Τον περασμένο μήνα η Vonda Wright εμφανίστηκε στο Mel Robbins Podcast, τη δημοφιλή εκπομπή αυτοβελτίωσης που συχνά φιλοξενεί τέτοιου είδους συμβουλές υγείας, για να μοιραστεί το προτεινόμενο πρόγραμμα άσκησης για γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας. Τόνισε τη σημασία της άρσης βαρών και δήλωσε ότι κάθε γυναίκα θα έπρεπε να μπορεί να ολοκληρώσει 11 κανονικά push-ups. 

«Με τα γόνατα στο έδαφος, εντάξει;» ρωτήθηκε. «Όχι», απάντησε άμεσα η Wright. Το ηχητικό απόσπασμα έγινε viral στο TikTok με πολλές γυναίκες να δημοσιεύουν βίντεο όπου καταφέρνουν την άσκηση, ενώ άλλες, όπως αυτή που τη ρώτησε, μοιράστηκαν τις αποτυχημένες προσπάθειές τους. 

Στο βίντε, η Wright διαβεβαιώνει τους ακροατές ότι είναι κάτι που μπορούν να κατακτήσουν με σταδιακή εξάσκηση. Παρ’ όλα αυτά ανάλογα με το βάρος, την ηλικία και άλλους σωματικούς παράγοντες, η επίτευξη των 11 push-ups μπορεί να είναι είτε σταδιακά εφικτή, είτε εξαιρετικά δύσκολη, είτε και αδύνατη. Η συγκεκριμένη πρόκληση προκαλεί επίσης ερωτήματα: Γιατί 11 push-ups; Γιατί είναι ιδιαίτερα σημαντική αυτή η άσκηση για τις γυναίκες κι ακόμη πιο ουσιαστικά, τι συμβαίνει με όλες αυτές τις γενικευμένες συμβουλές υγείας που κατακλύζουν τα κοινωνικά δίκτυα; 

Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, η «ευεξία» είχε θηλυκοποιηθεί — παραμένει σύνθετη, αλλά συνδέθηκε με τη φροντίδα του εαυτού και τη χαλάρωση. Αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι μια ξεκάθαρα «ανδροπρεπής» προσέγγιση στην υγεία τόσο για άνδρες όσο και για γυναίκες, όπου η απόδοση είναι το παν και κυριαρχούν καθολικοί στόχοι φυσικής κατάστασης και αυστηή ρουτίνα σχεδιασμένη από τους πιο δημοφιλείς ειδικούς του wellness. Στις μέρες μας μοιάζει σαν η διατήρηση της υγείας να είναι περισσότερο θέμα λίστας και υποχρεώσεων παρά φροντίδας εξατομικευμένων αναγκών. 

Αυτή η εμμονή με τη βελτίωση της απόδοσης του σώματός μας είναι το θεμέλιο της κουλτούρας των λεγόμενων «wellness bros» ή της «bro science» — έναν αμφιλεγόμενο, ανδροκρατούμενο χώρο της υγείας και ευεξίας που περιλαμβάνει αυτοανακηρυγμένους ειδικούς, γιατρούς και «biohackers». Όλοι τους ισχυρίζονται ότι κατέχουν τα μυστικά της μακροζωίας και της ανθρώπινης βελτιστοποίησης. 

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ και νευροεπιστήμονας Andrew Huberman, ο οποίος παρουσιάζει το δημοφιλέστατο podcast Huberman Lab. Οι συζητήσεις του με άλλους ειδικούς σε θέματα βελτίωσης του σώματος και του εγκεφάλου τον έχουν ανεβάσει στο επίπεδο σταρ στον χώρο αυτόν. Αντίστοιχα, ο Joe Rogan προωθεί συχνά αμφίβολους ειδικούς υγείας, έρευνες που μπορούν να καταρριφθούν και «ανδροπρεπείς» δίαιτες στο δικό του podcast The Joe Rogan Experience. 

Αυτές οι φιγούρες έχουν συνδεθεί με το λεγόμενο «manosphere», μια ευρεία κοινότητα από influencers και podcasters που προωθούν ιδέες για την παραδοσιακή αρρενωπότητα — ιδέες που κυμαίνονται από συντηρητικές έως και ανοιχτά μισογυνιστικές. Οι «wellness bros» όμως, όπως ο Huberman εξακολουθούν να λειτουργούν εντός της κυρίαρχης κουλτούρας — το podcast του είναι συχνά στην κορυφή των charts υγείας και φυσικής κατάστασης του Apple Podcasts — και έχουν κερδίσει ακροατήριο πέρα από το νεανικό ανδρικό κοινό. 

Για παράδειγμα, στο TikTok πολλές από τις συμβουλές και τις ρουτίνες υγείας του Huberman έχουν εισχωρήσει και στο γυναικείο κομμάτι της ευεξίας. Η ιογενής πρωινή ρουτίνα του που περιλαμβάνει το ξύπνημα μεταξύ 5 και 6 π.μ. και την άμεση έκθεση στον ήλιο, έχει δοκιμαστεί από πολλές γυναικείες influencers και μη influencers, όπως και τα hacks για τον ύπνο του. 

Ακόμα και πέρα από τον Huberman, η γυναικεία ευεξία φαίνεται πλέον πολύ πιο «αρρενωπή». Η πρόκληση 75 Hard του Andy Frisella, βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του του 2020, υιοθετήθηκε και τροποποιήθηκε από γυναίκες στο TikTok ως “75 Hotter” πέρυσι. Η τάση του TikTok για ύπνο με ταινία στο στόμα, που πολλές γυναίκες ενσωμάτωσαν στη βραδινή ρουτίνα ομορφιάς τους για να αποφύγουν το ροχαλητό και να έχουν καλύτερη ποιότητα ύπνου, αρχικά έγινε δημοφιλής από τους wellness bros. 

Η Christy Harrison, καταγεγραμμένη διαιτολόγος και συγγραφέας του βιβλίου The Wellness Trap: Break Free From Diet Culture, Disinformation, and Dubious Diagnoses, and Find Your True Well-Being, αναφέρει ότι αυτά τα trends των wellness bros σχεδιάζονται ειδικά για να αποκτούν ορατότητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. 

«Οι αλγόριθμοι των κοινωνικών μέσων τείνουν να προτεραιοποιούν περιεχόμενο που είναι δηλωτικό, άκαμπτο και συχνά εντυπωσιακό» λέει η Harrison, «και αυτή είναι η ενέργεια που βλέπουμε συχνά στους χώρους ευεξίας που έχουν έναν πιο αντρικό χαρακτήρα». Ακόμα και όταν αυτή η καθοδήγηση προέρχεται από γυναίκες, φαίνεται να ακολουθεί το ίδιο πρότυπο που παραπέμπει σε αντρική προσέγγιση. Η Harrison αναφέρει ότι πολλές γυναίκες influencers έχουν υιοθετήσει αυτόν τον τόνο καθοδήγησης επειδή «αυτό είναι που έχει απήχηση στο διαδίκτυο». 

Η Wright υποστηρίζει ότι η οδηγία της για τις 11 κάμψεις προέρχεται από την 12η έκδοση των American College of Sports Medicine Guidelines for Exercise Testing and Prescription (ACSM). Φαίνεται να αναφέρεται σε έναν πίνακα του βιβλίου που κατηγοριοποιεί τη φυσική κατάσταση των γυναικών ηλικίας 40-49 που μπορούν να κάνουν 11 έως 14 κάμψεις ως «καλή». Η χρήση αυτής της στενής πληροφορίας ως βάση για καθολικές συμβουλές είναι κάτι που οι ειδικοί αμφισβητούν. «Η δόση άσκησης και τα αποτελέσματα φυσικής κατάστασης δεν είναι το ίδιο πράγμα» τονίζει ο Evan Matthews, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Κινησιολογίας του Πανεπιστημίου Montclair State. «Αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι όλοι πρέπει να ασχολούνται με τακτική άσκηση και να αυξάνουν τη δόση άσκησης μέχρι να φτάσουν στην ικανότητά τους, να επιτύχουν τους στόχους τους και/ή να ξεπεράσουν την ελάχιστη “συνιστώμενη” δόση άσκησης ανά εβδομάδα που έχει καθοριστεί» 

Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί οι δοκιμασίες φυσικής κατάστασης όπως αυτή φαίνονται ελκυστικές. Στην αρχή αν δεν είστε σίγουροι για το πως να ξεκινήσετε την υγεία σας, είναι ωραίο να σας λένε ακριβώς τι να κάνετε και να νιώθετε ικανοποιημένοι όταν ακολουθείτε αυτές τις οδηγίες. 

«Αυτοί οι απλοί αριθμοί ενισχύουν την επιθυμία να ξέρουμε ότι έχουμε κάνει τα πράγματα σωστά, ότι μπορούμε να τσεκάρουμε το κουτάκι και να νιώθουμε καλά με τον εαυτό μας», λέει η Harrison. «Φυσικά η αντίθετη πλευρά αυτού είναι ότι νιώθουμε άσχημα και πιστεύουμε ότι αποτύχαμε αν δεν τους πετύχουμε». 

Η μετατροπή των κανόνων σε βιώσιμες συνήθειες είναι συχνά πιο δύσκολη απ’ ότι φαίνεται όταν παρακολουθούμε δημοφιλείς influencers να συζητούν τις ρουτίνες τους, και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από πολλούς φυσικούς και lifestyle παράγοντες. 

Η Harrison λέει ότι αυτή η εξαιρετικά διαδικτυακή οπτική για τη φυσική κατάσταση αγνοεί την πραγματικότητα ότι η άσκηση «είναι μια πολύ ατομική υπόθεση» βασισμένη στη σχέση ενός ατόμου με το σώμα του και με τη σωματική δραστηριότητα. Συνδέει επίσης αυτή την προσέγγιση με την επικίνδυνη πολιτιστική αντίληψη ότι μπορούμε να αποτρέψουμε την ασθένεια ή να θεραπεύσουμε το σώμα μας μόνο μέσω των δικών μας ενεργειών. Αυτή η ιδέα του «να πάρουμε την υγεία μας στα χέρια μας» είναι ο πυρήνας των πιο δημοφιλών brands των wellness bros. 

Η Julie Duffy Dillon, εγγεγραμμένη διαιτολόγος και συγγραφέας του βιβλίου Find Your Food Voice: Defy Diet Culture, Declare Body Liberation, and Reclaim Your Peace, λέει ότι αυτές οι αυτο-εστιασμένες συνήθειες υπογραμμίζουν αναπόφευκτα διαφορετικές προσδοκίες και ευθύνες για άνδρες και γυναίκες. Πολύ από αυτήν την αυστηρή καθοδήγηση απαιτεί μια υπερβολική ποσότητα χρόνου για να αφιερώσει κανείς στον εαυτό του, μια πολυτέλεια που πολλές γυναίκες δεν έχουν την ευχέρεια να απολαύσουν. Μια μελέτη του Pew Research Center του 2023 διαπίστωσε ότι οι παντρεμένες γυναίκες, ακόμη και όταν είναι οι βασικοί χρηματοδότες του νοικοκυριού τους, ξοδεύουν περισσότερες ώρες στη φροντίδα και τις δουλειές του σπιτιού από τους συζύγους τους. Εν τω μεταξύ, οι σύζυγοί τους ξοδεύουν περισσότερες ώρες σε ψυχαγωγικές δραστηριότητες. 

*Με στοιχεία από το Vox. 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.