Το να εκθέτεις τον εαυτό σου σε κόσμο, στο σανίδι του θεάτρου, σε μία ομιλία, σε μία αθλητική διοργάνωση είναι εξαιρετικά δύσκολο και ψυχοφθόρο. Η δύναμη του πλήθους και η αποδοκιμασία που μπορεί να επέλθει είναι τρομακτική! 

Η αρνητική κριτική αποτελεί μία τρομακτική πραγματικότητα κάθε ηθοποιού, ομιλητή, τραγουδιστή, οποιουδήποτε βασικά μπορεί να βρίσκεται και να κρίνεται από κόσμο. 

Η δημόσια αποδοκιμασία έχει τις ρίζες της στην αρχαία Αθήνα, όπου το πλήθος με κραυγές και σφυρίγματα επιδοκίμαζε ή αποδοκίμαζε τα θεατρικά έργα. 

Αλλά, η αρχαιότητα ενώ μας έχει προσφέρει πάρα πολλά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είχε και είλωτες και οι γυναίκες δεν επιτρεπόταν να πάρουν μέρος σε ολυμπιακούς αγώνες, να ψηφίσουν ή να έχουν δική τους γη. Οι κοινωνίες όμως εξελίσσονται. Μαθαίνουν, προσαρμόζονται, ενημερώνονται και μαζί με τις πολιτικοκοινωνικές ζυμώσεις αναπτύσσουν διαφορετικά αντανακλαστικά ανάλογα την εποχή τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό λόγο.

Στο τουρνουά τένις της Βουδαπέστης η Κινέζα αθλήτρια Shuai Zhang αντιμετώπιζε στο γήπεδο την Amarissa Toth. Όταν ένας της πόντος κρίθηκε ως  out, παραπονέθηκε στην διαιτητή η οποία την αγνόησε και σαν αποκορύφωμα η αντίπαλος έσβησε το σημάδι από την μπαλιά της στο χώμα. Όσο η Zhang προσπαθούσε να δικαιωθεί, το κοινό την γιούχαρε και φώναζε εναντίον της. Στο τέλος, ξέσπασε σε κλαματα, έδωσε τον αγώνα καθώς έπαθε κρίση πανικού και το πλήθος χαιρόταν με την θλίψη της με επευφημίες και κραυγές.

Στον αθλητισμό είναι κάτι σύνηθες θα μου πείτε. Όχι  παντού, και ειδικά όχι στο τέννις. Συγκαταλέγεται στα ευγενή αθλήματα για κάποιο λόγο.

Η αποδοκιμασία και η ανούσια κριτική βέβαια δεν παρατηρείται μόνο στο θέατρο και στον αθλητισμό. Είναι καθημερινό φαινόμενο.  Μπορεί να είναι σε κάθε συζήτηση, σε κάθε πιθανό περιβάλλον. Στη δουλειά, στο σχολείο, στο πανεπιστήμιο, στο σπίτι.

Οι άνθρωποι έχουν μία ανθρωποφαγική ανάγκη να κρίνουν εύκολα και αβίαστα, υποτιμώντας την προσπάθεια κάποιου.  Η εποικοδομητική συζήτηση αντικαθίσταται από δημόσιες προσβολές, ή δημόσιες ανακοινώσεις αποδοκιμασίας χωρίς όμως να έχουν κάποιο σκοπό βελτίωσης του άλλου.

Ειδικά άτομα επιτυχημένα, όπως ένας αθλητής/τριε, ηθοποιός, επιστήμονας, τραγουδιστής/τρια, σκηνοθέτης/ιδα γίνονται σχεδόν καθημερινά στόχος τέτοιας πρακτικής. Η επιτυχία είναι συνώνυμη με την πρόοδο, την ανάπτυξη, την αφοσίωση και τα επιτεύγματα.

Σύμφωνα με κοινωνικούς επιστήμονες και ψυχολόγους, όσοι κριτικάρουν υπερβολικά είναι άτομα που πιστεύουν και νομίζουν ότι ξέρουν τον δρόμο προς την επιτυχία αλλά αποτυγχάνουν να φτάσουν εκεί. Έτσι, όταν βλέπουν κάποιο άλλον ή κοντινό τους πρόσωπο να πετυχαίνει τους στόχους τους, αρχίζουν να εκδηλώνουν αγανάκτηση και ζήλια. Σκόπιμα ή όχι, ξεκινούν την εκστρατεία μίσους αμφισβητώντας τις προσωπικές επιλογές και αποφάσεις του άλλου.

Δεν έχει σημασία αν βρίσκεστε στη λίστα του Forbes ή πήρατε απλά μια προαγωγή στη δουλειά. πάντα θα υπάρχει κάποιος που θα σε κρίνει. Είτε πρόκειται για ένα μικρό κατόρθωμα είτε για ένα επίτευγμα που θα αλλάξει τη ζωή σας, πολλοί θα περιμένουν την κατάλληλη στιγμή για να χτυπήσετε και να σας δουν να πέφτετε. Θα βρίσκουν πάντα έναν ή δύο λόγους για να προβάλλουν την αρνητικότητα, τους φόβους και τις ανασφάλειές τους προς εσάς.

Ο πιο συχνός λόγος της δημόσιας υπερβολικής και ανουσιας κριτικής είναι η προσωπική ανασφάλεια. 

Περιμένουν ή ψάχνουν κάτι αρνητικό να σχολιάσουν για να κάνουν τον εαυτό τους να νιώσει καλύτερα. Είναι σημάδι χαμηλής αυτοπεποίθησης και μπορεί να είναι επιζήμιο τόσο για το άτομο που επικρίνεται όσο και για αυτόν που ασκεί κριτική. Ένα επικριτικό άτομο μπορεί επίσης να αισθάνεται ότι είναι καλύτερο από τους άλλους και έτσι νιώθει την ανάγκη να επισημάνει τα ελαττώματα για να διατηρήσει το σύμπλεγμα ανωτερότητάς του.

Μερικοί άνθρωποι μπορεί να είναι εκ φύσεως επικριτικοί ως μέρος του τύπου της προσωπικότητάς τους, καθιστώντας τους εξαιρετικά ερειστικούς καθώς βιάζονται να κρίνουν χωρίς να λάβουν υπόψη τα συναισθήματα του άλλου ατόμου. Μπορεί να χρησιμοποιήσουν την κριτική ως τρόπο χειραγώγησης των αποφάσεων ή της συμπεριφοράς σας. Μπορεί επίσης να είναι ένα σημάδι ότι το άλλο άτομο είναι δυσαρεστημένο με τον εαυτό του και βγάζει την απογοήτευσή και την τοξικότητα του πάνω σας.

Η κριτική συχνά έχει τις ρίζες της στη ζήλια ή τη δυσαρέσκεια. Σε κανέναν δεν αρέσει να βλέπει κάποιον άλλο να φαίνεται καλύτερος από αυτόν, να έχει μεγαλύτερη επιτυχία, να είναι πιο ευτυχισμένος ή απλώς να έχει μια καλύτερη ζωή. Και αν δεν έχει δουλέψει με τον εαυτό του και τις ανασφάλειές του, βγαίνει προς τα έξω σαν αντίδραση και επίθεση προς το άτομο απέναντί του. 

Όταν πετυχαίνουμε, ξαφνικά γινόμαστε στόχος κριτικής, μίσους και ανθρώπων που ζηλεύουν τα επιτεύγματά μας. Είτε το επίτευγμά μας είναι μεγάλο είτε μικρό, υπάρχει πάντα κάποιος που προσπαθεί να μας μειώσει επικρίνοντας και χλευάζοντας. Στο χώρο εργασίας ή στην προσωπική μας ζωή, αυτό είναι ένα μοτίβο που θα υπάρχει πάντα. Ανεξάρτητα από το πόσο επιτυχημένος είσαι, πάντα θα υπάρχει κάποιος που θα προσπαθεί να σε κατεβάσει στο επίπεδό του.

Είναι σίγουρα δύσκολο να αντιμετωπίσεις τέτοιες καταστάσεις καθώς μπορεί να προκαλέσουν αισθήματα ανασφάλειας, χαμηλής αυτοεκτίμησης και άγχους. Η καλύτερη στρατηγική για την αντιμετώπιση των επικριτικών ανθρώπων είναι να αναγνωρίσετε ότι η κριτική τους δεν αφορά εσάς μάλλον αφορά αυτούς και τις δικές τους ανασφάλειες.

Με συζήτηση και εποικοδομητικά σχόλια η κριτική μπορεί να είναι ένα ισχυρό εργαλείο βελτίωσης, αλλά πρέπει να χρησιμοποιείται την κατάλληλη στιγμή για να είναι αποτελεσματική. Η πρόθεση πίσω από την κριτική είναι σημαντική και πρέπει πάντα να είναι η παροχή ανατροφοδότησης που είναι χρήσιμη και εποικοδομητική.