Η ανθρωπότητα καταναλώνει περίπου 2 δισεκατομμύρια φλιτζάνια καφέ κάθε μέρα. Τα καλά νέα για όσους συμβάλλουν σε αυτόν τον αριθμό είναι ότι η τακτική κατανάλωση μέτριων ποσοτήτων δεν φαίνεται να είναι επιβλαβής. Μπορεί μάλιστα να έχει και οφέλη για την υγεία. Πειράματα σε κύτταρα και ζώα έχουν δείξει εδώ και καιρό ότι βασικά συστατικά του καφέ —όπως η καφεστόλη, η καουεόλη, η καφεΐνη και τα χλωρογενικά οξέα— μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή και τη βλάβη στα κύτταρα που προκαλείται από την οξείδωση. 

Όταν μια ομάδα επιστημόνων υπό την καθοδήγηση της Marzieh Moeenfard από το Πανεπιστήμιο του Πόρτο μελέτησε το θέμα πιο αναλυτικά, διαπίστωσε ότι τα πιθανά οφέλη ήταν βαθύτερα. Το 2016 σε δημοσίευση στο Journal of Cellular Biochemistry, ανέφερε ότι η καφεστόλη και η καουεόλη (που υπάρχουν κυρίως στον αφιλτράριστο καφέ) ανέστειλαν την ανάπτυξη όγκων μειώνοντας τη δημιουργία νέων αιμοφόρων αγγείων γύρω από τα καρκινικά κύτταρα, ενώ τα χλωρογενικά οξέα ανέστειλαν το σχηματισμό καρκινογόνων ουσιών στο σώμα. Αυτό υποδηλώνει ότι ο καφές μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη του καρκίνου. 

Μία άλλη ομάδα ερευνητών με επικεφαλής την Jin-Kyoung Oh του Ινστιτούτου Karolinska στη Στοκχόλμη, δημοσίευσε στο International Journal of Cancer και τα δεδομένα της έδειξαν ότι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση που έπιναν 3 ή 4 φλιτζάνια καφέ την ημέρα είχαν σημαντικά μικρότερο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο του μαστού σε σχέση με όσες έπιναν έως 2 φλιτζάνια. Παρόμοια έρευνα στην Ιαπωνία έδειξε ότι η καθημερινή κατανάλωση 3 ή περισσότερων φλιτζανιών καφέ συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο καρκίνου του ήπατος. 

Επειδή η καφεΐνη είναι διεγερτική, βελτιώνει τη διάθεση, αυξάνει την εγρήγορση και καταπολεμά την κόπωση. Έτσι, ερευνητικά εργαστήρια μελετούν κατά πόσον μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης ψυχιατρικών και νευρολογικών παθήσεων, όπως το Αλτσχάιμερ, το Πάρκινσον και η κατάθλιψη. Ορισμένες μελέτες έδειξαν θετικά αποτελέσματα. Για παράδειγμα, ο Hong Chien-Tai από το Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Ταϊπέι ανέφερε το 2020 στο Nutrients ότι ασθενείς με Πάρκινσον που κατανάλωναν τακτικά καφεΐνη είχαν πιο αργή εξέλιξη της νόσου σε σχέση με όσους απείχαν. Επομένως η καθημερινότητά τους βελτιώθηκε ως έναν βαθμό, καθώς οι παραπάνων ασθένειες χαρακτηρίζονται ως νευροεκφυλιστικές. 

Στη μεγάλη εικόνα και κάνοντας μία συνολική προσέγγιση σε παγκόσμια κλίμακα, οι έρευνες έχουν δώσει μικτά αποτελέσματα, τόσο σε σχέση με τον καρκίνο όσο και με την ψυχική υγεία. Η αβεβαιότητα πιθανόν να οφείλεται στην ποικιλομορφία του καφέ: οι κόκκοι προέρχονται από διαφορετικά είδη, ψήνονται με διαφορετικούς τρόπους και καταναλώνονται σε διαφορετικές μορφές, ποσότητες και εντάσεις. 

Ακόμα κι έτσι, η μέτρια κατανάλωση φαίνεται —στη χειρότερη περίπτωση— να μην είναι επιβλαβής. 

Η υπερβολική κατανάλωση, όμως έχει σαφείς – δυσμενείς συνέπειες. Η πρόσληψη πάνω από 400 mg καφεΐνης την ημέρα (ένα εσπρέσο περιέχει περίπου 60 mg) μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, νευρικότητα, ευερεθιστότητα, τρόμο στους μυς και αϋπνία. Επίσης, σχετίζεται με αγχώδεις διαταραχές και μπορεί να επιδεινώσει χρόνια προβλήματα υγείας, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, αυξάνοντας την αρτηριακή πίεση. 

Δεν είναι όμως μόνο αυτά. Η προσέγγιση αλλάζει συνεχώς, καθώς πολλοί άνθρωποι προσθέτουν στον καφέ γάλα, ζάχαρη, κρέμα ή σιρόπι — συστατικά που σε χρόνια υπερκατανάλωση, επιβαρύνουν τον οργανισμό, είτε μόνα τους και φυσικά σε συνδυασμό με τον καφέ. Η ζάχαρη και το σιρόπι αυξάνουν τον κίνδυνο σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2, ενώ το πλήρες γάλα και η κρέμα ανεβάζουν τα επίπεδα χοληστερίνης και τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής. 

Για να μεγιστοποιήσεις τα πιθανά οφέλη του καφέ, μην το παρακάνεις με τις ποσότητες — και προτίμησέ τον σκέτο. 

*Με στοιχεία από τον Economist. 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.