«Tο να είσαι ανάπηρος και να έχεις μάθει από την κουλτούρα της αναπηρίας με προετοίμασε για τις προκλήσεις της πρώιμης γονεϊκότητας και τελικά με κατέστησε πιο δημιουργική και ευέλικτη σχετικά με τη φροντίδα του νέου μέλους». 

Ένας τρόπος να σκεφτούμε την πρώτη εβδομάδα της γονεϊκότητας είναι ως μια περίοδο όπου ένα μεγάλο μέρος της οικογένειας είναι ή γίνεται προσωρινά “ανάπηρο”. Όχι μόνο το μωρό χρειάζεται αδιάκοπη προσοχή, αλλά και αυτός που γέννησε συνήθως. Ακόμα κι αν υιοθέτησες ένα παιδί, είναι πολύ πιθανό να είσαι εξαντλημένος. Για όσους δεν είναι ανάπηροι, το να πρέπει ξαφνικά να βασίζονται σε άλλους για τις βασικές τους σωματικές ανάγκες, ενώ ταυτόχρονα έχουν την ευθύνη ενός ανθρώπινου όντος που απαιτεί τόσα πολλά, μπορεί να είναι τρομακτικό. 

Όπως υποστηρίζει η Jennifer Natalya Fink στο βιβλίο All Our Families: Disability Lineage and the Future of Kinship, οι άνθρωποι τείνουν να φοβούνται την αναπηρία, επειδή φοβούνται το να χρειάζονται φροντίδα κι όμως σχεδόν όλοι χρειάζονται φροντίδα μετά τον τοκετό. 

Οι περισσότεροι μη ανάπηροι γονείς χαρακτήρισαν την πρώτη εβδομάδα μετά την επιστροφή στο σπίτι με το μωρό ως μία από τις πιο δύσκολες περιόδους της ζωής τους. Για κάποιους, η προσπάθεια να καλύψουν τις ανάγκες του παιδιού τους — και η σκιά ενός μέλλοντος διαμορφωμένου γύρω από αυτές τις ανάγκες — έμοιαζε ακατόρθωτη. Η Rachel Somerstein, συγγραφέας του Invisible Labor: The Untold Story of the Cesarean Section τονίζει ότι όταν έκλαιγε η κόρη της, μερικές φορές κατακλυζόταν από τόσο έντονα συναισθήματα που ήταν σίγουρη ότι το μωρό θα έκλαιγε ασταμάτητα μέχρι να πάει στο πανεπιστήμιο. 

Άλλες μητέρες περιέγραψαν ότι κάποιες από τις πιο σκοτεινές στιγμές τους ήρθαν όταν το ίδιο τους το σώμα δεν συνεργαζόταν. Πιο συγκεκριμένα μία από αυτές τονίζει ότι αποκοιμήθηκε στο πάτωμα και έμεινε εκεί παγιδευμένη για 20 λεπτά αφού ξύπνησε, επειδή οι κοιλιακοί της μύες ήταν τόσο τραυματισμένοι που δεν μπορούσε να σηκωθεί. Εκείνη και οι άλλες μητέρες προσπαθούσαν να συμφιλιωθούν με την τρομακτική πραγματικότητα ότι δεν μπορούμε, μόνο με τη θέληση και τη συμπεριφορά μας να κάνουμε ούτε τα μωρά ούτε το σώμα μας να υπακούσουν στις επιθυμίες μας. 

Οι ανάπηροι άνθρωποι που είχαν περάσει χρόνια ζώντας μέσα σε ένα σώμα που συχνά επαναστατούσε και αποτύγχανε και πολλοί είχαν μάθει με τον δύσκολο τρόπο ότι η ανάρρωση από μια επέμβαση είναι μακρά και επίπονη και ότι το σώμα είναι απρόβλεπτο έδειξαν μία διαφορετική προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα. Η Jessie Owen, τετραπληγική μετά από τροχαίο στα 20 της και γέννησε δίδυμα με καισαρική, παρόλο που εμφάνισε προεκλαμψία και παρατεταμένη υψηλή αρτηριακή πίεση μετά τον τοκετό, η πρώτη εβδομάδα με τα μωρά της κύλησε ομαλά. Ήξερε τι να περιμένει και ήταν έτοιμη να επιστρατεύσει τη δημιουργικότητα στη φροντίδα του εαυτού της. «Η ανάρρωση δεν ήταν και τόσο δύσκολη. Δεν ένιωθα τέλεια, σίγουρα, αλλά δεν ήταν και τρομερό». Είχε βλέπετε για κακή της τύχη μέτρο σύγκρισης στον πόνο και τη διαχείριση. 

Φυσικά δεν έχουν όλοι οι ανάπηροι ή μη ανάπηροι την ίδια “εμπειρία” και η αναπηρία δεν είναι ο μόνος παράγοντας που επηρεάζει τις πρώτες μέρες της γονεϊκότητας. Μία ακόμα μητέρα με αναπηρία τονίζει πως είχε έναν ασφαλή και ευγενικό σύντροφο, οικονομική σταθερότητα, ένα ιστορικό αρκετά καλής ψυχικής υγείας και καμία σωματική επιπλοκή από τοκετό. Όμως, παρ’ όλες τις δυσκολίες που φέρνει η αναπηρία, της είχε ήδη διδάξει μαθήματα ανεκτίμητα. 

Ως ανάπηρο άτομο σε έναν κόσμο γεμάτο εμπόδια, είχε συνηθίσει να καινοτοεί και να λύνει προβλήματα καθημερινά. Η γονεϊκότητα απαιτεί πολλές από αυτές τις δεξιότητες. «Οι ανάπηροι άνθρωποι έχουν χρόνια εμπειρίας στο να βρίσκουν τρόπους να τα βγάλουν πέρα» υποστηρίζει η Lisa Iezzoni, καθηγήτρια Ιατρικής στο Χάρβαρντ που μελετά την πρόσβαση των αναπήρων στην υγειονομική περίθαλψη και είναι και η ίδια ανάπηρη. «Καθημερινά, κινούμαστε μέσα σε έναν κόσμο που δεν είναι φτιαγμένος για εμάς. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που είμαστε ιδιαίτερα κατάλληλοι να αντιμετωπίσουμε κάτι καινούριο, όπως η γονεϊκότητα». 

Σχεδόν οποιοσδήποτε ετοιμάζεται να αποκτήσει παιδί, φτιάχνει ένα πλάνο — και κάποια στιγμή αυτό το πλάνο θα ανατραπεί εν μέρει. Οι γονείς που έχουν πολύ συγκεκριμένη εικόνα για το πως πρέπει να εξελιχθούν τα πράγματα μπορεί να απογοητευτούν βαθιά όταν η πραγματικότητα αποκλίνει. Όμως οι ανάπηροι γονείς ίσως είναι λιγότερο πιθανό να ξαφνιαστούν όταν πρέπει να προσαρμοστούν — και λιγότερο πιθανό να κατηγορήσουν τον εαυτό τους. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν μάθει, μέσα από επαναλαμβανόμενες απογοητεύσεις, να περιμένουν προβλήματα με έναν τρόπο και να τα διαχειρίζονται ιδανικά. Αυτή η στάση ίσως ακούγεται απαισιόδοξη, όμως στην πραγματικότητα μπορεί να είναι προστατευτική. Όταν κάτι καταρρεύσει, δεν υποθέτουν αυτομάτως ότι όλα καταρρέουν. Ακόμα και στις πιο τρομακτικές στιγμές, πάλευουν να διατηρήσουν μια αίσθηση ισορροπίας. 

Οι ανάπηροι γονείς, όπως όλοι οι γονείς, έχουν τις αδυναμίες τους — αλλά το να αγκαλιάζουν την ατέλεια ίσως να είναι ένα από τα πιο πολύτιμα μαθήματα που μπορεί να μάθει ένας γονιός. “Κάποτε πίστευα ότι με υγιεινή διατροφή, σωστές επιλογές και σκληρή δουλειά, μπορούσα να φτιάξω μια ιδανική ζωή. Αλλά στα 28 μου, έγινα ανάπηρη. Καθώς συνειδητοποίησα ότι δεν μπορούσα να επαναφέρω τις παλιές μου ικανότητες, όσο κι αν προσπαθούσα, ο τρόπος που έβλεπα τον κόσμο άρχισε να αλλάζει. Ήρθα αντιμέτωπη με το τι μπορεί — και τι δεν μπορεί — να καταφέρει η τελειομανία μου”. Αυτή η τοποθέτηση μίας γυναίκας που αργότερα έγινε μητέρα μας δείχνει τον δρόμο. 

Δεν χρειάζεται να είσαι ανάπηρος για να υιοθετήσεις αυτή τη νοοτροπία — στην πραγματικότητα, στοιχεία της μπορεί να λειτουργήσουν ως βάλσαμο για κάθε γονιό. Σε κάποιες περιπτώσεις αυτό μπορεί να σημαίνει να μην αγχώνεσαι για το ακριβό καρότσι που δεν μπορείς να αγοράσεις και να χρησιμοποιείς με ασφάλεια εκείνο που σου έδωσε ένας γείτονας. Σε άλλες μπορεί να σημαίνει ότι ζητάς περισσότερη βοήθεια τα βράδια. Αυτή η οπτική της γονεϊκότητας μπορεί να φαίνεται λιγότερο ιδανική, όμως η ευελιξία και η συμπόνια είναι ζωτικής σημασίας όταν το σώμα σου πονάει από τον τοκετό, κανείς δεν κοιμάται όλο το βράδυ και η δυναμική της οικογένειας έχει αλλάξει δραματικά. Μόλις μάθεις να δείχνεις συμπόνια στον εαυτό σου, ίσως δεις ότι τελικά δίνεις στο παιδί σου ακριβώς αυτό που χρειάζεται. 

*Με στοιχεία από το Atlantic.

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.