Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι η αίσθηση του χιούμορ μπορεί να βελτιώσει την ψυχική και σωματική σας υγεία, να αυξήσει την ελκυστικότητά σας, αλλά και να βελτιώσει τις ηγετικές σας ικανότητες. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες και στυλ του χιούμορ, καθένα από τα οποία μπορεί να εφαρμοστεί ανάλογα τις συνθήκες και το περιβάλλον. Το χιούμορ αναμφίβολα μπορεί να αποτελέσει μια χρήσιμη δεξιότητα, μπορεί ωστόσο να διδαχθεί;

Σίγουρα το χιούμορ είναι η παρηγορητική ανατροπή σε κάτι βαρύ και ασθμένον. Είναι αυτό που ο Όσκαρ Ουάιλντ αποκαλούσε την «ευγένεια του απελπισμένου», ενώ ο Μαρκ Τουέιν έλεγε ότι «το χιούμορ είναι το σπουδαίο πράγμα που μπορεί να αποδειχθεί σωτήριο. Τη στιγμή που εμφανίζεται, η σκληρότητά μας υποχωρεί, όλοι οι εκνευρισμοί και οι δυσαρέσκειές μας φεύγουν και τη θέση τους παίρνει ένα ηλιόλουστο πνεύμα». Σίγουρα δεν έχει άδικο. Το χιούμορ μπορεί κάλλιστα να είναι το σπουδαίο πράγμα στη ζωή.

Αγγίζει σχεδόν κάθε πτυχή της ζωής – το 90% των ανδρών και το 81% των γυναικών αναφέρουν ότι η αίσθηση του χιούμορ είναι το πιο σημαντικό προσόν σε έναν σύντροφο, είναι ένα απαραίτητο προσόν για τους ηγέτες και έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει ακόμη και τις θεραπείες για τον καρκίνο.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι μια δεξιότητα που όλοι χρειάζονται, αλλά πώς το ορίζουμε; Μπορεί να το χιούμορ να διδαχθεί;

Τι είναι το χιούμορ;

Ο καλύτερος τρόπος για να «σκοτώσεις» ένα αστείο, είναι να το εξηγήσεις, αλλά παρόλα αυτά οι ψυχολόγοι έχουν προσπαθήσει να το κάνουν. Υπάρχουν τρεις βασικές θεωρίες για το τι είναι το χιούμορ και από πού προέρχεται:

Η θεωρία της ανακούφισης υποστηρίζει ότι το γέλιο και το χιούμορ είναι τρόποι εκτόνωσης του ψυχολογικού ατμού, ένας τρόπος απελευθέρωσης της ψυχικής ενέργειας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα αστεία που λέγονται σε κηδείες συχνά δεν αντιμετωπίζονται με σιωπή, όπως θα άρμοζε σε μια τέτοια θλιβερή συνθήκη, αλλά αντιθέτως, με ξεκαρδιστικό γέλιο.

Η θεωρία της ανωτερότητας διατυπώθηκε αρχικά από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη για να εξηγήσει ένα συγκεκριμένο είδος χιούμορ: γιατί γελάμε με τις ατυχίες των άλλων. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, το χιούμορ είναι ένα μέσο για να δηλώσει κανείς την ανωτερότητά του έναντι των άλλων. Αν ψάχνετε να καλλιεργήσετε την αίσθηση του χιούμορ για να βελτιώσετε τις ηγετικές σας ικανότητες, αυτό το είδος δεν είναι το είδος που θέλετε να αποκτήσετε.

Η θεωρία της αναντιστοιχίας υποστηρίζει ότι το χιούμορ προκύπτει όταν αναμειγνύονται δύο αντίθετες ιδέες. Το χιούμορ συχνά ανατρέπει τις προσδοκίες και οι ατάκες είναι συχνά το αποτέλεσμα μιας απροσδόκητης ανατροπής. Σκεφτείτε το «Η δουλειά είναι η κατάρα της αλκοολικής τάξης» του Όσκαρ Ουάιλντ – είναι αστείο επειδή αντιστρέφει μια κοινή φράση και επειδή ανατρέπει έναν πιο συμβατικό τρόπο θεώρησης του κόσμου.

Ποια είναι τα οφέλη της αίσθησης του χιούμορ;

Το να είστε αστείοι είναι ίσως ένα από τα καλύτερα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για την υγεία σας. Μπορείτε σχεδόν να θεωρήσετε την αίσθηση του χιούμορ ως το ανοσοποιητικό σύστημα του μυαλού σας. Οι άνθρωποι που κινδυνεύουν από κατάθλιψη τείνουν να βιώνουν καταθλιπτικά επεισόδια όταν εκτίθενται σε κάποιο αρνητικό ερέθισμα, και στη συνέχεια, γίνεται όλο και πιο εύκολο γι’ αυτούς να υποτροπιάσουν στην κατάθλιψη. Ωστόσο, η αναπλαισίωση ενός αρνητικού γεγονότος με χιουμοριστικό τρόπο λειτουργεί ως ένα είδος συναισθηματικού φίλτρου, εμποδίζοντας την αρνητικότητα που θα μπορούσε να προκαλέσει ένα καταθλιπτικό επεισόδιο.

Το χιούμορ δεν προφυλάσσει μόνο από την κατάθλιψη. Βελτιώνει επίσης τη συνολική ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που σημειώνουν υψηλά ποσοστά χιούμορ, έχουν καλύτερη αυτοεκτίμηση, περισσότερη θετικότητα, ευεξία, μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, μεγαλύτερο έλεγχο του άγχους και καλύτερες επιδόσεις στις κοινωνικές τους σχέσεις. Ωστόσο, δεν είναι όλα τα είδη χιούμορ ίσα. Στην ίδια μελέτη, οι ερευνητές εντόπισαν τέσσερα είδη χιούμορ: το συνεργατικό χιούμορ, δηλαδή το χιούμορ που αποσκοπεί στην ενίσχυση των κοινωνικών δεσμών- το αυτοβελτιωτικό χιούμορ, το οποίο μοιάζει με το να έχει κανείς μια χιουμοριστική άποψη για τη ζωή γενικά- το επιθετικό χιούμορ, όπως είναι η κοροϊδία των άλλων- και το αυτοκαταστροφικό χιούμορ, στο οποίο το άτομο ενθαρρύνει αστεία που έχουν τον εαυτό του ως στόχο ή αυτοσαρκάζονται.

Τα οφέλη που αναφέρθηκαν παραπάνω εμφανίστηκαν μόνο όταν τα άτομα σημείωσαν υψηλή βαθμολογία στο συνεργατικό και στο αυτοβελτιωτικό χιούμορ, ενώ το επιθετικό και το αυτοκαταστροφικό χιούμορ συνδέθηκε με χειρότερη ευημερία και υψηλότερο βαθμό άγχους και κατάθλιψης. Έτσι, όταν καλλιεργείτε την αίσθηση του χιούμορ σας, είναι σημαντικό να προσπαθείτε να αποσκοπείτε στο σωστό είδος – άλλωστε, έτσι κι αλλιώς, είναι άθλιο πράγμα να κοροϊδεύετε τους άλλους.

Εκτός του ότι λειτουργεί ως ψυχικό ανοσοποιητικό σύστημα, έρευνες έχουν δείξει ότι το χιούμορ μπορεί στην πραγματικότητα να βελτιώσει και το σωματικό σας ανοσοποιητικό σύστημα. Το γέλιο μπορεί επίσης να βελτιώσει την καρδιαγγειακή υγεία και μειώνει τους καρδιακούς παλμούς, την αρτηριακή πίεση και τη μυϊκή ένταση.

Εκτός από τη βελτίωση της υγείας σας, το γέλιο μπορεί επίσης να οδηγήσει σε περισσότερη δημιουργικότητα και παράλληλα να αποτελέσει εργαλείο παραγωγικότητας. Μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο Northeastern διαπίστωσε ότι οι εθελοντές που παρακολούθησαν μια κωμωδία ήταν καλύτεροι στην επίλυση ενός γρίφου συσχετισμού λέξεων που στηριζόταν στη δημιουργική σκέψη, σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες που παρακολουθούσαν ταινίες τρόμου ή διαλέξεις κβαντικής φυσικής. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το γέλιο φωτίζει τον πρόσθιο φλοιό του προσαγωγίου, μια περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με την προσοχή και τη λήψη αποφάσεων.

Μπορεί να διδαχθεί το χιούμορ;

Κάθε άνθρωπος έχει μια έμφυτη αίσθηση του χιούμορ, φυσικά, αλλά είναι αρκετά προφανές ότι δεν έχουν όλοι καλή αίσθηση του χιούμορ. Η εκμάθηση θεωριών για το χιούμορ, αν και ενδιαφέρουσα και διορατική, δεν εγγυάται ότι η ικανότητα κάποιου να «πετάει» μια αστεία ατάκα θα βελτιωθεί σημαντικά. Θα ήταν οδυνηρό να μάθει κανείς για τα πολλά οφέλη του χιούμορ και να ανακαλύψει ότι αυτό είναι εξ ολοκλήρου προϊόν γενετικής. Σίγουρα φαίνεται να υπάρχει κάποια γενετική συνιστώσα, τουλάχιστον- οι ερευνητές έχουν συνδέσει την αίσθηση του χιούμορ με ορισμένες παραλλαγές του γονιδίου 5-HTTLPR.

Παρόλα αυτά, οι ψυχολόγοι διχάζονται σχετικά με το αν το χιούμορ είναι ένα χαρακτηριστικό έμφυτο ή επίκτητο και μπορεί να διδαχθεί. Δεν υπάρχει κανένας άνθρωπος με παντελή έλλειψη χιούμορ – η κωμωδία είναι θεμελιώδες κομμάτι της ανθρώπινης φύσης. Στο παρελθόν πιστεύαμε ότι μόνο ορισμένοι πολιτισμοί μπορούσαν να αναπτύξουν αίσθηση του χιούμορ, αλλά αυτή η πεποίθηση έχει αλλάξει, καθώς δεν έχει βρεθεί ποτέ πολιτισμός που να στερείται του γέλιου και της κωμωδίας. Έτσι, αν θέλετε να βελτιώσετε την αίσθηση του χιούμορ σας, το να προσπαθείτε να βλέπετε την αστεία πλευρά της ζωής δεν θα σας βλάψει. Το χειρότερο σενάριο είναι να σας πονέσει η κοιλιά σας από τα γέλια!