Ο άνθρωπος θα σκοντάψει. Είναι o νόμος της βαρύτητας, ο νόμος της ίδιας της ζωής, ο νόμος του γραφείου. Σε δεκάδες επιχειρήσεις κι οργανισμούς εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε το λάθος σαν λεκέ που πρέπει να κρυφτεί ή να μην εμφανιστεί σε ευρεία κλίμακα. Η αλήθεια είναι πως το λάθος (και τα λάθη) είναι το καλύτερο δωρεάν σεμινάριο που προσφέρει η πραγματικότητα. Ένας ηγέτης που αξίζει τη φήμη του δε φωνάζει «ποιος φταίει;», αλλά ρωτά «τι μάθαμε;». Διότι ο εργαζόμενος που ξέρει ότι έχει τη στήριξη θα τρέξει χιλιόμετρα παραπάνω, αντιθέτως ο εργαζόμενος που φοβάται θα κάνει απλώς τα ελάχιστα για να μην καεί. 

Στήριξη δεν σημαίνει ατιμωρησία, αλλά υπευθυνότητα με νόημα. Ο ηγέτης ορίζει με κρυστάλλινη σαφήνεια τι περιμένει από κάθε μέλος της ομάδας. Όταν όλοι γνωρίζουν το «γιατί» και το «πως» ενός στόχου, το λάθος παύει να είναι αόριστος εφιάλτης και γίνεται συγκεκριμένη απόκλιση, κάτι σαν μια ευκαιρία βελτίωσης, αρκεί να μην επαναλαμβάνεται σαν φάρσα. Ο CEO, ο CFO ή οποιοσδήποτε C-Level ηγέτης δεν κρύβεται, βγαίνει μπροστά όταν κάτι πάει στραβά και ζητά τρία πράγματα: ανάληψη ευθύνης («ναι, έκανα λάθος» χωρίς “αλλά…”), αναγνώριση του αντίκτυπου και επιζητεί την αναθεώρηση της στρατηγικής για να αποφύγει κάτι ανάλογο στο μέλλον («την επόμενη φορά θα…»). Η τιμωρία δεν είναι ο προορισμός· η κατανόηση της αιτίας είναι το χρυσάφι, γιατί ένα λάθος διορθώνεται, μια δικαιολογία όμως διαιωνίζεται κι οδηγεί σε ντόμινο αρνητικών εξελίξεων και συνεπειών. 

Αν ο προϊστάμενος του τμήματος από την άλλη φοράει τη στολή του ντετέκτιβ και σκάβει κάτω από την επιφάνεια: δηλαδή ψάχνει αν το λάθος προήλθε από κενό γνώσης, έλλειψη δεξιότητας ή κακή κρίση μπορεί να φτάσει ευκολότερα στα αίτια … Για κάθε διάγνωση υπάρχει άλλη θεραπεία, είτε εκπαίδευση, είτε coaching, είτε αλλαγή διαδικασίας. Κάθε εσωτερική αυτοψία χτίζει κουλτούρα μάθησης και ο επικεφαλής βάρδιας στην πρώτη γραμμής δε θα πρέπει να ψάχνει ποιον θα «φορτώσει», αλλά να στέκεται πλάι στον άνθρωπο που λύγισε κι αναλύει μαζί του τι θα αλλάξει αύριο. Έτσι γράφονται οι άγραφοι κανόνες: όχι σε εγχειρίδια, αλλά σε μικρές καθημερινές πράξεις. 

Για να ανθίσει αυτή η νοοτροπία απαιτούνται τρία «πιστεύω». Πρώτον ο ηγέτης να είναι φάρος. Να δείχνει δηλαδή πως είναι παράδειγμα προς μίμηση και τι σημαίνει τρυφερότητα, σεβασμός, αξιοκρατική κρίση. Ο φάρος δεν ψάχνει ποιο πλοίο θα φωτίσει, απλώς φωτίζει. Δεύτερον, “καμία ομίχλη” και καθυστέρηση στην ανατροφοδότηση: feedback συγκεκριμένο και έγκαιρο, χωρίς δηλητήριο, ώστε η αστοχία να μετατρέπεται σε νέο στάνταρ ποιότητας. Τρίτον, σπίθα αλλαγής: οι άνθρωποι ενθαρρύνονται να ρισκάρουν ως έναν βαθμό, με κάποιον πλάνο αν θέλετε. Χωρίς σπίθες, δεν ανάβει η φωτιά της καινοτομίας. 

Ο εργαζόμενος που νιώθει ασφαλής, κάνει το βήμα παραπέρα, καινοτομεί, μαθαίνει γρηγορότερα και στις κρίσεις μένει και έχει μάθει τη σπουδαία λέξη-κλειδί, να διαχειρίζεται σωστά. Ο ηγέτης που προσφέρει αυτό το πλαίσιο χτίζει φήμη “σχολείου ταλέντων”, μειώνει τον κίνδυνο παραιτήσεων και κοιμάται πιο ήσυχος, ίσως η πιο υποτιμημένη απόδοση επένδυσης. Βγάλε λοιπόν τη βδομάδα και ρώτησε: όταν η ομάδα σε χρειάστηκε, στάθηκες στο ύψος; Πού πρόσφερες στήριξη, πού έλειψες; Κάθε τέτοια ανασκόπηση σωρεύει μικρές διορθώσεις της πορείας κι αυτές γράφουν νέα κεφάλαια, αυτά μιας κουλτούρας που αντέχει και ανθίζει μέσω του λάθους. 

Τελικά στον κόσμο και την εποχή της ταχύτητας, το λάθος είναι αναπόφευκτο. Το αν θα γίνει ντροπή, συνθήκη διάλυσης ή σκαλοπάτι και συνδετικός κρίκος εξαρτάται από διαχείριση που ακολουθεί. Γίνε ηγέτης που σηκώνει όποιον πέφτει, γίνε το στήριγμα για να σταθεί ο άλλος χωρίς να περιμένεις συγκεκριμένη ανταπόδοση. Όχι γιατί είναι εύκολο, αλλά γιατί έτσι χτίζονται ομάδες που μετατρέπουν το κάθε στραβοπάτημα σε άλμα μπροστά κι αυτό αρκεί για να κερδίσεις και τους ανθρώπους σου και την αγορά. 

*Με στοιχεία από το Psychology Today.

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.