Την πρώτη φορά που άκουσα τη φράση «τονωτική αρρενωπότητα», ομολογώ πως νόμιζα ότι επρόκειτο για κάποιο τυπογραφικό λάθος. Έχοντας συνηθίσει την κυριαρχία του όρου
«τοξική αρρενωπότητα» η νέα αυτή έννοια με μπέρδεψε. Ενώ οι τοξικές εκδοχές του ανδρισμού έχουν μελετηθεί και αναλυθεί σε βάθος, η ιδέα της τονωτικής αρρενωπότητας έμοιαζε να φέρνει κάτι αν μη τι άλλο διαφορετικό στο τραπέζι.

Και όχι, δεν έχει καμία σχέση με άντρες που πίνουν τζιν με τόνικ, όσο κι αν η φράση ίσως αρχικά είναι παραπλανητική! Η τονωτική αρρενωπότητα αναφέρεται σε μια μορφή ανδρικής ταυτότητας που αναδεικνύει τη δύναμη και την αυτοπεποίθηση χωρίς την υπερβολική επίδειξη εξουσίας ή επιθετικότητας. Σε αυτό το κείμενο, θα εξετάσουμε τι ακριβώς σημαίνει, γιατί είναι σημαντική και αν μπορεί να αποτελέσει το αντίδοτο σε ένα κοινωνικό περιβάλλον που αντιλαμβάνεται την αρρενωπότητα προβληματική.

Μια νέα αντίληψη περί ανδρισμού

Η τονωτική αρρενωπότητα δεν είναι κάτι απλό. Όπως εξηγεί η ερευνήτρια Amy Diehl, η φράση περιγράφει μια μορφή ανδρισμού που είναι δυναμική και φρέσκια, απαλλαγμένη από τα βαριά στερεότυπα και την καταπίεση που συχνά συνοδεύουν τις παραδοσιακές ανδρικές ταυτότητες. Αυτού του είδους ο ανδρισμός έχει τις ρίζες του στην αλληλεγγύη, τη συνεργασία και την προσφορά, παρά στη δεσποτική εξουσία ή την επιθετικότητα.

Σε αντίθεση με την τοξική αρρενωπότητα, η οποία επικεντρώνεται στην καταστολή, τη βία και την κυριαρχία, η τονωτική εκδοχή αντλεί από την ίδια δύναμη για να οικοδομήσει και να προστατεύσει. Ας αναλογιστούμε το παράδειγμα του Βασίλη Φλώρα, του πυροσβέστη που άφησε τα του παιδιά και την γυναίκα του πίσω στην ασφάλεια του σπιτιού του και θυσίασε την ζωή του πολεμώντας τις πυρκαγιές. Ο Φλώρας ενσαρκώνει έναν τύπο αρρενωπότητας που είναι γενναίος, αφιερωμένος στην κοινότητα και στην ανιδιοτελή προσφορά του προς τους άλλους.

Η πράξη του να ρισκάρεις τη ζωή σου για να σώσεις κάποιον άλλον, όπως έκανε ο Φλώρας, αποτελεί ένα παράδειγμα του τι σημαίνει τονωτική αρρενωπότητα. Δεν είναι μια πράξη επιβολής δύναμης με αρνητικό τρόπο, αλλά μια γενναιόδωρη, προστατευτική έκφραση του ανδρισμού που αναγνωρίζει την αξία της ζωής και της ασφάλειας των άλλων.

Επαναπροσδιορισμός των παραδοσιακών ανδρικών προτύπων

Η τονωτική αρρενωπότητα δεν είναι μια ριζική απόρριψη των παραδοσιακών προτύπων ανδρισμού, όπως συχνά συμβαίνει όταν μιλάμε για την τοξική αρρενωπότητα. Αντίθετα, αντλεί από αυτά τα πρότυπα και τα επαναπροσδιορίζει, δίνοντάς τους έναν πιο υγιή και συναισθηματικά ώριμο χαρακτήρα.

Ο στρατιωτικός, ο προπονητής ποδοσφαίρου ή ο πυροσβέστης, για παράδειγμα, είναι παραδοσιακές ανδρικές φιγούρες που σχετίζονται με την εξουσία και τη δύναμη. Σήμερα, ωστόσο, τα πρότυπα αυτά συχνά επικρίνονται ως επιβολή του ανδρικού προνομίου ή της τοξικότητας. Ορισμένοι άνδρες που κατέχουν αυτές τις θέσεις νιώθουν τη δημόσια κριτική να τους κατακλύζει, αντιμετωπίζοντας τις ταυτότητές τους με αμφιβολία και ντροπή. Και όχι τυχαία, αφού επανειλημμένως έχουμε γίνει μάρτυρες περιστατικών, όπου άνδρες σε θέσεις εξουσίας έχουν πολλαπλώς καταχραστεί τον ρόλο τους, είτε παρενοχλώντας σεξουαλικά τους υφιστάμενούς τους, είτε προβαίνοντας οικονομικές  αυθαιρεσίες προς όφελός τους.

Η τονωτική αρρενωπότητα, ωστόσο, προσφέρει μια εναλλακτική λύση. Δεν απορρίπτει τη δύναμη, την ηγεσία ή τη γενναιότητα που σχετίζονται με αυτούς τους ρόλους. Αντίθετα, τους προσδίδει νέα αξία, ενσωματώνοντας την ενσυναίσθηση, την υποστήριξη και τη φροντίδα. Αυτοί οι άνδρες δεν χρειάζεται να επιδεικνύουν την εξουσία τους με καταστροφικούς τρόπους. Μπορούν να είναι δυνατοί και αποφασιστικοί, ενώ ταυτόχρονα είναι συμπονετικοί με το να εισακούν στις ανάγκες των άλλων.

Η θυσία και η αξία της προσφοράς

Η ιστορία του Βασίλη Φλώρα μας διδάσκει κάτι βαθύ για τον ρόλο των ανδρών στην κοινωνία. Κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών, θυσίασε τη ζωή του για να προστατεύσει το κοινό καλό, αφήνοντας πίσω την οικογένειά του. Αυτή η αυτοθυσία, ωστόσο, δεν προήλθε από έναν χώρο επιθετικής επιβολής ή εγωκεντρικής φιλοδοξίας. Αντίθετα, ήταν μια πράξη αγάπης και αφοσίωσης που δείχνει την πραγματική σημασία της τονωτικής αρρενωπότητας.

Η κοινωνία μας έχει μάθει να περιμένει από τους άνδρες να θυσιάζουν τον εαυτό τους για το καλό των άλλων, χωρίς να λαμβάνουν την αναγνώριση που πραγματικά αξίζουν. Η θυσία αυτή, αν και πολύτιμη, συχνά υποτιμάται ή θεωρείται δεδομένη. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι οι άνδρες όπως ο Φλώρας αποτελούν βασικούς πυλώνες της κοινωνίας μας, παρέχοντας ασφάλεια και εμπιστοσύνη μέσα από τις πράξεις τους.

Αυτός ο ανδρισμός δεν είναι τοξικός. Είναι απαραίτητος. Και όπως αναφέρει η Nancy Friedman, η τονωτική αρρενωπότητα πρέπει να γιορτάζεται, να αναγνωρίζεται και να προωθείται ως ένα μοντέλο για τον σύγχρονο άνδρα.

Ανδρισμός και προοδευτικότητα

Η τονωτική αρρενωπότητα δεν χρειάζεται να απορρίπτει τις παραδόσεις ή να αρνείται τα διδάγματα του παρελθόντος. Μπορεί να συνδυάσει την πρόοδο με τον σεβασμό στις αξίες που διαμόρφωσαν τις κοινωνίες μας.

Για παράδειγμα, οι άνδρες στις θέσεις εξουσίας έχουν να αντιμετωπίσουν τη διαρκή κριτική για τις πράξεις των προηγούμενων γενεών. Οι θεσμοί που κάποτε θεωρούνταν σύμβολα δύναμης και ανδρισμού, όπως οι εκκλησίες, οι στρατιωτικές δυνάμεις ή οι αθλητικές οργανώσεις, συχνά κρίνονται αυστηρά για τα λάθη και τις καταχρήσεις τους. Οι σημερινοί άνδρες, βλέποντας αυτές τις καταστάσεις, δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τη δική τους αξία μέσα σε τέτοιους ρόλους.

Ωστόσο, η αρρενωπότητα δεν πρέπει να περιορίζεται από αυτά τα λάθη. Πρέπει και οφείλει να ασκήσει την κριτική της στα παρελθοντικά καταχρηστικά μοντέλα αρρενωπότητας του παρελθόντος. Πρέπει και οφείλει να εξελιχθεί, να γίνει πιο συμπεριληπτική και ευαίσθητη, χωρίς να απορρίπτει την αξία της ανδρείας, της αποφασιστικότητας και της προστασίας. Ο ανδρισμός μπορεί να είναι φροντιστικός και συμπονετικός, ενώ παραμένει ισχυρός και σταθερός.

Τονωτική αρρενωπότητα: Μια νέα αρχή

Σε μια κοινωνία που συχνά προβάλλει την αρρενωπότητα ως κάτι αρνητικό ή τοξικό, η έννοια της τονωτικής αρρενωπότητας φέρνει ένα ελπιδοφόρο μήνυμα. Ο ανδρισμός δεν πρέπει να συνδέεται αποκλειστικά με την εξουσία ή την επιθετικότητα. Μπορεί αντιθέτως να αποτελέσει μια πηγή δύναμης, φροντίδας και συμπόνιας.

Η  τονωτική αρρενωπότητα είναι ένας ανδρισμός που χτίζει, που προσφέρει και που αναγνωρίζει την αξία της ζωής. Είναι η μορφή εκείνη του ανδρισμού που μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο υγιή κοινωνία, όπου οι άνδρες δεν φοβούνται να δείξουν ευαισθησία, ενώ παραμένουν δυνατοί και πρόθυμοι να θυσιαστούν για το καλό των άλλων.

Αυτή η νέα αντίληψη για τον ανδρισμό πρέπει να ενσωματωθεί στον τρόπο που τα σημερινά αγόρια διαπαιδαγωγούνται, βάσει του πώς περιμένουμε να συμπεριφέρονται οι άνδρες στην κοινωνία. Ο σεβασμός, η ευαισθησία και η φροντίδα μπορούν να συνυπάρχουν με τη δύναμη και την αποφασιστικότητα.

Ο ρόλος των υπολοίπων φύλων

Η συζήτηση γύρω από την τονωτική αρρενωπότητα δεν παραβλέπει την προσφορά και τη θυσία των υπόλοιπων φύλων στην κοινωνία. Αντίθετα, αναγνωρίζει ότι οι γυναίκες ανέκαθεν κουβαλούσαν το βάρος της φροντίδας και της θεραπείας, της ενσυναίσθησης και της προσφοράς από την αρχή της ανθρώπινης ιστορίας. Οι γυναίκες, μέσα από τους ρόλους τους ως μητέρες, εργαζόμενες, ακτιβίστριες και ηγέτιδες, έχουν συμβάλλει καθοριστικά στην ευημερία της κοινωνίας και έχουν αντέξει ένα βάρος που συχνά δεν αναγνωρίζεται ή εκτιμάται όσο θα έπρεπε.

Στη σύγχρονη εποχή, όπου αναθεωρούμε τους παραδοσιακούς ρόλους των φύλων, η έννοια της τονωτικής αρρενωπότητας μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στον διαμοιρασμό αυτού του βάρους. Η συμπόνια, η προσφορά και η ενσυναίσθηση δεν είναι ιδιότητες που ανήκουν αποκλειστικά σε ένα φύλο. Αντιθέτως, είναι ανθρώπινες αρετές που μπορούν και πρέπει να αναπτυχθούν από κάθε άτομο, ανεξάρτητα από το φύλο του. Αυτός ο διαμοιρασμός του βάρους της κοινωνικής προσφοράς αποτελεί μια φυσική εξέλιξη προς την ισότητα, όπου η φροντίδα και η θυσία δεν θεωρούνται ούτε αποκλειστικά ανδρικές ούτε γυναικείες πράξεις, αλλά αυτονόητες και βαθιά ανθρώπινες.

Σε μια εποχή που κυριαρχεί η κριτική των ανδρικών ρόλων, η έννοια της τονωτικής αρρενωπότητας δεν στοχεύει να αποκλείσει ή να μειώσει τη συμβολή των γυναικών, αλλά να δημιουργήσει χώρο για έναν νέο τρόπο σκέψης που βλέπει τη φροντίδα και την προσφορά ως συλλογική προσπάθεια. Η πρόκληση για τους άνδρες είναι να συμμετέχουν ενεργά σε αυτό το μοίρασμα, χωρίς να βλέπουν αυτές τις πράξεις ως αποκλειστικά ηρωικές ή υπερφυσικές, αλλά ως μια βαθιά ανθρώπινη ανάγκη.

Η ενσωμάτωση της τονωτικής αρρενωπότητας προσφέρει μια νέα προοπτική. Οι άνδρες καλούνται να αναθεωρήσουν τις συμπεριφορές τους και να υιοθετήσουν έναν ρόλο που δεν απορρίπτει τα παραδοσιακά αρσενικά πρότυπα, αλλά τα αναδιαμορφώνει σε μια μορφή που θεραπεύει, προστατεύει και προσφέρει στην κοινωνία. Οι ηγέτες, οι δάσκαλοι, οι επιστήμονες και οι πυροσβέστες, όπως ο Βασίλης Φλώρας, αποτελούν τα νέα πρότυπα για μια αρρενωπότητα που ενσωματώνει τη δύναμη της προσφοράς χωρίς να ζητά τίποτα σε αντάλλαγμα.

Στο τέλος, η τονωτική αρρενωπότητα προσφέρει μια απάντηση στην τοξική εκδοχή του ανδρισμού. Αποδεικνύει πως οι άνδρες μπορούν να είναι ισχυροί, προστατευτικοί και τρυφεροί, ακριβώς όπως οι γυναίκες έχουν υπάρξει επί αιώνες. Η αληθινή δύναμη δεν κρύβεται στην καταπίεση ή στον έλεγχο, αλλά στην υποστήριξη και στη φροντίδα της κοινότητας, μια πράξη που μπορεί να ενσαρκωθεί από κάθε άτομο, ανεξάρτητα από το φύλο του.

Κλείνοντας, μπορούμε να αναλογιστούμε το εξής: η αρρενωπότητα, όπως και το τζιν με τόνικ, μπορεί να έχει πολλές μορφές. Κάποιες είναι πικρές και επιθετικές, ενώ άλλες είναι αναζωογονητικές, προσφέροντας ισορροπία και αρμονία. Επιλέξτε την τονωτική εκδοχή.

 

☞︎ Διαβάστε επίσης:Τα παιδιά του 21ου αιώνα και η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση μέσω σκληρής πορνογραφίας