Μια πρόταση για όσους από εμάς θα μείνουμε τον Αύγουστο στην Αθήνα, σ’αυτήν την παράξενη ζώνη του λυκόφωτος μεταξύ παύσης αλλά όχι ακριβώς διακοπών, είναι το βιβλίο του Ηλία Παπαγιαννόπουλου «Το Νυχτόραμα-Μια πλατωνική ανάγνωση» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Περισπωμένη. Με κέντρο την Πλατωνική Πολιτεία, ο Παπαγιαννόπουλος γράφει ένα κείμενο με την ποιότητα τ φιλοσοφικού δοκίμιου και την ένταση αστυνομικού νουάρ: και τα δύο αναζητούν την αλήθεια που είναι επείγον να διαλευκανθεί κι ωστόσο διαρκώς διαφεύγει.

Ακολουθώντας το Σωκράτη σ’αυτήν τη νυχτερινή περιπλάνηση, πορεύεται σε μια συνθήκη όπου οι βεβαιότητες υποχωρούν στο ημίφως και όλα τα ενδεχόμενα διανοίγονται ξανά. Ο συγγραφέας φανερώνει σε κάθε σελίδα γενεαλογίες διανοητών, τελετουργικά σχέσεων, νοητικά σχήματα, χρονικές αλληλουχίες σαν να ξεπλέκει το πυκνό σκοινί των παραδόσεων που συνδέει το παρόν με το παρελθόν, το μίτο που οδηγεί προς την έξοδο από το λαβύρινθο του αδιάβατου.

«Μηδείς ἀγεωμέτρητος εἰσίτω μοι τῇ θύρᾳ» έγραφε στο υπέρθυρο της Ακαδημίας του Πλάτωνα, κι ο Παπαγιαννόπουλος δεν παύει να περιγράφει τις γεωμετρίες του πρωταρχικού κειμένου, τις συμμετρίες, τις σφαίρες, τους άξονες και την κατοπτρικότητα των λόγων: τα αναδυόμενα στερεά στα οποία εγγράφει ένα πλήθος παρεκβάσεων, λεπτομερειών κι εντυπώσεων. ‘Ενα πραγματικό νοητικό εποικοδόμημα, μια πολιτεία, με κύριες αρτηρίες, τοπόσημα και παρόδους στις οποίες ο συγγραφεας περιπλανιέται κι αναστοχάζεται συνεπαίρνοντας κι εμάς μαζί.

Σαν οδοδείκτες στο δίκτυο της πολιτείας αυτής, στέκονται τα μικρά πυκνά σχέδια του Βασίλη Κουτσογιάννη που κοσμούν τις σελίδες του βιβλίου. Το Νυχτόραμα είναι μια περιπέτεια γεμάτη εκτροπές, ένας «αναγνωστικός μηχανισμός» που διαρκώς αναδιοργανώνει την Ιστορία μέσα από ρωγμές και ματαιώσεις, παραδίδοντας τα πράγματα στην αρχική τους ρευστότητα και προσκαλώντας στην επανανοηματοδότησή τους. «Και τι συμβαίνει με τη σκέψη και τα έργα της καθώς εκείνη, στο πρόσωπο του κατεξοχήν ήρωά της, του Σωκράτη, αναδιατάσσεται μέσα σε ό,τι την εκτρέπει και τη ματαιώνει-καθώς παραδίδεται στο ελάχιστο της ασήμαντης κι ωστόσο καθοριστικής στιγμής; Ο στοχασμός γύρω από μια πολιτεία των ανθρώπων θα φανερωνόταν τότε παραδόξως υπόλογος, ήδη από την πρώτη ώρα του, σε μια δύναμη διαβρωτική, μοναχική και νυχτερινή.»

*Το βιβλίο «Το Νυχτόραμα-Μια πλατωνική ανάγνωση» του Ηλία Παπαγιαννόπουλου κυκλοφορεί απ’ τις εκδόσεις Περισπωμένη.