Υπάρχει κάποιο μυστικό που βοηθά να εξηγηθεί γιατί τόσο διαφορετικοί άνθρωποι όπως ο David Bowie, ο Samuel L. Jackson και η Charli XCX φαίνονται όλοι τόσο γεμάτοι αυτοπεποίθηση, με μια λέξη, κουλ; Μια νέα έρευνα υποδηλώνει ότι έξι συγκεκριμένα γνωρίσματα είναι κοινά σ’ αυτούς τους ανθρώπους: οι κουλ εξωστρεφείς, ηδονιστές, ισχυροί, περιπετειώδεις, ανοιχτοί και αυτόνομοι. 

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα στο περιοδικό Journal of Experimental Psychology: General, εξέτασε σχεδόν 6.000 συμμετέχοντες από 12 χώρες ανά τον κόσμο. Οι αντιλήψεις τους για το τι συνιστά «κουλ» ήταν παρόμοιες, ανεξάρτητα από τον τόπο κατοικίας ή τις διαφορές σε ηλικία, εισόδημα, εκπαίδευση ή φύλο. 

«Αυτό που με άφησε άναυδο ήταν το γεγονός ότι το αποτέλεσμα ήταν σχεδόν παντού το ίδιο» δήλωσε ο Caleb Warren, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης και καθηγητής στο Eller College of Management του Πανεπιστημίου της Αριζόνα, ο οποίος μελετά την ψυχολογία του καταναλωτή επί δύο δεκαετίες. 

Ο κάθε συμμετέχων έπρεπε να αναγνωρίσει τη λέξη “cool” στα αγγλικά, χωρίς μετάφραση, κάτι που υποδηλώνει ότι ήταν ήδη εξοικειωμένος — ή ίσως και γοητευμένος — με τις αντιλήψεις περί κουλ που προέρχονται από πλούσιες δυτικές χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες. 

Με αυτήν την έννοια, τα δεδομένα προσφέρουν ένα παράθυρο στη διάδοση των πολιτισμικών πεποιθήσεων από μια ομάδα ανθρώπων σε μια άλλη, είπε ο Joseph Henrich, ανθρωπολόγος και καθηγητής εξελικτικής βιολογίας του ανθρώπου στο Χάρβαρντ. 

Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι γενικά ότι οι κουλ άνθρωποι είναι φιλικοί, ικανοί, μοντέρνοι και ελκυστικοί. Όμως ο Dr. Warren και οι συνεργάτες του ήθελαν να μάθουν τι κάνει κάποιον ειδικά «κουλ» και όχι απλώς «καλό». Έτσι ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να σκεφτούν τέσσερα συγκεκριμένα άτομα: ένα κουλ, ένα μη κουλ, ένα καλό και ένα “μη καλό”. Στη συνέχεια τους ζήτησαν να αξιολογήσουν το καθένα απαντώντας σε ερωτηματολόγια που, συνολικά, αξιολογούσαν 15 διαφορετικά γνωρίσματα. 

Παρότι τα κουλ και τα καλά άτομα μοιράζονταν ορισμένα χαρακτηριστικά, τα καλά θεωρούνταν περισσότερο προσαρμοστικά, παραδοσιακά, ασφαλή, ζεστά, ευχάριστα, με αίσθηση της οικουμενικότητας (το κατά πόσον κάποιος βλέπει όλους και όλα ως ίσα ή εξίσου άξια φροντίδας και σεβασμού), συνεπή και ήρεμα. Όσοι θεωρούνταν ικανοί χαρακτηρίζονταν εξίσου κουλ και καλοί. 

Ένα περιοριστικό στοιχείο της μελέτης ήταν ότι όποιος δεν γνώριζε τη λέξη “cool” αποκλειόταν αυτόματα. Ως αποτέλεσμα τα δεδομένα δεν μπορούν να δείξουν πόσο συχνά χρησιμοποιείται η λέξη σε διάφορες χώρες ή αν σε ορισμένους πολιτισμούς αποφέρει υψηλότερο κοινωνικό κύρος. Επιπλέον, αν και στη μελέτη συμμετείχαν άνθρωποι διαφόρων ηλικιών, ο πληθυσμός έγερνε προς τους νέους: ο μέσος όρος ηλικίας στις περισσότερες περιοχές ήταν γύρω στα 30 ή και χαμηλότερα. 

Άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι υπάρχουν σημαντικές πολιτισμικές διαφορές που επηρεάζουν τα γνωρίσματα που εκτιμούμε. 

«Παράγοντες όπως η επιθετικότητα μάς δίνουν υψηλότερο κύρος σε ορισμένες δυτικές κουλτούρες και ταυτόχρονα λιγότερο κύρος στην Ανατολή» δήλωσε ο Mitch Prinstein, επικεφαλής ψυχολογίας στην Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία και συγγραφέας δύο βιβλίων για τη δημοφιλία. 

Η έρευνα δείχνει ότι η επιθυμία να είσαι κουλ είναι ιδιαίτερα έντονη στην εφηβεία, επηρεάζοντας όχι μόνο το τι αγοράζουμε ή ποιον θαυμάζουμε αλλά και το πώς μιλάμε και τι κάνουμε για διασκέδαση. 

Αυτό που θεωρείται κουλ από την ευρύτερη κουλτούρα δεν ταυτίζεται απαραίτητα με ό,τι εσείς προσωπικά βρίσκετε κουλ. Γι’ αυτό ο Dr. Warren και οι συνεργάτες του ζήτησαν από κάθε συμμετέχοντα να σκεφτεί ποιον θεωρεί κουλ και ποιον καλό. Ενδιαφέρον είναι ότι σε όλες τις χώρες τα χαρακτηριστικά που συνδέονται συνήθως με καλοσύνη ή βοήθεια θεωρήθηκαν πιο συχνά «καλά» παρά «κουλ». 

Για τα δημοφιλή παιδιά στο σχολείο, «κύρος σημαίνει κυριαρχία, ορατότητα, προσοχή», εξήγησε ο Dr. Prinstein. «Αλλά αυτό που συμβάλλει στην επιτυχία μακροπρόθεσμα είναι το πόσο αγαπητός είσαι». Το ταμείο όμως δε γίνεται στην εφηβεία, αλλά αρκετά αργότερα στην πορεία της ζωής.

*Με στοιχεία από τους New York Times. 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.