Υπάρχουν φιλοσοφικά ερωτήματα που παραμένουν αναπάντητα και κάποια για τα οποία γνωρίζουμε ένα μικρό κομμάτι της απάντησης. «Ποιος είμαι; Από πού έρχομαι; Πού πηγαίνω; Ποιο είναι το νόημα όλων αυτών;» , «Ποια είναι η φύση του κόσμου;» , «Μπορεί να αποδειχθεί ή να διαψευστεί η ύπαρξη του Θεού;» αλλά το τι «Τι θα φάμε σήμερα;» είναι εκείνο το οποίο απασχολεί καθημερινά τους περισσότερους ανθρώπους. Ένα ερώτημα που έρχεται να κουμπώσει τόσο όμορφα στα υπόλοιπα, ως συνέχεια των φιλοσοφικών αναζητήσεων της ύπαρξης.
Πιστεύω πως απασχόλησε και τους ίδιους τους αρχαίους φιλόσοφους, στα ερωτήματα και τους στοχασμούς των οποίων δομήθηκε η επιστήμη, αλλά σαν μία κλειστή σέχτα που ήταν, αποφάσισαν να αφήσουν το βασικότερο καθημερινό ερώτημα εκτός λίστας. Δεν ξέρω γιατί. Ίσως η αναζήτηση της απάντησης σ’ αυτό το ερώτημα, να ήταν μικρής σημασίας για τον «πολύ» Αριστοτέλη. Παρ΄όλα αυτά και προσωπικά μιλώντας, αποτελεί ένα καθημερινό γρίφο που η ζωή με τσιγκλάει να λύσω.
Ο ρόλος του φαγητού στην καθημερινότητα μας
Δεν χρειάζεται να αναλύσουμε ιδιαίτερα το πόσο σημαντικό είναι το φαγητό για τον άνθρωπο. Προφανώς, η διατροφική υποστήριξη ενός οργανισμού, είναι το «καύσιμο» του όπως συνηθίζουμε να λέμε. Τα θρεπτικά συστατικά του αναπληρώνουν κομμάτια ενέργειας που έχουν καταναλωθεί εντός της ημέρας και μ’ αυτόν τον τρόπο καταφέρνουμε να σταθούμε όρθιοι.
Ταυτόχρονα, η απόλαυση της κατανάλωσης ενός νόστιμου φαγητού, είναι απ’ τις μεγαλύτερες ικανοποιήσεις που μπορεί να βιώσει ένας άνθρωπος. Όπως είχε πει και ο Γάλλος συγγραφέας/φιλόσοφος, Βολταίρος, «Τίποτε δεν θα ήταν πιο κουραστικό από το να τρως και να πίνεις, αν ο Θεός δεν τα είχε κάνει και απόλαυση, εκτός από ανάγκη». Άλλωστε, δεν είναι λίγοι αυτοί, που στο «σεξ – ύπνος – φαγητό» του δίνουν την πρώτη θέση. Σπουδαίο πράγμα ο μουσακάς, είναι αλήθεια αυτό.
Η ζωή που προσπερνά το φαγητό
Οι ρυθμοί της σύγχρονης ζωής – κυρίως της αστικής – είναι σαν την αριστερή λωρίδα κάποιου τεράστιου αυτοκινητόδρομου. Πολύβουες συνθήκες, υψηλές ταχύτητες, ένα συνεχόμενο τρέξιμο να προλάβεις να τα κάνεις όλα, να μην σε προσπεράσουν, να φτάσεις πρώτος.
Κάπου εκεί, ανάμεσα σε όλες τις υποχρεώσεις που καλείσαι να διεκπεραιώσεις και τις εκκρεμότητες που θες να διευθετήσεις, πρέπει να βρεις ένα χρονικό σημείο να κάνεις ένα μικρό διάλειμμα για να φας «κάτι», οτιδήποτε. Κάποιοι προτιμούν τροφές που έχουν στην συσκευασία τους λέξεις όπως boost, ultra energy, γκότζι μπέρι κλπ, ενώ κάποιοι άλλοι βολεύονται με «τυρόπιτα κουρού 1,40€». Αυτές οι μικρές γευστικές απολαύσεις, συνήθως, είναι και αυτές που θα ικανοποιήσουν τις ανάγκες σου για κάποιες λίγες ώρες, αλλά δεν είναι αρκετές για να πεις «ok, έφαγα για σήμερα». Χρειάζεσαι ένα γεύμα ολοκληρωμένο.
Το ταξικό πρόσημο του φαγητού
Απ’ τα τέλη της δεκαετίας του ’90, μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί, έχουν δείξει πως άτομα της μεσαίας τάξης έχουν – γενικά – πιο υγιεινές διατροφικές συνήθειες απ’ τα άτομα της κατώτερης οικονομικής τάξης, αφού μπορούν να ανταπεξέλθουν στο κόστος των υγιεινών τροφών. Ο Timo Toivonen, επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Turku της Φινλανδίας, είχε καταγράψει πως «τα είδη διατροφής είναι πολύ καλοί δείκτες πολιτισμικών διαφορών μεταξύ των τάξεων, επειδή το σχετικό κόστος των τροφίμων έχει γενικά μειωθεί».
Και αυτό κατά κάποιον τρόπο μπορεί να επιβεβαιωθεί, τουλάχιστον στην Ελλάδα, αφού πλέον το σούσι έχει σχεδόν το ίδιο κόστος με το σουβλάκι. Δεν είναι όμως ότι έγινε πιο φθηνό το σούσι, αλλά ότι ανέβηκε στα ύψη το κόστος σε ένα κατ’ εξοχήν «λαϊκό» φαγητό. Και αυτό είναι κάποιο δείγμα των καιρών, αφού κάπου στην πορεία χάθηκαν οι ευδιάκριτες διαφορές μεταξύ των οικονομικών τάξεων. Το τζατζίκι άφησε στάμπα στο Lacoste με γιακά και το φύκι nori λέρωσε το μονόχρωμο t-shirt.
Τελικά, «τι θα φάμε σήμερα;»
Αναρωτιέμαι, και το συναίσθημα της παραίτησης αγκαλιάζει το «είναι» μου. Η αλήθεια είναι πως οι επιλογές είναι αρκετές και ταυτόχρονα πολύ συγκεκριμένες.
Μπορείς να μαγειρέψεις κάτι ενδιαφέρον, να εκτελέσεις μία συνταγή που βρήκες σε κάποιο food blog (όπου θα χρειαστείς ένα καλάθι αγορών προηγουμένως) ή να παλέψεις με εκείνο το βιντεάκι “how to make carbonara in 5 minutes”. Επίσης, κάτι απλά διεκπαιρεωτικό βολεύει αρκετές φορές, ιδανικά για να έχεις φαγητό και την επόμενη μέρα. Όμως αποφάσισες να μείνεις μόνος/μόνη για να είσαι ανεξάρτητος και βλέπεις πάλι πως είσαι δέσμιος/δέσμια στον αρακά.
Έχεις την δυνατότητα να παραγγείλεις, βέβαια. Να ανοίξεις το app που προτιμάς και να διαλέξεις ανάμεσα σε εκατοντάδες επιλογές. Θα βρεις και τις προσφορές, τύπου «φάε με 5€» (στην καλύτερη, ένα σουβλάκι και μία μπύρα), «1+1» (συνήθως αφορά πατάτες τηγανιτές και τεράστιες ποικιλίες), «παρήγγειλε και κέρδισε πόντους» (θέλω να φάω οικονομικά και όχι παίξω) κ.α. και αφού θα έχει περάσει μισή ώρα που δεν θα έχεις αποφασίσει, απλά θα παραγγείλεις πάλι τα ίδια με εχθές. Η παραγγελία της μαρμότας.
Θα πας στο ψυγείο και θα ανοίξεις την πόρτα του αρκετές φορές. Θα καλεστείς να αυτοσχεδιάσεις. Άραγε, τι μπορείς να φτιάξεις με μία ντομάτα, ψωμί του τοστ, μαρμελάδα, φέτα, μουστάρδα; Θα κοιτάξεις στην κατάψυξή σου και θα βρεις μια συσκευασμένη πίτσα που γράφει “special”. Αλλά αυτό είναι ένα (ακόμα) τεράστιο ψέμα, αφού αν δεν συμπληρώσεις από μόνος σου κάποιο αλλαντικό, πιπεριά και μανιτάρια, θα αναρωτιέσαι αν έχασες την γεύση σου και έχεις συμπτώματα covid.
Οπότε τι; Καταλήξαμε κάπου. Όχι. Αφήνουμε το ερώτημα αναπάντητο, να πλανάται στην φιλοσοφική σφαίρα των καθημερινών φιλοσοφικών αναζητήσεων μας.
Υπάρχουν φιλοσοφικά ερωτήματα που παραμένουν αναπάντητα και κάποια για τα οποία γνωρίζουμε ένα μικρό κομμάτι της απάντησης. «Ποιος είμαι; Από πού έρχομαι; Πού πηγαίνω; Ποιο είναι το νόημα όλων αυτών;» , «Ποια είναι η φύση του κόσμου;» , «Μπορεί να αποδειχθεί ή να διαψευστεί η ύπαρξη του Θεού;» αλλά το τι «Τι θα φάμε σήμερα;» είναι εκείνο το οποίο απασχολεί καθημερινά τους περισσότερους ανθρώπους. Ένα ερώτημα που έρχεται να κουμπώσει τόσο όμορφα στα υπόλοιπα, ως συνέχεια των φιλοσοφικών αναζητήσεων της ύπαρξης.
Πιστεύω πως απασχόλησε και τους ίδιους τους αρχαίους φιλόσοφους, στα ερωτήματα και τους στοχασμούς των οποίων δομήθηκε η επιστήμη, αλλά σαν μία κλειστή σέχτα που ήταν, αποφάσισαν να αφήσουν το βασικότερο καθημερινό ερώτημα εκτός λίστας. Δεν ξέρω γιατί. Ίσως η αναζήτηση της απάντησης σ’ αυτό το ερώτημα, να ήταν μικρής σημασίας για τον «πολύ» Αριστοτέλη. Παρ΄όλα αυτά και προσωπικά μιλώντας, αποτελεί ένα καθημερινό γρίφο που η ζωή με τσιγκλάει να λύσω.
Ο ρόλος του φαγητού στην καθημερινότητα μας
Δεν χρειάζεται να αναλύσουμε ιδιαίτερα το πόσο σημαντικό είναι το φαγητό για τον άνθρωπο. Προφανώς, η διατροφική υποστήριξη ενός οργανισμού, είναι το «καύσιμο» του όπως συνηθίζουμε να λέμε. Τα θρεπτικά συστατικά του αναπληρώνουν κομμάτια ενέργειας που έχουν καταναλωθεί εντός της ημέρας και μ’ αυτόν τον τρόπο καταφέρνουμε να σταθούμε όρθιοι.
Ταυτόχρονα, η απόλαυση της κατανάλωσης ενός νόστιμου φαγητού, είναι απ’ τις μεγαλύτερες ικανοποιήσεις που μπορεί να βιώσει ένας άνθρωπος. Όπως είχε πει και ο Γάλλος συγγραφέας/φιλόσοφος, Βολταίρος, «Τίποτε δεν θα ήταν πιο κουραστικό από το να τρως και να πίνεις, αν ο Θεός δεν τα είχε κάνει και απόλαυση, εκτός από ανάγκη». Άλλωστε, δεν είναι λίγοι αυτοί, που στο «σεξ – ύπνος – φαγητό» του δίνουν την πρώτη θέση. Σπουδαίο πράγμα ο μουσακάς, είναι αλήθεια αυτό.
Η ζωή που προσπερνά το φαγητό
Οι ρυθμοί της σύγχρονης ζωής – κυρίως της αστικής – είναι σαν την αριστερή λωρίδα κάποιου τεράστιου αυτοκινητόδρομου. Πολύβουες συνθήκες, υψηλές ταχύτητες, ένα συνεχόμενο τρέξιμο να προλάβεις να τα κάνεις όλα, να μην σε προσπεράσουν, να φτάσεις πρώτος.
Κάπου εκεί, ανάμεσα σε όλες τις υποχρεώσεις που καλείσαι να διεκπεραιώσεις και τις εκκρεμότητες που θες να διευθετήσεις, πρέπει να βρεις ένα χρονικό σημείο να κάνεις ένα μικρό διάλειμμα για να φας «κάτι», οτιδήποτε. Κάποιοι προτιμούν τροφές που έχουν στην συσκευασία τους λέξεις όπως boost, ultra energy, γκότζι μπέρι κλπ, ενώ κάποιοι άλλοι βολεύονται με «τυρόπιτα κουρού 1,40€». Αυτές οι μικρές γευστικές απολαύσεις, συνήθως, είναι και αυτές που θα ικανοποιήσουν τις ανάγκες σου για κάποιες λίγες ώρες, αλλά δεν είναι αρκετές για να πεις «ok, έφαγα για σήμερα». Χρειάζεσαι ένα γεύμα ολοκληρωμένο.
Το ταξικό πρόσημο του φαγητού
Απ’ τα τέλη της δεκαετίας του ’90, μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί, έχουν δείξει πως άτομα της μεσαίας τάξης έχουν – γενικά – πιο υγιεινές διατροφικές συνήθειες απ’ τα άτομα της κατώτερης οικονομικής τάξης, αφού μπορούν να ανταπεξέλθουν στο κόστος των υγιεινών τροφών. Ο Timo Toivonen, επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Turku της Φινλανδίας, είχε καταγράψει πως «τα είδη διατροφής είναι πολύ καλοί δείκτες πολιτισμικών διαφορών μεταξύ των τάξεων, επειδή το σχετικό κόστος των τροφίμων έχει γενικά μειωθεί».
Και αυτό κατά κάποιον τρόπο μπορεί να επιβεβαιωθεί, τουλάχιστον στην Ελλάδα, αφού πλέον το σούσι έχει σχεδόν το ίδιο κόστος με το σουβλάκι. Δεν είναι όμως ότι έγινε πιο φθηνό το σούσι, αλλά ότι ανέβηκε στα ύψη το κόστος σε ένα κατ’ εξοχήν «λαϊκό» φαγητό. Και αυτό είναι κάποιο δείγμα των καιρών, αφού κάπου στην πορεία χάθηκαν οι ευδιάκριτες διαφορές μεταξύ των οικονομικών τάξεων. Το τζατζίκι άφησε στάμπα στο Lacoste με γιακά και το φύκι nori λέρωσε το μονόχρωμο t-shirt.
Τελικά, «τι θα φάμε σήμερα;»
Αναρωτιέμαι, και το συναίσθημα της παραίτησης αγκαλιάζει το «είναι» μου. Η αλήθεια είναι πως οι επιλογές είναι αρκετές και ταυτόχρονα πολύ συγκεκριμένες.
Μπορείς να μαγειρέψεις κάτι ενδιαφέρον, να εκτελέσεις μία συνταγή που βρήκες σε κάποιο food blog (όπου θα χρειαστείς ένα καλάθι αγορών προηγουμένως) ή να παλέψεις με εκείνο το βιντεάκι “how to make carbonara in 5 minutes”. Επίσης, κάτι απλά διεκπαιρεωτικό βολεύει αρκετές φορές, ιδανικά για να έχεις φαγητό και την επόμενη μέρα. Όμως αποφάσισες να μείνεις μόνος/μόνη για να είσαι ανεξάρτητος και βλέπεις πάλι πως είσαι δέσμιος/δέσμια στον αρακά.
Έχεις την δυνατότητα να παραγγείλεις, βέβαια. Να ανοίξεις το app που προτιμάς και να διαλέξεις ανάμεσα σε εκατοντάδες επιλογές. Θα βρεις και τις προσφορές, τύπου «φάε με 5€» (στην καλύτερη, ένα σουβλάκι και μία μπύρα), «1+1» (συνήθως αφορά πατάτες τηγανιτές και τεράστιες ποικιλίες), «παρήγγειλε και κέρδισε πόντους» (θέλω να φάω οικονομικά και όχι παίξω) κ.α. και αφού θα έχει περάσει μισή ώρα που δεν θα έχεις αποφασίσει, απλά θα παραγγείλεις πάλι τα ίδια με εχθές. Η παραγγελία της μαρμότας.
Θα πας στο ψυγείο και θα ανοίξεις την πόρτα του αρκετές φορές. Θα καλεστείς να αυτοσχεδιάσεις. Άραγε, τι μπορείς να φτιάξεις με μία ντομάτα, ψωμί του τοστ, μαρμελάδα, φέτα, μουστάρδα; Θα κοιτάξεις στην κατάψυξή σου και θα βρεις μια συσκευασμένη πίτσα που γράφει “special”. Αλλά αυτό είναι ένα (ακόμα) τεράστιο ψέμα, αφού αν δεν συμπληρώσεις από μόνος σου κάποιο αλλαντικό, πιπεριά και μανιτάρια, θα αναρωτιέσαι αν έχασες την γεύση σου και έχεις συμπτώματα covid.
Οπότε τι; Καταλήξαμε κάπου. Όχι. Αφήνουμε το ερώτημα αναπάντητο, να πλανάται στην φιλοσοφική σφαίρα των καθημερινών φιλοσοφικών αναζητήσεων μας.
