«Εδώ είμαστε», σκέφτηκε.
Μετά από τόσες ερωτικές ματαιώσεις, κλάματα, θλίψη, μοναξιά, ghosting, και άλλες τοξικές καταστάσεις που την τσάκισαν συναισθηματικά, αισθάνεται επιτέλους δικαιωμένη.

«Ο άνθρωπός μου. Αυτός που δεν μπορώ να χορτάσω, ή ακόμα καλύτερα, αυτός που δεν μπορεί να με χορτάσει».

Πέρασαν μαζί άλλο ένα υπέροχο Σαββατοκύριακο. Ξυπνάει και γυρίζει να δει αν βρίσκεται στο πλάι της, ότι δεν ονειρευόταν, και ανοίγει το παντζούρι για να βεβαιωθεί ότι βρίσκεται ακόμα στον Πλανήτη Γη. Αυτή η σχέση είναι υπέροχη. Από που ήρθε; Πώς στάθηκα τόσο τυχερή; Είναι πραγματικά αληθινός;

Αυτή η ερώτηση – αν είναι αληθινός – είναι ίσως η καλύτερη που θα μπορούσες ποτέ να κάνεις. Αλλά στη δίνη του έρωτα και της λαγνείας, δεν θα τη ρωτήσεις. Θα είσαι πολύ φτιαγμένη από ορμόνες και δυνητικά love stories που φαντάζεσαι να διαρκέσουν μέχρι το διηνεκές.

Δίκαιο, και σου αξίζει μετά από τόσες ερωτικές κατραπακιές. Έτσι ξεκινούν πολλές σπουδαίες σχέσεις. Αλλά (συγγνώμη που θα σου χαλάσω την ερωτική γιορτή) πολλές ταινίες τρόμου ξεκινούν επίσης με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.

Αυτό το θεϊκό συναίσθημα στην αρχή, σα να μην πατάς στη γη. Κατόπιν, έρχεται η ανησυχία. Και στη συνέχεια οι σκέψεις του τύπου, «πόσο ηλίθια μπορεί να ήμουν»; Ή όπως το κωδικοποιεί κάπου και ο Νίκος Καζαντζάκης, «πόθος, πάθος, πένθος».

«Ανάμεσα στο ερέθισμα και την αντίδραση, υπάρχει ένας ενδιάμεσος χώρος. Σε αυτόν τον χώρο βρίσκεται η ελευθερία και η δύναμή μας να επιλέξουμε την αντίδρασή μας. Στην αντίδρασή μας βρίσκεται η εξέλιξη και η ελευθερία μας». – Viktor E. Frankl

Ο χρυσός κανόνας στις σχέσεις

Η συναισθηματική νοημοσύνη (EQ) – η ικανότητα ενός ατόμου να παρατηρεί, να διαχειρίζεται και να εκφράζει υγιώς τα συναισθήματά του – παρουσιάζεται ως ο χρυσός κανόνας των σχέσεων.

Ορισμένοι άνθρωποι βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση όσον αφορά την ανάπτυξη του EQ επειδή είχαν συναισθηματικά ικανούς δασκάλους (συνήθως τους γονείς τους), ενώ μερικοί βρίσκονται εξ αρχής σε μειονεκτική καθώς δεν είχαν τα ανάλογα (ή καθόλου) συναισθηματικά διδάγματα στο σπίτι.

Αλλά η συναισθηματική νοημοσύνη δεν έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο με την ανατροφή των παιδιών ή ακόμη και με τη γενετική. Σίγουρα η αρχική μας ιδιοσυγκρασία επηρεάζεται – κάποιοι άνθρωποι βρίσκουν εξαιρετικά δύσκολο το να διανύσουν το συναισθηματικό πεδίο.

Αλλά οι εμπειρίες της ζωής μας, οι επιτυχίες και οι αποτυχίες μας, ο κόσμος και οι άνθρωποι γύρω μας, συμβάλλουν επίσης στη συναισθηματική μας ανάπτυξη –  άλλες φορές με θετικό κι άλλες φορές με αρνητικό τρόπο. Πολλοί άνθρωποι αναγκάζονται να γίνουν οι συναισθηματικοί δάσκαλοι του ίδιου τους του εαυτού, στη προσπάθειά τους να κατανοήσουν τον κόσμο καθώς κινούνται μέσα σ’ αυτόν – και αυτό μπορεί να ενέχει ορισμένες σημαντικές προκλήσεις.

Στις σχέσεις, η συναισθηματική νοημοσύνη επηρεάζει σημαντικά την εμπιστοσύνη, την επικοινωνία, την οικειότητα και τη διαχείριση των συγκρούσεων. Εν ολίγοις, κάνει τις σχέσεις πιο εύκολες, ή ακόμη και πιο ευχάριστες.

Αν και οι δύο σύντροφοι έχουν έναν ικανοποιητικό βαθμό EQ, έχετε πολλές πιθανότητες να μείνετε μαζί και ευτυχισμένοι (αν και καμία σχέση δεν έρχεται με εγγυήσεις). Αν ένας από εσάς είναι συναισθηματικά ικανός, αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο – με την προϋπόθεση βέβαια ότι είστε έτοιμοι να αφήσετε στον σύντροφό σας χώρο.

Όταν και οι δύο σύντροφοι δυσκολεύονται να διαχειριστούν τον εαυτό τους συναισθηματικά, η σχέση είναι φορτισμένη ή αν δεν είναι, θα γίνει έτσι με την πάροδο του χρόνου.

Αυτό συμβαίνει επειδή οι άνθρωποι που δεν διαθέτουν συναισθηματική ωριμότητα, δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν και να εκφράσουν τα συναισθήματά τους με κατάλληλους και υγιείς τρόπους. Έτσι, μπορεί να κλείνονται, να είναι κακοί ακροατές, να γίνονται ιδιαίτερα αμυντικοί, ακόμα και απέναντι στην παραμικρή κριτική, να αποφεύγουν να μιλούν για δύσκολα ή σημαντικά θέματα, να ξεσπούν με απρόβλεπτους τρόπους ή να έχουν συναισθηματικά ξεσπάσματα που μοιάζουν ανεξέλεγκτα ή/και «υπερβολικά» για την περίσταση.

Όλα αυτά σε μεγάλο βαθμό επιβαρύνουν τις σχέσεις.

«Είναι μια επιλογή. Ανεξάρτητα από το πόσο εκνευριστική ή βαρετή ή περιοριστική ή επώδυνη ή καταπιεστική είναι η εμπειρία μας, μπορούμε πάντα να επιλέξουμε πώς θα αντιδράσουμε». – Edith Eger

Η συναισθηματική ανωριμότητα δεν είναι εύκολο να εντοπιστεί

Αλήθεια, μπορεί να χρειαστεί αρκετός χρόνος για να καταλάβετε πώς συμπεριφέρεται συναισθηματικά ο σύντροφός σας. Αυτό συμβαίνει επειδή στην αρχή μιας σχέσης όλοι παρουσιάζουμε την καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας, το καλό μας πρόσωπο.

Όταν για παράδειγμα νιώθουμε μελαγχολικά, ή στρεσαρισμένοι, συνήθως το κρύβουμε από τους υποψήφιους ή νέους συντρόφους μας.

Και δεν είναι κάτι που ρωτάμε σε ένα πρώτο ραντεβού με το «καλημέρα σας»: Μήπως το EQ σου είναι αρκετά υψηλό, γεγονός που θα σε έκανε έναν καλό σύντροφο για μένα;

Χμμμ. Όχι. Ακόμα κι αν ήσασταν σε θέση να κάνετε αυτή την ερώτηση, δεν είμαι σίγουρη ότι θα παίρνατε μια ξεκάθαρη απάντηση. Ίσως, μάλιστα, κάνοντας αυτήν την ερώτηση πιθανόν να οδηγήσετε το ραντεβού σας να ψάξει για την πλησιέστερη πόρτα εξόδου.

Ποια είναι λοιπόν η καλύτερη στρατηγική;

Μην βιάζεσαι. Ή τουλάχιστον περίμενε μέχρι να έχεις χρόνο να παρατηρήσεις πώς ο σύντροφός σας χειρίζεται κάθε είδους καταστάσεις – και ανθρώπους.

Για παράδειγμα, πώς είναι μετά από μια δύσκολη μέρα, όταν έχει δεχτεί κριτική, όταν είναι ιδιαίτερα αγχωμένος στη δουλειά, πώς είναι στις σχέσεις του με την οικογένεια και τους φίλους του; Αισθάνεσαι άνετα με τις αντιδράσεις του; Ή μήπως σου προκαλούν ανασφάλειες και σε κάνουν νευρική και αγχωμένη; Μήπως η συναισθηματική του αστάθεια και οι κατά καιρούς απρόβλεπτες αντιδράσεις του σε ωθούν να τον κρατάς μακριά από τους δικούς σου ανθρώπους, καθώς δεν τον εμπιστεύεσαι ότι είναι σε θέση να μετριάσει τον εαυτό του;

Θυμάμαι μια φίλη που πριν από μερικά χρόνια ήταν τόσο πρόθυμη να αφήσει πίσω της την εργένικη ζωή και τη μοναξιά, που αγνοούσε την επισταμένη τοξικότητα του «πανέμορφου» νέου της συντρόφου, την αρνητική του στάση, την δριμύτατη κριτική και τα καυστικά σχόλια για όποιον συναντούσε στο δρόμο του.

«Για πολύ καιρό πίστευα ότι το να είναι μαζί μου θα τον έκανε πιο ευτυχισμένο. Ότι αν του έδινα την τρυφερότητα και την αγάπη που του έλειπε, θα μαλάκωνε», μου έλεγε.

Για καλή της τύχη, η ιστορία αυτή είχε ευτυχώς αίσιο τέλος, επειδή τώρα είναι με έναν άλλο σύντροφο, ο οποίος είναι συναισθηματικά συντονισμένος στις ανάγκες της, καθώς και στις δικές του. Αλλά όχι πριν σπαταλήσει οκτώ χρόνια με τον «πανέμορφο» τύπο.

Απλά να θυμάστε, αν σας φαίνεται πολύ καλό για να είναι αληθινό, μπορεί να συμβαίνει επειδή όντως είναι. Πάρτε το χρόνο σας και κρατήστε τα μάτια σας ορθάνοιχτα. Η τοξικότητα μπορεί να βρίσκεται σε πολύχρωμα χαριτωμένα πακέτα.

❇︎ Δείτε επίσης: Η αγάπη αγνοείται: Ghosting σημαίνει δειλία