Δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν βιώσει το ένα κύμα καύσωνα μετά το άλλο αυτό το καλοκαίρι. Με τις θερμοκρασίες να πιάνουν κάθε μέρα και άλλα επίπεδα ρεκόρ, οι μέρες μας μοιάζουν με καζάνι που βράζει σε μια αδυσώπητη διαδοχή υψηλών θερμοκρασιών και καυτών αέριων μαζών.

Καθώς η κλιματική αλλαγή συνεχίζει να ασκεί την επιρροή της, αυξάνοντας τις θερμοκρασίες σε όλο τον κόσμο, ο αντίκτυπος της ακραίας ζέστης γίνεται όλο και πιο αισθητός, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης, η οποία θερμαίνεται διπλάσια από τον παγκόσμιο μέσο όρο.

Ιδιαίτερα στις πόλεις η κατάσταση είναι ακόμα πιο δύσκολη καθώς μια αστική περιοχή είναι σημαντικά θερμότερη από το αγροτικό της περιβάλλον λόγω τεχνητών υποδομών και ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Ενώ οι αστικές περιοχές έχουν υψηλότερο ποσοστό πλακόστρωτου εδάφους, οι αγροτικές περιοχές καλύπτονται από γρασίδι, καλλιέργειες, θάμνους ή δάση. Αυτή η βλάστηση βοηθά στην ψύξη του αέρα, ενώ η άσφαλτος και το σκυρόδεμα απορροφούν θερμότητα, προκαλώντας αύξηση της θερμοκρασίας.

Ταα κτίρια, το τσιμέντο και οι στενοί δρόμοι παγιδεύουν τη θερμότητα μειώνοντας τη ροή του αέρα. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η θέρμανση κτιρίων και η οδήγηση αυτοκινήτων προσθέτουν επίσης θερμότητα στο περιβάλλον.

Όλοι αυτοί οι παράγοντες συμβάλλουν στο φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας, το οποίο είναι πιο έντονο κατά τη διάρκεια της νύχτας, όταν οι θερμοκρασίες στις αστικές περιοχές μπορεί να είναι έως και 10°C υψηλότερες από ό,τι στις αγροτικές περιοχές. Αυτό οφείλεται στη διατηρούμενη θερμότητα σε κατασκευές όπως κτίρια και δρόμους που απελευθερώνονται κατά τη διάρκεια της νύχτας.

 

Οι μεγαλύτερες πόλεις τείνουν να βιώνουν ισχυρότερο θερμικό στρες. τα κέντρα του Λονδίνου και του Παρισιού, για παράδειγμα, καταγράφουν τακτικά θερμοκρασίες γύρω στους 4°C υψηλότερες από το αγροτικό περιβάλλον τη νύχτα. Και οι δύο αυτές πόλεις, καθώς και πολλές άλλες σε όλη την Ευρώπη και τον κόσμο, αντιμετωπίζουν θερμικό στρες που οδηγεί σε προβλήματα δημόσιας υγείας.

Η ζέστη είναι ένα επικίνδυνο και επί του παρόντος το πιο θανατηφόρο ακραίο καιρικό φαινόμενο σύμφωνα με τους ειδικούς. Μπορεί να οδηγήσει σε θερμικό στρες που περιορίζει τη σωματική λειτουργία, συμπεριλαμβανομένης της αδυναμίας του σώματός σας να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του. Καθώς ο πλανήτης θερμαίνεται, 175 εκατομμύρια νέοι άνθρωποι είναι ευάλωτοι στην άνοδο της θερμοκρασίας και οι επιπτώσεις του θερμικού στρες είναι ακόμα πιο έντονες στις πόλεις που θερμαίνονται δύο φορές πιο γρήγορα από τον υπόλοιπο πλανήτη.

Σύμφωνα με έρευνες, στην Αθήνα εκτιμάται ότι ο αριθµός των οφειλόµενων στην ανθρωπογενή υπερθέρµανση θανάτων στο λεκανοπέδιο της Αθήνας µπορεί να αυξηθεί κατά περίπου 25%. Με ένα μεγάλο κομμάτι της Πάρνηθας να έχει καεί και την έλλειψη βλάστησης και πάρκων, η Αθήνα, όσο περνάνε τα χρόνια το καλοκαίρι γίνεται αβίωτη. Οι συνεχείς μέρες καύσωνα, η αύξηση της χρήσης κλιματιστικών και αυτοκινήτων έχει κάνει την καθημερινότητα εξαιρετικά δύσκολη με θερμοκρασίες να αγγίζουν τους 45 βαθμούς.

Το θερμικό στρες, μια κατάσταση που προκύπτει από τον αγώνα του σώματος να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του ενόψει της παρατεταμένης έκθεσης σε υψηλές θερμοκρασίες και άλλους παράγοντες, αναδεικνύεται πλέον ως σημαντική ανησυχία.

Το θερμικό στρες αναφέρεται ουσιαστικά στη συσσώρευση θερμότητας του σώματος που παράγεται είτε εσωτερικά από τη χρήση των μυών είτε εξωτερικά από το περιβάλλον. Εμφανίζεται όταν η θερμότητα που απορροφά ένα σώμα από το περιβάλλον υπερβαίνει την ικανότητα του σώματος να τη διαχέει.

Η φύση μπορεί να είναι κρίσιμη για τη ρύθμιση της θερμότητας και την παροχή ψύξης, και οι πόλεις σε όλο τον κόσμο πειραματίζονται χρησιμοποιώντας και επεκτείνοντας χώρους πρασίνου σε αστικές περιοχές. Η ενσωμάτωση πράσινων υποδομών στον πολεοδομικό σχεδιασμό μπορεί να βοηθήσει στον μετριασμό αυτών των επιπτώσεων. Με την δημιουργία χώρων πρασίνου, όπως πάρκα, πράσινες στέγες και αστικά δάση, οι πόλεις μπορούν να δροσιστούν και να προσφέρουν πολλαπλά οφέλη στους κατοίκους τους.

Οι χώροι πρασίνου μειώνουν τις θερμοκρασίες της επιφάνειας και του αέρα μέσω της σκίασης και της εξατμισοδιαπνοής ενώ οι μειωμένες θερμοκρασίες μειώνουν την ανάγκη για κλιματισμό, οδηγώντας σε εξοικονόμηση ενέργειας. Τα φυτά φιλτράρουν τους ρύπους, βελτιώνοντας την ποιότητα του αέρα στις πόλεις. Οι αστικοί χώροι πρασίνου παρέχουν ενδιαιτήματα για διάφορα είδη, προάγοντας τη βιοποικιλότητα ενώ η πρόσβαση των κατοίκων σε χώρους πρασίνου βελτιώνει την ψυχική ευεξία και μειώνει το άγχος.

1. Τα αστικά δάση της Σιγκαπούρης

Η Σιγκαπούρη αναφέρεται συχνά ως κορυφαίο παράδειγμα αστικού πρασίνου. Η πόλη έχει ενσωματώσει τη φύση στο αστικό της τοπίο μέσα από εκτεταμένες πράσινες στέγες, κάθετους κήπους και δεντρόφυτους δρόμους. Η πρωτοβουλία «City in a Garden»  έχει μειώσει σημαντικά τις θερμοκρασίες σε διάφορα σημεία της πόλης. Μέχρι το 1965 η Σιγκαπούρη ήταν ο παράδεισος της ρύπανσης: βρώμικα ποτάμια, μολυσμένα κανάλια και ακατέργαστα λύματα που έτρεχαν ανεξέλεγκτα. Το απίστευτο ταξίδι της Σιγκαπούρης, από ένα αβίωτο μολυσμένο τέλμα σε μια παγκόσμια πράσινη δύναμη, δεν ήταν αυτόματο ή εύκολο. Η κινητήριος δύναμη πίσω από αυτό είναι η υπηρεσία εθνικού πάρκου της Σιγκαπούρης.

Για τριάντα χρόνια, η πόλη καθάρισε με κόπο τις μολυσμένες περιοχές της, δημιούργησε υπηρεσίες όπως το Συμβούλιο των Εθνικών Πάρκων και αποφάσισε ότι όπου κι αν κοιτάξει κανείς, μπορούσε να βρει πράσινο. Από τον πολεοδομικό σχεδιασμό έως τα πολιτικά κίνητρα για τη δημιουργία ζωνών έως τις εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού, οι διαδοχικές κυβερνήσεις της Σιγκαπούρης ακολούθησαν αυτό το κεντρικό όραμα για το έθνος τους. Τώρα την αποκαλούν «βιόφιλική πόλη σε έναν κήπο» και η κυβέρνηση καλεί κάθε πολίτη να κάνει το καθήκον του για να κρατήσει την πόλη του πράσινη και καθαρή

Τα αστικά δάση και οι πράσινες δομές στη Σιγκαπούρη συμβάλλουν στη μείωση των θερμοκρασιών περιβάλλοντος έως και 3-4°C, ενισχύοντας την άνεση για τους κατοίκους και μειώνοντας το ενεργειακό κόστος για την ψύξη.

2. New York City’s Million Trees NYC

Η Νέα Υόρκη έχει υποστεί πολλά από τα περιβαλλοντικά μειονεκτήματα μιας μεγάλης μητρόπολης: κακή ποιότητα αέρα και νερού, έλλειψη ανοιχτών χώρων και υψηλά επίπεδα ρύπανσης. Έτσι το 2007 ξεκίνησε ην πρωτοβουλία Million Trees NYC με στόχο τη φύτευση ενός εκατομμυρίου νέων δέντρων στους πέντε δήμους. Αυτό το πρόγραμμα είχε στόχο να αυξήσει το αστικό δάσος της πόλης, παρέχοντας σκιά, μειώνοντας τη θερμότητα και βελτιώνοντας την ποιότητα του αέρα.

Αυτό το πρόγραμμα ορόσημο έγινε ένα διάσημο μοντέλο πρασίνου για πόλεις σε όλο τον κόσμο. Έχει οδηγήσει σε μια σειρά από πολύτιμες έρευνες σχετικά με το αστικό δάσος και έχει μετατρέψει στρέμματα πάρκων και δρόμων σε οικολογικά υγιή δάση που παρέχουν οφέλη σε όλους τους Νεοϋορκέζους. Τα δέντρα που φυτεύτηκαν συμβάλλουν στη μείωση της θερμοκρασίας της επιφάνειας και του αέρα, με σημαντικά αποτελέσματα ψύξης αισθητά κατά τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες.

3. Πράσινες στέγες στη Βαρκελώνη

Η Βαρκελώνη έχει προωθήσει τις πράσινες στέγες ως μέρος της στρατηγικής της για την κλιματική προσαρμογή. Οι πράσινες στέγες παρέχουν μόνωση, μειώνουν την απορρόφηση θερμότητας, αυξάνουν το πράσινο και τη βιοποικιλότητα, διευκολύνοντας τη μείωση της ζήτησης ενέργειας και προάγοντας συστήματα παραγωγής ενέργειας με φυσικούς πόρους που συμβάλλουν στην προσαρμογή των κτιρίων και των πόλεων στην κλιματική αλλαγή, αυξάνοντας έτσι την ανθεκτικότητα της πόλης.

Οι πράσινες στέγες στη Βαρκελώνη μειώνουν τις θερμοκρασίες στις ταράτσες έως και 20°C και μειώνουν το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας, οδηγώντας σε χαμηλότερες συνολικές αστικές θερμοκρασίες.

4. Στρατηγική Αστικών Δασών της Μελβούρνης

Η Στρατηγική Αστικών Δασών της Μελβούρνης στοχεύει να διπλασιάσει τα δέντρα της πόλης μέχρι το 2040. Η στρατηγική επικεντρώνεται στη φύτευση διαφορετικών ειδών δέντρων για την αύξηση της σκιάς και τη μείωση της θερμότητας.

Ο αυξημένος θόλος δέντρων στη Μελβούρνη αναμένεται να μειώσει τις μέσες θερμοκρασίες της πόλης κατά περίπου 4°C, συμβάλλοντας στην καλύτερη δημόσια υγεία και άνεση.

5. Tokyo’s Green Spaces

Το Τόκιο έχει ενσωματώσει χώρους πρασίνου, όπως πάρκα, πράσινες ζώνες και κήπους στον τελευταίο όροφο στον αστικό του σχεδιασμό. Η δέσμευση της πόλης για το πράσινο συμβάλλει στον μετριασμό του φαινομένου της θερμικής νησίδας και παρέχει χώρους αναψυχής για τους κατοίκους.

Αυτοί οι χώροι πρασίνου στο Τόκιο συμβάλλουν στη μείωση της θερμοκρασίας και στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα, δημιουργώντας ένα πιο ευχάριστο αστικό περιβάλλον.

Το πρασίνισμα των πόλεων μας είναι μια πρακτική και αποτελεσματική λύση για την καταπολέμηση της ζέστης στις πόλεις.

Ενσωματώνοντας περισσότερους χώρους πρασίνου στα αστικά περιβάλλοντα, μπορούμε να δημιουργήσουμε πιο δροσερές και πιο βιώσιμες πόλεις.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε ότι μέρος της δέσμευσής μας στη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, για περιορισμό της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από τους 2°C έως το 2050, εργαζόμαστε για την ψύξη της πόλης μας. Ένας τρόπος με τον οποίο το κάνουμε αυτό είναι μέσω έργων πρασίνου, όπως η δενδροφύτευσηΤα παραδείγματα της Σιγκαπούρης, της Νέας Υόρκης, της Βαρκελώνης, της Μελβούρνης και του Τόκιο καταδεικνύουν τη σημαντική επίδραση που μπορεί να έχει το αστικό πράσινο στη μείωση της θερμοκρασίας και στη βελτίωση της συνολικής ποιότητας ζωής.

➸ Διαβάστε επίσης: Πώς επηρεάζει η άνοδος της θερμοκρασίας την ψυχική μας υγεία;