Ο Ian Fleming, ο άνθρωπος πίσω από τον James Bond, είχε μια μοναδική προσέγγιση στη συγγραφή: εφάρμοζε τον λεγόμενο «Κανόνα της Αναγκαστικής Βαρεμάρας». Η προσέγγιση αυτή, αν και αντισυμβατική, αναδεικνύει μια βαθιά κατανόηση της ανθρώπινης ψυχολογίας, ιδίως στο πλαίσιο της αποφυγής των πειρασμών και του κατάλληλου περιβάλλοντος για να ωθήσει την παραγωγικότητα.

Η μέθοδος του Fleming περιελάμβανε την απομόνωσή του σε εξοχικό σπίτι στη Τζαμάικα, σε μια τοποθεσία που δεν προσέφερε περισπασμούς, αναγκάζοντάς τον να επικεντρωθεί αποκλειστικά στο γράψιμο. Αυτό το περιβάλλον, χωρίς δελεαστικές εναλλακτικές λύσεις, άφηνε στον Fleming δύο επιλογές: να γράψει ή να μην κάνει τίποτα. Ο βρετανός συγγραφέας ακολουθούσε εκεί μια πειθαρχημένη ζωή, μια αυστηρή ρουτίνα για να είμαστε ακριβείς -ένα πρωινό μπάνιο, ομελέτα για πρωινό στον κήπο και στη συνέχεια περνούσε το μέγιστο δυνατό χρόνο στο γραφείο του.

Το “Casino Royale” (1953) ήταν το πρώτο από τα μυθιστορήματά του James Bond. Γεμάτο βίαιη δράση, απίθανες αποδράσεις, διεθνή κατασκοπεία, φουτουριστικά κατασκοπευτικά gadgets, ίντριγκες και πανέμορφες γυναίκες, τα βιβλία του τον έκαναν να αποκτήσει την ιδιότητα του διεθνούς μπεστ σέλερ. Αν, όμως, δεν είχε επιλέξει να αντισταθεί στους αντιπερισπασμούς, ίσως να μην τα είχε καταφέρει.

Ο ίδιος ο Fleming είχε αναφέρει: «Αυτά τα βιβλία δεν θα είχαν γεννηθεί αν δεν είχα επιλέξει αυτό το απομονωμένο εξοχικό σπίτι στην Τζαμάικα».

Η υποκείμενη ψυχολογία

Η απλότητα αυτής της επιλογής είναι ένα κλασικό παράδειγμα της «εγωνομίας», μιας έννοιας όπου κάποιος διαμορφώνει το περιβάλλον του για να κατευθύνει τη συμπεριφορά του προς τα επιθυμητά αποτελέσματα. Πρόκειται για συνειδητές επιλογές σχετικά με το περιβάλλον και τις συνήθειες κάποιου, ώστε να υποστηρίζονται οι στόχοι και η ευημερία του. Η σωστή αυτοδιαχείριση δεν περιορίζεται στα εσωτερικά χαρακτηριστικά και τις συμπεριφορές του ατόμου, αλλά επεκτείνεται και στη διαμόρφωση εξωτερικών παραγόντων που μπορούν να επηρεάσουν την παραγωγικότητά του. Διάφοροι άνθρωποι, όπως ο Fleming, εφαρμόζουν την εγωνομία σχεδιάζοντας σωστά τη ζωή και το περιβάλλον τους ώστε να ευθυγραμμίζονται καλύτερα με τους στόχους τους -συνήθως, αυτοί οι άνθρωποι είναι οι λεγόμενοι «πετυχημένοι».

Στη σφαίρα της κοινωνικής ψυχολογίας, αυτό ευθυγραμμίζεται με την ιδέα της αποφυγής του πειρασμού. Αφαιρώντας τους περισπασμούς, ο Ian Fleming μείωσε ουσιαστικά το γνωστικό φορτίο που απαιτείται για να τους αντισταθεί. Αυτή η στρατηγική μοιάζει με το Σύμφωνο του Οδυσσέα, όπου κάποιος περιορίζει σκόπιμα τις μελλοντικές του επιλογές για να αποφύγει τους πειρασμούς. Η μέθοδος του Fleming καταδεικνύει την κατανόηση ότι το περιβάλλον μας επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ικανότητά μας να συγκεντρωνόμαστε και να παράγουμε έργο -ακόμη κι αν το μονοπάτι που πρέπει να ακολουθήσουμε είναι αυτό της πλήξης.

Ο δοκιμιογράφος Joseph Epstein έχει παρατηρήσει: «Η πλήξη είναι τελικά μέρος της συνείδησης, και για τη συνείδηση οι νευρολόγοι εξακολουθούν να έχουν να μας πουν πολύ λιγότερα από ό,τι οι ποιητές και οι φιλόσοφοι».

Εφαρμογή του Κανόνα της Αναγκαστικής Βαρεμάρας στον σύγχρονο τρόπο ζωής

Ο σημερινός κόσμος, που βρίθει από αδιάκοπους περισπασμούς, καθιστά τη μέθοδο του Fleming ακόμη πιο επίκαιρη, καθώς βομβαρδιζόμαστε συνεχώς με ερεθίσματα που κατακερματίζουν την προσοχή μας.Οι ψηφιακές συσκευές και τα social media υποδεικνύουν ότι οι περισπασμοί δεν είναι μόνο εξωτερικοί, αλλά βρίσκονται και στην τσέπη μας, καθιστώντας τη οποιαδήποτε εργασία σημαντική πρόκληση και μας απομακρύνουν από την αίσθηση της ειρήνης, μια βαθύτατη ανθρώπινη ανάγκη.

Μπορεί να μην γίνεται εύκολα αντιληπτό στις ταχύτητες που τρέχει η καθημερινότητά μας, καθώς είναι λεπτή η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην πλήξη και την ειρήνη, είναι ότι η ειρήνη στην πραγματικότητα αντικαθιστά την πλήξη. Απλώς για να βρούμε την ειρήνη μέσα μας, πρέπει νωρίτερα να νιώσουμε ότι πλήττουμε, έστω οικτρά. Υπάρχουν άνθρωποι, βέβαια, που βαριούνται το υποτιθέμενο τίποτα της ειρήνης, παρ’ όλα αυτά η ειρήνη μπορεί να ωθήσει τη δημιουργικότητά μας, να ενισχύσει την έμπνευσή μας και να παράξουμε κάτι για το οποίο είτε δεν είχα σχεδιάσει είτε είχαμε βάλει σκοπό και δεν μπορούσαμε να το υλοποιήσουμε.

Η πρόκληση αυτή, λοιπόν, απαιτεί τον κατάλληλο σχεδιασμό των περιβάλλοντών μας. Ακριβώς όπως ο Fleming επέλεξε μια απλή εξοχική κατοικία -ενώ θα μπορούσε να ζει μέσα σε μεγαλύτερες ανέσεις-, εμείς σήμερα πρέπει να δημιουργήσουμε χώρους, φυσικούς ή ψηφιακούς, που να ευνοούν την οποιαδήποτε εργασία, η οποία δεν αφορά πάντα το επάγγελμά μας. Αυτό μπορεί να σημαίνει τη χρήση εφαρμογών και υιοθέτηση μέτρων που περιορίζουν τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, το σχεδιασμό ενός μινιμαλιστικού χώρου εργασίας (θα μπορούσε να είναι και το γραφείο στο σπίτι μας) ή τον καθορισμό συγκεκριμένων ωρών που εργαζόμαστε ή ασχολούμαστε με κάτι που μας ικανοποιεί.

Η αρχή παραμένει η ίδια: περιορίζοντας τη διαθεσιμότητα των περισπασμών, ενισχύουμε την εστίαση και την παραγωγικότητά μας.

Η προσέγγιση του Fleming αγγίζει επίσης την έννοια της «ροής», μια κατάσταση βαθιάς εμβάπτισης σε μια δραστηριότητα. Εξαλείφοντας τους περισπασμούς, ο Fleming πιθανότατα έβρισκε ευκολότερο να εισέλθει σε αυτή την κατάσταση, όπου η δημιουργικότητα και η παραγωγικότητά του μπορούσαν να ανθίσουν συνδυαστικά. Αυτή είναι μια κατάσταση για την οποία πολλοί πασχίζουν, αλλά συχνά τη θεωρούν άπιαστη σε μια ζωή γεμάτη αντιπερισπασμούς.

Ο σχεδιασμός των χώρων που κινούμαστε, και σε όσους έχουμε τη δυνατότητα επέμβασης, για την ελαχιστοποίηση των περισπασμών είναι μια έξυπνη στρατηγική που επιτρέπει πιο αποδοτική/αποτελεσματική εργασία,  καθώς “αγκαλιάζει” τις ανθρώπινες ψυχολογικές τάσεις για να λειτουργήσει το άτομο προς όφελος του ίδιου του εαυτού.

Με πληροφορίες από: Inc, Internet Encyclopedia of Philosphy, Medium