Στις κοπάνες από το σχολείο, που μαζευόμασταν σε ένα από τα πολλά καφέ της Φωκίωνος ή στον Λέντζο στο Παγκράτι, όλοι πίναμε φραπέ γλυκό με γάλα. Για την ακρίβεια «γαλακτομπούρεκο» όπως τον αποκαλούσα και τον γνώριζε έτσι και η σερβιτόρα. Ερχόταν σε μεγάλο ψηλό ποτήρι, με λαχταριστό αφρό και μπόλικα παγάκια. Αυτός ήταν ο καφές που με συνόδεψε μετά και στις σπουδές στο Πανεπιστήμιο. Αλλά αυτός ήταν και ο καφές που έφτιαχνα στους φίλους μου στην Μαδρίτη όταν πήγα να συνεχίσω τις σπουδές μου. Όλα αυτά βέβαια, πριν με «χτυπήσει» το κύμα του espresso και πριν γνωριστούμε καλά με τον καφέ φίλτρου. Και κάπως έτσι ο καφές φίλτρου μπήκε πίσω στο ράφι και ο φραπέ ξεχάστηκε. Μέχρι πριν από λίγες μέρες, που ένας κολλητός μου ζήτησε να του φτιάξω έναν. «Να πιούμε μια φραπεράδα έξω στο μπαλκόνι που έχει ήλιο;» με ρώτησε και εγώ τον κοίταζα σαν εξωγήινος. «Φραπέ; Μήπως, καλύτερα έναν freddo espresso, έναν cold brew ή έναν iced brew, βρε αδερφέ» του είπα εγώ και εκείνος μου απάντησε να αφήσω τις «φλοριές». Έλα όμως, που στο σπίτι μπορεί να είχα όλους τους καφέδες του κόσμου, όχι όμως στιγμιαίο. «Μα είναι δυνατόν να μην έχει τον “ελληνικότερο” καφέ;», μου είπε φανερά απογοητευμένος.

Αν και το όνομα του είναι γαλλικό (προέρχεται από τη γαλλική λέξη «frappé», που σημαίνει «χτυπημένος»), ο εν λόγω καφές είναι 100% ελληνικός – πιο ελληνικός και από τον λεγόμενο «ελληνικό καφέ» (μιλάμε για αυτόν που φτιάχνεται στο μπρίκι). Σύμφωνα, λοιπόν, με τον αστικό μύθο που επικρατεί, δημιουργήθηκε τυχαία το 1957 στη Θεσσαλονίκη, κατά την διάρκεια της 22ης Διεθνούς Έκθεσης. Ένας υπάλληλος που δούλευε σ’ αυτήν, ο Δημήτρης Βακόνδιος, λάτρης του ζεστού στιγμιαίου. Στην προσπάθεια του να φτιάξει έναν, διαπίστωσε ότι δεν είχε ζεστό νερό. Έτσι, έβαλε μέσα σ’ ένα σέικερ δύο κουταλιές από στιγμιαίο καφέ, λίγη ζάχαρη και κρύο νερό. Τα χτύπησε και έτσι γεννήθηκε ο φραπέ.

Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει κάποια συνταγή για τον φραπέ. Ο καθένας μπορεί να ακολουθεί την δική του, ανάλογα με τα γούστα και τις προτιμήσεις. Παρ’ όλα αυτά, θα λέγαμε ότι χρειάζονται δύο κουταλιές του γλυκού από στιγμιαίο καφέ, μια κουταλιά του γλυκού επίσης ζάχαρη, γάλα (εβαπορέ συνήθως) και λίγο νερό σε θερμοκρασία δωματίου για να μπορέσουν οι κόκκοι του καφέ να διαλυθούν εύκολα. Βέβαια, η ζάχαρη και το γάλα είναι συστατικά που μπορεί και να λείπουν. Αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι η ποσότητα του νερού που θα χρησιμοποιήσουμε για το «χτύπημα» του καφέ, που δεν θα πρέπει να είναι μεγάλη, μιας και δημιουργείται πολύ αφρός. Αφού, λοιπόν, χτυπήσουμε όλα τα υλικά και δημιουργηθεί μια όμορφη κι αέρινη κρέμα, απογεμίζουμε το ποτήρι με κρύο νερό και προσθέτουμε πάγο.

Ο φραπέ έχει γίνει βάση για πολλές ακόμα συνταγές. Η πιο γνωστή βέβαια είναι αυτή με μια μπάλα παγωτού μέσα στο ποτήρι. Συνήθως μιλάμε για μια μπάλα σοκολάτας ή κρέμας. Βέβαια οι πιο τολμηροί τον συνδυάζουν και με άλλες γεύσεις όπως μπανάνα ή φράουλα. Προσωπικά δεν θα σας το συνιστούσα, όμως γούστα είναι αυτά. Υπάρχει και η εκδοχή με αλκοόλ, στην οποία ένα ακόμα βασικό συστατικό της είναι το Baileys. Αυτό χαρίζει στο ρόφημα μια πιο βελούδινη υφή και έναν πιο γλυκό χαρακτήρα. Στο ίδιο γλυκό μοτίβο είναι και η παραλλαγή όπου το γάλα εβαπορέ αντικαθίσταται από ζαχαρούχο. Όπως καταλαβαίνετε σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για ένα αρκετά γλυκό καφέ. Τέλος, έχουμε συναντήσει και μια πιο εντυπωσιακή εκδοχή του, με κρέμα σαντιγί από πάνω και σιρόπι είτε καραμέλας, είτε σοκολάτας.

Ο στιγμιαίος καφές και κατά συνέπεια ο φραπέ, λόγω της καφεΐνης που διαθέτει μπορεί να δράσει σαν διεγερτικό και τονωτικό για τον οργανισμό. Σε αυτό το σημείο να καταρρίψουμε και έναν αστικό μύθο που θέλει τον στιγμιαίο καφέ να περιέχει τη μεγαλύτερη ποσότητα καφεΐνης ανά φλιτζάνι, πράγμα που δεν ισχύει. Η ποσότητα της καφεΐνης του κυμαίνεται από 65 έως 100 mg ενώ ο καφές φίλτρου φτάνει τα 120 mg καφεΐνης. Επίσης έχει αντιοξειδωτικά συστατικά που προστατεύουν τα κύτταρά ενάντια στην πρόωρη γήρανση και την εμφάνιση χρόνιων παθήσεων. Τέλος, ο στιγμιαίος καφές δεν παχαίνει μιας και περιέχει μόνο 2 θερμίδες. Εκείνα όμως, που τον καθιστούν θερμιδική βόμβα, είναι τα επιπλέον συστατικά του όπως ζάχαρη, γάλα, κρέμα ή παγωτό.

Και αφού σας είπα όλα αυτά και μετά το κράξιμο του κολλητού, ο στιγμιαίος καφές μπήκε ξανά στο ράφι μαζί με τους άλλους και όχι πίσω πίσω αυτή την φορά. Άλλωστε σύμφωνα με πολλές έρευνες, που έχουν γίνει τελευταίο ο φραπέ, είναι ο καφές που προτιμούν να πίνουν οι περισσότεροι Έλληνες σπίτι τους. Γιατί να λείπει από δικό μου;