Πόσες φορές έχετε πει όταν ήσασταν παιδιά τη φράση «καθρέφτη καθρεφτάκι μου», αφού την είχατε ακούσει από την ταινία “Χιονάτη και οι 7 νάνοι“; Αν η απάντηση είναι «πολλές», πρέπει να σας πληροφορήσουμε ότι την λέγατε λαθος. Η ατάκα που λογικά θυμάστε είναι: «καθρέφτη, καθρεφτάκι, ποια είναι η πιο όμορφη απ’ όλες;» (Mirror, mirror on the wall, who’s the fairest of them all?), αλλά όπως μπορείτε να δείτε στο παρακάτω υποτιτλισμένο στιγμιότυπο, η σωστή φράση της ταινίας είναι «μαγικέ καθρέφτη» (magic mirror on the wall) και όχι αυτή που λέμε λανθασμένα τόσα χρόνια.
Ωστόσο, δε φταίτε εσείς, αν δε θυμόσασταν σωστά τη συγκεκριμένη φράση. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που μπορεί να συμβεί εκατοντάδες, χιλιάδες, ακόμα και σε εκατομμύρια ανθρώπους. Το φαινόμενο Mandela είναι ένας τύπος ψευδούς μνήμης που συμβαίνει όταν πολλοί διαφορετικοί άνθρωποι θυμούνται λανθασμένα το ίδιο πράγμα, χωρίς να έχουν κάποια σχέση ή επικοινωνία μεταξύ τους. Οι αναληθείς αναμνήσεις έχουν τη δύναμη να διαστρεβλώνουν τις αναμνήσεις και άλλων ανθρώπων, γεγονός που υποδεικνύει τη ρευστότητα της μνήμης. Όταν οι λανθασμένες πληροφορίες επηρεάζουν τις ατομικές μνήμες, τότε δημιουργούνται θεωρίες συνωμοσίας, οι οποίες ενισχύονται συνεχώς από άλλες λανθασμένες πληροφορίες, των οποίων η εγκυρότητα συνήθως δεν επιβεβαιώνεται.
Αυτό το φαινόμενο, λοιπόν, αναφέρεται στην ευρέως διαδεδομένη ψευδή ανάμνηση ότι ο Nelson Mandela πέθανε στη φυλακή τη δεκαετία του 1980. Ο όρος δημιουργήθηκε το 2009 από τη Fiona Broome, όταν η ίδια ανακάλυψε μαζί με πολλούς άλλους, ότι ο Mandela δεν πέθανε το 1985, αλλά το 2013 στο σπίτι του. Οι άνθρωποι με τους οποίους μίλησε θυμήθηκαν επίσης ότι είδαν ειδησεογραφική κάλυψη του θανάτου του αλλά και να μιλάει η χήρα του για τον θάνατό του. Το σοκ ήταν μεγάλο για την Broome, όταν συνειδητοποίησε ότι μια τόσο μεγάλη ομάδα ανθρώπων μπορούσε να θυμάται ένα γεγονός που δε συνέβη ποτέ με τόση λεπτομέρεια.
Στην πραγματικότητα, ο Mandela όχι μόνο δεν πέθανε στη φυλακή, αλλά αποφυλακίστηκε και έγινε ο πρώτος πρόεδρος της χώρας μετά το Απαρτχάιντ. Τελικά πέθανε στις 5 Δεκεμβρίου του 2013, στα 95 του έτη. Αυτό το φαινόμενο είχε απασχολήσει την επιστημονική κοινότητα, αλλά και τον κόσμο για σχεδόν μία δεκαετία, μέχρι που το “Mandela Effect”, όπως ονομάζεται στα αγγλικά απασχόλησε και την τέχνη και το 2019 έγινε ταινία.
Σύμφωνα με μια θεωρία συνωμοσίας, ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων του CERN έχει δημιουργήσει αμέτρητες παράλληλες πραγματικότητες και υποστηρίζεται ότι αυτές είναι αιτία του φαινομένου. Οι ψευδείς αναμνήσεις που βιώνουν οι άνθρωποι είναι στην πραγματικότητα απόηχοι ενός παρελθόντος που κάποτε υπήρχε. Ωστόσο, υπάρχει και μία άλλη θεωρία που αφορά τις σκοτεινές δυνάμεις του σύμπαντος. Αυτές έχουν την ικανότητα να δοκιμάζουν την αντίληψη του κόσμου, προσπαθώντας να τον εξαπατήσει. Αν τα καταφέρουν, σημαίνει ότι είναι εύπιστος.
Οι δημιουργοί περιεχομένου στο TikTok θυμήθηκαν το φαινόμενο Mandela και το τελευταίο διάστημα φαίνεται να έχει γίνει viral, με τους χρήστες να νιώθουν τον εγκέφαλό τους να «μπερδεύεται». Ίσως, το νιώσετε κι εσείς με τις περιπτώσεις που ακολουθούν.
@wtfricky #interesting ♬ Living in the sunlight – IdkSterling
Πιστεύουμε ότι περισσότεροι από εσάς έχετε παίξει Monopoly, αλλά κι αν δεν έχετε παίξει, θα την έχετε δει αρκετές φορές στα ράφια των πιο γνωστών παιχνιδάδικων. Πολλοί χρήστες του TikTok έχουν την εντύπωση ότι ο αγαπημένος τους “πλούσιος” θείος φοράει μονόκλ, αυτόν τον ειδικό φακό που διορθώνει την όραση μόνο στο ένα μάτι και κρέμεται από ένα σχοινί. Στην πραγματικότητα ο κύριος Monopoly βλέπει μία χαρά παρά την ηλικία του. Ούτε γυαλιά οράσεως χρειάζεται, ούτε μονόκλ.
Λέγεται ότι αυτή η εντύπωση μπορεί να έχει δημιουργηθεί και λόγω της σύνδεσης που υπάρχει με τον Jim Carrey. Υπάρχει μια σκηνή στην ταινία “Ace Ventura 2“, στην οποία ο ντετέκτιβ κατοικίδιων συναντά έναν άντρα με μονόκλ και τον αποκαλεί “The Monopoly Guy”.
Ακόμα κι αν δεν έχετε δει το “Star Wars: Episode V – The Empire Strikes Back“, είναι πολύ πιθανό να έχετε ακούσει τη δημοφιλή φράση «Luke, I am your father» (Luke, είμαι ο πατέρας σου) του Darth Vader. Οι φανατικοί των “Star Wars” σίγουρα θα το ξέρουν και σήμερα ήρθε η στιγμή να το μάθετε κι εσείς, το όνομα Luke δεn ακούγεται ποτέ μέσα από τον Vader. Αντ’ αυτού ακούγεται το «No» και συνεχίζει με το «I am your father».
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα του φαινομένου Mandela, αλλά ακόμα δεν έχει ερευνηθεί επαρκώς η προέλευσή τους. Το μόνο βέβαιο είναι ότι ο εγκέφαλός μας μπορεί να ξεγελαστεί πολύ εύκολα, ειδικά αν πολλοί που έχουν διαστρεβλωμένες αναμνήσεις προσπαθούν να μας μεταλαμπαδεύσουν τις “σωστές πληροφορίες”. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η μνήμη, δεν είναι όπως η μνήμη του υπολογιστή. Με ένα κουμπί δεν μπορούμε να δούμε τι συνέβη μία τυχαία μέρα πριν 10 χρόνια. Με το πέρασμα του χρόνου οι αναμνήσεις θολώνουν και ο εγκέφαλος μπορεί να αποδεχθεί πληροφορίες που μπορεί να ταιριάζουν με τις υπάρχουσες αναμνήσεις μας ή με τις αναμνήσεις που νομίζουμε ότι έχουμε. Παρόλα αυτά, παραμένει εντυπωσιακό το γεγονός ότι εκατομμύρια άνθρωποι μπορούν να καταλήξουν στην ίδια εσφαλμένη αντίληψη.
❈ Δείτε επίσης: Διαστρέβλωση μνήμης και λανθασμένες αναμνήσεις
Πόσες φορές έχετε πει όταν ήσασταν παιδιά τη φράση «καθρέφτη καθρεφτάκι μου», αφού την είχατε ακούσει από την ταινία “Χιονάτη και οι 7 νάνοι“; Αν η απάντηση είναι «πολλές», πρέπει να σας πληροφορήσουμε ότι την λέγατε λαθος. Η ατάκα που λογικά θυμάστε είναι: «καθρέφτη, καθρεφτάκι, ποια είναι η πιο όμορφη απ’ όλες;» (Mirror, mirror on the wall, who’s the fairest of them all?), αλλά όπως μπορείτε να δείτε στο παρακάτω υποτιτλισμένο στιγμιότυπο, η σωστή φράση της ταινίας είναι «μαγικέ καθρέφτη» (magic mirror on the wall) και όχι αυτή που λέμε λανθασμένα τόσα χρόνια.
Ωστόσο, δε φταίτε εσείς, αν δε θυμόσασταν σωστά τη συγκεκριμένη φράση. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που μπορεί να συμβεί εκατοντάδες, χιλιάδες, ακόμα και σε εκατομμύρια ανθρώπους. Το φαινόμενο Mandela είναι ένας τύπος ψευδούς μνήμης που συμβαίνει όταν πολλοί διαφορετικοί άνθρωποι θυμούνται λανθασμένα το ίδιο πράγμα, χωρίς να έχουν κάποια σχέση ή επικοινωνία μεταξύ τους. Οι αναληθείς αναμνήσεις έχουν τη δύναμη να διαστρεβλώνουν τις αναμνήσεις και άλλων ανθρώπων, γεγονός που υποδεικνύει τη ρευστότητα της μνήμης. Όταν οι λανθασμένες πληροφορίες επηρεάζουν τις ατομικές μνήμες, τότε δημιουργούνται θεωρίες συνωμοσίας, οι οποίες ενισχύονται συνεχώς από άλλες λανθασμένες πληροφορίες, των οποίων η εγκυρότητα συνήθως δεν επιβεβαιώνεται.
Αυτό το φαινόμενο, λοιπόν, αναφέρεται στην ευρέως διαδεδομένη ψευδή ανάμνηση ότι ο Nelson Mandela πέθανε στη φυλακή τη δεκαετία του 1980. Ο όρος δημιουργήθηκε το 2009 από τη Fiona Broome, όταν η ίδια ανακάλυψε μαζί με πολλούς άλλους, ότι ο Mandela δεν πέθανε το 1985, αλλά το 2013 στο σπίτι του. Οι άνθρωποι με τους οποίους μίλησε θυμήθηκαν επίσης ότι είδαν ειδησεογραφική κάλυψη του θανάτου του αλλά και να μιλάει η χήρα του για τον θάνατό του. Το σοκ ήταν μεγάλο για την Broome, όταν συνειδητοποίησε ότι μια τόσο μεγάλη ομάδα ανθρώπων μπορούσε να θυμάται ένα γεγονός που δε συνέβη ποτέ με τόση λεπτομέρεια.
Στην πραγματικότητα, ο Mandela όχι μόνο δεν πέθανε στη φυλακή, αλλά αποφυλακίστηκε και έγινε ο πρώτος πρόεδρος της χώρας μετά το Απαρτχάιντ. Τελικά πέθανε στις 5 Δεκεμβρίου του 2013, στα 95 του έτη. Αυτό το φαινόμενο είχε απασχολήσει την επιστημονική κοινότητα, αλλά και τον κόσμο για σχεδόν μία δεκαετία, μέχρι που το “Mandela Effect”, όπως ονομάζεται στα αγγλικά απασχόλησε και την τέχνη και το 2019 έγινε ταινία.
Σύμφωνα με μια θεωρία συνωμοσίας, ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων του CERN έχει δημιουργήσει αμέτρητες παράλληλες πραγματικότητες και υποστηρίζεται ότι αυτές είναι αιτία του φαινομένου. Οι ψευδείς αναμνήσεις που βιώνουν οι άνθρωποι είναι στην πραγματικότητα απόηχοι ενός παρελθόντος που κάποτε υπήρχε. Ωστόσο, υπάρχει και μία άλλη θεωρία που αφορά τις σκοτεινές δυνάμεις του σύμπαντος. Αυτές έχουν την ικανότητα να δοκιμάζουν την αντίληψη του κόσμου, προσπαθώντας να τον εξαπατήσει. Αν τα καταφέρουν, σημαίνει ότι είναι εύπιστος.
Οι δημιουργοί περιεχομένου στο TikTok θυμήθηκαν το φαινόμενο Mandela και το τελευταίο διάστημα φαίνεται να έχει γίνει viral, με τους χρήστες να νιώθουν τον εγκέφαλό τους να «μπερδεύεται». Ίσως, το νιώσετε κι εσείς με τις περιπτώσεις που ακολουθούν.
@wtfricky #interesting ♬ Living in the sunlight – IdkSterling
Πιστεύουμε ότι περισσότεροι από εσάς έχετε παίξει Monopoly, αλλά κι αν δεν έχετε παίξει, θα την έχετε δει αρκετές φορές στα ράφια των πιο γνωστών παιχνιδάδικων. Πολλοί χρήστες του TikTok έχουν την εντύπωση ότι ο αγαπημένος τους “πλούσιος” θείος φοράει μονόκλ, αυτόν τον ειδικό φακό που διορθώνει την όραση μόνο στο ένα μάτι και κρέμεται από ένα σχοινί. Στην πραγματικότητα ο κύριος Monopoly βλέπει μία χαρά παρά την ηλικία του. Ούτε γυαλιά οράσεως χρειάζεται, ούτε μονόκλ.
Λέγεται ότι αυτή η εντύπωση μπορεί να έχει δημιουργηθεί και λόγω της σύνδεσης που υπάρχει με τον Jim Carrey. Υπάρχει μια σκηνή στην ταινία “Ace Ventura 2“, στην οποία ο ντετέκτιβ κατοικίδιων συναντά έναν άντρα με μονόκλ και τον αποκαλεί “The Monopoly Guy”.
Ακόμα κι αν δεν έχετε δει το “Star Wars: Episode V – The Empire Strikes Back“, είναι πολύ πιθανό να έχετε ακούσει τη δημοφιλή φράση «Luke, I am your father» (Luke, είμαι ο πατέρας σου) του Darth Vader. Οι φανατικοί των “Star Wars” σίγουρα θα το ξέρουν και σήμερα ήρθε η στιγμή να το μάθετε κι εσείς, το όνομα Luke δεn ακούγεται ποτέ μέσα από τον Vader. Αντ’ αυτού ακούγεται το «No» και συνεχίζει με το «I am your father».
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα του φαινομένου Mandela, αλλά ακόμα δεν έχει ερευνηθεί επαρκώς η προέλευσή τους. Το μόνο βέβαιο είναι ότι ο εγκέφαλός μας μπορεί να ξεγελαστεί πολύ εύκολα, ειδικά αν πολλοί που έχουν διαστρεβλωμένες αναμνήσεις προσπαθούν να μας μεταλαμπαδεύσουν τις “σωστές πληροφορίες”. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η μνήμη, δεν είναι όπως η μνήμη του υπολογιστή. Με ένα κουμπί δεν μπορούμε να δούμε τι συνέβη μία τυχαία μέρα πριν 10 χρόνια. Με το πέρασμα του χρόνου οι αναμνήσεις θολώνουν και ο εγκέφαλος μπορεί να αποδεχθεί πληροφορίες που μπορεί να ταιριάζουν με τις υπάρχουσες αναμνήσεις μας ή με τις αναμνήσεις που νομίζουμε ότι έχουμε. Παρόλα αυτά, παραμένει εντυπωσιακό το γεγονός ότι εκατομμύρια άνθρωποι μπορούν να καταλήξουν στην ίδια εσφαλμένη αντίληψη.
