Ακολουθείτε influencers στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης; Θεωρείτε ότι ξοδεύετε πάρα πολύ χρόνο ή σας γίνεται έμμονη ιδέα να ελέγχετε τους λογαριασμούς τους; Και όταν δεν μπορείτε να ελέγξετε, αισθάνεστε αποσυνδεδεμένοι ή χαμένοι;

Αν απαντήσατε ναι σε όλες αυτές τις ερωτήσεις, μπορεί να έχετε αυτό που είναι γνωστό ως «προβληματική εμπλοκή» με τους influencers στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Αλλά μην κατηγορείτε (τόσο πολύ) τον εαυτό σας. Είστε ανάμεσα στους πολλούς που έχουν παρασυρθεί από το εκθαμβωτικό influencing των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Κι αυτό μπορεί να αποδοθεί σε πολλά χαρακτηριστικά και τακτικές που χρησιμοποιούν οι influencers των social media και τους βοηθούν να διατηρούν τηn επιρροή τους, πρακτικές όπως τα livestreams και οι δημοσκοπήσεις στο Instagram.

Όπως αναφέρουν στον έγκριτο ιστότοπο The Conversation ειδικοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πρόσφατα δημοσιεύτηκε μια μελέτη η οποία εξετάζει διαξοδικά την προβληματική εμπλοκή των ακολούθων με τους influencers στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η έρευνα αυτή είναι από τις πρώτες που μελετούν ποιες πτυχές της επιρροής στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να οδηγήσουν στην λεγόμενη «προβληματική εμπλοκή» των ακολούθων όλων αυτών των διάσημων, ημι-διάσημων και ανθυποδιάσημων – ειδικά καθώς πρόκειται για μια βιομηχανία αξίας 13,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Το ζήτημα της «προβληματικής εμπλοκής»

Το δημοσίευμα αναφέρει εμφατικά ότι οι influencers αυτοί έχουν ξεκάθαρα κίνητρα οικονομική ή και αυτοπροβολής (συχνά και μέσω της υποστήριξης προϊόντων και εμπορικών εταιρειών) να αυξήσουν τη δύναμή τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πολλοί γίνονται όλο και πιο ικανοί στο να προσελκύουν οπαδούς.

Οι ακόλουθοι, από την άλλη πλευρά, μπορούν εύκολα να προσκολληθούν και να αποκτήσουν εμμονή με τους influencers και η εμπλοκή τους μπορεί συχνά να γίνει υπερβολική και ανθυγιεινή. «Η προβληματική εμπλοκή είναι κοινή μεταξύ των ακολούθων αλλά δεν είναι γνωστή ή κατανοητή», υποστηρίζουν οι ερευνητές.

Σύμφωνα με την μελέτη λοιπόν που πραγματοποιήθηκε σε σε 500 χρήστες του Instagram, οι ερευνητές εξέτασαν τους παράγοντες και τους μηχανισμούς που οδηγούν σε προβληματική εμπλοκή. Επικεντρώθηκαν σε τρία χαρακτηριστικά επιρροής (φυσική ελκυστικότητα, κοινωνική ελκυστικότητα και αυτοπροβολή) και δύο χαρακτηριστικά συμμετοχής των ακολούθων (ποσοστό συμμετοχής και διάρκεια παρακολούθησης) για να διερευνήσουν τις επιδράσεις τους στην ανάπτυξη προβληματικής εμπλοκής.

Με βάση τη θεωρία της προσκόλλησης, μελέτησαν δύο τύπους προσκόλλησης: την παρακοινωνική σχέση και την αίσθηση του ανήκειν, τα οποία είναι και τα δύο βασικά στην επιρροή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η παρακοινωνική σχέση είναι η αντίληψη ότι υπάρχει μια ιδιαίτερη (φανταστική) σχέση ανάμεσα στον ακόλουθο και τον influencer και η αίσθηση του ανήκειν αναφέρεται στην αίσθηση ότι είναι αναπόσπαστο μέλος της κοινότητας του influencer.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όταν οι ακόλουθοι αναπτύσσουν δεσμούς τόσο με τους influencers (παρακοινωνική σχέση) όσο και με την κοινότητά τους (αίσθηση του ανήκειν), αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβληματική εμπλοκή.

Το μέσο είναι το μήνυμα;

Διαπίστωσαν επίσης το εξής: ότι η κοινωνική ελκυστικότητα του ίδιου του influencing έχει ισχυρότερη επίδραση από άλλους παράγοντες στη δημιουργία δεσμών από τη μεριά του ακόλουθου. Η παρακολούθηση περισσότερων influencers θα μπορούσε να μειώσει την επίδραση της προσκόλλησης στην κοινότητα (αίσθηση του ανήκειν) όσον αφορά την προβληματική εμπλοκή, αλλά όχι την επίδραση του βαθμού παρακοινωνικής σχέσης. Και όλα αυτά, ασφαλώς, έχουν συγκεκριμένες επιπτώσεις τόσο για τους influencers, όσο και για τους ακόλουθους.

Λόγου χάρη, οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που έλκονται από τους influencers μπορούν εύκολα να συνδεθούν και να εμπλακούν υπερβολικά. Οι χρήστες πρέπει να γνωρίζουν, να προσέχουν και να ασκούν αυτορρύθμιση για να διαχειρίζονται τις αλληλεπιδράσεις τους με τους influencers.

Επίσης, ο βαθμός της συμμετοχής (όπως λόγου χάρη οι αντιδράσεις, ο σχολιασμός ή η κοινοποίηση) μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη προσκόλλησης. Αυτό, ωστόσο, μπορεί ένας ακόλουθος να το διαχειριστεί συνειδητά. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι η χρήση των λειτουργιών και των εργαλείων του τηλεφώνου, όπως ο καθορισμός ημερήσιων χρονικών ορίων στο Instagram ή η απενεργοποίηση των ειδοποιήσεων για την εφαρμογή.

«Οι influencers των μέσων κοινωνικής δικτύωσης θα πρέπει επίσης να γνωρίζουν την προβληματική εμπλοκή των followers. Αν και μπορεί να έρχεται σε αντίθεση με τον στόχο τους να αυξήσουν τη δέσμευση των οπαδών τους, μπορούν να επικεντρωθούν στη δημιουργία μιας υγιούς σχέσης με τους ακολούθους τους», σημειώνει εμφατικά το εκτενές δημοσίευμα, καταλήγοντας με νόημα ότι «οι influencers μπορούν να μιλήσουν ανοιχτά για το θέμα της προβληματικής εμπλοκής και να δείξουν ενδιαφέρον για την ευημερία των ακολούθων τους. Αυτό θα βοηθήσει στη βιωσιμότητα της σχέσης, επειδή μελέτες έχουν δείξει ότι οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης με προβληματική συμπεριφορά είναι πιο πιθανό να σταματήσουν να χρησιμοποιούν τις πλατφόρμες μετά από λίγο καιρό».