Πρόσφατα διάβασα ένα άρθρο στο Aeon που ένιωσα να ταυτίζομαι πλήρως σχετικά με την άνοδο διαφόρων πνευματικών υποκουλτούρων που ξεμυτίζουν όλο και πιο συχνά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ορισμένες από τις διαπιστώσεις του άρθρου με έβαλαν σε σκέψεις….
«Κεντρική θέση στην ερμητική σκέψη κατείχε το δόγμα: “όπως πάνω έτσι και κάτω”. Τα πάντα συνδέονται, από την κίνηση των άστρων και των πλανητών μέχρι την εσωτερική λειτουργία ενός εντόμου. Η κατανόηση αυτών των μυστικών συνδέσεων και η αξιοποίησή τους ήταν το κλειδί για την επιτυχημένη τέχνη του μάγου. Κεντρική, επίσης, ήταν η απόκρυφη φύση της γνώσης του μάγου. Ο μάγος έβλεπε πράγματα, και συνδέσεις, που οι συνηθισμένοι ή μη μυημένοι άνθρωποι δεν μπορούσαν να δουν».
«Όποιος διαμορφώνει την αντίληψη των άλλων, προκειμένου να αποκτήσει αυτό που επιθυμεί, εξασκεί τη μαγεία».
«Το “Όπως πάνω, έτσι και κάτω”, σε αυτό το πλαίσιο, θα λέγαμε ότι αναφέρεται λιγότερο στη σχέση μεταξύ, των φυτών με τους πλανήτες, και περισσότερο στη σχέση μεταξύ της ανθρώπινης ψυχής με τον ανθρώπινο πολιτιστικό βίο. Αλλάξτε το μυαλό ενός ανθρώπου – και μπορεί να αλλάξετε τον κόσμο”».
«Όπως τα παζάρια μιας γριάς μάγισσας των περασμένων εποχών, συμφωνούμε να πουλήσουμε μέρη του εαυτού μας – τα μάτια μας – σε αντάλλαγμα μερικές εικονικές εκπληρώσεις της επιθυμίας μας που συσκευάζονται από πολυεθνικούς ισχυρούς τεχνολογικούς τιτάνες και προικισμένους influencers, ικανούς να γίνουν “viral” με ένα meme ή ένα tweet. Τα memes, σε αυτή την αφήγηση, γίνονται οι σύγχρονες εκδοχές της σφραγίδας του μάγου: μια μαγική εικόνα εξουσιοδοτημένη να μεταφέρει την επιθυμητή ενέργεια του μάγου“.
Στην εποχή μας, όπου οι πληροφορίες είναι άφθονες και εύκολα προσβάσιμες μέσω του διαδικτύου, αντιμετωπίζουμε βαθιές ψυχολογικές ρωγμές. Ιστορικά, μορφές όπως οι ιερείς της ενορίας ή κάποιος μάγος κρατούσαν τα κλειδιά της γνώσης, της αλήθειας και της σοφίας. Στις μέρες μας, που το διαδίκτυο έχει εκδημοκρατίσει την πρόσβαση στην πληροφορία, καθιστώντας τον καθένα από εμάς, κατά μία έννοια, τον δικό μας ερευνητή της αλήθειας, δημιουργό και, υπό μία πιο μυστικιστική έννοια, μάγο.
Καθώς περιηγούμαστε σε ένα πολύπλοκο πλέγμα αβεβαιοτήτων και ερωτημάτων που αψηφούν τις μονοδιάστατες απαντήσεις, οι παραδοσιακοί θεματοφύλακες της γνώσης έχουν χάσει την πρωτοκαθεδρία του ρόλου τους ως οι μοναδικοί εκφραστές της αλήθειας. Τώρα, είστε ένα Tweet μακριά από το να αλλάξετε τις αντιλήψεις και τις αλήθειες χιλιάδων ανθρώπων. Αυτή η αλλαγή μεταβάλλει δραματικά την αντίληψή μας για την πραγματικότητα, ενώνοντας το πραγματικό με το εικονικό με πρωτοφανείς τρόπους. Το φαινόμενο των deep fake βίντεο, των επεξεργασμένων φωτογραφιών και των κατασκευασμένων ιστοριών, παρά το γεγονός ότι ψεύδονται, εντούτοις, έχουν τεράστια επιρροή στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης.
Αυτή η μετα-πραγματικότητα επηρεάζει την αντίληψή μας για την αλήθεια, η οποία προέρχεται από την ολοένα αυξανόμενη δυσκολία μας να πείσουμε τον εαυτό μας για βεβαιότητες. Και όταν η κατανόηση της αλήθειας και της ταυτότητάς σας αναδιαμορφώνεται, αντίστοιχα οι ορμές και οι επιθυμίες σας υπόκεινται σε μια παρόμοια διαδικασία.
Σε ένα διαδικτυακό τοπίο όπου η υποκειμενική αλήθεια τίθεται υπό έλεγχο όλο και πιο πολύ (και σε πολλές περιπτώσεις δικαιολογημένα), το διαδίκτυο αναδεικνύεται σε ένα πεδίο όπου κυριαρχούν οι αντικειμενικές πραγματικότητες. Η δύναμη πειθούς ενός ατόμου ή μιας ομάδας μπορεί να διαμορφώσει συλλογικές πεποιθήσεις, κάτι που θυμίζει την έννοια της «φανέρωσης” (Πώς λένε ορισμένοι πιστοί ακόμα και στις μέρες μας, «Της φανερώθηκε ο Άγιος Νικόλαος στον ύπνο της». Αυτό παρουσιάζει εντυπωσιακή ομοιότητα με τις τακτικές των εταιριών που διαμορφώνουν την κοινή γνώμη μέσω επεξεργασμένων εικόνων και αφηγήσεων μέσω ενός παντοδύναμου αλγόριθμου που έχουν στη διάθεσή τους, ένας παραλληλισμός που παρατηρείται στις πρακτικές όσων πιστεύουν στο νόμο της έλξης.
Τι είναι μια μαγική σφραγίδα; Είναι η απεικόνιση της επιθυμίας σου σε σύμβολο με σκοπό να κάνεις την επιθυμία σου πραγματικότητα. Η κατασκευή και ενεργοποίηση μαγικής σφραγίδας είναι από τις πιο απλές πρακτικές μαγείας.
Οι Influencers του διαδικτύου και η επιχειρηματική ελίτ δίνουν βάση στην επεξεργασία εικόνων ώστε να επηρεάσουν τις υποκειμενικές ορμές και επιθυμίες των καταναλωτών. Και αυτό μου έφερε αμέσως στο μυαλό το επιχείρημα του Γκυ Ντεμπόρ στην “Κοινωνία του Θεάματος“, ο οποίος έλεγε ότι «το θέαμα είναι το κεφάλαιο που έχει φτάσει σε τέτοιο βαθμό συσσώρευσης ώστε να γίνει εικόνα». Έτσι και το περιεχόμενο που γίνεται viral, λειτουργεί ως ισχυρός φορέας πολιτιστικών συμβόλων και ιδεών, όπου όντως μετατρέπονται σε “μαγικές σφραγίδες“. Ενσωματώνουν το θέαμα της κοινωνίας, όπου η πραγματικότητα αντικαθίσταται από εικόνες και αναπαραστάσεις που γίνονται πιο αληθινές από την ίδια την πραγματικότητα.
«Το θέαμα είναι το κεφάλαιο που έχει φτάσει σε τέτοιο βαθμό συσσώρευσης ώστε να γίνει εικόνα»
Γκυ Ντεμπόρ, Κοινωνία του Θεάματος
Η πραγματικότητά μας γίνεται πιο ρευστή, επηρεαζόμενη από τις επόμενες σφαλιάρες πιο μαγικής ρητορικής.
Το διαδίκτυο έχει εξελιχθεί σε έναν πολύπλοκο χώρο αμέτρητων πραγματικοτήτων, συνυφασμένων με τα μέσα ενημέρωσης, τον πολιτισμό και την αντίληψη. Αυτή η ρευστότητα αμφισβητεί τις παραδοσιακές αντιλήψεις μιας μοναδικής, αντικειμενικής αλήθειας, αντικαθιστώντας τες με ένα πλήθος κατακερματισμένων υποκειμενικών πραγματικοτήτων.
Έτσι και το περιεχόμενο που γίνεται viral, λειτουργεί ως ισχυρός φορέας πολιτιστικών συμβόλων και ιδεών, όπου όντως μετατρέπονται σε “μαγικές σφραγίδες”.
Οι εικονικοί χώροι στους οποίους κατοικούμε, τόσο στο διαδίκτυο όσο και στο μυαλό μας, αλλάζουν ριζικά την αντίληψή μας για την πραγματικότητα. Η άνοδος της πνευματικότητας της νέας εποχής μπορεί να θεωρηθεί ως απάντηση στην ασάφεια της αλήθειας στην ψηφιακή εποχή. Οι πρακτικές αυτές παρέχουν ένα ευέλικτο πλαίσιο για τη δημιουργία νοήματος, αντανακλώντας τη ρευστή φύση του ψηφιακού περιβάλλοντος. Δεν πρόκειται για την αποκάλυψη κάποιας ακλόνητης αλήθειας, αλλά για την κατασκευή προσωπικών αφηγήσεων και ενός συστήματος πεποιθήσεων που βρίσκουν απήχηση σε ατομικό επίπεδο.
Σήμερα, το αρχέτυπο του μάγου ενσαρκώνεται από εταιρείες τεχνολογίας που χειρίζονται αλγόριθμους και διάφορους influencers που λένε τα ζώδια. Αυτοί οι σύγχρονοι μάγοι επηρεάζουν τις σκέψεις και τις πεποιθήσεις, συχνά υποσυνείδητα, μέσω viral περιεχομένου. Σε αυτό το πλαίσιο, η μαγεία αφορά τη διαμόρφωση των αντιλήψεων ώστε να ευθυγραμμιστούν με μια επιθυμητή πραγματικότητα, μια τεχνική που χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο τόσο στο πνευματικό όσο και στο ψηφιακό πεδίο.
Θα ήθελα εδώ να σημειωθεί ότι δεν κάνω κάποια αξιολογική κρίση σχετικά με αυτό. Ή τουλάχιστον δεν είναι αυτή η πρόθεσή μου.
Ωστόσο, παρατηρώ ότι η διάκριση που κάνουμε μεταξύ του πραγματικού και του εικονικού αρχίζει να γίνεται όλο και πιο θολή. Πιστεύω ότι ζούμε σε μια εποχή ολοένα και πιο αποσπασματικών αντιλήψεων- ως εκ τούτου, στερούμαστε μιας ξεκάθαρης αλήθειας, γεγονός που μας οδηγεί σε μηχανισμούς που έχουν ως στόχο να δώσουν νόημα στις αβεβαιότητες: τις πνευματικές πρακτικές.
Οι πνευματικές πρακτικές χρησιμεύουν ως μέσο για την εύρεση συνοχής και νοήματος. Επίσης, διαπιστώνουμε τη διευρυμένη ναρκισσιστική παρόρμηση να προσπαθήσουμε να πείσουμε τους ανθρώπους να ενστερνιστούν τη δική μας αλήθεια και ταυτότητα.
Υπάρχει άλλωστε καλύτερος τρόπος για να πείσετε τους άλλους για την δική σας αλήθεια, από το να τους παρασύρετε στην εικονική σας πραγματικότητα;
❈Δείτε επίσης: Ο Θεός ζει στο ίντερνετ – Το New Age την εποχή των social media
Πρόσφατα διάβασα ένα άρθρο στο Aeon που ένιωσα να ταυτίζομαι πλήρως σχετικά με την άνοδο διαφόρων πνευματικών υποκουλτούρων που ξεμυτίζουν όλο και πιο συχνά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ορισμένες από τις διαπιστώσεις του άρθρου με έβαλαν σε σκέψεις….
«Κεντρική θέση στην ερμητική σκέψη κατείχε το δόγμα: “όπως πάνω έτσι και κάτω”. Τα πάντα συνδέονται, από την κίνηση των άστρων και των πλανητών μέχρι την εσωτερική λειτουργία ενός εντόμου. Η κατανόηση αυτών των μυστικών συνδέσεων και η αξιοποίησή τους ήταν το κλειδί για την επιτυχημένη τέχνη του μάγου. Κεντρική, επίσης, ήταν η απόκρυφη φύση της γνώσης του μάγου. Ο μάγος έβλεπε πράγματα, και συνδέσεις, που οι συνηθισμένοι ή μη μυημένοι άνθρωποι δεν μπορούσαν να δουν».
«Όποιος διαμορφώνει την αντίληψη των άλλων, προκειμένου να αποκτήσει αυτό που επιθυμεί, εξασκεί τη μαγεία».
«Το “Όπως πάνω, έτσι και κάτω”, σε αυτό το πλαίσιο, θα λέγαμε ότι αναφέρεται λιγότερο στη σχέση μεταξύ, των φυτών με τους πλανήτες, και περισσότερο στη σχέση μεταξύ της ανθρώπινης ψυχής με τον ανθρώπινο πολιτιστικό βίο. Αλλάξτε το μυαλό ενός ανθρώπου – και μπορεί να αλλάξετε τον κόσμο”».
«Όπως τα παζάρια μιας γριάς μάγισσας των περασμένων εποχών, συμφωνούμε να πουλήσουμε μέρη του εαυτού μας – τα μάτια μας – σε αντάλλαγμα μερικές εικονικές εκπληρώσεις της επιθυμίας μας που συσκευάζονται από πολυεθνικούς ισχυρούς τεχνολογικούς τιτάνες και προικισμένους influencers, ικανούς να γίνουν “viral” με ένα meme ή ένα tweet. Τα memes, σε αυτή την αφήγηση, γίνονται οι σύγχρονες εκδοχές της σφραγίδας του μάγου: μια μαγική εικόνα εξουσιοδοτημένη να μεταφέρει την επιθυμητή ενέργεια του μάγου“.
Στην εποχή μας, όπου οι πληροφορίες είναι άφθονες και εύκολα προσβάσιμες μέσω του διαδικτύου, αντιμετωπίζουμε βαθιές ψυχολογικές ρωγμές. Ιστορικά, μορφές όπως οι ιερείς της ενορίας ή κάποιος μάγος κρατούσαν τα κλειδιά της γνώσης, της αλήθειας και της σοφίας. Στις μέρες μας, που το διαδίκτυο έχει εκδημοκρατίσει την πρόσβαση στην πληροφορία, καθιστώντας τον καθένα από εμάς, κατά μία έννοια, τον δικό μας ερευνητή της αλήθειας, δημιουργό και, υπό μία πιο μυστικιστική έννοια, μάγο.
Καθώς περιηγούμαστε σε ένα πολύπλοκο πλέγμα αβεβαιοτήτων και ερωτημάτων που αψηφούν τις μονοδιάστατες απαντήσεις, οι παραδοσιακοί θεματοφύλακες της γνώσης έχουν χάσει την πρωτοκαθεδρία του ρόλου τους ως οι μοναδικοί εκφραστές της αλήθειας. Τώρα, είστε ένα Tweet μακριά από το να αλλάξετε τις αντιλήψεις και τις αλήθειες χιλιάδων ανθρώπων. Αυτή η αλλαγή μεταβάλλει δραματικά την αντίληψή μας για την πραγματικότητα, ενώνοντας το πραγματικό με το εικονικό με πρωτοφανείς τρόπους. Το φαινόμενο των deep fake βίντεο, των επεξεργασμένων φωτογραφιών και των κατασκευασμένων ιστοριών, παρά το γεγονός ότι ψεύδονται, εντούτοις, έχουν τεράστια επιρροή στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης.
Αυτή η μετα-πραγματικότητα επηρεάζει την αντίληψή μας για την αλήθεια, η οποία προέρχεται από την ολοένα αυξανόμενη δυσκολία μας να πείσουμε τον εαυτό μας για βεβαιότητες. Και όταν η κατανόηση της αλήθειας και της ταυτότητάς σας αναδιαμορφώνεται, αντίστοιχα οι ορμές και οι επιθυμίες σας υπόκεινται σε μια παρόμοια διαδικασία.
Σε ένα διαδικτυακό τοπίο όπου η υποκειμενική αλήθεια τίθεται υπό έλεγχο όλο και πιο πολύ (και σε πολλές περιπτώσεις δικαιολογημένα), το διαδίκτυο αναδεικνύεται σε ένα πεδίο όπου κυριαρχούν οι αντικειμενικές πραγματικότητες. Η δύναμη πειθούς ενός ατόμου ή μιας ομάδας μπορεί να διαμορφώσει συλλογικές πεποιθήσεις, κάτι που θυμίζει την έννοια της «φανέρωσης” (Πώς λένε ορισμένοι πιστοί ακόμα και στις μέρες μας, «Της φανερώθηκε ο Άγιος Νικόλαος στον ύπνο της». Αυτό παρουσιάζει εντυπωσιακή ομοιότητα με τις τακτικές των εταιριών που διαμορφώνουν την κοινή γνώμη μέσω επεξεργασμένων εικόνων και αφηγήσεων μέσω ενός παντοδύναμου αλγόριθμου που έχουν στη διάθεσή τους, ένας παραλληλισμός που παρατηρείται στις πρακτικές όσων πιστεύουν στο νόμο της έλξης.
Τι είναι μια μαγική σφραγίδα; Είναι η απεικόνιση της επιθυμίας σου σε σύμβολο με σκοπό να κάνεις την επιθυμία σου πραγματικότητα. Η κατασκευή και ενεργοποίηση μαγικής σφραγίδας είναι από τις πιο απλές πρακτικές μαγείας.
Οι Influencers του διαδικτύου και η επιχειρηματική ελίτ δίνουν βάση στην επεξεργασία εικόνων ώστε να επηρεάσουν τις υποκειμενικές ορμές και επιθυμίες των καταναλωτών. Και αυτό μου έφερε αμέσως στο μυαλό το επιχείρημα του Γκυ Ντεμπόρ στην “Κοινωνία του Θεάματος“, ο οποίος έλεγε ότι «το θέαμα είναι το κεφάλαιο που έχει φτάσει σε τέτοιο βαθμό συσσώρευσης ώστε να γίνει εικόνα». Έτσι και το περιεχόμενο που γίνεται viral, λειτουργεί ως ισχυρός φορέας πολιτιστικών συμβόλων και ιδεών, όπου όντως μετατρέπονται σε “μαγικές σφραγίδες“. Ενσωματώνουν το θέαμα της κοινωνίας, όπου η πραγματικότητα αντικαθίσταται από εικόνες και αναπαραστάσεις που γίνονται πιο αληθινές από την ίδια την πραγματικότητα.
«Το θέαμα είναι το κεφάλαιο που έχει φτάσει σε τέτοιο βαθμό συσσώρευσης ώστε να γίνει εικόνα»
Γκυ Ντεμπόρ, Κοινωνία του Θεάματος
Η πραγματικότητά μας γίνεται πιο ρευστή, επηρεαζόμενη από τις επόμενες σφαλιάρες πιο μαγικής ρητορικής.
Το διαδίκτυο έχει εξελιχθεί σε έναν πολύπλοκο χώρο αμέτρητων πραγματικοτήτων, συνυφασμένων με τα μέσα ενημέρωσης, τον πολιτισμό και την αντίληψη. Αυτή η ρευστότητα αμφισβητεί τις παραδοσιακές αντιλήψεις μιας μοναδικής, αντικειμενικής αλήθειας, αντικαθιστώντας τες με ένα πλήθος κατακερματισμένων υποκειμενικών πραγματικοτήτων.
Έτσι και το περιεχόμενο που γίνεται viral, λειτουργεί ως ισχυρός φορέας πολιτιστικών συμβόλων και ιδεών, όπου όντως μετατρέπονται σε “μαγικές σφραγίδες”.
Οι εικονικοί χώροι στους οποίους κατοικούμε, τόσο στο διαδίκτυο όσο και στο μυαλό μας, αλλάζουν ριζικά την αντίληψή μας για την πραγματικότητα. Η άνοδος της πνευματικότητας της νέας εποχής μπορεί να θεωρηθεί ως απάντηση στην ασάφεια της αλήθειας στην ψηφιακή εποχή. Οι πρακτικές αυτές παρέχουν ένα ευέλικτο πλαίσιο για τη δημιουργία νοήματος, αντανακλώντας τη ρευστή φύση του ψηφιακού περιβάλλοντος. Δεν πρόκειται για την αποκάλυψη κάποιας ακλόνητης αλήθειας, αλλά για την κατασκευή προσωπικών αφηγήσεων και ενός συστήματος πεποιθήσεων που βρίσκουν απήχηση σε ατομικό επίπεδο.
Σήμερα, το αρχέτυπο του μάγου ενσαρκώνεται από εταιρείες τεχνολογίας που χειρίζονται αλγόριθμους και διάφορους influencers που λένε τα ζώδια. Αυτοί οι σύγχρονοι μάγοι επηρεάζουν τις σκέψεις και τις πεποιθήσεις, συχνά υποσυνείδητα, μέσω viral περιεχομένου. Σε αυτό το πλαίσιο, η μαγεία αφορά τη διαμόρφωση των αντιλήψεων ώστε να ευθυγραμμιστούν με μια επιθυμητή πραγματικότητα, μια τεχνική που χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο τόσο στο πνευματικό όσο και στο ψηφιακό πεδίο.
Θα ήθελα εδώ να σημειωθεί ότι δεν κάνω κάποια αξιολογική κρίση σχετικά με αυτό. Ή τουλάχιστον δεν είναι αυτή η πρόθεσή μου.
Ωστόσο, παρατηρώ ότι η διάκριση που κάνουμε μεταξύ του πραγματικού και του εικονικού αρχίζει να γίνεται όλο και πιο θολή. Πιστεύω ότι ζούμε σε μια εποχή ολοένα και πιο αποσπασματικών αντιλήψεων- ως εκ τούτου, στερούμαστε μιας ξεκάθαρης αλήθειας, γεγονός που μας οδηγεί σε μηχανισμούς που έχουν ως στόχο να δώσουν νόημα στις αβεβαιότητες: τις πνευματικές πρακτικές.
Οι πνευματικές πρακτικές χρησιμεύουν ως μέσο για την εύρεση συνοχής και νοήματος. Επίσης, διαπιστώνουμε τη διευρυμένη ναρκισσιστική παρόρμηση να προσπαθήσουμε να πείσουμε τους ανθρώπους να ενστερνιστούν τη δική μας αλήθεια και ταυτότητα.
Υπάρχει άλλωστε καλύτερος τρόπος για να πείσετε τους άλλους για την δική σας αλήθεια, από το να τους παρασύρετε στην εικονική σας πραγματικότητα;
❈Δείτε επίσης: Ο Θεός ζει στο ίντερνετ – Το New Age την εποχή των social media
