Όντας Millennial, όταν έκανα τα πρώτα μου επαγγελματικά βήματα σε εταιρικό περιβάλλον -κάπου ανάμεσα στο 2005 και το 2006- υπήρχε ήδη στο μυαλό μου η συνθήκη συνάδελφος ίσον φίλος, ή, τέλος πάντων, ότι στους εργασιακούς χώρους αναπτύσσονται κάποιες φιλίες που κρατάνε από μερικά χρόνια μέχρι μια ζωή. Η γενιά των γονιών μου, η Gen X, μας είχε μεταβιβάσει αυτή τη λογική και όσο ήμασταν μικρά παιδιά βιώναμε δίπλα τους, στην κοινή μας ζωή, αυτήν ακριβώς την κατάσταση. Ενδεχομένως τα τραπέζια και οι εκδρομές, οι συγκεντρώσεις και τα πάρτι στο σπίτι με φίλους από τη δουλειά, για κάποια χρόνια, να ήταν περισσότερα απ’ ό,τι οι αντίστοιχες εμπειρίες με συγγενείς – αυτοί περιοριζόντουσαν σε μεγάλες γιορτές κ.λπ. Έτσι λοιπόν και εγώ, όταν ξεκίνησα να χτίζω τη δική μου επαγγελματική πορεία, ακολούθησα αυτό που έμαθα μεγαλώνοντας. Ήταν κάτι σαν εργοστασιακή ρύθμιση, ας πούμε, αλλά πάντα υπάρχει και το κουμπί του reset για να περαστεί μία νέα έκδοση – και σε αυτή τη νέα έκδοση που προέκυψε τη δεκαετία του 2020, η φιλία μεταξύ συναδέλφων δεν ευδοκιμεί.

Οι εργασιακές και κοινωνικές συνθήκες για τους Gen X (1965-1980) και τους Millenial (1981-1996) ήταν αρκετά διαφορετικές απ’ αυτές που συνάντησε στην πορεία της η Gen Z (1996-2012) και παρέλαβε -δικαιολογημένα- με όχι τόσο ιδιαίτερη θέρμη. Για παράδειγμα, η μέτρηση της παραγωγικότητας και η συχνή αξιολόγηση ήταν κατά κύριο λόγο άγνωστες λέξεις για την Gen X, ενώ οι Millenials ήταν αυτοί που σήκωσαν αργότερα το βάρος των σχετικών αναλύσεων και των στατιστικών στις πλάτες τους. H Gen Z, όταν πλέον μπήκε στο παιχνίδι της επαγγελματικής σταδιοδρομίας, λειτούργησε ως γενιά πειραματόζωο, πάνω στην οποία δοκιμάστηκαν -και συνεχίζουν να δοκιμάζονται ακόμη- διάφοροι μέθοδοι αύξησης της παραγωγικότητας που προστάζει η εποχή. Ωστόσο, ο ερχομός της πανδημίας, που ακολούθησε την τάση των ψηφιακών νομάδων, έφερε στις ζωές μας κάτι τελείως καινούργιο: την απομακρυσμένη εργασία (remote work), ή αλλιώς τηλεργασία.

Οι περισσότεροι που έχουν δοκιμάσει έστω και για λίγο τη νέα αυτή εργασιακή συνθήκη, που δημιουργεί και την αντίστοιχη εργασιακή κουλτούρα, είναι -το λιγότερο- θετικοί στην εδραίωσή της. Και πώς να μη συμβαίνει αυτό άλλωστε, όταν με το εργάζεται κάποιος απ’ το σπίτι αυτόματα σημαίνει ότι:

✶ Ελαχιστοποιούνται τα έξοδα μετακίνησης

✶ Αποφεύγει την κούραση της μετακίνησης

✶ Έχει περισσότερο ελεύθερο χρόνο πριν και μετά τη δουλειά

✶ Δεν είναι υποχρεωμένος να συναναστρέφεται δια ζώσης με ανθρώπους που δεν έχουν τις καλύτερες σχέσεις

✶ Απολαμβάνει τον χώρο του σε ώρες που μέχρι πρότινος δεν μπορούσε

✶ Μπορεί να τρώει υγιεινά ή να μαγειρεύει οτιδήποτε εκείνος θέλει, περιορίζοντας έτσι και το φαγητό απ’ έξω

Οι παραπάνω αναφορές είναι ενδεικτικές των πλεονεκτημάτων που προσφέρει η τηλεργασία, ένα θέμα για το οποίο μπορείτε να διαβάσετε και εδώ στο σχετικό μας ρεπορτάζ, ενώ τα μειονεκτήματα κυρίως περιορίζονται στην έλλειψη κοινωνικοποίησης μέσω της άμεσης επαφής στο γραφείο με τους συναδέλφους. Όμως στην εποχή που ο όρος «Work Life Balance» είναι ένα από τα βασικά κριτήρια -αν όχι το κυρίαρχο- των ανθρώπων που αναζητούν δουλειά, οι προσωπικές επαφές και συναναστροφές με συναδέλφους στους διαδρόμους της εταιρείας έχουν παρέλθει.

Στο παρελθόν, σε ένα μεγάλο και συγκρεκριμένο κομμάτι της επαγγελματικής μου πορείας που κράτησε 12-13 χρόνια, είχα αρκετούς καλούς συναδέλφους εκ των οποίων μερικοί απ’ αυτούς ήταν και «καλοί φίλοι», όπως συνηθίζουμε να λέμε. Δε μοιραζόμασταν μόνο κοινές στιγμές στο γραφείο, αλλά δημιουργούσαμε αναμνήσεις και εκτός εταιρείας. Ήταν ωραία χρόνια, με πολλές στιγμές γελιού, χαράς και διασκέδασης. Παράλληλα λοιπόν με το χτίσιμο της καριέρας μας επενδύαμε και στην φιλία. Παρ’ όλα αυτά, η ίδια η ζωή επιβεβαιώνει ότι όντως όλα τα καλά κάποτε τελειώνουν και συνεχίζεις παρακάτω. Στην επόμενη στροφή που θα πάρεις, στο επόμενο μονοπάτι που θα βαδίσεις θα συναντήσεις κι άλλους ανθρώπους, διαφορετικές προσωπικότητες απ’ αυτές που ήξερες μέχρι πριν λίγο διάστημα, και αυτοί οι νέοι σου συνάδελφοι ενδέχεται να γίνουν οι επόμενοι φίλοι σου. Πόσο εύκολο όμως είναι πλέον ένας συνάδελφος να γίνει φίλος σου;

Όπως ανέφερα και παραπάνω, το work life balance είναι ο πλέον σημαντικός παράγοντας για την επιλογή μιας δουλειάς. Όσο οι απαιτήσεις των εταιρειών για αύξηση της παραγωγικότητας ανεβαίνουν τόσο ο εργαζόμενος έχει την ανάγκη να θέσει τα όριά του και να διαχωρίσει την προσωπική του ζωή από την επαγγελματική. Μια κακή ισορροπία μεταξυ αυτών των δύο μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά από βλαβερές συνέπειες για την υγεία. Το άγχος και το στρες, οι παθήσεις και η κούραση είναι μερικά χαρακτηριστικά παράδειγματα που αναφέρουν πλέον οι περισσότεροι εργαζόμενοι παγκοσμίως, ενώ, όπως αναφέρει το The Happiness Index,  μια μελέτη από το UCL σε περισσότερους από 10.000 συμμετέχοντες ανέφερε ότι οι υπάλληλοι που εργάζονταν τρεις ή περισσότερες ώρες περισσότερο από τις απαιτούμενες είχαν 60% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων που σχετίζονται με την καρδιά σε σχέση με εκείνους που δεν εργάζονταν υπερωριακά.

Είναι πια ξεκαθάρο ότι όσο περισσότερο η εργασία μάς απορροφά μεγάλο μέρος και ενέργεια από την προσωπική μας ζωή, τόσο εμείς θα βουλιάζουμε περισσότερο σε καταστάσεις που μας απενεργοποιούν. Και αναπόφευκτα όταν τραβάς αυτή τη διαχωριστική γραμμή, ένα μεγάλο ποσοστό από τους συναδέλφους σου δεν μπορεί να περάσει τη ρωγμή που δημιουργήσες ανάμεσα σε αυτά τα δύο μεγάλα και σημαντικά κομμάτια της καθημερινότητάς σου. Ένας συνάδελφος, όσο καλός κι αν είναι ως άνθρωπος, πιθανόν να σου θυμίζει καταστάσεις από το γραφείο που επιθυμείς να τις αφήσεις πίσω σου με τη λήξη του ωραρίου σου, άρα τον τοποθετείς στην άλλη πλευρά και δύσκολα αυτή η σχέση μπορεί να μετατραπεί σε φιλική. Με τους συναδέλφους που περνάτε καλά στις ώρες γραφείου, ενδέχεται αν συναντηθείτε εκτός να συνεχίσετε να μιλάτε για τη δουλειά -είτε με θετικό είτε με αρνητικό πρόσημο, απλά μιλάτε για τη δουλειά. Επίσης, πολλοί συνάλελφοι που έγιναν φίλοι, πήραν αυτόν τον ρόλο επειδή απλώς συνεργάζεστε μαζί τους χωρίς προβλήματα και ενιότε συζητάτε κάποια απ’ τα ζητήματα που σας απασχολούν στην προσωπική σας ζωή.

Στον τίτλο του κειμένου αναρωτήθηκα μήπως πεθαίνει η φιλία μεταξύ συναδέλφων, αλλά, τώρα που το σκέφτομαι, ίσως οι περισσότερες απ’ αυτές τις φιλίες που αναπτύχθηκαν μεταξύ συναδέλφων να είχαν εξ αρχής ημερομηνία λήξης. Απλώς, πλέον, είναι λίγοι αυτοί που είναι διατεθειμένοι να επενδύουν σε ψευδαισθήσεις.