Ήταν Ιανουάριος του 2013 όταν δύο βρετανοί κωμικοί, ο Σάντερσον Τζόουνς και η Φιλίπα Εβανς αποφάσισαν να φτιάξουν από κοινού έναν χώρο και μια κοινότητα (ή μια «εκκλησία», τρόπον τινά) που θα έφερνε κοντά τους ίδιους και τους άθεους φίλους τους. Η ιδέα τους ήρθε όταν συνειδητοποίησαν ότι τους αρέσουν μεν κάποιες εκφάνσεις της οργανωμένης θρησκείας, όπως η αίσθηση της κοινότητας, αλλά δεν συμμετείχαν επειδή δεν πιστεύουν σε κάποιον Θεό.
Έτσι, μια Κυριακή, πριν από περίπου 10 χρόνια, η πρώτη εκκλησία για άθεους με την ονομασία «Συνέλευση της Κυριακής» στη Βρετανία έκανε την πρώτη… λειτουργία της, σε έναν χώρο στο Αϊλινγκτον, στο Βόρειο Λονδίνο. Περίπου 200 «πιστοί» εμφανίστηκαν στο… πρώτο αυτό τρισάγιο όπου αντί για κήρυγμα, η εκκλησία κάλεσε τον Αντι Στάντον, γνωστό συγγραφέα παιδικών βιβλίων, να μιλήσει για τους στόχους του κινήματος.
Αντί της καθιερωμένης προσευχής, οι συγκεντρωμένοι έκλεισαν τα μάτια τους και διαλογίστηκαν κάνοντας γιόγκα, ενώ αντί… Ευαγγελίου, άρχισαν να τραγουδάνε το κομμάτι Don’t Look Back In Anger του βρετανικού συγκροτήματος Oasis. «Σχεδόν το 30% των ανθρώπων στη Βρετανία δεν πιστεύουν σε κάποιο Θεό, αλλά μέχρι σήμερα, δεν είχαν τη δική τους εκκλησία. Αλλάζουμε τον κόσμο», τόνιζε τότε ενθουσιασμένος ο Τζόουνς προσθέτοντας πως «η εκκλησία των άθεων είναι μια ευκαιρία να συναντηθούν απογοητευμένοι πιστοί, νοσταλγικοί άθεοι και οποιοσδήποτε ψάχνει την αίσθηση της κοινότητας».
Σήμερα, 10 χρόνια μετά, η «Συνέλευση της Κυριακής», το πρώτο οργανωμένο κίνημα αθεϊστών της Βρετανίας, γιγαντώνεται. Η –άτυπη- Εκκλησία των Άθεων έχει βλέψεις για παγκόσμια επέκταση προκειμένου να συμπεριλάβει στις τάξεις της όχι μόνο το 30% των Βρετανών που δηλώνουν «άπιστοι» αλλά και το περίπου ενάμιση δισεκατομμύριο άθεους και αγνωστικιστές της υφηλίου.
Ο στόχος της Εκκλησίας των Άθεων δεν είναι άλλος από την παγκόσμια εξάπλωσή της. Και όντως, επεκτάθηκε γρήγορα όχι μόνο στο Λονδίνο αλλά και σε άλλες 30 πόλεις σε ολόκληρο τον κόσμο -και στις πέντε ηπείρους. «Ιδρύονται παρόμοιες Εκκλησίες σε μέρη που δεν το περιμέναμε: χθες άνοιξα το email μου και βρήκα ένα γράμμα του υπευθύνου της Συνέλευσης στην Ουγγαρία, ενώ επικοινωνώ με ανθρώπους στη Κένυα, τη Βραζιλία και τη Μαλαισία», είχε πει προ ετών ο Τζόουνς.
Επειδή όμως σε όλες τις «θρησκείες» πάντα θα υπάρχουν και άνθρωποι που διαφωνούν, ήδη στη «Συνέλευση» προκλήθηκε… σχίσμα.
Ο Λι Μουρ, μέλος της Εκκλησίας, αποχώρησε διαφωνώντας για την κατεύθυνση που αρχίζει να παίρνει η όλη κατάσταση. «Αυτό που ξεκίνησε ως μια παρωδία της Εκκλησίας των Άθεων, κατέληξε σε μια πραγματική θρησκεία με τον Τζόουνς και την Εβανς στην κεντρική της ηγεσία», καταγγέλλει ο Μουρ. «Το σχίσμα αυτό θα είναι όφελος προς την κοινότητα των άθεων. Μια μέρα, ελπίζω σύντομα, θα υπάρχουν κοινότητες για κάθε διαφορετικό τύπο αθεΐας ή αγνωστικισμού», ήταν το σχόλιο του Τζόουνς.
Ο στόχος μιας Εκκλησίας Άθεων
«Θεωρώ πως οι στόχοι τους είναι ειλικρινείς και θα έπρεπε να τους λάβουμε στα σοβαρά. Τα μέλη της διαφέρουν αρκετά από τα αντίστοιχα που εμπνέονται από το κίνημα του Νέου Αθεϊσμού, που στη Βρετανία εκπροσωπείται κυρίως από τον διαπρεπή βιολόγο Ρίτσαρντ Ντόκινς. Ο, κατά Ντόκινς, Αθεϊσμός είναι πολύ πιο «επιθετικός», πραγματοποιώντας μεγάλες εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού και πρεσβεύοντας την άποψη πως δεν υπάρχει απολύτως χρήσιμο στη θρησκεία. Αντιθέτως, η “Συνέλευση της Κυριακής” επιθυμεί να διατηρήσει τα καλύτερα σημεία μιας οργανωμένης θρησκείας: την αίσθηση της κοινότητας, την αλληλεγγύη και τον εορτασμό της επίγειας ζωής», σημειώνει ο βρετανός πανεπιστημιακός.
Καταλήγοντας εμφατικά ότι: «Οι έρευνες καταδεικνύουν πως όσοι δεν πισεύουν σε κάποιο δόγμα στη Βρετανία εκπροσωπούν ένα ποσοστό του πληθυσμού μεταξύ 31-44%, αλλά μόνο το 8-10% δηλώνουν ξεκάθαρα «άθεοι». Μια θεωρία είναι πως μια εύπορη και τρυφηλή κοινωνία ευθύνεται σε μεγάλο ποσοστό για την αύξηση στο νούμερο των «άθρησκων», με τις ΗΠΑ να αποτελούν την τρανταχτή εξαίρεση στο κανόνα αυτό. Επίσης, θα απέδιδα την αύξηση των άθεων στην γενικότερη επίδραση της πνευματικής καλλιέργειας, της μόρφωσης και της ανόδου του βιοτικού επιπέδου, σε σχέση με περασμένες δεκαετίες».
Έρευνα της WIN-Gallup αποκαλύπτει ότι η θρησκευτικότητα ανά τον κόσμο μειώνεται και ο αθεϊσμός βρίσκεται σε άνοδο. Σύμφωνα με στοιχεία για τη Βρετανία, 3 στους 10 δηλώνουν «άθρησκοι», ενώ στις ΗΠΑ το 6% του πληθυσμού αυτοκαθορίζονται ως «άθεοι».
Μια παρόμοια έρευνα με τίτλο «The Global Religious Landscape» που πραγματοποίησε το έγκριτο αμερικανικό ίδρυμα ερευνών Pew Forum κατέδειξε πως στο σύνολό τους, οι άθεοι/αγνωστικιστές όλου του κόσμου έρχονται τρίτοι σε αριθμό με 1.5 δισεκατομμύριο «πιστούς», μετά τους χριστιανούς που ανέρχονται σε 2.2 δισεκατομμύρια και τους μουσουλμάνους που μετράνε 1.6 δισεκατομμύριο οπαδούς.
