Με αυτήν (τη σχεδόν αναδρομική), άνοδο της αισθητικής του Y2K τα τελευταία χρόνια, φαίνεται πώς όλο και περισσότεροι είναι εκείνοι που νοσταλγούν τη δεκαετία του 2000, ειδικά έτσι όπως αυτή απεικονίστηκε στο ίντερνετ της εποχής. Έχετε σκεφτεί όμως γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό και οι άνθρωποι νοσταλγούν έναν σχεδιασμό (στα sites), που σήμερα, αν μη τι άλλο, θυμίζει εικόνες από μια εποχή που η αισιοδοξία μετά τον φόβο της αβεβαιότητας, έγινε μια ψηφιακή φούσκα.
Ναι, είναι σύνηθες να μας λείπουν συχνά πράγματα με τα οποία μεγαλώσαμε ή καταστάσεις που διαμόρφωσαν την εφηβεία μας, και πλέον έχουν χαθεί ανεπιστρεπτί στο χρόνο. Αυτό είναι κάτι που δεν θα σταματήσει ποτέ να συμβαίνει. Άλλωστε είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης να νοσταλγεί. Γι’ αυτό κάποιες φορές μπορεί να μην μας λείπουν τόσο πράγματα που είχαμε, αλλά πράγματα που δεν είχαμε… Ποτέ. Σήμερα, έχουμε φτάσει σε ένα σημείο νοσταλγίας του παρελθόντος ενώ ταυτόχρονα λαχταράμε για “ένα μέλλον που δεν ήρθε ποτέ”.
Αν θυμηθούμε τι πανηγύρι στήθηκε μετά το Υ2Κ, πίσω στις αρχές των 00s, θα τι δεν μας είχαν υποσχεθεί τότε. Μέχρι το 2025 υποτίθεται ότι θα μετακινούμασταν με ιπτάμενα αυτοκίνητα, θα ζούσαμε σε πράσινες, έξυπνες και καθαρές πόλεις, όλα έλεγαν, ότι θα ήταν πιο εύκολα. Φυσικά, όχι μόνο δεν τα είδαμε να γίνονται πραγματικότητα, αλλά σχεδόν τίποτα δεν άλλαξε πέρα από κάποια τεχνολογικά επιτεύγματα τα οποία συνεχίζουν να μας απασχολούν (ή να μας εξυπηρετούν) μεμονωμένα.
Αναζητώντας το φουτουριστικό μας μέλλον, το οποίο παραμένει ουτοπικό, θα οδηγηθείτε στο Frutiger Aero. Πρόκειται για μια τάση στην ψηφιακή αισθητική του κυβερνοχώρου, η οποία εμφανίστηκε στις αρχές έως τα μέσα της δεκαετίας του 2000 και, για σχεδόν μια δεκαετία, παρουσίαζε εικόνες από ένα βιώσιμο μέλλον, έναν (ψηφιακά επεξεργασμένο) τεχνολογικό παράδεισο όπου η ταχεία πρόοδος θα μπορούσε να συνυπάρξει με τη φύση.
Τι είναι το Frutiger Aero;
Αν αναρωτιέστε πώς διανύσατε τη δεκαετία του 2000 και τις αρχές του 2010 χωρίς να έχετε ακούσει ποτέ τον όρο “Frutiger Aero”, είναι επειδή δεν υπήρχε τότε. Αυτός επινοήθηκε το 2017 από τη Sofi Lee, μέλος του Consumer Aesthetics Research Institute (CARI). Ένας όρος που αργότερα έγινε viral, γύρω στο 2022, τότε με την άνοδο του Y2K. Αυτή η αισθητική ονομάστηκε έτσι από δύο βασικά χαρακτηριστικά της: τη γραμματοσειρά Frutiger, φυσικά, η οποία δημιουργήθηκε από τον Adrian Frutiger και τη Windows Aero, τη γλώσσα σχεδιασμού του λειτουργικού συστήματος Windows Vista. Και κάπως έτσι το λεγόμενο “Frutiger Aero” περιέχει πολλές υπο-αισθητικές οι οποίες μοιράζονται ένα παιχνίδι μεταξύ των λέξεων και των στοιχείων που μπερδεύουν: Frutiger Metro, Technozen, Frutiger Eco ή Helvetica Aqua Aero, χωρίς, βέβαια, να περιορίζεται μόνο σε αυτές.
Αλλά ας περάσουμε σε κάποια πιο πρακτικά ζητήματα. Γιατί αν θέλετε να περιγράψετε αυτή την αισθητική, σκεφτείτε τι θα βλέπατε ανοίγοντας τον υπολογιστή σας τη δεκαετία του 2000. Σε περίπτωση που δεν θυμάστε, θα σας βοηθήσουμε εμείς.
Απεικονίσεις της φύσης (ειδικά τροπικά ψάρια, λιβάδια και ωκεανοί)
«Γυαλιστερό» εφέ γυαλιού
3D εφέ
Φυσαλίδες, σφαίρες και «σφαίρες»
Βόρειο σέλας
Σύγχρονα αστικά τοπία
Αισθητική Bokeh στις φωτογραφίες
Μία φωτογραφία με αποτέλεσμα Bokeh
Αυτά είναι κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα και, φυσικά στη συνέχεια θα συναντούσατε την εξαιρετικά ευανάγνωστη γραμματοσειρά Frutiger. Η αισθητική χαρακτηρίζεται και ως νατουραλιστική με έντονη χρήση σκευομορφισμού. Σύμφωνα με αυτή, τα εικονικά αντικείμενα μοιάζουν με τα αντίστοιχα της πραγματικής ζωής.
Αν και η συγκεκριμένη αισθητική μοιάζει με αυτή της Y2K, έχουν κάποιες σημαντικές διαφορές. Για παράδειγμα, αν το γυαλί είναι το «υλικό» της Frutiger Aero, τότε το μέταλλο αντιπροσωπεύει καλύτερα τον φουτουρισμό της Y2K. Ο φουτουρισμός Y2K επικεντρώθηκε επίσης σε μεγάλο βαθμό στο πρώιμο CGI, τους εξωγήινους, την περίεργη αρχιτεκτονική και την τεχνολογία αιχμής (για την εποχή). Αντίθετα, το Frutiger Aero τείνει να είναι πιο ανθρώπινο και γήινο, παρουσιάζοντας μια πιο ρεαλιστική πραγματικότητα όπου τα παιδιά παίζουν σε τεράστια λιβάδια, ενώ πιο δίπλα υπάρχουν αστικά τοπία χωρίς ίχνος ρύπανσης, ουτοπικό, έτσι δεν είναι;
Στο σύμπαν Frutiger Aero όλα είναι δυνατά. Είναι εκείνη η αισθητική τάση, μέσα στην οποία μπορούν να αναμειχθούν όλα και στο τέλος πάλι θα βγάζουν νόημα εξαιτίας της ανθρώπινης πλευράς της, αυτής που έχουμε ανάγκη να δούμε. Αν το Y2K απεικονίζει ένα συναρπαστικό αλλά σε μεγάλο βαθμό δυστοπικό μέλλον, το Frutiger Aero είναι η πιο παρήγορη ουτοπία.
Η τάση, λένε οι παρατηρητές, είναι μια αντίδραση σε μια σημερινή εποχή που κυριαρχείται από αποκαλυπτικές προειδοποιήσεις σχετικά με τη δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης, η οποία μπορεί και να καταστρέψει την ανθρωπότητα. Η ανεξέλεγκτη δύναμη, ο πλούτος και η επιρροή της τεχνολογίας έχουν κάνει τις ψηφιακές προόδους μέρος του προβλήματος αντί να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία προς πραγματικό όφελος της ανθρώπινης ζωής.
Η Frutiger Aero εμφανίστηκε σε μια εποχή που η τεχνολογία όχι μόνο γινόταν όλο και πιο προσιτή αλλά γινόταν και κυρίαρχο μέρος της καθημερινής ζωής. Κινητά τηλέφωνα, Mp3, laptop και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές κυκλοφορούσαν τότε στην αγορά, με τους νέους να σπεύδουν να τα τις αγοράσουν. Αργότερα, ακολούθησαν ακόμα και οι πιο φοβισμένοι και πιο δύσπιστοι με αποτέλεσμα να γίνουν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας δισεκατομμυρίων ανθρώπων ανά τον κόσμο.
Αυτό που έχει σημασία είναι ότι μέχρι και κάποια χρονολογία, υπήρχε η νοοτροπία του frutiger aero. Η τεχνολογία, δηλαδή, φαινόταν να προέρχεται από τη φύση με κάποιο τρόπο. Όταν είχε κυκλοφορήσει το κινητό τηλέφωνο Galaxy S III, συνοδευόταν από το σλόγκαν «σχεδιασμένο για ανθρώπους και εμπνευσμένο από τη φύση» και αυτό ίσως αποτελεί το καλύτερο παράδειγμα αυτής της φιλοσοφίας. Όμως κάπου στην πορεία μάλλον χάθηκε ο στόχος.
Το μέλλον που δεν είχαμε ποτέ
Η τάση Frutiger Aero αρχικά μας υποσχέθηκε πολλά, μόνο που τίποτα από όλα αυτά δεν μπορούσε να υλοποιηθεί και κάπως έτσι, άρχισε να σβήνει σταδιακά, μέχρι που έδυσε τελείως το 2013. Το Wii U, θεωρείται η τελευταία τεχνολογική συσκευή αυτής της αισθητικής και τότε, δεν είχε καταφέρει να ενθουσιάσει το κοινό.
Σήμερα, είναι δύσκολο να μην κοιτάξουμε πίσω στα ευχάριστα ουτοπικά τοπία που γεννούσε εκείνο το Frutiger Aero όνειρο και να μην αισθανόμαστε λίγο εξαπατημένοι, κυρίως επειδή οι ίδιες οι εταιρείες που ήθελαν να εντάξουν αυτήν την πράσινη αισθητική (έτσι υποστήριζαν τουλάχιστον) στην καθημερινή μας ζωή. Ας μην ξεχνάμε ότι είναι οι ίδιες που έχουν αλλάξει ριζικά τον σημερινό κόσμο προς το χειρότερο. Αντί να μας οδηγήσουν σε ένα όμορφο μέλλον, η τεχνολογία μας έχει φέρει περισσότερη ρύπανση και αποσύνδεση. Οι κοινωνίες βιώνουν την πανδημία της αποξένωσης και κανείς δεν μπορεί (και δεν πρόκειται) να βρει το φάρμακο.
Αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι ότι η φούσκα του Frutiger Aero δεν προοριζόταν ποτέ να είναι τέχνη. Δεν υπάρχει κανένα ενδυναμωτικό νόημα πίσω από αυτό, ούτε κάποιο καίριο και σημαντικό μήνυμα που θέλει να μας στείλει. Αντίθετα, ήταν μόνο εκεί για να πουλήσει προϊόντα. Βέβαια, σήμερα δεν είναι το ίδιο. Έχει επανέλθει προσπαθώντας να μας υπενθυμίσει όσα -πιθανόν- έχουμε ξεχάσει ότι έχουμε ανάγκη.
Σήμερα, όλα τα λογότυπα έχουν αλλάξει. Ο μινιμαλισμός έχει φέρει μία ουδετερότητα που δεν κινητοποιεί κανένα συναίσθημα. Όλα είναι γραμμικά, ξερά και δεν προκαλούν εντύπωση. Δεν εξερευνούμε όπως παλιά, απλά πάμε από το ένα αναλώσιμο προϊόν στο άλλο, χωρίς να μας αγγίζει. Η τεχνολογία πλέον δημιουργεί μία ψυχρότητα και αυτός είναι από μόνος του ένας καλός λόγος για να νιώσουμε νοσταλγία για το παρελθόν.
Frutiger Aero σήμερα
Στο παρελθόν, η Frutiger Aero θα είχε πεθάνει και θα είχε ξεχαστεί. Αλλά στην εποχή της ψηφιακής νοσταλγίας, έχει αναζωπυρωθεί το ενδιαφέρον μας γι’ αυτή την αισθητική. Παρέχει σχέδια σε όσους έχουν βαρεθεί τον μινιμαλισμό, σε όσους θέλουν να βάλουν περισσότερη “ζωή” στη ζωή τους. Αυτοκόλλητα με λιβάδια, τροπικά ψάρια, ίσως και μία ταπετσαρία με το βόρειο σέλας σε κάποιο τοίχο.
Η αισθητική έχει αρχίσει να χρησιμοποιείται και στην αρχιτεκτονική καθώς και στην διακόσμηση, με τον φουτουρισμό να βρίσκεται στο επίκεντρο. Ακολουθούν δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα -το δεύτερο έχει δημιουργηθεί με τεχνητή νοημοσύνη.
Μπορεί να μην έγιναν πραγματικότητα όσα υποσχέθηκε η Frutiger Aero, αλλά ίσως έδωσε μία ώθηση στη νέα γενιά να δημιουργήσει μόνη της το μέλλον της και να μην περιμένει την τεχνολογία να της το φέρει. Η Frutiger Aero είναι μέρος της βιωσιμότητας -ως φιλοσοφία- και αυτή τη στιγμή απασχολεί ένα πολύ μεγάλο μέρος του πλανήτη. Ίσως αυτή η νοσταλγία μπορέσει να προωθήσει την αλλαγή, έστω και σε μικρό βαθμό. Οι μελλοντικές έρευνες θα μας δώσουν στοιχεία για την επιρροή της, αλλά μέχρι τότε ελπίζουμε ότι η νοσταλγία θα φέρει την εναρμόνιση της τεχνολογίας με την φύση.
