Ζεστό κρασί: Οι καταβολές του απόλυτου χριστουγεννιάτικου ποτού
Όταν η θερμοκρασία πέφτει, τι πιο ωραίο από ένα μεγάλο καζάνι γεμάτο κρασί που αχνίζει, γεμίζοντας το σπίτι με υπέροχα αρώματα εσπεριδοειδών και μπαχαρικών;
Αν και το αρωματικό ζεστό κρασί αποτελεί βασικό στοιχείο των σύγχρονων χριστουγεννιάτικων εορτασμών σε όλη την Ευρώπη και τα έθιμα και οι συνταγές μπορεί να διαφέρουν από χώρα σε χώρα, ο εορταστικός χαρακτήρας του ζεστού, καρυκευμένου κόκκινου κρασιού είναι κοινός σε όλους – όπως και τα συστατικά ζάχαρη, κανέλα και γαρύφαλλο.
Η μακρόχρονη ιστορία του ενσωματώνει παγανιστικές και χριστιανικές παραδόσεις, διασχίζει παλιούς και νέους κόσμους και το καθιέρωσε ως αγαπημένο χριστουγεννιάτικο ποτό, αγαπημένο ποτό των ταξιδιωτών και ένα είδος τονωτικού ροφήματος σε περιόδους ανάρρωσης.
Ένα αρχαίο παγανιστικό παράδοξο
Το ζεστό κρασί είναι ένα αρχαίο ποτό. Μια αρχαιολογική ανασκαφή στον τάφο ενός Αιγύπτιου φαραώ, αποκάλυψε ότι είχε ταφεί μαζί με 4.500 λίτρα καρυκευμένο κρασί καρυκευμένο, ρητίνη δέντρων, σύκα, σταφύλια, κόλιανδρο, φασκόμηλο και μέντα. Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι έσκαβαν επίσης ζεστό κρασί, πασπαλίζοντας το με εσπεριδοειδή και μπαχαρικά, και ίσως το θεωρούσαν ακόμη και ένα είδος φαρμάκου.
Άλλωστε το αρχαιοελληνικό ζεστό κρασί με μέλι και πιπέρι λεγόταν Υπόκρας ή ‘Ιπποκρας , φόρος τιμής στον Ιπποκράτη, τον Έλληνα γιατρό που θεωρείται ο πατέρας της ιατρικής. (Είναι επίσης το όνομα του σάκου ή του κόσκινου του φαρμακοποιού που χρησιμοποιούνταν για το στράγγισμα αυτού του κρασιού).
Ένας σάτυρος πίνει από ένα ποτήρι κρασί
Το κρασί έπαιζε σημαντικό ρόλο στην ιατρική στην ελληνική αρχαιότητα. Στο μοναδικό αρχαίο βιβλίο μαγειρικής που σώζεται μέχρι τις μέρες μας, το De re coquinaria, βλέπουμε μερικές εκδοχές του κρασιού με μπαχαρικά (conditum paradoxum) και του κρασιού με μέλι και πιπέρι.
Το conditum melizomum viatorum συνιστούταν για τους ταξιδιώτες: το μέλι και τα μπαχαρικά λειτουργούσαν ως προστατευτικό, επιτρέποντας στο αλκοόλ να συνοδεύει τους ταξιδιώτες σε μακρινά ταξίδια.
Το conditum paradoxium αποτέλεσε εξέχον χαρακτηριστικό της γιορτής Saturnalia στην αρχαία Ρώμη: ο εορτασμός του χειμερινού ηλιοστασίου για το πέρασμα της μικρότερης ημέρας του έτους και την αναγέννηση του ήλιου.
Οι Βρετανοί αντιμετώπισαν το ζεστό κρασί σε μεγάλο βαθμό, αγκαλιάζοντας την κοινωνική πτυχή του να μοιράζονται ζεστό, γλυκό κρασί με φίλους και γείτονες. Σε περιοχές με περιβόλια, οι αγρότες και οι έκαναν εξορμήσεις στους αγρούς με κρασί καρυκευμένο με μπαχαρικά και μέλι και ευλογούσαν τα δέντρα για να εξασφαλίσουν καλή σοδειά. Σε άλλα μέρη του Ηνωμένου Βασιλείου, τα κάλαντα των Χριστουγέννων θα ανταμείβονταν με φλιτζάνια ζεστό κρασί.
Το Conditum paradoxium ήταν ένα σημαντικό χαρακτηριστικό των ρωμαϊκών χειμερινών γιορτών, των Saturnalia. Uffizi / Wikimedia Commons
Κατά την εποχή της ύστερης Ρωμαϊκής Δημοκρατίας, τα Σατουρνάλια είχαν εξελιχθεί από μονοήμερη γιορτή σε εβδομαδιαία γιορτή που γινόταν κάθε χρόνο από τις 17 έως τις 23 Δεκεμβρίου. Η κατανάλωση ζεστού κρασιού στο πλαίσιο των εορτασμών θεωρήθηκε ότι βοηθούσε στην αποτροπή των χειμερινών ασθενειών και έτσι συνδέθηκε σταθερά με τους εορτασμούς του Δεκεμβρίου.
Προς το τέλος του 4ου αιώνα, αυτός ο παγανιστικός εορτασμός του ηλιοστασίου συνδέθηκε με τον χριστιανισμό και τον εορτασμό των Χριστουγέννων. Μέχρι τον Μεσαίωνα, το ζεστό κρασί είχε καθιερωθεί ως μέρος των εορτασμών σε όλη την Ευρώπη.
Μελετώντας τη συνταγή
Σύμφωνα με διάφορα μεσαιωνικά βιβλία μαγειρικής, το πιο συνηθισμένο από τα γλυκά, καρυκευμένα κρασιά στα τέλη του Μεσαίωνα αναφερόταν ακόμη ως Ιπποκράτης, ενώ ο όρος «ζεστό κρασί» ήρθε πολύ αργότερα.
Όπως και σήμερα, τα συστατικά διέφεραν ανάλογα με την περιοχή, αλλά τα βασικά συστατικά ήταν ζεστό κόκκινο κρασί αναμεμειγμένο με ζάχαρη και αλεσμένα μπαχαρικά – συνήθως τζίντζερ, κανέλα και πιπέρι και μερικές φορές μοσχοκάρυδο και γαρύφαλλο.
Η αναφορά στο ζεστό κρασί φέρνει στο μυαλό εικόνες από σκηνές χιονισμένων τοπίων στη χώρα των θαυμάτων του χειμώνα
Σε όλη την Ευρώπη, το ζεστό κρασί είναι συνώνυμο με σκηνικά σε καρτ ποστάλ στις χιονισμένες Άλπεις, θέρετρα για σκι, άρωμα ψημένων κάστανων και χριστουγεννιάτικες αγορές.
Στη Σουηδία, το glogg σερβίρεται πασπαλισμένο με αμύγδαλα και ζουμερές σταφίδες, οι οποίες έχουν απορροφήσει το κρασί και έχουν πάρει τη γεύση των μπαχαρικών. Συχνά σερβίρεται με τα χαρακτηριστικά σταφιδόψωμα που ονομάζονται Lussekatter.
Bischopswijn (το κρασί του επισκόπου) είναι η ολλανδική ονομασία, προς τιμήν του Αγίου Νικολάου, του επισκόπου που γιορτάζεται κατά τη διάρκεια της γιορτής του Sinterklaas στις αρχές Δεκεμβρίου στις Κάτω Χώρες.
Οι Ιταλοί το αποκαλούν vin hrüle, δηλαδή «καμένο κρασί». Στην Πολωνία ονομάζεται grzane wino και στη Γερμανία gluhwein, που και τα δύο μεταφράζονται ως «ζεστό κρασί».
Στη Σουηδία, το glögg σερβίρεται πασπαλισμένο με αμύγδαλα και ζουμερές σταφίδες, οι οποίες έχουν απορροφήσει το κρασί και έχουν πάρει τη γεύση των μπαχαρικών. Συχνά σερβίρεται με τα χαρακτηριστικά σταφιδόψωμα που ονομάζονται Lussekatter
Το gluhwein είναι τόσο αγαπητό στη Γερμανία, που όταν έκλεισαν οι διάσημες υπαιθριες χριστουγεννιάτικες αγορές τον Δεκέμβριο του 2020 λόγω των περιορισμών του COVID, pop-up πάγκοι με gluhwein άρχισαν να εμφανίζονται σε πάρκα και γωνιές δρόμων σε γερμανικές πόλεις, παρά τους κανόνες.
Αυτό οδήγησε ακόμα και την τότε καγκελάριο της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ σε μια έκκληση στο κοινοβούλιο απευθυνόμενη προς τους πολίτες, ζητώντας τους να στερηθούν το αγαπημένο χριστουγεννιάτικο ποτό τους, ώστε να βοηθήσουν στην αποφυγή της διάδοσης του ιού.
Εξορκίζοντας τη χειμωνιάτικη παγωνιά
Στη Γαλλία ονομάζεται vin chaud που πάει να πει «ζεστό κρασί», και το πιθανότερο είναι να περιέχει αστεροειδές γλυκάνισο. Η σπουδαία γαλλίδα συγγραφέας Colette, σε μια διαφήμιση που έγραψε για έναν Γάλλο έμπορο κρασιών στις αρχές του 20ού αιώνα, περιέγραψε το vin chaud ως «τον μεγάλο εξορκιστή του χειμωνιάτικου crepuscules (λυκόφωτος) που απλώνεται από τις τρεις η ώρα το μεσημέρι».
Κατά τα πρώτα 100 χρόνια του αυστραλιανού εποικισμού, το ζεστό κρασί ποτέ δεν ήταν συνδεδεμένο με τα Χριστούγεννα, αντ’ αυτού, χρησίμευε περισσότερο σε περιόδους ασθένειας ή ανάρρωσης παρά σε περιόδους εορτασμού.
Τον 19ο και τον 20ό αιώνα τα αυστραλιανά βιβλία μαγειρικής το περιλάμβαναν συνήθως σε συνταγές για ασθενείς που ήταν άρρωστοι ή που ανάρρωναν.
Καθώς κανείς δεν έχει ψευδαισθήσεις σήμερα ότι ένα μεγάλο καζάνι γεμάτο με ζεστό κόκκινο κρασί ανακατεμένο με μεγάλες ποσότητες ζάχαρης είναι καλή για την υγεία, παρόλα αυτά μπορούμε να βρούμε ένα σωρό ευφάνταστες δικαιολογίες για να το καταναλώσουμε.
Σήμερα, σχεδόν κάθε πολιτισμός σε όλο τον κόσμο απολαμβάνει κάποια μορφή ζεστού κρασιού σιγοβρασμένο με μπαχαρικά, ζάχαρη και φρούτα. Είτε το αποκαλείτε gløgg, gluhwein, wassail ή ζεστό κρασί, υπάρχει πάντα κάτι αρκετά ικανοποιητικό σε εκείνη την γλυκιά αίσθηση που προέρχεται από την κατανάλωση αρωματικού ζεστού βίνου με φίλους.
Όταν η θερμοκρασία πέφτει, τι πιο ωραίο από ένα μεγάλο καζάνι γεμάτο κρασί που αχνίζει, γεμίζοντας το σπίτι με υπέροχα αρώματα εσπεριδοειδών και μπαχαρικών;
Όταν η θερμοκρασία πέφτει, τι πιο ωραίο από ένα μεγάλο καζάνι γεμάτο κρασί που αχνίζει, γεμίζοντας το σπίτι με υπέροχα αρώματα εσπεριδοειδών και μπαχαρικών;
Εμείς και οι συνεργάτες μας αποθηκεύουμε ή/και έχουμε πρόσβαση σε πληροφορίες σε μια συσκευή, όπως cookies και επεξεργαζόμαστε προσωπικά δεδομένα, όπως μοναδικά αναγνωριστικά και τυπικές πληροφορίες που αποστέλλονται από μια συσκευή για εξατομικευμένες διαφημίσεις και περιεχόμενο, μέτρηση διαφημίσεων και περιεχομένου, καθώς και απόψεις του κοινού για την ανάπτυξη και βελτίωση προϊόντων.
Με την άδειά σας, εμείς και οι συνεργάτες μας ενδέχεται να χρησιμοποιήσουμε ακριβή δεδομένα γεωγραφικής τοποθεσίας και ταυτοποίησης μέσω σάρωσης συσκευών. Μπορείτε να κάνετε κλικ για να συναινέσετε στην επεξεργασία από εμάς και τους συνεργάτες μας όπως περιγράφεται παραπάνω. Εναλλακτικά, μπορείτε να αποκτήσετε πρόσβαση σε πιο λεπτομερείς πληροφορίες και να αλλάξετε τις προτιμήσεις σας πριν συναινέσετε ή να αρνηθείτε να συναινέσετε.
Λάβετε υπόψη ότι κάποια επεξεργασία των προσωπικών σας δεδομένων ενδέχεται να μην απαιτεί τη συγκατάθεσή σας, αλλά έχετε το δικαίωμα να αρνηθείτε αυτήν την επεξεργασία. Οι προτιμήσεις σας θα ισχύουν μόνο για αυτόν τον ιστότοπο. Μπορείτε πάντα να αλλάξετε τις προτιμήσεις σας επιστρέφοντας σε αυτόν τον ιστότοπο ή επισκεπτόμενοι την πολιτική απορρήτου μας.
Εμείς και οι συνεργάτες μας αποθηκεύουμε ή έχουμε πρόσβαση σε πληροφορίες σε συσκευές, όπως cookies και επεξεργαζόμαστε προσωπικά δεδομένα, όπως μοναδικά αναγνωριστικά και τυπικές πληροφορίες που αποστέλλονται από μια συσκευή για τους σκοπούς που περιγράφονται παρακάτω. Μπορείτε να κάνετε κλικ για να συναινέσετε στην επεξεργασία από εμάς και τους συνεργάτες μας για τους εν λόγω σκοπούς. Εναλλακτικά, μπορείτε να κάνετε κλικ για να αρνηθείτε να συναινέστε ή να αποκτήσετε πρόσβαση σε πιο λεπτομερείς πληροφορίες και να αλλάξετε τις προτιμήσεις σας πριν συναινέσετε. Οι προτιμήσεις σας θα ισχύουν μόνο για αυτόν τον ιστότοπο. Λάβετε υπόψη ότι κάποια επεξεργασία των προσωπικών σας δεδομένων ενδέχεται να μην απαιτεί τη συγκατάθεσή σας, αλλά έχετε το δικαίωμα να αρνηθείτε αυτήν την επεξεργασία. Μπορείτε πάντα να αλλάξετε τις προτιμήσεις σας επιστρέφοντας σε αυτόν τον ιστότοπο ή επισκεπτόμενοι την πολιτική απορρήτου μας.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. These cookies ensure basic functionalities and security features of the website, anonymously.
Cookie
Duration
Description
cookielawinfo-checkbox-advertisement
1 year
Set by the GDPR Cookie Consent plugin, this cookie is used to record the user consent for the cookies in the "Advertisement" category .
cookielawinfo-checkbox-analytics
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics".
cookielawinfo-checkbox-functional
11 months
The cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional".
cookielawinfo-checkbox-necessary
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary".
cookielawinfo-checkbox-others
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other.
cookielawinfo-checkbox-performance
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance".
CookieLawInfoConsent
1 year
Records the default button state of the corresponding category & the status of CCPA. It works only in coordination with the primary cookie.
viewed_cookie_policy
11 months
The cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data.
Functional cookies help to perform certain functionalities like sharing the content of the website on social media platforms, collect feedbacks, and other third-party features.
Performance cookies are used to understand and analyze the key performance indexes of the website which helps in delivering a better user experience for the visitors.
Analytical cookies are used to understand how visitors interact with the website. These cookies help provide information on metrics the number of visitors, bounce rate, traffic source, etc.
Cookie
Duration
Description
_ga
2 years
The _ga cookie, installed by Google Analytics, calculates visitor, session and campaign data and also keeps track of site usage for the site's analytics report. The cookie stores information anonymously and assigns a randomly generated number to recognize unique visitors.
_gat_gtag_UA_222713851_1
1 minute
Set by Google to distinguish users.
_gid
1 day
Installed by Google Analytics, _gid cookie stores information on how visitors use a website, while also creating an analytics report of the website's performance. Some of the data that are collected include the number of visitors, their source, and the pages they visit anonymously.
CONSENT
2 years
YouTube sets this cookie via embedded youtube-videos and registers anonymous statistical data.
Advertisement cookies are used to provide visitors with relevant ads and marketing campaigns. These cookies track visitors across websites and collect information to provide customized ads.
Cookie
Duration
Description
advanced_ads_browser_width
1 month
This cookie is set by Advanced ads plugin.This cookie is used to measure and store the user browser width for adverts.
VISITOR_INFO1_LIVE
5 months 27 days
A cookie set by YouTube to measure bandwidth that determines whether the user gets the new or old player interface.
YSC
session
YSC cookie is set by Youtube and is used to track the views of embedded videos on Youtube pages.
yt-remote-connected-devices
never
YouTube sets this cookie to store the video preferences of the user using embedded YouTube video.
yt-remote-device-id
never
YouTube sets this cookie to store the video preferences of the user using embedded YouTube video.