Όλοι εμείς οι άνθρωποι που ζούμε την ζωή μας, που κυκλοφορούμε πολύ ανάμεσα σε ανθρώπους, σε δουλειές, σε μέρες και σε νύχτες βλέπουμε, ακούμε και μαθαίνουμε πολλά. Γνωρίζουμε κόσμο που σημαίνει ότι συζητάμε με κόσμο, ότι μοιραζόμαστε ενίοτε και προσωπικά μας θέματα ή ότι εκθέτουμε, τέλος πάντων, την προσωπικότητά μας διάπλατη.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πολλά: να ερωτευτούμε, να πληγωθούμε, να μάθουμε, να ζήσουμε εμπειρίες, να εξελιχθούμε ως άτομα, να περάσουμε απλώς μερικές ωραίες στιγμές ή φάσεις της ζωής μας. Οδηγεί, σίγουρα, όμως, και σε ένα πράγμα: στο να συζητηθούμε. Αυτό το κείμενο αφιερώνεται σε εκείνες και σε εκείνους που, πιθανά, για πρώτη φορά στην ζωή τους έρχονται (ή μόλις ήρθαν) αντιμέτωποι με το φαινόμενου του κουτσομπολιού που φθάνει (συνήθως παραλλαγμένο επί τα χείρω) στ’ αυτιά τους.
Κι η αφιέρωση, ας ξεκινήσει με μια φράση, σαν προμετωπίδα, μια φράση τσίχλα και κλισέ, πέρα για πέρα, όμως, αληθινή. «Ό,τι κι αν κάνεις, μα ό, τι, θα βρεθεί πάντα κάποιος να σκεφτεί ή να πει κακό για σένα. Άρα, κάνε αυτό που νιώθεις. Έσω αληθινός.» Είναι στην ανθρώπινη φύση το κουτσομπολιό, ο σχολιασμός, η κρίση-είναι ένας μικρός φόρος που πληρώνουμε ως ανθρωπότητα για να μπορούμε να έχουμε, από την άλλη, τις ωραίες μας στιγμές: τις φιλίες, τις σχέσεις, τα γέλια, τις αλληλοϋποστηρίξεις στα δύσκολα. Άλλωστε, κι εγώ που γράφω αυτό το κείμενο κι εσύ που το διαβάζεις ξέρουμε πολύ καλά ότι έχουμε κάνει τις κουτσουκέλες μας: έτσι ή αλλιώς έχουμε συζητήσει ή σχολιάσει κάτι για κάποιον εν τη απουσία του, έχουμε υπάρξει ζηλιάρηδες ή με κακή πρόθεση απέναντι σε κάποιον για τον οποίον μας ρωτούν ή απλώς έρχεται ως θέμα στην κουβέντα κι εμείς ρίχνουμε λασπούλα.
Απλώς, μερικοί συνάνθρωποί μας το έχουν σύστημα αυτό το πράγμα. Κανονικά και με το νόμο.
Τους αρέσει να μιλούν για τους άλλους, ενώ είναι εμφανές ότι όποιος έχει τόσο χρόνο για να μιλά συνέχεια με τους άλλους, μάλλον δεν είναι και πολύ ικανοποιημένος από/με την ζωή του. Τους αρέσει να διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα, επιμένοντας σε πτυχές της που, αν παραφουσκωθούν, πιθανώς οδηγούν σε άλλα συμπεράσματα. Τους ικανοποιεί να βάζουν ανθρώπους να τσακώνονται, να περεξηγούνται. Πιθανώς, τα άτομα αυτά εκκινούν από τον φθόνο για τους άλλους: για την ζωή τους που νομίζουν ότι είναι καλύτερη, για τις σχέσεις τους, για το σώμα τους, για τις νέες πλαστικές τους επεμβάσεις, για το νέο τους κούρεμα, ακόμα και για μια πολιτική τους άποψη που εξέφρασαν.
Κανόνας Νο1: Όποιος άνθρωπος του περιβάλλοντός μας συνεχώς προσέρχεται σε εμάς με μίνι ή λιγότερο μίνι κατηγορητήρια για άλλους ανθρώπους, φίλους του, κοινούς μας γνωστούς, whatever, τότε ένα είναι βέβαιο. Ότι κάνει το ίδιο και με εμάς σε εκείνους. Κάτι λέει, κάτι σκαλίζει για εμάς και το όνομά μας. Η εξαίρεση αφορά φυσικά στους κολλητούς φίλους και φίλες, ανθρώπους που διέπονται πλέον και από μια οικογενειακότητα-ναι, εκεί we spill the tea, που λένε και οι αγγλόφωνοι, εκεί το κουτσομπολιό έχει άλλη διάσταση. Και πάλι, όμως, δε νομίζω να αρέσει σε κανέναν ο κολλητός ή η κολλητή του να έχει μονίμως ένα παράπονο ή ένα πικάντικο νέο για κάθε άνθρωπο με τον οποίο συναναστρέφεται. Αυτό είναι καραμπινάτο red flag.
Κανόνας Νο2: Όταν φθάσουν στ’ αυτιά μας κακά πράγματα που ειπώθηκαν για εμάς, αρχικά ηρεμούμε. Όσα λέγονται δεν έχουν την ίδια βαρύτητα ούτε μας πλήττουν το ίδιο. Είναι άλλο να μάθεις ότι κάποιος τυχαίος σε αποκαλεί κλέφτη και άλλο να μάθεις ότι κάποιος που εκτιμάς λέει ότι τον έκλεψες. Άρα, έχει να κάνει με α)το ποιος μας μεταφέρει την πληροφορία και αν είναι αξιόπιστο άτομο β)το ποιος μαθαίνουμε ότι μιλάει για εμάς γ)το τι ακριβώς λέει.
Αν είσαι μια ωραία γυναίκα με έντονη ζωή και προσωπικότητα, θα έχεις ακούσει σίγουρα ότι είσαι από εκείνες που «την πέφτουν» ή ακόμα ότι «είσαι εύκολη». Αν είσαι πιο εσωστρεφής άνθρωπος, λιγότερο κοινωνικός ας πούμε, μπορεί κάποιος να πει για σένα ότι έχεις κατάθλιψη ή ότι είσαι στον κόσμο σου. Αν έχεις χρήματα και κερνάς, ότι κάνεις επίδειξη και ότι έχεις μεγάλη ιδέα για τον εαυτό σου συν ότι είσαι και λίγο ψώνιο. Αν είσαι ζορισμένη οικονομικά και δεν μπορείς ούτε τιπ να αφήσεις που λέει ο λόγος για ένα διάστημα μικρό ή μεγάλο της ζωής σου, θα πουν ότι είσαι τσιγκούνα, καρμίρω και όλα αυτά. Όλοι λέμε (έστω από μέσα μας!) για όλους όλα. Και κάποια είναι άκρως αληθή. Κάποιοι από εμάς ίσως είμαστε πιο προσεχτικοί προτού σχηματίσουμε κρίση για κάποιον, ειδικά για κάποιον που δεν γνωρίζουμε καλά. Κάποιοι δεν ανοίγουμε το στόμα μας όπου να’ ναι.
Ακούγεται πολύ old fashioned πράγμα το κουτσομπολιό, οι αρνητικές κρίσεις κι όλο αυτό το τοξικό περιβάλλον λυκειακής απόχρωσης, όμως υφίσταται. Σε δουλειές, σε παρέες, σε στέκια, σε καλλιτεχνικές συνυπάρξεις, παντού. Ο κολλητός του αγοριού σου μπορεί αυτή τη στιγμή να σε θάβει στο αγόρι σου. Η μάνα σου μπορεί να λέει στην αισθητικό της αυτή την ώρα κάτι για σένα που αν το άκουγες δεν θα σου άρεσε.
Κανόνας Νο3: Γι’ αυτό μην μασάς. Μην μασάμε! Εμείς να μην κάνουμε ό, τι θα μας ενοχλούσε να μας έκαναν. Να μην μοιραζόμαστε ευαίσθητα δεδομένα κάποιου ατόμου, να μην παραπονιόμαστε για ένα άτομο σε τρίτους προτού εκφάσουμε στον ίδιο τον ενδιαφερόμενο τις ανησυχίες μας. Κι αν λένε για εμάς, ας σταθούμε ψύχραιμοι κι ας εξετάσουμε την συνθήκη. Πάντα υπάρχει η πιθανότητα του ψεύτη αγγελιοφόρου. Ευτυχείς σε μια καινούργια γκομενική κατάσταση; Πάντα θα βρεθεί ένας, έστω ένας, να σου πει κάτι για το ταίρι σου. Από το ότι είναι drug dealer, μέχρι οτι κάνει παρτούζες. Τι κάνεις εκεί; Κρίνεις κατά περίπτωση και αν έστω και λίγο ανησυχείς αρκετά ή κάτι δεν σου αρέσει, μιλάς με το ταίρι. Και το λύνετε. Αν πρόκειται περί παρεξήγησης, δεν ξαναπαίρνετε στα σοβαρά το άτομο που μοιράζει χυδαία κουτσομπολιά. Αν πρόκειται περί κάποιας κρυμμένης αλήθειας, το συζητάτε. Βλέπετε πώς πάει.
Μόνο η επικοινωνία μεταξύ ενδιαφερόμενων, άμεσα ενδιαφερόμενων, σώζει ζωές.
Είναι σημαντικό να διακρίνουμε τις προθέσεις κάποιου που μας μεταφέρει ό, τι κακό μπορεί να λέγεται για εμάς. Θέλει να μας προστατέψει ή απλώς να μας στενοχωρήσει; Μήπως θέλει να βλάψει την σχέση μας με τον υποτιθέμενο κουτσομπόλη; Ο κύκλος του κουτσομπολιού είναι ατέρμονος κι εμείς μπορούμε κάλλιστα να μην τον συνεχίσουμε. Τι μπορούμε να διορθώσουμε αν θυμώσουμε ή επιχειρήσουμε να λύσουμε την παρεξήγηση με τον άνθρωπο που μιλά άσχημα για εμάς; Στην περίπτωση που μας θίγει υπέρμετρα ή που αναφέρεται και σε μέλη της οικογένειάς μας, το να τον βρούμε και να του μιλήσουμε πιθανώς ενδείκνυται.
Είναι καλό να θυμόμαστε το εξής απλό: κανείς που μας αγαπά και μας ξέρει και μας εκτιμά δεν πρόκειται να πιστέψει έναν άνθρωπο που λέει ψέματα για εμάς. Επειδή, συνήθως, αυτό φοβόμαστε, μην δηλαδή μια αρνητική κουβέντα κάποιου μάς θίξει στα μάτια ανθρώπων που συμπαθούμε και ευγνωμονούμε, μη νομίσουν αυτοί κάτι κακό για εμάς. Μα, είναι δυνατόν; Μια καλή μας φίλη θα ακούσει ότι εμείς την πέσαμε στο αγόρι της ή ότι κακοποιούμε ζωάκια ή ότι συμμετέχουμε σε παράνομες κοκορομαχίες και θα το πιστέψει; Αν ναι, ίσως πρέπει να επανεξετάσουμε το πόσο καλή φίλη μας είναι στ’ αλήθεια.
«Δεν με ενδιαφέρει τι λέει αυτό το άτομο για εμένα. Έχει πει αρκετά και για άλλους και είναι, συνήθως, ψέματα.»
«Μην μου ξαναπείς σε παρακαλώ τι σκέφτεται ο τάδε για εμένα. Ειλικρινά, είναι ένας άνθρωπος που δεν με αφορά στην ζωή μου, ούτε με γνωρίζει τόσο καλά για να έχει άποψη. Ας τον αφήσουμε να πιστεύεις ό, τι θέλει.»
«Σε ευχαριστώ που με ενημερώνεις για όσα άκουσες. Το εκτιμώ. Θα πάρω τα μέτρα μου. Τι άλλα νέα εσύ;»
Αυτές είναι μερικές ενδεδειγμένες απαντήσεις που μπορούμε να έχουμε απέναντι στην είδηση ενός δυσάρεστου κουτσομπολιού εναντίον μας. Και η ζωή συνεχίζεται, γιατί πρέπει. Αν πράγματα που αγαπάμε ή εγκρίνουμε εμείς θεωρούνται χαμερπή και άξια χλευασμού από κάποιους, γούστο τους και καπέλο τους-απλώς, δεν μπορούν να αποτελούν καθημερινότητά μας και μέρος της ζωής μας. Αν κάτι στ’ αλήθεια κάναμε κακό και συζητήθηκε κάπως παραπάνω (που κι αυτό δεν είναι πάντοτε οκ), τότε μπορούμε να εξακριβώσουμε αν το σφάλμα μας πλήγωσε αυτόν που μας συζητά και το ότι μας συζητά είναι ο άγαρμπος τρόπος του να δείξει ότι πληγώθηκε.
Όλα λύνονται, αλλά κάποια γίνεται και να μη λυθούν γιατί, απλώς, είναι καλό να επιλέγουμε πού σπαταλάμε την ενέργειά μας. Είμαστε βέβαιοι ότι θέλουμε να εξακριβώσουμε ή να θυμώσουμε για το ότι η κολλητή της γυναίκας του αδερφού μας είπε στον γάμο μας στην κουμπάρα ότι είμαστε τρελοί οικογενειακώς; Νεόπλουτοι; Μασόνοι; Ψεκασμένοι;
