Ήταν αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν ο καθηγητής Ανθρωπολογίας και Κοινωνικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Ρόμπιν Ντάνμπαρ πρότεινε τον επονομαζόμενο «αριθμό Ντάνμπαρ», σύμφωνα με τον οποίο ένας άνθρωπος δεν μπορεί να έχει περισσότερους από 150 φίλους και μέχρι 4 ή 5 κολλητούς.
Ο αριθμός αυτός προέκυψε μετά τη δημοσίευση της σχετικής μελέτης του βρετανού καθηγητή – ο οποίος για την έρευνά του χρησιμοποίησε τα δεδομένα 35 εκατομμυρίων συνδρομητών τηλεφώνου και 6 δισεκατομμυρίων τηλεφωνικών κλήσεων – και στηρίχτηκε πάνω σε μια σειρά από παράγοντες, όπως οι περιορισμοί ως προς το μέγεθος του ανθρώπινου εγκεφάλου, η διάρκεια προσοχής που μπορεί να επιδείξει ένας άνθρωπος, αλλά και ο χρόνος που απαιτείται για ν’ αναπτυχθούν στενοί φιλικοί δεσμοί.
Ο Ντάνμπαρ στη συνέχεια αναρωτήθηκε: Πόσα άτομα είναι ο ιδανικός αριθμός ανθρώπων για μια συζήτηση; Και προ ημερών, στο επιστημονικό Φεστιβάλ του Τσέλτεναμ, αποφάνθηκε: ο ιδανικός αριθμός ατόμων σε μια συζήτηση είναι τέσσερις.
Οταν η κουβέντα διευρύνεται σε πέντε ή περισσότερους, πέφτουν κατακόρυφα οι πιθανότητες να κυλήσει καλά και κατά το αναμενόμενο η κουβέντα, όπως αναφέρει η Daily Mail.
«Ο Σαίξπηρ πρέπει να τα είχε καταλάβει όλα αυτά, καθώς πολύ σπάνια στα έργα του εμπλέκονταν σε συζητήσεις περισσότεροι από τέσσερις χαρακτήρες», προσθέτει ο Ντάνμπαρ στο βιβλίο «The Social Brain» («Ο κοινωνικός εγκέφαλος»), προσθέτοντας ότι «ο Βάρδος καταλάβαινε τις δυνατότητες του ακροατηρίου του και γνώριζε το πώς να μην υπερφορτώσει τους θεατές του χρησιμοποιώντας έναν υπερβολικό αριθμό συμμετεχόντων στη σκηνή».
Και αυτό, σύμφωνα με τον καθηγητή, έχει μείνει μέχρι σήμερα καθώς σπάνια βλέπουμε περισσότερους από τέσσερις ανθρώπους σε κάποια συζήτηση.
«Όταν ένα πέμπτο άτομο μπει στη συζήτηση, μέσα σε περίπου 20 δευτερόλεπτα η ομάδα θα χωριστεί στα δύο ή η συζήτηση θα εξελιχθεί σε “διάλεξη”, καθώς ο ένας θα μιλάει διαρκώς και οι άλλοι θα παρακολουθούν», επισημαίνει με νόημα, καταλήγοντας ότι ο μαγικός αριθμός των τεσσάρων ανθρώπων ισχύει και σε άλλες περιπτώσεις και σε ομάδες που εργάζονται υπό δύσκολες συνθήκες, όπως οι κομάντο ή οι γιατροί σε χειρουργεία, ομάδες οι οποίες τα καταφέρνουν καλύτερα όταν δεν υπερβαίνουν τα τέσσερα μέλη.
Ο «αριθμός Ντάνμπαρ» στο Facebook
Ομοίως ισχύει και στα σάιτ και τους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης. Δεν μπορούμε να έχουμε χίλιους ή δυο χιλιάδες φίλους στο Facebook. Το όριο, κατά τον Ντάνμπαρ, είναι οι 150 φίλοι. Λόγω των περιορισμών των εγκεφαλικών δυνατοτήτων και του ελεύθερου χρόνου μας, κανείς μας δεν μπορεί να καλλιεργήσει περισσότερες από 150 πραγματικές φιλίες στα μέσα κοινωνική δικτύωσης και το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και στην καθημερινότητά μας με τις «φυσικές» μας φιλίες και επαφές.
Σύμφωνα με την σχετική μελέτη που δημοσιεύτηκε προ ετών στην επιστημονική επιθεώρηση Royal Society Open Science, οι ανθρώπινες σχέσεις διέπονται από ομόκεντρα κυκλικά επίπεδα. Ετσι, ένας άνθρωπος έχει 5 στενούς φίλους, 15 πολύ καλούς φίλους, 50 καλούς φίλους, 150 φίλους, 500 γνωστούς και 1.500 ανθρώπους που απλώς αναγνωρίζει.
Τα επίπεδα προκύπτουν κυρίως επειδή δεν έχουμε απεριόριστο χρόνο για κοινωνική αλληλεπίδραση. Πρέπει να αποφασίσουμε ως προς το που θα επενδύσουμε αυτόν το χρόνο, έχοντας κατά νου ότι η δύναμη των σχέσεων σχετίζεται άμεσα με τον χρόνο και την προσπάθεια που τους αφιερώνουμε.
Το επίπεδο των 150 είναι σημαντικό, διότι καθορίζει τους ανθρώπους με τους οποίους έχουμε ανταποδοτικές σχέσεις, έναντι των οποίων νιώθουμε υποχρεώσεις ή στους οποίους κάνουμε χάρες. Κατά συνέπεια, αυτοί που έχουν χίλιους ή δυο χιλιάδες φίλους στο Facebook, απλώς έχουν συμπεριλάβει ανθρώπους που δεν γνωρίζουν και, βασικά, ίσως και ενδεχομένως να μην γνωρίσουν και ποτέ τους στην πραγματική ζωή ή να μην έχουν ποτέ την ευκαιρία να συνομιλήσουν γνήσια και πραγματικά μαζί τους.
Υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, φυσικά: Για παράδειγμα, τα εξωστρεφή άτομα έχουν περισσότερους φίλους απ’ ότι τα εσωστρεφή, ενώ οι εσωστρεφείς άνθρωποι προτιμούν να έχουν λιγότερους φίλους, ώστε να μπορούν να επενδύουν περισσότερο χρόνο στον καθένα.
Όλοι αυτοί οι αριθμοί περιγράφονται στο βιβλίο του Ντάνμπαρ με τίτλο «Friends: Understanding the Power of Our Most Important Relationships».
Ήταν αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν ο καθηγητής Ανθρωπολογίας και Κοινωνικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Ρόμπιν Ντάνμπαρ πρότεινε τον επονομαζόμενο «αριθμό Ντάνμπαρ», σύμφωνα με τον οποίο ένας άνθρωπος δεν μπορεί να έχει περισσότερους από 150 φίλους και μέχρι 4 ή 5 κολλητούς.
Ο αριθμός αυτός προέκυψε μετά τη δημοσίευση της σχετικής μελέτης του βρετανού καθηγητή – ο οποίος για την έρευνά του χρησιμοποίησε τα δεδομένα 35 εκατομμυρίων συνδρομητών τηλεφώνου και 6 δισεκατομμυρίων τηλεφωνικών κλήσεων – και στηρίχτηκε πάνω σε μια σειρά από παράγοντες, όπως οι περιορισμοί ως προς το μέγεθος του ανθρώπινου εγκεφάλου, η διάρκεια προσοχής που μπορεί να επιδείξει ένας άνθρωπος, αλλά και ο χρόνος που απαιτείται για ν’ αναπτυχθούν στενοί φιλικοί δεσμοί.
Ο Ντάνμπαρ στη συνέχεια αναρωτήθηκε: Πόσα άτομα είναι ο ιδανικός αριθμός ανθρώπων για μια συζήτηση; Και προ ημερών, στο επιστημονικό Φεστιβάλ του Τσέλτεναμ, αποφάνθηκε: ο ιδανικός αριθμός ατόμων σε μια συζήτηση είναι τέσσερις.
Οταν η κουβέντα διευρύνεται σε πέντε ή περισσότερους, πέφτουν κατακόρυφα οι πιθανότητες να κυλήσει καλά και κατά το αναμενόμενο η κουβέντα, όπως αναφέρει η Daily Mail.
«Ο Σαίξπηρ πρέπει να τα είχε καταλάβει όλα αυτά, καθώς πολύ σπάνια στα έργα του εμπλέκονταν σε συζητήσεις περισσότεροι από τέσσερις χαρακτήρες», προσθέτει ο Ντάνμπαρ στο βιβλίο «The Social Brain» («Ο κοινωνικός εγκέφαλος»), προσθέτοντας ότι «ο Βάρδος καταλάβαινε τις δυνατότητες του ακροατηρίου του και γνώριζε το πώς να μην υπερφορτώσει τους θεατές του χρησιμοποιώντας έναν υπερβολικό αριθμό συμμετεχόντων στη σκηνή».
Και αυτό, σύμφωνα με τον καθηγητή, έχει μείνει μέχρι σήμερα καθώς σπάνια βλέπουμε περισσότερους από τέσσερις ανθρώπους σε κάποια συζήτηση.
«Όταν ένα πέμπτο άτομο μπει στη συζήτηση, μέσα σε περίπου 20 δευτερόλεπτα η ομάδα θα χωριστεί στα δύο ή η συζήτηση θα εξελιχθεί σε “διάλεξη”, καθώς ο ένας θα μιλάει διαρκώς και οι άλλοι θα παρακολουθούν», επισημαίνει με νόημα, καταλήγοντας ότι ο μαγικός αριθμός των τεσσάρων ανθρώπων ισχύει και σε άλλες περιπτώσεις και σε ομάδες που εργάζονται υπό δύσκολες συνθήκες, όπως οι κομάντο ή οι γιατροί σε χειρουργεία, ομάδες οι οποίες τα καταφέρνουν καλύτερα όταν δεν υπερβαίνουν τα τέσσερα μέλη.
Ο «αριθμός Ντάνμπαρ» στο Facebook
Ομοίως ισχύει και στα σάιτ και τους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης. Δεν μπορούμε να έχουμε χίλιους ή δυο χιλιάδες φίλους στο Facebook. Το όριο, κατά τον Ντάνμπαρ, είναι οι 150 φίλοι. Λόγω των περιορισμών των εγκεφαλικών δυνατοτήτων και του ελεύθερου χρόνου μας, κανείς μας δεν μπορεί να καλλιεργήσει περισσότερες από 150 πραγματικές φιλίες στα μέσα κοινωνική δικτύωσης και το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και στην καθημερινότητά μας με τις «φυσικές» μας φιλίες και επαφές.
Σύμφωνα με την σχετική μελέτη που δημοσιεύτηκε προ ετών στην επιστημονική επιθεώρηση Royal Society Open Science, οι ανθρώπινες σχέσεις διέπονται από ομόκεντρα κυκλικά επίπεδα. Ετσι, ένας άνθρωπος έχει 5 στενούς φίλους, 15 πολύ καλούς φίλους, 50 καλούς φίλους, 150 φίλους, 500 γνωστούς και 1.500 ανθρώπους που απλώς αναγνωρίζει.
Τα επίπεδα προκύπτουν κυρίως επειδή δεν έχουμε απεριόριστο χρόνο για κοινωνική αλληλεπίδραση. Πρέπει να αποφασίσουμε ως προς το που θα επενδύσουμε αυτόν το χρόνο, έχοντας κατά νου ότι η δύναμη των σχέσεων σχετίζεται άμεσα με τον χρόνο και την προσπάθεια που τους αφιερώνουμε.
Το επίπεδο των 150 είναι σημαντικό, διότι καθορίζει τους ανθρώπους με τους οποίους έχουμε ανταποδοτικές σχέσεις, έναντι των οποίων νιώθουμε υποχρεώσεις ή στους οποίους κάνουμε χάρες. Κατά συνέπεια, αυτοί που έχουν χίλιους ή δυο χιλιάδες φίλους στο Facebook, απλώς έχουν συμπεριλάβει ανθρώπους που δεν γνωρίζουν και, βασικά, ίσως και ενδεχομένως να μην γνωρίσουν και ποτέ τους στην πραγματική ζωή ή να μην έχουν ποτέ την ευκαιρία να συνομιλήσουν γνήσια και πραγματικά μαζί τους.
Υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, φυσικά: Για παράδειγμα, τα εξωστρεφή άτομα έχουν περισσότερους φίλους απ’ ότι τα εσωστρεφή, ενώ οι εσωστρεφείς άνθρωποι προτιμούν να έχουν λιγότερους φίλους, ώστε να μπορούν να επενδύουν περισσότερο χρόνο στον καθένα.
Όλοι αυτοί οι αριθμοί περιγράφονται στο βιβλίο του Ντάνμπαρ με τίτλο «Friends: Understanding the Power of Our Most Important Relationships».
