Ερευνητές του πανεπιστημίου του Cambridge, ανακάλυψαν έναν ακόμα λόγο για τον οποίο τα σκυλιά είναι μοναδικά και χρήσιμα στις ζωές των ανθρώπων. Εκτός από συντροφιά και αδιαμφισβήτητη ψυχολογική υποστήριξη που προσφέρουν, οι εξαιρετικές οσφρητικές τους ικανότητες έχουν φανεί χρήσιμες στον ιατρικό τομέα, μεταξύ άλλων και στην περίπτωση ατόμων με διαβήτη τύπου Ι. Σύμφωνα με την έρευνα, όταν σε έναν άνθρωπο τα επίπεδα γλυκόζης πέφτουν σημαντικά, η χημική ένωση ισοπρενίου που υπάρχει στην ανθρώπινη ανάσα μεταβάλλεται. Και φαίνεται πως οι σκύλοι έχουν τη δυνατότητα να μυρίσουν αυτή τη χημική ένωση!
Τι είναι η υπογλυκαιμία και τι μπορεί να προκαλέσει;
Όπως αναφέρεται στην έρευνα του πανεπιστημίου του Cambridge, «η υπογλυκαιμία -τα χαμηλά δηλαδή επίπεδα σακχάρου στον οργανισμό- μπορεί να προκαλέσει σειρά προβλημάτων όπως τρέμουλο, αποπροσανατολισμό και εξάντληση. Αν το άτομο δεν λάβει έγκαιρα μέτρα, μπορεί να οδηγήσει σε κρίσεις και απώλεια αισθήσεων. Σε πολλούς ανθρώπους με διαβήτη, αυτά τα επεισόδια μπορεί να προκληθούν ξαφνικά χωρίς καμία προειδοποίηση». Για πολλούς λοιπόν διαβητικούς ασθενείς, με συχνές μεταβολές των επιπέδων της γλυκόζης, η πιθανότητα να χάσουν τις αισθήσεις τους, αποτελεί ένα καθημερινό φόβο. Ιδιαίτερα οι γονείς παιδιών με διαβήτη τύπου Ι, βρίσκονται σε συνεχή εγρήγορση και ανησυχία προκειμένου να αποτρέψουν μια ενδεχόμενη υπογλυκαιμική κρίση.
Πώς μπορούν οι σκύλοι να βοηθήσουν;
Οι σκύλοι, σε αντίθεση με τους ανθρώπους, με τους 200.000.000 αισθητήρες όσφρησης τους, έχουν τη δυνατότητα να “μυρίσουν” τις μεταβολές από τις βιοχημικές αντιδράσεις του οργανισμού όταν τα επίπεδα την γλυκόζης πέφτουν πολύ χαμηλά. Με τη σωστή εκπαίδευση, μπορούν να εντοπίσουν αυτές τις αλλαγές αρκετά νωρίς και να προειδοποιήσουν εγκαίρως, είτε γαυγίζοντας, είτε σπρώχνοντας με τη μύτη τους το άτομο, με ένα νεύμα του χεριού τους ή ακουμπώντας τον άνθρωπο ή ακόμα και γλείφοντας τον στο πρόσωπο ή στο πόδι. Η μύτη τους είναι τόσο εκπληκτική που μπορούν να εντοπίσουν τις μεταβολές πριν γίνουν αντιληπτές ακόμα και από συσκευές παρακολούθησης σακχάρου αίματος, που παρέχουν συνεχή ανάγνωση των επιπέδων γλυκόζης!
Υπάρχουν περιπτώσεις που τα σκυλιά μύρισαν και προέβλεψαν το επεισόδιο μέχρι και 60 λεπτά πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων! Με αυτόν τον τρόπο, το άτομο έχει το χρόνο να μετρήσει το ζάχαρο στο αίμα ή να φάει κάτι προκειμένου να αποτρέψει την επικείμενη κρίση υπογλυκαιμίας. Τα σκυλιά αυτά μπορούν να φανούν ιδιαίτερα σημαντικά στη ζωή παιδιών με διαβήτη τύπου Ι. Γίνονται σύντροφοι τους, η παρέα τους, στο παιχνίδι και στη ζωή τους και άρα μπορούν να τα ‘πείσουν’ ευκολότερα να παίρνουν τα φάρμακά τους αλλά και να είναι συνεπείς στις μετρήσεις τους. Αξιοσημείωτο σε αυτή την περίπτωση είναι, ότι τα σκυλιά μπορούν να αντικαταστήσουν επάξια τους γονείς κατά τη διάρκεια της νύχτας, επιβλέποντας το παιδί και ειδοποιώντας σε περίπτωση κρίσης υπογλυκαιμίας. Γενικότερα ένας σκύλος εργασίας μπορεί να παρέχει την υποστήριξη που νωρίτερα πρόσφερε ένα μέλος της οικογένειας ή κάποιο φιλικό πρόσωπο και είναι ιδιαίτερα χρήσιμος σε περίπτωση που κάποιος ζει μόνος του ή αλλάξει την οικογενειακή του κατάσταση.
«Οι σκύλοι ανίχνευσης του διαβήτη εκπαιδεύονται να φέρνουν χυμό σε περίπτωση μιας κρίσης υπογλυκαιμίας ή ακόμα και να ειδοποιούν ή να καλούν σε βοήθεια κάποιο άλλο άτομο μέσα στο σπίτι. Η επιστήμη και η τεχνολογία δεν έχουν καταφέρει μέχρι σήμερα τον απόλυτο έλεγχο του ζαχάρου στο αίμα των διαβητικών. Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που κάνει έναν τέτοιο σκύλο ανεκτίμητο. Τα σκυλιά αυτά μπορούν να κάνουν αυτό που δεν μπορεί η επιστήμη και η τεχνολογία. Εξάλλου τα σκυλιά αυτά είναι τόσο αφοσιωμένα στον άνθρωπο που μεταξύ άλλων μπορούν να του προσφέρουν επιπλέον και σωματική και ψυχολογική υποστήριξη, που στην περίπτωση των διαβητικών είναι ανεκτίμητη», υποστηρίζει η ομάδα της Dani Service Dogs, ενός ελληνικού κέντρου εκπαίδευσης σκύλων εργασίας.
Κάτι ανάλογο περιγράφει και η Claire Guest, ιδρύτρια και Διευθύνων Σύμβουλος του μη κερδοσκοπικού οργανισμού εκπαίδευσης σκύλων εργασίας, Medical Detection Dogs, που εδρεύει στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Η τεχνολογία είναι εκπληκτική, αλλά τα σκυλιά επίσης και δρουν με μοναδική προσήλωση. Προσαρμόζονται εύκολα και μπορούν να δουλέψουν σε διαφορετικά περιβάλλοντα και να χρησιμεύσουν ακόμα και αν το άτομο ξεχάσει να κάνει μέτρηση. Είναι αφοσιωμένα και εξαιρετικά χρήσιμα κατά τη διάρκεια της νύχτας, μιας και επιβλέπουν τα επίπεδα ζαχάρου όσο το άτομο κοιμάται». Υπογράμμισε επίσης πως τα ποσοστά εισαγωγών στο νοσοκομείο λόγω υπογλυκαιμίας έχουν μειωθεί αισθητά στα άτομα που έχουν σκύλους ανίχνευσης διαβήτη καθώς έχουν καταφέρει να τους ειδοποιήσουν εγκαίρως πριν λιποθυμήσουν ή πάθουν υπογλυκαιμικό σοκ.
Τι απαιτεί η εκπαίδευση ενός τέτοιου σκύλου;
Σύμφωνα με καταρτισμένους εκπαιδευτές σκύλων ανίχνευσης του διαβήτη, δεν υπάρχει συγκεκριμένη ράτσα που είναι πιο κατάλληλη για αυτή τη δουλειά. «Όλοι οι σκύλοι έχουν μύτες και μπορούν όλοι να μάθουν γρήγορα και αποτελεσματικά πώς να τη χρησιμοποιούν. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι δεν εξαρτάται τόσο από τη ράτσα , όσο από τον κάθε σκύλο ξεχωριστά. Κάποιοι απλά είναι καλύτεροι στο να εκπαιδεύονται από άλλους. Το σημαντικό είναι να έχουν έναν ήρεμο χαρακτήρα και να τους αρέσει να είναι δίπλα σε ανθρώπους», υποστηρίζει η Elisa Forsman, εκπαιδεύτρια από τη Φιλανδία που εξειδικεύεται στην εκπαίδευση σκύλων ανίχνευσης του διαβήτη.
Δυστυχώς η εκπαίδευση τους είναι ιδιαιτέρως δαπανηρή, καθώς μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 15.000 ευρώ για κάθε σκύλο. Για την εκπαίδευση ενός σκύλου εργασίας, και ειδικότερα για να ανιχνεύει τον διαβήτη, χρειάζονται γνώσεις και τεχνογνωσία που δεν μπορούν να προσφέρουν όλοι οι εκπαιδευτές. «Μια τέτοια εκπαίδευση έχει πολλά στάδια και μπορεί να διαρκέσει συνολικά 7-8 μήνες. Πρέπει να εντοπίσουμε το κατάλληλο κουτάβι, να το εκπαιδεύσουμε για βασική υπακοή, να σχεδιάσουμε το πρόγραμμα της εκπαίδευσης με βάση τις ανάγκες του κάθε πελάτη μας ξεχωριστά και τελικά να ολοκληρώσουμε το τελικό στάδιο της εκπαίδευσης. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, που είναι εντατική και απαιτεί χρόνο, ο κάθε πελάτης μας λαμβάνει εξατομικευμένη μεταχείριση και προσοχή. Για όλους αυτούς τους λόγους το κόστος της εκπαίδευσης ενός σκύλου εργασίας είναι υψηλότερο από το κόστος μιας βασικής εκπαίδευσης», σημειώνει η ομάδα της Dani Service Dogs.
Η σκυλίσια συντροφιά έχει αποδειχθεί ότι προσφέρει πολλά οφέλη στη ζωή των ανθρώπων. Δεν είναι τυχαίο που έχει χαρακτηριστεί ως «ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου» και βρίσκεται κοντά μας χιλιάδες χρόνια τώρα. Η παρουσία τους μας προσφέρει ασφάλεια, μειώνει τα επίπεδα του στρες, μας κρατά σε εγρήγορση και έρευνες έχουν αποδείξει πως είναι πολύ σημαντική για την ψυχική μας υγεία. Τα ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά για ιατρική βοήθεια μπορούν να αλλάξουν σημαντικά την καθημερινότητα του ασθενή και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής του, επιβεβαιώνοντας για ακόμα μια φορά τη σημασία των χνουδωτών μας φίλων και τη μοναδικότητά τους.
Ερευνητές του πανεπιστημίου του Cambridge, ανακάλυψαν έναν ακόμα λόγο για τον οποίο τα σκυλιά είναι μοναδικά και χρήσιμα στις ζωές των ανθρώπων. Εκτός από συντροφιά και αδιαμφισβήτητη ψυχολογική υποστήριξη που προσφέρουν, οι εξαιρετικές οσφρητικές τους ικανότητες έχουν φανεί χρήσιμες στον ιατρικό τομέα, μεταξύ άλλων και στην περίπτωση ατόμων με διαβήτη τύπου Ι. Σύμφωνα με την έρευνα, όταν σε έναν άνθρωπο τα επίπεδα γλυκόζης πέφτουν σημαντικά, η χημική ένωση ισοπρενίου που υπάρχει στην ανθρώπινη ανάσα μεταβάλλεται. Και φαίνεται πως οι σκύλοι έχουν τη δυνατότητα να μυρίσουν αυτή τη χημική ένωση!
Τι είναι η υπογλυκαιμία και τι μπορεί να προκαλέσει;
Όπως αναφέρεται στην έρευνα του πανεπιστημίου του Cambridge, «η υπογλυκαιμία -τα χαμηλά δηλαδή επίπεδα σακχάρου στον οργανισμό- μπορεί να προκαλέσει σειρά προβλημάτων όπως τρέμουλο, αποπροσανατολισμό και εξάντληση. Αν το άτομο δεν λάβει έγκαιρα μέτρα, μπορεί να οδηγήσει σε κρίσεις και απώλεια αισθήσεων. Σε πολλούς ανθρώπους με διαβήτη, αυτά τα επεισόδια μπορεί να προκληθούν ξαφνικά χωρίς καμία προειδοποίηση». Για πολλούς λοιπόν διαβητικούς ασθενείς, με συχνές μεταβολές των επιπέδων της γλυκόζης, η πιθανότητα να χάσουν τις αισθήσεις τους, αποτελεί ένα καθημερινό φόβο. Ιδιαίτερα οι γονείς παιδιών με διαβήτη τύπου Ι, βρίσκονται σε συνεχή εγρήγορση και ανησυχία προκειμένου να αποτρέψουν μια ενδεχόμενη υπογλυκαιμική κρίση.
Πώς μπορούν οι σκύλοι να βοηθήσουν;
Οι σκύλοι, σε αντίθεση με τους ανθρώπους, με τους 200.000.000 αισθητήρες όσφρησης τους, έχουν τη δυνατότητα να “μυρίσουν” τις μεταβολές από τις βιοχημικές αντιδράσεις του οργανισμού όταν τα επίπεδα την γλυκόζης πέφτουν πολύ χαμηλά. Με τη σωστή εκπαίδευση, μπορούν να εντοπίσουν αυτές τις αλλαγές αρκετά νωρίς και να προειδοποιήσουν εγκαίρως, είτε γαυγίζοντας, είτε σπρώχνοντας με τη μύτη τους το άτομο, με ένα νεύμα του χεριού τους ή ακουμπώντας τον άνθρωπο ή ακόμα και γλείφοντας τον στο πρόσωπο ή στο πόδι. Η μύτη τους είναι τόσο εκπληκτική που μπορούν να εντοπίσουν τις μεταβολές πριν γίνουν αντιληπτές ακόμα και από συσκευές παρακολούθησης σακχάρου αίματος, που παρέχουν συνεχή ανάγνωση των επιπέδων γλυκόζης!
Υπάρχουν περιπτώσεις που τα σκυλιά μύρισαν και προέβλεψαν το επεισόδιο μέχρι και 60 λεπτά πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων! Με αυτόν τον τρόπο, το άτομο έχει το χρόνο να μετρήσει το ζάχαρο στο αίμα ή να φάει κάτι προκειμένου να αποτρέψει την επικείμενη κρίση υπογλυκαιμίας. Τα σκυλιά αυτά μπορούν να φανούν ιδιαίτερα σημαντικά στη ζωή παιδιών με διαβήτη τύπου Ι. Γίνονται σύντροφοι τους, η παρέα τους, στο παιχνίδι και στη ζωή τους και άρα μπορούν να τα ‘πείσουν’ ευκολότερα να παίρνουν τα φάρμακά τους αλλά και να είναι συνεπείς στις μετρήσεις τους. Αξιοσημείωτο σε αυτή την περίπτωση είναι, ότι τα σκυλιά μπορούν να αντικαταστήσουν επάξια τους γονείς κατά τη διάρκεια της νύχτας, επιβλέποντας το παιδί και ειδοποιώντας σε περίπτωση κρίσης υπογλυκαιμίας. Γενικότερα ένας σκύλος εργασίας μπορεί να παρέχει την υποστήριξη που νωρίτερα πρόσφερε ένα μέλος της οικογένειας ή κάποιο φιλικό πρόσωπο και είναι ιδιαίτερα χρήσιμος σε περίπτωση που κάποιος ζει μόνος του ή αλλάξει την οικογενειακή του κατάσταση.
«Οι σκύλοι ανίχνευσης του διαβήτη εκπαιδεύονται να φέρνουν χυμό σε περίπτωση μιας κρίσης υπογλυκαιμίας ή ακόμα και να ειδοποιούν ή να καλούν σε βοήθεια κάποιο άλλο άτομο μέσα στο σπίτι. Η επιστήμη και η τεχνολογία δεν έχουν καταφέρει μέχρι σήμερα τον απόλυτο έλεγχο του ζαχάρου στο αίμα των διαβητικών. Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που κάνει έναν τέτοιο σκύλο ανεκτίμητο. Τα σκυλιά αυτά μπορούν να κάνουν αυτό που δεν μπορεί η επιστήμη και η τεχνολογία. Εξάλλου τα σκυλιά αυτά είναι τόσο αφοσιωμένα στον άνθρωπο που μεταξύ άλλων μπορούν να του προσφέρουν επιπλέον και σωματική και ψυχολογική υποστήριξη, που στην περίπτωση των διαβητικών είναι ανεκτίμητη», υποστηρίζει η ομάδα της Dani Service Dogs, ενός ελληνικού κέντρου εκπαίδευσης σκύλων εργασίας.
Κάτι ανάλογο περιγράφει και η Claire Guest, ιδρύτρια και Διευθύνων Σύμβουλος του μη κερδοσκοπικού οργανισμού εκπαίδευσης σκύλων εργασίας, Medical Detection Dogs, που εδρεύει στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Η τεχνολογία είναι εκπληκτική, αλλά τα σκυλιά επίσης και δρουν με μοναδική προσήλωση. Προσαρμόζονται εύκολα και μπορούν να δουλέψουν σε διαφορετικά περιβάλλοντα και να χρησιμεύσουν ακόμα και αν το άτομο ξεχάσει να κάνει μέτρηση. Είναι αφοσιωμένα και εξαιρετικά χρήσιμα κατά τη διάρκεια της νύχτας, μιας και επιβλέπουν τα επίπεδα ζαχάρου όσο το άτομο κοιμάται». Υπογράμμισε επίσης πως τα ποσοστά εισαγωγών στο νοσοκομείο λόγω υπογλυκαιμίας έχουν μειωθεί αισθητά στα άτομα που έχουν σκύλους ανίχνευσης διαβήτη καθώς έχουν καταφέρει να τους ειδοποιήσουν εγκαίρως πριν λιποθυμήσουν ή πάθουν υπογλυκαιμικό σοκ.
Τι απαιτεί η εκπαίδευση ενός τέτοιου σκύλου;
Σύμφωνα με καταρτισμένους εκπαιδευτές σκύλων ανίχνευσης του διαβήτη, δεν υπάρχει συγκεκριμένη ράτσα που είναι πιο κατάλληλη για αυτή τη δουλειά. «Όλοι οι σκύλοι έχουν μύτες και μπορούν όλοι να μάθουν γρήγορα και αποτελεσματικά πώς να τη χρησιμοποιούν. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι δεν εξαρτάται τόσο από τη ράτσα , όσο από τον κάθε σκύλο ξεχωριστά. Κάποιοι απλά είναι καλύτεροι στο να εκπαιδεύονται από άλλους. Το σημαντικό είναι να έχουν έναν ήρεμο χαρακτήρα και να τους αρέσει να είναι δίπλα σε ανθρώπους», υποστηρίζει η Elisa Forsman, εκπαιδεύτρια από τη Φιλανδία που εξειδικεύεται στην εκπαίδευση σκύλων ανίχνευσης του διαβήτη.
Δυστυχώς η εκπαίδευση τους είναι ιδιαιτέρως δαπανηρή, καθώς μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 15.000 ευρώ για κάθε σκύλο. Για την εκπαίδευση ενός σκύλου εργασίας, και ειδικότερα για να ανιχνεύει τον διαβήτη, χρειάζονται γνώσεις και τεχνογνωσία που δεν μπορούν να προσφέρουν όλοι οι εκπαιδευτές. «Μια τέτοια εκπαίδευση έχει πολλά στάδια και μπορεί να διαρκέσει συνολικά 7-8 μήνες. Πρέπει να εντοπίσουμε το κατάλληλο κουτάβι, να το εκπαιδεύσουμε για βασική υπακοή, να σχεδιάσουμε το πρόγραμμα της εκπαίδευσης με βάση τις ανάγκες του κάθε πελάτη μας ξεχωριστά και τελικά να ολοκληρώσουμε το τελικό στάδιο της εκπαίδευσης. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, που είναι εντατική και απαιτεί χρόνο, ο κάθε πελάτης μας λαμβάνει εξατομικευμένη μεταχείριση και προσοχή. Για όλους αυτούς τους λόγους το κόστος της εκπαίδευσης ενός σκύλου εργασίας είναι υψηλότερο από το κόστος μιας βασικής εκπαίδευσης», σημειώνει η ομάδα της Dani Service Dogs.
Η σκυλίσια συντροφιά έχει αποδειχθεί ότι προσφέρει πολλά οφέλη στη ζωή των ανθρώπων. Δεν είναι τυχαίο που έχει χαρακτηριστεί ως «ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου» και βρίσκεται κοντά μας χιλιάδες χρόνια τώρα. Η παρουσία τους μας προσφέρει ασφάλεια, μειώνει τα επίπεδα του στρες, μας κρατά σε εγρήγορση και έρευνες έχουν αποδείξει πως είναι πολύ σημαντική για την ψυχική μας υγεία. Τα ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά για ιατρική βοήθεια μπορούν να αλλάξουν σημαντικά την καθημερινότητα του ασθενή και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής του, επιβεβαιώνοντας για ακόμα μια φορά τη σημασία των χνουδωτών μας φίλων και τη μοναδικότητά τους.
