Η ευφυΐα των σκύλων επηρεάζει την καθημερινή μας ζωή αναμφισβήτητα περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο ζώο, είτε εκπαιδεύονται να εντοπίζουν εκρηκτικά, είτε απλά ένα καλό μέρος για να κάνουν την «ανάγκη» τους (το οποίο δεν είναι μέσα στο σπίτι).
Οι σκύλοι είναι μοναδικοί. Ως απόγονοι των λύκων, εξελίσσονται παράλληλα με τον άνθρωπο εδώ και χιλιετίες, κατά τη διάρκεια των οποίων απέκτησαν γνωστικές ικανότητες που ωφέλησαν τη συνεργασία μεταξύ δύο των ειδών. Εκτός από τη δημιουργία βαθιάς συναισθηματικής σύνδεσης με τους ανθρώπους, οι σκύλοι μπορούν να κατανοήσουν τις συναισθηματικές εκφωνήσεις των ανθρώπων, τον σκοπό της υπόδειξης και -με αρκετή εκπαίδευση- εκατοντάδες λέξεις.
Όμως, παρά τις έρευνες για τη νοημοσύνη των σκύλων, κανείς δεν έχει σκεφτεί ποτέ να διερευνήσει μια από τις πιο οικείες και λατρεμένες συμπεριφορές των σκύλων: την κλίση του κεφαλιού. Ορισμένοι έχουν προτείνει ότι τα σκυλιά γέρνουν το κεφάλι τους για να ακούνε καλύτερα ή να βλέπουν πέρα από τη μουσούδα τους. Μια μελέτη του 2021 που δημοσιεύθηκε στο Animal Cognition προσέφερε μια νέα εξήγηση για την κλίση του κεφαλιού: Τα σκυλιά το κάνουν όταν επεξεργάζονται σχετικές, σημαντικές πληροφορίες.
Χαρισματικοί μαθητές
Για τη μελέτη, οι ερευνητές διεξήγαγαν πειράματα στα οποία συμμετείχαν 40 σκύλοι χωρισμένοι σε δύο ομάδες. Η μία ομάδα σκύλων είχε αποδειχθεί σταθερά επιτυχημένη στο να μαθαίνει τα ονόματα των παιχνιδιών και έτσι ονομάστηκαν «χαρισματικοί μαθητές λέξεων», ενώ οι άλλοι σκύλοι ήταν απλά τυπικοί στις μαθησιακές τους ικανότητες.
«Μόνο λίγοι σκύλοι μπορούν να μάθουν το όνομα αντικειμένων και παιχνιδιών, ακόμη και μετά από λίγες συνεδρίες, ενώ οι περισσότεροι σκύλοι δεν μπορούν», σημείωσαν οι ερευνητές. «Ονομάζουμε τους σκύλους που μαθαίνουν γρήγορα τα ονόματα των αντικειμένων ως σκύλους με ταλέντο στην εκμάθηση λέξεων (GWL). Αναμέναμε ότι, αν η κλίση του κεφαλιού σχετίζεται με την επεξεργασία σημαντικών ή σχετικών ακουστικών ερεθισμάτων, οι σκύλοι που μαθαίνουν τις ονομασίες των αντικειμένων θα γέρνουν το κεφάλι τους συχνότερα στο άκουσμα του ονόματος του αντικειμένου από ότι οι τυπικοί σκύλοι».
Για να ελέγξουν αυτή την υπόθεση, οι ερευνητές έβαλαν όλους τους σκύλους να υποβληθούν σε ένα τρίμηνο πρόγραμμα εκπαίδευσης με σκοπό να τους μάθουν τα ονόματα δύο νέων παιχνιδιών. Σε τρία πειράματα, οι ερευνητές κατέγραψαν τις αντιδράσεις των σκύλων όταν οι ιδιοκτήτες τους τους έδιναν εντολή να πιάσουν ένα από τα νέα παιχνίδια το οποίο ήταν τοποθετημένο ανάμεσα σε άλλα παιχνίδια στο πάτωμα σε ένα ξεχωριστό δωμάτιο.
Τα έξυπνα σκυλιά γέρνουν το κεφάλι τους
Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν δύο βασικά συμπεράσματα. Πρώτον, μόνο τα σκυλιά της ομάδας GWL ήταν σε θέση να μάθουν τα ονόματα των νέων παιχνιδιών. Αλλά το πιο σημαντικό, τα σκυλιά GWL είχαν σημαντικά περισσότερες πιθανότητες από την τυπική ομάδα να γείρουν το κεφάλι τους όταν άκουγαν τους ιδιοκτήτες τους να λένε το όνομα ενός νέου παιχνιδιού.
«Ως εκ τούτου, υποθέτουμε ότι η διαφορά στη συμπεριφορά των σκύλων μπορεί να σχετίζεται με την ακρόαση σημαντικών λέξεων (για τα σκυλιά της ομάδας GWL) και θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι αυξημένης προσοχής», έγραψαν οι ερευνητές. «Ενδεχομένως, η κλίση του κεφαλιού θα μπορούσε επίσης να σχετίζεται με την πραγματοποίηση μιας αντιστοίχισης στη μνήμη των σκύλων (π.χ. το όνομα με μια οπτική εικόνα) κατά το άκουσμα του ονόματος του παιχνιδιού».
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι κάθε ένας από τους μεμονωμένους σκύλους στην ομάδα GWL έγειρε σταθερά το κεφάλι του προς την ίδια κατεύθυνση, καθώς μερικοί από τους σκύλους επέλεγαν σταθερά τη δεξιά ενώ οι άλλοι την αριστερή πλευρά. Αυτό ίσχυε ακόμη και όταν οι ιδιοκτήτες άλλαζαν τη θέση τους την ώρα που έδιναν εντολές, γεγονός που υποδηλώνει ότι «η θέση της πηγής του ήχου μπορεί να αποκλειστεί ως παράγοντας σύγχυσης», έγραψαν οι ερευνητές.
Οι συγγραφείς δεν μπορούν να πουν ακόμη πολλά για την ευφυΐα που έχουν συγκεκριμένες ράτσες. Ωστόσο, όλα τα σκυλιά της ομάδας GWL ήταν border collies, αλλά το ίδιο και τα περισσότερα από τα σκυλιά που ανήκαν στην ομάδα των «τυπικών» που δεν μπόρεσαν να μάθουν τα ονόματα των νέων παιχνιδιών. Οι ερευνητές σημείωσαν ότι μελλοντικές μελέτες θα μπορούσαν να διερευνήσουν τη συμπεριφορά με μεγαλύτερο μέγεθος δείγματος, συμπεριλαμβάνοντας διάφορες ράτσες.
Η ευφυΐα των σκύλων επηρεάζει την καθημερινή μας ζωή αναμφισβήτητα περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο ζώο, είτε εκπαιδεύονται να εντοπίζουν εκρηκτικά, είτε απλά ένα καλό μέρος για να κάνουν την «ανάγκη» τους (το οποίο δεν είναι μέσα στο σπίτι).
Οι σκύλοι είναι μοναδικοί. Ως απόγονοι των λύκων, εξελίσσονται παράλληλα με τον άνθρωπο εδώ και χιλιετίες, κατά τη διάρκεια των οποίων απέκτησαν γνωστικές ικανότητες που ωφέλησαν τη συνεργασία μεταξύ δύο των ειδών. Εκτός από τη δημιουργία βαθιάς συναισθηματικής σύνδεσης με τους ανθρώπους, οι σκύλοι μπορούν να κατανοήσουν τις συναισθηματικές εκφωνήσεις των ανθρώπων, τον σκοπό της υπόδειξης και -με αρκετή εκπαίδευση- εκατοντάδες λέξεις.
Όμως, παρά τις έρευνες για τη νοημοσύνη των σκύλων, κανείς δεν έχει σκεφτεί ποτέ να διερευνήσει μια από τις πιο οικείες και λατρεμένες συμπεριφορές των σκύλων: την κλίση του κεφαλιού. Ορισμένοι έχουν προτείνει ότι τα σκυλιά γέρνουν το κεφάλι τους για να ακούνε καλύτερα ή να βλέπουν πέρα από τη μουσούδα τους. Μια μελέτη του 2021 που δημοσιεύθηκε στο Animal Cognition προσέφερε μια νέα εξήγηση για την κλίση του κεφαλιού: Τα σκυλιά το κάνουν όταν επεξεργάζονται σχετικές, σημαντικές πληροφορίες.
Χαρισματικοί μαθητές
Για τη μελέτη, οι ερευνητές διεξήγαγαν πειράματα στα οποία συμμετείχαν 40 σκύλοι χωρισμένοι σε δύο ομάδες. Η μία ομάδα σκύλων είχε αποδειχθεί σταθερά επιτυχημένη στο να μαθαίνει τα ονόματα των παιχνιδιών και έτσι ονομάστηκαν «χαρισματικοί μαθητές λέξεων», ενώ οι άλλοι σκύλοι ήταν απλά τυπικοί στις μαθησιακές τους ικανότητες.
«Μόνο λίγοι σκύλοι μπορούν να μάθουν το όνομα αντικειμένων και παιχνιδιών, ακόμη και μετά από λίγες συνεδρίες, ενώ οι περισσότεροι σκύλοι δεν μπορούν», σημείωσαν οι ερευνητές. «Ονομάζουμε τους σκύλους που μαθαίνουν γρήγορα τα ονόματα των αντικειμένων ως σκύλους με ταλέντο στην εκμάθηση λέξεων (GWL). Αναμέναμε ότι, αν η κλίση του κεφαλιού σχετίζεται με την επεξεργασία σημαντικών ή σχετικών ακουστικών ερεθισμάτων, οι σκύλοι που μαθαίνουν τις ονομασίες των αντικειμένων θα γέρνουν το κεφάλι τους συχνότερα στο άκουσμα του ονόματος του αντικειμένου από ότι οι τυπικοί σκύλοι».
Για να ελέγξουν αυτή την υπόθεση, οι ερευνητές έβαλαν όλους τους σκύλους να υποβληθούν σε ένα τρίμηνο πρόγραμμα εκπαίδευσης με σκοπό να τους μάθουν τα ονόματα δύο νέων παιχνιδιών. Σε τρία πειράματα, οι ερευνητές κατέγραψαν τις αντιδράσεις των σκύλων όταν οι ιδιοκτήτες τους τους έδιναν εντολή να πιάσουν ένα από τα νέα παιχνίδια το οποίο ήταν τοποθετημένο ανάμεσα σε άλλα παιχνίδια στο πάτωμα σε ένα ξεχωριστό δωμάτιο.
Τα έξυπνα σκυλιά γέρνουν το κεφάλι τους
Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν δύο βασικά συμπεράσματα. Πρώτον, μόνο τα σκυλιά της ομάδας GWL ήταν σε θέση να μάθουν τα ονόματα των νέων παιχνιδιών. Αλλά το πιο σημαντικό, τα σκυλιά GWL είχαν σημαντικά περισσότερες πιθανότητες από την τυπική ομάδα να γείρουν το κεφάλι τους όταν άκουγαν τους ιδιοκτήτες τους να λένε το όνομα ενός νέου παιχνιδιού.
«Ως εκ τούτου, υποθέτουμε ότι η διαφορά στη συμπεριφορά των σκύλων μπορεί να σχετίζεται με την ακρόαση σημαντικών λέξεων (για τα σκυλιά της ομάδας GWL) και θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι αυξημένης προσοχής», έγραψαν οι ερευνητές. «Ενδεχομένως, η κλίση του κεφαλιού θα μπορούσε επίσης να σχετίζεται με την πραγματοποίηση μιας αντιστοίχισης στη μνήμη των σκύλων (π.χ. το όνομα με μια οπτική εικόνα) κατά το άκουσμα του ονόματος του παιχνιδιού».
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι κάθε ένας από τους μεμονωμένους σκύλους στην ομάδα GWL έγειρε σταθερά το κεφάλι του προς την ίδια κατεύθυνση, καθώς μερικοί από τους σκύλους επέλεγαν σταθερά τη δεξιά ενώ οι άλλοι την αριστερή πλευρά. Αυτό ίσχυε ακόμη και όταν οι ιδιοκτήτες άλλαζαν τη θέση τους την ώρα που έδιναν εντολές, γεγονός που υποδηλώνει ότι «η θέση της πηγής του ήχου μπορεί να αποκλειστεί ως παράγοντας σύγχυσης», έγραψαν οι ερευνητές.
Οι συγγραφείς δεν μπορούν να πουν ακόμη πολλά για την ευφυΐα που έχουν συγκεκριμένες ράτσες. Ωστόσο, όλα τα σκυλιά της ομάδας GWL ήταν border collies, αλλά το ίδιο και τα περισσότερα από τα σκυλιά που ανήκαν στην ομάδα των «τυπικών» που δεν μπόρεσαν να μάθουν τα ονόματα των νέων παιχνιδιών. Οι ερευνητές σημείωσαν ότι μελλοντικές μελέτες θα μπορούσαν να διερευνήσουν τη συμπεριφορά με μεγαλύτερο μέγεθος δείγματος, συμπεριλαμβάνοντας διάφορες ράτσες.
