Μπορεί η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία να μην υπάρχει εδώ και πολλούς αιώνες όμως οι δρόμοι της ακόμη επηρεάζουν τη ζωή μας. Μια νέα μελέτη αποκάλυψε ότι οι περιοχές από όπου περνούσαν οι περίφημες ρωμαϊκές οδοί είναι πιο πιθανόν να είναι ευημερούσες σε σχέση με όσες βρίσκονταν μακριά από αυτούς τους δρόμους.

Στο απόγειο της ισχύος της, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία εκτεινόταν από τη Σκωτία έως το Ιράκ. Αυτή την τεράστια έκταση συνέδεε ένα εξελιγμένο οδικό δίκτυο μήκους περίπου 50.000 μιλίων (80.000 km). Συνήθως, η αρχική και βασική λειτουργία ενός ρωμαϊκού δρόμου ήταν να αποτελεί κανάλι στρατιωτικού ανεφοδιασμού.

Δεν είμαστε ακόμη σίγουροι εάν οι κατασκευαστές των ρωμαϊκών δρόμων πάντα χάρασσαν νέα μονοπάτια ή μερικές φορές ακολουθούσαν προϋπάρχοντες διαδρόμους κυκλοφορίας. Είτε έτσι είτε αλλιώς, οι έμποροι σύντομα ακολούθησαν τους στρατιώτες στους βολικά ευθύγραμμους και επίπεδους ασφαλτοστρωμένους δρόμους και πολλοί από τους κόμβους του δικτύου μετατράπηκαν σε πολυσύχναστες πόλεις. Όταν έπεσε η Αυτοκρατορία, μεγάλο μέρος της υποδομής της εξαφανίστηκε, συμπεριλαμβανομένων των δρόμων της.

Aρχαία πέτρινη ρωμαϊκή γέφυρα στη Βόρεια Ιταλία.

Ωστόσο, μια ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ συνδύασε χάρτες του ρωμαϊκού οδικού δικτύου με δορυφορικές εικόνες και χρησιμοποιώντας την ένταση του νυχτερινού φωτισμού ως δείκτη οικονομικής δραστηριότητας, απέδειξε ότι υπάρχει ένα αξιοσημείωτο μοτίβο σύνδεσης μεταξύ των παλαιών ρωμαϊκών οδών και των σύγχρονων διαδρόμων οικονομικής δραστηριότητας.

«Δεδομένου ότι έχουν συμβεί πολλά από τότε, θα έπρεπε να έχουν γίνει αναπροσαρμογές στις σύγχρονες συνθήκες», λέει ο Ola Olsson, καθηγητής οικονομικών στη Σχολή Επιχειρήσεων, Οικονομικών και Νομικών στο Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης. «Αλλά είναι εντυπωσιακό πως το κύριο αποτέλεσμα της έρευνας είναι ότι οι ρωμαϊκοί δρόμοι συνέβαλαν στη ανάπτυξη πόλεων και οικονομικής δραστηριότητας κατά μήκος τους, παρόλο που έχουν εξαφανιστεί και καλύπτονται από νέους δρόμους».

Η Μεσαιωνική Ευρώπη  επέλεξε να ανακαινίσει τελικά τους ρωμαϊκούς δρόμους ή να ακολουθήσει τις διαδρομές τους με νέους. Ο λόγος ήταν ότι ακόμη και όταν οι ρωμαϊκές οδοί εξαφανίστηκαν, το αστικό τοπίο παρέμεινε. Έτσι ήταν λογικό να αποκατασταθούν εκ νέου οι πιο εμφανείς συνδέσεις μεταξύ των αστικών κέντρων.

Ποιος ρωμαίος μηχανικός θα μπορούσε ποτέ να ονειρευτεί ότι το έργο του θα είχε τέτοιο αντίκτυπο στο μέλλον; Αλλά τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν με τον ίδιο τρόπο σε άλλα μέρη της πρώην Αυτοκρατορίας.

Για παράδειγμα, στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, οι μεταφορές με τροχούς αντικαταστάθηκαν σταδιακά από καραβάνια με καμήλες, από τον 4ο έως τον 6ο αιώνα. Έτσι δεν χρειαζόταν να διορθωθούν ή να αντικατασταθούν οι ρωμαϊκοί δρόμοι σε αυτές τις περιοχές. Ως αποτέλεσμα, υπάρχει πολύ λιγότερη επικάλυψη στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή μεταξύ των ρωμαϊκών και των σύγχρονων ζωνών ευημερίας.

Και οι σημερινοί κατασκευαστές δρόμων; Δεν χρειάζεται να ανησυχούν για τη γήινη κληρονομιά τους. Όλοι θα οδηγούμε τα ιπτάμενα αυτοκίνητά μας, σύντομα.

➭ Mε πληροφορίες από το bigthink.com

Αρχαίο καλντερίμι κατά μήκος του Τίβερη στη Ρώμη.