέει: “Εάν δεν έχεις κοιμηθεί στην πέτρα, δεν μπορείς να εκτιμήσεις το μαξιλάρι”. Ξέρεις, μπορούσα να καταλάβω το πνεύμα με το οποίο μού είπε ο Μίκης αυτή την ατάκα, καθώς κι εγώ δουλεύω από τα 10 μου χρόνια στα χωράφια, στο μέρος που μεγάλωσα. Πρωί σχολείο και το απόγευμα στην οικογενειακή επιχείρηση – είχαμε ανθοπωλείο. Οπότε μπορούσα να μπω εντελώς μέσα στο νόημα της ρήσης αυτής», μου λέει ο κ. Ευθυμιάδης, η οικογένεια του οποίου, όπως και χιλιάδων άλλων, ζορίστηκαν οικονομικά αμέσως μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, το 2009-2010.

«Όταν το 2010 ενέσκηψε η οικονομική κρίση στην Ελλάδα και τότε έτρεχα να αποπληρώσω ένα μεγάλο δάνειο, είχε φτάσει η στιγμή, τόσο εγώ, όσο και η συζυγός μου, να πάρουμε μια σημαντική απόφαση για το μέλλον της οικογένειάς μας: είτε θα κληροδοτούσαμε στα δυο μας παιδιά τα τούβλα του σπιτιού μας, είτε θα τους κληροδοτούσαμε στιγμές οικογενειακής ευτυχίας. Αποφασίσαμε από κοινού να τους χαρίσουμε στιγμές όλοι μαζί. Κάπως έτσι, σταμάτησα την τηλεόραση και την πολλή δουλειά και με άψογη στοχοπροσήλωση, υιοθέτησα πλέον πλήρως το ρόλο μου ως πατέρα, συζύγου και οικογενειάρχη», υπερτονίζει, προσθέτοντας εμφατικά:

«Ξέρεις, από μια ηλικία και μετά, αυτή η στοχοπροσήλωση είναι πολύ σημαντική. Και όσο πιο μικρός το συνειδητοποιήσεις αυτό περί στοχοπροσήλωσης, τόσο το καλύτερο για σένα. Θυμάμαι να βλέπω τις προάλλες ένα βίντεο στο Youtube με τον Γιάννη Αντετοκούνμπο. Ήταν ένα βίντεο δεκαετίας και βάλε. Ο Γιάννης ήταν τότε στην ομάδα που έπαιζε όσο ήταν μικρός, πριν πάει στο ΝΒΑ. Και ο δημοσιογράφος που του έπαιρνε συνέντευξη, ως νέου ταλέντου, τον ρώτησε πώς βλέπει το μέλλον του. Και ο Γιάννης, χωρίς να το σκεφτεί καθόλου, γυρνάει και του λέει το εξής εκπληκτικό: “Θέλω να παίξω στο ΝΒΑ και να πάρω και το βραβείο του Πολυτιμότερου Παίκτη, του MVΡ”. Ο Αντετοκούνμπο είχε από τα 18-19 του χρόνια μια φοβερή στοχοπροσήλωση που μόνο καλό τού έκανε εντέλει».

O έμφυτος αυτοσαρκασμός του Δημήτρη Χορν

Ένα άλλο εξαιρετικό περιστατικό που διηγείται στο βιβλίο του ο κ. Ευθυμιάδης αφορά στον σπουδαίο ηθοποιό Δημήτρη Χορν.

«Κύριε Χορν, σας παρακαλώ, κάντε κάτι για να ξαναπαίξετε μια τελευταία φορά στο θέατρο ώστε να σας δούμε και εμείς οι νεότεροι», του είχε πει κάποτε ο συγγραφέας.

Συνεχίζει ο ίδιος ο κ. Ευθυμιάδης: «Χωρίς να σκεφτεί ούτε δευτερόλεπτο, με μια αυτοσαρκαστική ειλικρίνεια, μού λέει: “Δεν γίνεται, αγόρι μου, γιατί βαριέμαι”.

“Μα, κύριε Χορν, αρκεί να ενεργοποιηθείτε λίγο και…”. Με κόβει απότομα με μια του ματιά και με σοβαρό ύφος μου λέει: “Εγώ πλέον δεν ενεργοποιούμαι ούτε με καθάρσιο” και αμέσως σκάει στα γέλια».

«Τι είχανε οι παλιοί αυτοί ηθοποιοί; Κάτσε να σκεφτώ», λέει ο Θανάσης Ευθυμιάδης και συνεχίζει: «Είχανε μια ασύγκριτη παιδικότητα, μια αθωότητα και έναν εκπληκτικό αυτοσαρκασμό. Η χαρά έβγαινε από τα μπατζάκια τους – δεν ήταν ποτέ τους μίζεροι. Θυμάμαι τον Χορν να μου λέει ότι την δεκαετία του ’60, μια πολύ συχνή πλάκα που έκαναν όλοι αυτοί οι μεγάλοι έλληνες ηθοποιοί μεταξύ τους, ήταν να τηλεφωνούν ο ένας τον άλλον στο σταθερό τηλέφωνο του σπιτιού τους και να τους κάνουν τηλεφωνικές φάρσες. Φαντάσου τώρα τον «σοβαρό» ηθοποιό Χορν να παίρνει τηλέφωνο κάποιον άλλον συνάδελφό του και να κάνει μιμήσεις ανδρών και γυναίκων και να υποδύεται κάποιον άλλον. Και ο άλλος να μην ξέρει ποιος του κάνει την φάρσα -μιλάμε για μια εποχή που δεν υπήρχε αναγνώριση κλήσεων».

Μερικά ακόμη μαθήματα ζωής

«Τι λέω εγώ στα παιδιά μου και τι τους μεταφέρω ως μάθημα ζωής; Καλή ερώτηση. Επαναλαμβάνω διαρκώς το ότι αν δεν παλέψουν τα ίδια για τα όνειρά τους, δεν θα το κάνει κανείς άλλος γι’ αυτά. Τα ίδια πρέπει να πολεμήσουν για όλα όσα θέλουν να καταφέρουν», μου λέει λίγο πριν κλείσει το τηλέφωνο ο συγγραφέας, καταλήγοντας σε έναν προσωπικό του αφορισμό:

«Το ζήτημα στη ζωή και το μεγάλο κατόρθωμα, για εμένα, είναι να είναι κανείς αυτοδημιούργητος και αυτοσυντήρητος. Αυτό είναι επιτυχία. Όπως επίσης, είναι σημαντικό στα γεγονότα της ζωής σου να έχεις μια θέση παρατηρητή και να τα βλέπεις από απόσταση. Μόνο τότε μπορείς να τα δεις καθαρά και να τα εκτιμήσεις όπως πρέπει».

*Το βιβλίο «Μικρές ιστορίες μεγάλα μαθήματα» κυκλοφορεί από την Key Books.

Από την Key Books κυκλοφορεί επίσης το πρώτο βιβλίο του Θανάση Ευθυμιάδη με τον τίτλο «Μια όμορφη μέρα».

Επισκεφτείτε το προφίλ του Θανάση Ευθυμιάδη thanasis_efthymiadis στο Instagram.